Romeinse Recht: Juristen en Rechtsbronnen

10 Questions

Welke ontwikkeling voorafging aan de Franse Revolutie en is volgens Herzog gekoppeld aan het ontstaan van een recht van de Europese Unie?

De ontwikkeling van een Europees ‘gemeen recht’ (ius commune)

Welke instituties zijn volgens Herzog de centrale rechtsbronnen in de rechtsorde van de Europese rechtsorde?

Individuele juristen en rechters

Wat was de taakstelling van de commissie verantwoordelijk voor de samenstelling van de ‘Draft Common Frame of Reference’ (DCFR)?

Het vaststellen van een raamwerk van juridische principes ten gunste van het gebruik door nationale wetgevers, rechters en individuele partijen

Hoe kan het verschil tussen het recht dat op het Europese continent geldt en het Engelse common law worden gerelativeerd volgens Herzog?

In sommige continentale rechtsgebieden zoals het bestuursrecht is de rechter van groot belang, in sommige Engelse rechtsgebieden zoals het strafrecht de wetgever

Wat is het Corpus Iuris Civilis?

Een verzameling van Romeinse rechtsteksten

Welke ontwikkeling heeft geleid tot de vorming van het recht in de ‘civil law landen’?

De ontwikkeling van het Romeinse recht en zijn receptie

Wat is de Franse Code civil van 1804?

Een Franse code uit 1804

Welke rol spelen individuele juristen en rechters volgens Herzog in de rechtsorde van de Europese rechtsorde?

Zij zijn de centrale rechtsbronnen

Wat is het doel van de ‘Draft Common Frame of Reference’ (DCFR)?

Het vaststellen van een raamwerk van juridische principes ten gunste van het gebruik door nationale wetgevers, rechters en individuele partijen

Wat is de relatie tussen het recht dat op het Europese continent geldt en het Engelse common law volgens Herzog?

Er is een belangrijk verschil tussen het recht dat op het Europese continent geldt en het Engelse common law

Study Notes

Romeins Recht en Rechtswetenschap

Vanaf het midden van de 1e eeuw voor Christus was de praetor gebonden aan zijn eigen edict.
De methode van de Romeinse juristen kan gekwalificeerd worden als casuïstisch.
De status van juristengeschriften als aparte rechtsbron in het Romeinse recht was gebaseerd op de autoriteit van de individuele jurist.

Romeinse Keizers als Rechters en Juristen

De Romeinse keizers namen beslissingen in individuele zaken, uitgevaardigd als wetgeving.
Keizer Justinianus bracht een verandering in de status van de geschriften van Romeinse juristen met de opname ervan in de Digesten.

Latijns Christendom en Vroege Middeleeuwen

Het Latijnse Christendom heeft een concrete en specifieke invloed gehad op de ontwikkeling van het Romeinse publieke strafrecht.
De Kerk werd net als de Romeinse staat aangeduid als een 'corporatie' (universitas).
Het canonieke recht in de vroege Middeleeuwen tot aan de 12e eeuw kenmerkte zich door een hoge mate van lokale onderlinge verschillen tussen de canonieke rechtsregels.

Relatie tussen de Katholieke Kerk en het Romeinse Recht

Het gezegde 'De Kerk leeft naar het Romeinse recht' is tekenend voor de relatie tussen de Katholieke Kerk en het Romeinse recht in de Vroege Middeleeuwen.

Late Middeleeuwen

De 'Pauselijke dictaten' van Paus Gregorius VII uit de 11e eeuw speelden een rol in het conflict dat aangeduid wordt als de 'Investituurstrijd'.
Drie factoren zorgden volgens Herzog voor een 'rechtsrevolutie' op het Europese continent in de 11e en 12e eeuw: een nieuwe bron, een nieuwe omgeving waarin de bron bestudeerd kon worden en een nieuwe methode waarmee dit kon gebeuren.

Scholastische Methode

In de context van de scholastische methode zoals deze vanaf de 11e eeuw opkwam in de bestudering van het (Romeinse) recht, wordt met de term "onderscheid" (distinctio) bedoeld het maken van een onderscheid in de context van de tekst geplaatst in de Digesten of zelfs de originele bron.

Universiteiten

Het karakter van de eerste universiteiten relateert aan de manier waarop zowel de Paus als de Duitse keizer zichzelf zagen en presenteerden, wat ervoor zorgde dat beide heersers positief stonden tegenover de stichting ervan.

Amerikaanse Constitutie

De samenstellers van de Amerikaanse constitutionele documenten formuleerden hun leidende principes op basis van het natuurrecht.

Recht op een Privésfeer

Het vormgeven van het 'recht op een privésfeer' (right to privacy) is gebaseerd op het Eerste Amendement van de Amerikaanse Bill of Rights.

Franse Revolutie

In 1791 kondigde de Franse revolutionaire regering een grondwet af, waarbij de uitvoerende macht berustte bij het volk.
Het idee van een absolute, ondeelbare vorm van soevereiniteit is afkomstig van Jean Bodin.

Epiloog

Het ontstaan van een recht van de Europese Unie is vastgeknoopt aan de ontwikkeling van een Europees 'gemeen recht' (ius commune).

Europese Rechtorde

De centrale rechtsbronnen in de rechtsorde van de Europese Unie zijn ongekozen bureaucraten.
De commissie verantwoordelijk voor de samenstelling van de 'Draft Common Frame of Reference' (DCFR) had de taakstelling om een raamwerk van juridische principes ten gunste van het gebruik door nationale wetgevers, rechters en individuele partijen vast te stellen.