Region poradziecki w stosunkach międzynarodowych

Region poradziecki w stosunkach międzynarodowych

• Obszar poradziecki odgrywa istotną rolę w relacjach międzynarodowych, ze względu na zasoby energetyczne oraz terytorium.
• Problematyka energetyczna, w tym zasoby energetyczne, są ważnym elementem świadczącym o sile państwa na arenie międzynarodowej.
• Polityka energetyczna Rosji w ostatnich 25 latach, zwłaszcza wojna rosyjsko-ukraińska w 2022 roku, ma istotny wpływ na sytuację ekonomiczną państw i politykę międzynarodową.
• Obfitość zasobów energetycznych wpływa na sytuację ekonomiczną kraju i może być podstawą do tworzenia polityki oddziaływania na relacje międzynarodowe.

Doktryna Falina-Kwicińskiego

• Sformułowana w końcowym okresie istnienia Związku Radzieckiego.
• Opierała się na założeniu, że wpływy militarne Związku Radzieckiego w krajach bloku wschodniego będą osłabione z powodu kryzysu gospodarczego i wojskowego ZSRR.
• Zamiast kontroli militarnej, doktryna zakładała kontrolę dostaw ropy naftowej i gazu jako sposób wpływania na kraje sąsiednie.
• Bliska zagranica, czyli byłe republiki ZSRR, były uznawane za zależne od dostaw surowców z Rosji.

Państwo to gaz i ropa naftowa

• Putin uważał zasoby naturalne za ostateczną walutę, na którą może dysponować Rosja.
• Zasoby naturalne stanowią podstawę gwarancji w czasie kryzysów i katastrof, a także są źródłem i napędem rozwoju gospodarczego i politycznego Rosji.
• Putin zdawał sobie sprawę z doktryny Falina-Kwicyńskiego, zmierzając do wykorzystania zasobów energetycznych do realizacji celów geopolitycznych i zależności Zachodu od Rosji.

Rosja jako energetyczne supermocarstwo

• Koncepcja "energetycznego supermocarstwa" została sformułowana w 2006 roku, propagowana przez Władysława Surkowa.
• Koncepcja koncentrowała się na odrzuceniu roli Rosji jako pasywnego eksportera surowców i przekształceniu jej w aktywnego uczestnika światowej polityki energetycznej.
• Potencjał surowcowy był widziany jako główne narzędzie odbudowy międzynarodowej pozycji Rosji i ważny element polityki zagranicznej.

Strategia energetyczna Federacji Rosyjskiej do 2020 roku

• Strategia opierała się na wykorzystaniu zasobów surowców energetycznych jako podstawy rozwoju gospodarki i narzędzie polityki zagranicznej Rosji.
• Kluczowe cele strategii w Europie to stworzenie nowego porządku gazowego z Rosją w roli producenta i zawarcie długoterminowych kontraktów, aby minimalizować atrakcyjność innych dostawców.

Doktryna Falina-Kwicyńskiego- mechanizmy

• Kluczowe było powiązanie cen gazu z polityką zagraniczną kraju-konsumenta.
• "Premia za posłuszeństwo"- kraje przychylne Rosji korzystały z preferencyjnych cen gazu.
• "Opcja atomowa" – czasowe wstrzymanie dostaw surowców jako narzędzie nacisku na partnerów.
• Doktryna ewoluowała, przechodząc do bardziej agresywnej formy, nazwanej "gaz i czołgi".
• Kryzys energetyczny w latach 2021-2022 doprowadził do załamania doktryny.

Federacja Rosyjska - Sektor energetyczny

• Sektor energetyczny (ropa i gaz) jest kluczowym elementem gospodarki Rosji.
• Przemysł naftowy jest odpowiedzialny za generowanie dochodów z sektora energetycznego.
• Rosja była liderem w produkcji i eksporcie ropy i gazu w ostatnich latach, co skutkowało znaczącym wzrostem dochodów z ich sprzedaży.

Prezydentura Putina (2000-2008)

• Okres ten cechował się wzrostem cen ropy naftowej.
• Rosja eksportuje 2/3 wydobywanej ropy naftowej.
• Dochody Rosji z eksportu ropy i produktów ropopochodnych rosną.

Rola rosyjskich zasobów energetycznych w kształtowaniu polityki międzynarodowej

• Ropa naftowa stanowi fundament gospodarki Rosji i źródło dochodów.
• Dostawy gazu ziemnego (często poprzez rurociągi) są istotnym narzędziem politycznym Rosji.
• Znaczenie skroplonego gazu ziemnego (LNG) rośnie, choć tradycyjne rurociągi nadal są ważnym elementem rosyjskiej strategii.