Шала түрленіп даму

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson
Download our mobile app to listen on the go
Get App

Questions and Answers

Жасуша цикілінің қандай кезеңінде ДНҚ молекуласы екі еселенеді

  • Постсинтездік
  • Партеногенезбен
  • Пресинтездік
  • Митоз . (correct)
  • Синтездік

Адам кариотипінің В тобына қандай хромосомалар топтастырылады?

  • Орташа субметацентрлік
  • Ірі субметацентрлік (correct)
  • Ұсақ акроцентрлік
  • Ең ірі метацентрлік

Адам кариотипінің 47 болуы қандай өзгерістерге жатады?

  • Гендік
  • Геномдық
  • Трисомия (correct)
  • Хромосомалық

Промотор дегеніміз не?

<p>Ақпараттың көшірілуінің басталу нүктесі (D)</p> Signup and view all the answers

Генеалогиялық әдіс қандай әрекеттерден тұрады?

<p>Адам шежіресін құрастыру және талдау (B)</p> Signup and view all the answers

Мутация түрлеріне жатпайтынды таңдаңыз.

<p>Генотиптік (D)</p> Signup and view all the answers

Кариотип дегеніміз не?

<p>Хромосома саны, пішіні, мөлшері (C)</p> Signup and view all the answers

Адам кариотипінің 45 болуы қандай өзгерістерге жатады?

<p>Хромосомалық (A)</p> Signup and view all the answers

Гендік мутациялар неге жатады?

<p>Нуклеотидтер алмасуы (C)</p> Signup and view all the answers

Тіршіліктің жасушасыз формасы қандай?

<p>Вирустар (D)</p> Signup and view all the answers

Жасушаның ашылған жылы қай жылы болды?

<p>1665 (D)</p> Signup and view all the answers

Жасушаны ашқан адам кім?

<p>Р.Гук (B)</p> Signup and view all the answers

Жасуша теориясын қалыптастырған ғалым кім?

<p>Т.Шванн (D)</p> Signup and view all the answers

Қалыпты адам кариотипі қанша хромосомалардан тұрады?

<p>46 (B)</p> Signup and view all the answers

Жасуша циклінің қандай кезеңінде ДНҚ молекуласы екі еселенеді?

<p>Синтездік (B)</p> Signup and view all the answers

Субцентрлі хромосомалар қандай түрге жатпайды?

<p>Субметацентрлі (B)</p> Signup and view all the answers

Хроматиннің құрамы неден тұрады?

<p>ДНҚ молекуласынан гистонды ақуыздар (B)</p> Signup and view all the answers

Жыныс жасушаларының бөліну жолы қайсы?

<p>Мейоз (C)</p> Signup and view all the answers

Гомеостаз терминін ғылымға кім енгізді?

<p>В.Кеннон (D)</p> Signup and view all the answers

Ақуыздың синтезделуі неше кезеңнен тұрады?

<p>4 (A)</p> Signup and view all the answers

Генетикалық инженерия дегеніміз не?

<p>жасанды тұқым қуалаушылық материалдарын құрастыру (D)</p> Signup and view all the answers

Трансгенді ағзалар дегеніміз не?

<p>жасанды генотипке ие ағзалар (B)</p> Signup and view all the answers

Клондау дегеніміз не?

<p>бір жасуша не ағза ұрпақтары (C)</p> Signup and view all the answers

Тыныс алу процесін реттеп отыратын клеткадағы тотығу ферменттері

<p>Цитохромдар (C)</p> Signup and view all the answers

Пептилтрансфераза ферментінің белсенділігін нашарлататын улы ақуыз неде?

<p>стрептомицин (B)</p> Signup and view all the answers

Транскрипция және трансляция қайда бір-бірімен ілесіп жүреді?

<p>бактерия (D)</p> Signup and view all the answers

Трансляцияның 2-ші кезеңіне қажет элемент не?

<p>т-РНҚ (B)</p> Signup and view all the answers

Полиплоидияның анықтамасы қандай?

<p>хромосома санының еселеп өсуі (A)</p> Signup and view all the answers

Клайнфельтер синдромына тән кариотип қандай?

<p>47 ххх (B)</p> Signup and view all the answers

Гаструляцияның қандай жолы бар?

<p>эпиболия (A)</p> Signup and view all the answers

Эмбриогенез механизмдеріне қайсысы жатпайды?

<p>таңдамалы іріктену (C)</p> Signup and view all the answers

Пубертаттық секіру қай жаста байқалады?

<p>11-13 жаста (C)</p> Signup and view all the answers

Дамудың туа біткен ақаулықтарына қандай заттар жатады?

<p>эмбриогенез барысында пайда болатын тұрақты морфологиялық бұзылыстар (B)</p> Signup and view all the answers

Рибосоманың қанша белсенді орталықтары бар?

<p>2 (C)</p> Signup and view all the answers

Генофондтың анықтамасы қандай?

<p>популяция дараларының генетиптері мен фенотиптерінің жиынтығы (A)</p> Signup and view all the answers

Бірінші реттік құрылым дегеніміз не?

<p>полипептидтік тізбегінде амин қышқылдырының белгілі бір ретпен жалғасып орналасуы (C)</p> Signup and view all the answers

Ақуыз-иммуноглобулиннің қызметі қандай?

<p>қорғаныштық (B)</p> Signup and view all the answers

Экологиялық факторлар нешеге бөлінеді?

<p>4 (C)</p> Signup and view all the answers

Адам қоғамының дамуында ғылыми техникалық эра ұзақтығы қанша уақытты қамтиды?

<p>100 жылдай (D)</p> Signup and view all the answers

Стайерлер дегеніміз не?

<p>сыртқы ортаның ұзаққа созылған өзгеріске бейімделу (C)</p> Signup and view all the answers

Артикалық адаптивтік тип қай жер тұрғындарына тән?

<p>Арктика, Антрактида (B)</p> Signup and view all the answers

Мәдени-шаруашылық тип қандай ортаға тәуелді?

<p>табиғи орта (B)</p> Signup and view all the answers

«Жануарлар қоршаған ортаны тек өздеріне қажет заттарды алып пайдаланады»-деп жазған?

<p>Ф.Энгельс (A)</p> Signup and view all the answers

«Фармогенетика» терминін ұсынған ғалым кім?

<p>Фогель (C)</p> Signup and view all the answers

Гаструла неше түрге бөлінеді?

<p>7-8 (A)</p> Signup and view all the answers

Жыныстық процестің ең күрделі түрі қандай?

<p>гиногенез (B)</p> Signup and view all the answers

Қарапайым эволюциялық құбылыс нешеге бөлінеді?

<p>4 (B)</p> Signup and view all the answers

Эпигенез болжамында жыныс жасушаларында не болып табылады?

<p>Шағын күйде анықталған мүшелердің жоқтығы (C)</p> Signup and view all the answers

Шала түрленіп даму процессінің бірінші кезеңі қандай?

<p>Дернәсілден ересек дара (A)</p> Signup and view all the answers

Даралардың ұрықтанбай дамуының бір түрі ретінде не аталады?

<p>Партеногенез (D)</p> Signup and view all the answers

Экология термині ғылымға кім арқылы енгізілді?

<p>Эрнст Хекель (A)</p> Signup and view all the answers

Болашақ ағзаның жыныс жасушаларында не болады?

<p>Тек кішкентай күйдегі мүшелері (D)</p> Signup and view all the answers

Шала түрленіп дамудың мәні неде?

<p>Жұмыртқадан ересек дараға айналу (A)</p> Signup and view all the answers

Гендік мутация дегеніміз не?

<p>ДНҚ молекуласының өзгеруі (B)</p> Signup and view all the answers

Жыныстық көбеюдің ерекше түрі қандай?

<p>Эпигенез (D)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Жасуша дегеніміз не?

Тірі организмдердің ең кішкентай құрылымдық-функциялық бірлігі.

Жасушаны кім ашты және қай жылы?

1665 жылы Роберт Гук жасушаны алғаш рет ашты.

Жасуша теориясы не дейді?

Жасуша теориясы бойынша барлық тірі организмдер жасушадан тұрады және жасушалардың бөлінуінен пайда болады.

Митоз дегеніміз не?

Митоз - бұл жасушаның бөлінуі, онда хромосома саны өзгермейді.

Signup and view all the flashcards

Мейоз дегеніміз не?

Мейоз - бұл жасушаның бөлінуі, онда хромосома саны екі есеге азаяды.

Signup and view all the flashcards

Хромосома дегеніміз не?

Хромосома - бұл жасушаның ядросында орналасқан ДНҚ молекуласының құрылымы.

Signup and view all the flashcards

ДНҚ молекуласы қашан екі еселенеді?

ДНҚ молекуласы жасуша циклінің синтездік фазасында екі еселенеді.

Signup and view all the flashcards

Гомеостаз дегеніміз не?

Гомеостаз - бұл тірі организмдегі тұрақты ішкі ортаның сақталуы.

Signup and view all the flashcards

Тұқым қуалаушылық дегеніміз не?

Тұқым қуалаушылық дегеніміз - ата-анадан балаларға тұқым қуалайтын белгілердің берілуі.

Signup and view all the flashcards

Цитоплазмалық тұқым қуалаушылық дегеніміз не?

Цитоплазмалық тұқым қуалаушылық - бұл ата-анадан балаларға митохондриялар мен хлоропластар арқылы гендердің берілуі.

Signup and view all the flashcards

Трансляция

РНҚ молекуласынан ақуыз молекуласының синтезі. Бұл процесс рибосомаларда жүзеге асырылады және РНҚ-ның кодталған ақпараттары амин қышқылдарының тізбегіне аударылады.

Signup and view all the flashcards

Репликация

ДНҚ-ның өзін-өзі көшіру процесі. Ол клетка бөліну алдында жүреді және екі жаңа ДНҚ молекуласын қалыптастырады.

Signup and view all the flashcards

Транскрипция

ДНҚ-ның РНҚ-ға көшірілу процесі. Бұл ядрода жүзеге асырылады және генетикалық ақпаратты ДНҚ-дан РНҚ-ға тасымалдайды.

Signup and view all the flashcards

Экзон

Геннің белоктық бөлігін кодтайтын учаске.

Signup and view all the flashcards

Интрон

Геннің белсенді емес бөлігі.

Signup and view all the flashcards

Репрессор ген

Генетикалық ақпараттың көшірілу процесін басқаратын ген. Ол ДНҚ-да транскрипцияға бастау беру үшін промоторға байланысады.

Signup and view all the flashcards

Промотор

ДНҚ-да транскрипция басталатын нүкте. Ол транскрипция факторларының байланысу орны болып табылады.

Signup and view all the flashcards

Гендік мутация

Генотиптік деңгейдегі өзгеріс. Бұл ДНҚ тізбегіндегі нуклеотидтердің ретіндегі өзгеріс.

Signup and view all the flashcards

Полиплоидия

Хромосома саны екі еселенген организмдер. Мысалы, тетраплоид (4n) немесе гексаплоид (6n) организмдер.

Signup and view all the flashcards

Трисомия

Адам кариотипіндегі бір хромосоманың уыттануы

Signup and view all the flashcards

Кариотип

Жасушаның хромосома жиынтығы

Signup and view all the flashcards

Целобластула

Бластуланың бір түрі.

Signup and view all the flashcards

Бластопора

Эмбриондық дамудың гаструляция сатысының соңында пайда болады.

Signup and view all the flashcards

Эндодерма

Гаструляция кезінде эктодерманың бөлінуі негізінде пайда болатын жаңа қабат.

Signup and view all the flashcards

Гаструляция

Эмбриондық дамуды жасушалардың қозғалысымен сипатталатын кезең.

Signup and view all the flashcards

Эмбриогенез

Эмбриондағы барлық мүшелердің дамуы.

Signup and view all the flashcards

Дифференциация

Жасушаның өз қасиеттерін өзгертуі.

Signup and view all the flashcards

Стайерлер

Сыртқы ортаның ұзаққа созылған өзгеріске бейімделу

Signup and view all the flashcards

ғылыми техникалық эра ұзақтығы

Адам қоғамының дамуында ғылыми техникалық эраның ұзақтығы 200 жылдай

Signup and view all the flashcards

Арктикалық адаптивтік тип қай жер тұрғындарына тән?

Арктика, Антрактида

Signup and view all the flashcards

Мәдени-шаруашылық тип

Нақтылы адамдар қауымдастығына тән шаруашыдық және мәдениет кешені

Signup and view all the flashcards

Биоценоз

Тірі ағзалар қауымдастығы

Signup and view all the flashcards

Биосфералық қорықтар туралы консепция қашан ұсынылды?

1932 жылы

Signup and view all the flashcards

«Адам және биосфера»бағдарламасы қайда қабылданды?

ЮНЕСКО

Signup and view all the flashcards

«Фармогенетика» терминін ұсынған ғалым?

Фогель

Signup and view all the flashcards

Дамудық туа біткен ақауы

Үстіңгі еріннің, қатты тңдайдың бітіспеуі

Signup and view all the flashcards

«Жануарлар қоршаған ортаны тек өздеріне қажет заттарды алып пайдаланады» - деп жазған?

Жануарлар қоршаған ортаны тек өздеріне қажет заттарды алып пайдаланады

Signup and view all the flashcards

Филогенез дегеніміз не?

Ағза топтарының, яғни систематикалық топтардың немесе ағзаның мүшелері мен мүшелер жүйесінің тарихи дамуы.

Signup and view all the flashcards

Преформация дегеніміз не?

Болашақ ағза жыныс жасушаларында барлық мүшелері толық қалыптасқан, бірақ өте кішкентай күйде күні бұрын анықталған.

Signup and view all the flashcards

Эпигенез дегеніміз не?

Жыныс жасушаларында ешқандай дайын, күні бұрын айқындалған кішкентай ағза болмайды, тіпті жыныс жасушаларында ешқандай күрделі құрылымдар да кездеспейді.

Signup and view all the flashcards

Шала түрленіп даму дегеніміз не?

Жұмыртқадан- дернәсіл, ал одан ересек дара дамып жетілуі

Signup and view all the flashcards

Партеногенез дегеніміз не?

Даралардың ұрықтанбай дамуы

Signup and view all the flashcards

Экология терминін кім енгізді?

Экология деген терминді кім енгізді?

Signup and view all the flashcards

Тікелей даму дегеніміз не?

Ересек организмнің дамуы дернәсіл кезеңінен өтпей, тікелей жұмыртқадан басталады.

Signup and view all the flashcards

Толық түрленіп даму дегеніміз не?

Жұмыртқадан бір немесе бірнеше формалы дәрнәсілдер жетілуі.

Signup and view all the flashcards

Қарапайым эволюциялық құбылыс

Өзгерістердің азды-көпті жинақталуына негізделген ұзақ мерзімді эволюциялық процесс.

Signup and view all the flashcards

Мутация

Генетикалық материалдағы өзгерістер, яғни ДНҚ тізбегіндегі өзгерістер. Бұл эволюциялық өзгерістердің негізі болып табылады.

Signup and view all the flashcards

Биотехнология

Тірі организмдердің биологиялық процестері арқылы пайдалы өнімдерді алу немесе жаңа технологияларды жасау үшін биологияны пайдалану.

Signup and view all the flashcards

Трансгенді ағзалар

Генетикалық материалдары жасанды түрде өзгертілген ағзалар. Олардың геномына сырттан гендер қосылады.

Signup and view all the flashcards

Клондау

Бір жасушадан немесе ағзадан генетикалық жағынан бірдей көшірме жасау әдісі.

Signup and view all the flashcards

Цитохромдар

Тыныс алу процесінде электрондарды тасымалдауға қатысатын ферменттер.

Signup and view all the flashcards

Пептил

Белоктардың синтезі кезінде пайда болатын тұрақты, т-РНҚ-ға байланысқан аминқышқылдар тізбегі.

Signup and view all the flashcards

т-РНҚ

Белок синтезінің 2-ші кезеңіндегі негізгі элемент. Ол генетикалық ақпаратты аминқышқылдар тізбегіне аударады.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Жасуша және жасуша бөлінуі

  • Жасушасыз тіршілік формасы - Вирустар
  • Жасуша ашылған жыл - 1665 жыл
  • Жасушаны ашқан ғалым - Р.Гук
  • Жасуша теориясын жасаған ғалым - Т.Шванн
  • Жасушаның бөліну жолдары - Митоз және мейоз
  • Қалыпты адам кариотипінде хромосомалар саны - 46
  • Митоз бөлінуде хромосома саны - тұрақты қалады
  • Мейоз бөлінуде хромосома саны - екі есеге азаяды
  • Жасуша бөлінуінде белсенді рөл атқаратын органоид - Жасушалық орталық
  • ДНҚ екі еселенетін жасуша циклінің кезеңі - Синтездік кезең
  • Тұқым қуалаушылық белгілері - ата-анадан берілетін белгілер
  • Адам кариотипінің А тобында хромосомалар саны - 1-7

Жасуша циклі және тұқым қуалаушылық

  • Жасуша циклінде ДНҚ екі еселенетін кезең - Синтездік кезең
  • Xромосома саны екі есеге азаятын бөліну түрі - Мейоз
  • Жасуша циклінің фазасын ДНҚ екі еселенетін кезең - Синтездік фазасы
  • Xромотиннің құрамы - ДНҚ және гистонды ақуыздар
  • Tұқым қуалаушылық түрлері - Рибосомалық, митохондриялық және цитоплазмалық
  • Жыныс жасушаларының бөліну жолы - Мейоз
  • Митоздық хромосомалар түрі - Субцентрлі, субметацентрлі, акроцентрлі және метацентрлі
  • 45 хромосомалы кариотип - Моносомия
  • 47 хромосомалы кариотип - Трисомия
  • Полиплоидия - хромосома санының еселеп көбеюі
  • Клайнфельтер синдромының кариотипі - 47, XXY

Эмбриогенез және даму

  • Гаструланың құрылысы - бластодерма, эктодерма, эндодерма және гастроцель
  • Гаструляция жолдары - эпиболия
  • Эмбриогенездің жасушалық механизмдері - нейруляция, миграция, таңдамалы іріктену және жасушалардың бөлінуі
  • Эмбриондық жасушалардың сатысы - репликация, детерминация, тотипотенттілік және дифференциация
  • Эмбриогенез механизмдері - транскрипция, генетикалық, эмбриондық индукция және жасушалық
  • Пубертаттық секіру - 11-13 жаста болады
  • Пубертаттық секіру кезінде ағзаның өсуі - күрт жоғарылайды
  • Дамудың туа біткен ақаулықтары - эмбриогенез барысында пайда болатын тұрақты морфологиялық бұзылыстар
  • Бірінші реттік құрылым - полипептидтік тізбектегі амин қышқылдарының орналасу реті
  • Ақуыз-иммуноглобулиннің қызметі - қорғаныштық
  • Бір рибосоманың белсенді орталықтары саны - 2
  • Генетикалық кодтың триплетті екенін дәлелдеген ғалым - М.Ниренберг
  • Құрылымы тұрақты генетикалық материал жиынтығы - Генофонд

Популяция және эволюция

  • Популяция генофондына әсер ететін факторлар - гендердің дрейфі, мутациялар, популяциялық толқындар және табиғи сұрыпталу.
  • Популяция генофондының өзгеруі - эволюция
  • Түр дараларының үлкен-кіші топтары - Популяция
  • Биосфералық қорықтардың консепциясының қабылданған жылы - 1973 жыл
  • «Адам және биосфера» бағдарламасы қабылданған ұйым - ЮНЕСКО
  • Тірі ағзалар қауымдастығы - Биоценоз
  • Гипоксия - таулы аймақтарда кездеседі
  • «Фармогенетика» терминін кім енгізген - Фогель
  • Гаструланың екі типтері - 4 тип
  • Мезодерманың қалыптасуына арналған әдістер - Телобластық, энтероцель және хордалы
  • Алғашқы эктодермада хордадан пайда болған құрылым - Жүйке тақтасы
  • Балықтардың даму кезеңдерін ажыратқан ғалым - А.Н.Трифонов

Генетикалық және биологиялық процесс

  • Ағзалардың дамуының туа біткен кемшіліктері - Макросомия
  • Жасушасыз тіршілік формасы- Вирустар
  • Жыныстық процестің ең күрделі түрі - Оогомия
  • Қарапайым эволюциялық құбылыс - 6
  • Долло заңы - эволюциялық бағыт кері қайтатыны
  • Филогенетикалық және онтогенетикалық байланыс - Ф.Мюллер, Э.Геккель және А.Н. Северцов
  • Толық түреленіп даму - жұмыртқадан имагоның дамуы
  • Моногибридті будандастыру нәтижесі - Aa
  • Мендельдің екінші заңы - Ажырау заңы
  • ДНҚ-ның маңызды қасиеті - өзін екі еселеу
  • ДНҚ-ның екінші қызметін атқаратын молекула - a-PHK
  • Жасушада белгілі бір затты синтездеуге қабілетті молекулалық биология- Гендік инженерия
  • Күн сәулесінің әсерінен протопластидтерде түзілетін зат- Хлоропласт

Тұқым қуалау және экология

  • Тұқым қуалаушылық - Ағзалардың белгілерінің және қасиеттерінің тұқымнан-ұрпаққаберілуі

  • Өзгергіштік - Ағзалардың белгілерінің және қасиеттерінің өзгеруі

  • Фенотиптік өзгергіштік - Сыртқы ортаның әсерінен пайда болатын өзгергіштік

  • Генотиптік өзгергіштік - Тұқым қуалау материалының өзгеруінен пайда болатын өзгергіштік

  • Плазмидалар - хромосомаға байланыссыз дербес тұқым қуалау факторлары

  • Гендік терапия - генетикалық бұзылыстарды жөндеу

  • Репарация - мутацияны жөндеу

  • Преформизм - жұмыртқа не ұрықта ағзаның болашағы барлық мүшелері толық қалыптасқан

  • Эпигенез - ағзаның жасушадан құрылуы

  • Түрдің дараларының топтары- Популяция

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

Биология: Past Paper PDF

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser