Casus 1-2 Deeltoets B

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Welke van de volgende auteurs heeft een werk gepubliceerd dat direct betrekking heeft op Montesquieu?

K.M. Schönfeld (correct)

G.J. Scholten

L. Wittgenstein

J.B.M. Vranken

Wat is de vertaler van 'Philosophische Untersuchungen' door Wittgenstein?

G.E.M. Anscombe (correct)

Jeanne Holierhoek

J.B.M. Vranken

P.M.S. Hacker (correct)

Welke uitgave betreft de derde druk van Mr. C. Asser’s Handleiding tot de beoefening van het Nederlands burgerlijk recht?

2008

1974 (correct)

1995

2006

Welke publicatie omvat een herbezoek aan Montesquieu's concepten?

Rex, Lex et Judex Signup and view all the answers

Welke van de volgende boeken is een werk van J.B.M. Vranken?

Mr. C. Asser’s Handleiding Signup and view all the answers

Wat mag de rechter niet doen met wetten in formele zin?

Zelf wettelijke voorschriften vaststellen Signup and view all the answers

Welke uitspraak is correct over de toetsingsverboden van de rechter?

De rechter heeft zich zelf beperkingen opgelegd gebaseerd op aanvechtbare argumenten. Signup and view all the answers

Wat is de rol van de rechter bij een geschil?

Een beslissing binden aan de procespartijen, mits niet vernietigd door een hogere instantie. Signup and view all the answers

Wat moet de rechter doen als hij met onduidelijkheid in de wet wordt geconfronteerd?

De zaak toch berechten, zelfs als de wet onvolledig is. Signup and view all the answers

Waarom zijn de argumenten van de Hoge Raad over toetsing aan het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden als onjuist beschouwd?

De historische context is verkeerd geïnterpreteerd. Signup and view all the answers

Wat gebeurde er in de zaak van de Zutphense waterleiding?

Er veroorzaakte nachtvorst schade aan de leervoorraad. Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk aspect van het thuisrecht van de rechter?

Rechters hebben de plicht om recht te spreken, ongeacht de omstandigheden. Signup and view all the answers

Welke mogelijkheid heeft de regering geboden tijdens de grondwetsherziening van 1983?

Toetsing van overheidshandelen aan sociale grondrechten. Signup and view all the answers

Wat leidde tot de uiteindelijke beslissing van de Hoge Raad over de weigering van de bovenbuurvrouw?

De Hoge Raad vond dat maatschappelijk gedrag een rol speelde. Signup and view all the answers

Welke interpretatiemethode kijkt naar de woorden van een wetsbepaling in hun gewone spraakgebruik?

Grammaticale interpretatie. Signup and view all the answers

Wat stelt de Hoge Raad in het arrest van 1919 over onrechtmatig gedrag?

Onrechtmatig gedrag omvat ook schendingen van maatschappelijke normen. Signup and view all the answers

Met welk begrip wordt de noodzaak van de rechterlijke interpretatie van de wet aangeduid?

Rechtsbewustzijn. Signup and view all the answers

Wat is een voorbeeld van een techniek die een rechter kan gebruiken bij wettelijke uitleg?

A contrario-redenering. Signup and view all the answers

Welke uitspraak over de rol van rechters is juist?

Rechters hebben invloed op de ontwikkeling van het recht. Signup and view all the answers

Welke term omschrijft de relatie tussen het rechtsgevoel en het geldend recht?

Osmose. Signup and view all the answers

Wat impliceert de term 'rechtsbewustzijn' volgens de inhoud?

Het is een bewustzijn van wat onrecht is. Signup and view all the answers

Wat zegt het Burgerlijk Wetboek over redelijkheid en billijkheid?

Het kan in sommige gevallen wettelijke voorschriften buiten toepassing laten. Signup and view all the answers

Waarom was het vonnis van de bovenbuurvrouw in eerste instantie positief voor haar?

Omdat er geen wettelijke plicht was om te handelen. Signup and view all the answers

Wat was het gevolg van de interactie tussen rechtsbewustzijn en het geldend recht volgens de content?

Het bevordert de ontwikkeling en aanpassing van de wet. Signup and view all the answers

Aan welke historische gebeurtenis refereert de tekst als een belangrijk precedent?

De zaak Lindenbaum/Cohen. Signup and view all the answers

Welke factor speelt een rol in de vorming van het rechtsbewustzijn van de rechter?

Zijn interacties met collega’s en eerdere rechtszaken. Signup and view all the answers

Welke beweegreden kan de eigenaar hebben gehad om de politie in te schakelen?

Om het conflict met de bovenbuurvrouw op te lossen. Signup and view all the answers

Wat is het belangrijkste verschil tussen de uitleg van een historicus en de uitleg van een rechter?

Een rechter hoeft niet te kiezen voor een wets- of rechtshistorische uitleg. Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met de term 'living instrument' in de context van juridische interpretatie?

Een document dat aan de tijd en context wordt aangepast. Signup and view all the answers

In welk jaar werd het homohuwelijk in Nederland geïntroduceerd?

2001 Signup and view all the answers

Wat was de uitspraak van de Hoge Raad in 1990 met betrekking tot het burgerlijk huwelijk?

De traditionele lezing van de artikelen moet worden aangehouden. Signup and view all the answers

Waarom was de uitleg van de Hoge Raad over diefstal omstreden in het elektriciteits-arrest?

Omdat het alleen voor stoffelijke voorwerpen gold. Signup and view all the answers

Wat is de rol van het gelijkheidsbeginsel in de discussie over het huwelijk?

Het ondersteunt de interpretatie van het huwelijk voor hetzelfde geslacht. Signup and view all the answers

Wat houdt teleologische uitleg in binnen de juridische context?

Uitleg die gericht is op het doel van de wet. Signup and view all the answers

Wat betekent een 'historische uitleg' van een wet?

Een uitleg die het oorspronkelijke doel en de context van de wet onderzoekt. Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met de keuze voor een andere interpretatiemethode dan de historische uitleg?

Het is een keuze die zowel positief als negatief kan worden beoordeeld. Signup and view all the answers

Wat is een gevolg van de ontwikkeling van de betekenis van een wet?

De toepassing kan afwijken van de oorspronkelijke intentie. Signup and view all the answers

Welke van de volgende uitspraken betreft een beperking van de rechters in interpretatie?

Rechters moeten zich altijd aan de oorspronkelijke bedoelingen van de wet houden. Signup and view all the answers

Wat impliceert dat een interpretatie 'meer of minder adequaat' kan zijn?

Er is ruimte voor verschillende lezigingen en waarderingen. Signup and view all the answers

Wat betekent het als de Hoge Raad een voorkeur geeft aan een bepaalde uitleg?

De uitleg weerspiegelt een morele overweging. Signup and view all the answers

Waarom is de discussie over de juiste interpretatie van wetten belangrijk?

Het beïnvloedt de juridische en maatschappelijke impact van wetten. Signup and view all the answers

Wat stelt de Hoge Raad als ongeschreven recht dat ten grondslag ligt aan geschreven grondrechten?

Het recht om je leven tot ontplooiing te brengen Signup and view all the answers

Welke redenering wordt gebruikt om het recht van afstamming te onderbouwen?

Analogische redenering Signup and view all the answers

Wat zijn sociale grondrechten volgens rechters?

Rechten die niet kunnen worden afgedwongen Signup and view all the answers

Wat deed de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State in 2015?

De gaswinning in Groningen aan banden leggen Signup and view all the answers

Wat werd in 2019 door de Afdeling bestuursrechtspraak afgekeurd?

Het stikstofbeleid van de overheid Signup and view all the answers

Wat stelt het Urgenda-arrest van de Hoge Raad over de uitstoot van broeikasgassen?

De uitstoot moet met minimaal 25 procent zijn verminderd Signup and view all the answers

Welke combinatie wordt in de Urgenda-rechtspraak gemaakt?

EVRM, klimaatverdragen, en rapporten van IPCC Signup and view all the answers

Wat is de rol van de rechter volgens de Hoge Raad in het gebruik van politieke vrijheid?

De rechter beoordeelt of de grenzen van het recht zijn nageleefd Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met 'creatieve keuze' in de context van het rechterlijke oordeel?

De rechter maakt een afweging tussen verschillende belangen Signup and view all the answers

Welk principe wordt meestal niet toegepast door rechters bij sociale grondrechten?

Toetsing aan de Grondwet Signup and view all the answers

Welke argumentatie wordt gebruikt door de rechter om het recht te interpreteren?

Geldend recht en rechtsbewustzijn Signup and view all the answers

Welk aspect is essentieel voor rechterlijke interpretatie volgens de Hoge Raad?

De scheiding van de macht Signup and view all the answers

Wat houdt het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer in?

Recht op privacy en bescherming van persoonlijke gegevens Signup and view all the answers

Wat is de belangrijkste taak van de rechter volgens de Hoge Raad?

Het recht uitleggen en ontwikkelen Signup and view all the answers

Wat is sinds 1991 veranderd in de wetgeving rondom verkrachting?

De definitie is verruimd tot seksueel binnendringen. Signup and view all the answers

Hoe heeft de Hoge Raad in 2013 zijn eerdere uitspraak over afgedwongen tongzoenen aangepast?

Het valt nu onder aanranding. Signup and view all the answers

Wat speelt een rol bij de interpretatie van juridische voorschriften door rechters?

Rechtszekerheid en eerdere jurisprudentie. Signup and view all the answers

Wat beschrijft het wezen van rechterlijke interpretatie het best?

Het vaststellen van de oorspronkelijke betekenis van wetten. Signup and view all the answers

Wat is de rol van rechters ten opzichte van de wetgever?

Rechters zijn gebonden aan de wet, maar kunnen deze interpreteren. Signup and view all the answers

Wat was een belangrijke conclusie van het Meerenberg-arrest?

De bevoegdheid van de Kroon om wetten vast te stellen was ongegrond. Signup and view all the answers

Wat is de basis van de gerechtigheid zoals die door wetgevende organen wordt vormgegeven?

Wettelijke voorschriften zijn gebaseerd op besluiten van een volksvertegenwoordiging. Signup and view all the answers

Wat gebeurde er met de afgedwongen tongzoen na de uitspraak van de Hoge Raad in 2013?

Het blijft onder de definitie vallen van aanranding. Signup and view all the answers

Welke rol speelt rechtsbewustzijn in de rechterlijke interpretatie?

Het draagt bij aan de ontwikkeling of aanpassing van het recht. Signup and view all the answers

Wat is de rol van de rechter wanneer er geen duidelijke wetgeving bestaat?

De rechter kan lacunes opvullen om geschillen op te lossen. Signup and view all the answers

Wat moet een rechter in overweging nemen bij het uitleggen van een wettelijke bepaling?

Eerdere jurisprudentie moet in acht worden genomen. Signup and view all the answers

Wat is een van de kernfuncties van de wetgevende macht?

Het maken en handhaven van wetgeving. Signup and view all the answers

Welke uitspraak van de Hoge Raad heeft een grote impact gehad op de interpretatie van biologische ouderschap?

Kinderen hebben het recht om te weten wie hun biologische ouders zijn. Signup and view all the answers

Wat is het doel van wetshistorische uitleg?

Het achterhalen van de bedoeling van de wetgever. Signup and view all the answers

Wat is een veelvoorkomend misverstand over wetshistorische uitleg?

Het veronderstelt mentale toestanden van individuen die niet relevant zijn. Signup and view all the answers

Volgens Scholten, wat is een kritiek op wetshistorische uitleg?

Het houdt geen rekening met de veranderingen in de betekenis van wetgeving door de jaren heen. Signup and view all the answers

Wat stelt Wittgenstein over de betekenis van woorden?

Hun betekenis is cultureel en situationeel bepaald. Signup and view all the answers

Wat betekent het als wetshistorische uitleg overvloeid in rechtshistorische uitleg?

De context van eerdere rechtstoestanden wordt beschouwd. Signup and view all the answers

Welke conclusie trekken sommige rechtstheoretici over de bedoeling van de wetgever?

Het is een zinloze notie. Signup and view all the answers

Wat kan een reden zijn dat rechters soms fouten maken in hun wetshistorische uitleg?

Ze zijn niet op de hoogte van de historische context. Signup and view all the answers

Waarom is het problematisch om te spreken van de mentale toestanden van de wetgever?

Het betreft altijd een groep mensen en niet individuele gedachten. Signup and view all the answers

Wat is de rol van de rechter bij wetshistorische interpretatie?

De rechter zoekt de oorspronkelijke betekenis van wetgeving. Signup and view all the answers

Wat kan de eventueel afwijkende betekenis van wetgeving zijn volgens Scholten?

Het kan ook voortkomen uit maatschappelijke veranderingen. Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met 'de wetgever in formele zin'?

Een combinatie van de regering en de Staten-Generaal. Signup and view all the answers

Waarom is de kritiek van Justice Scalia op wetshistorische interpretatie opmerkelijk?

Hij beschouwt wetsgeschiedenis als een inconsequent argument. Signup and view all the answers

Wat kan worden beschouwd als een fout in wetshistorische interpretatie?

Het verkeerd uitleggen van wetgeving ondanks voldoende context. Signup and view all the answers

Study Notes

Rechterlijke bevoegdheid en toetsingsverboden

Rechters mogen wetten in formele zin toetsen aan het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM), maar niet aan vergelijkbare Grondwetse bepalingen.
Rechters hebben toetsingsverboden ontwikkeld, die gebaseerd zijn op aanvechtbare argumenten, bijvoorbeeld voor toetsing aan internationaal gewoonterecht en ongeschreven fundamentele rechtsbeginselen (hoewel lagere regelgeving wel getoetst mag worden).
De historische argumenten tegen toetsing van wetten in formele zin aan het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden zijn onjuist.
De regering opende bij de grondwetsherziening van 1983 een mogelijkheid om overheidshandelingen (niet wetten in formele zin) te toetsen aan sociale grondrechten in de Grondwet.

Osmose tussen recht en rechtsbewustzijn

Rechters beslissen over voorgelegde geschillen of strafzaken. Beslissingen binden partijen, tenzij vernietigd door hogere instantie.
Rechters mogen geen verordeningen uitvaardigen en mogen zaken niet weigeren te berechten omdat de wet onduidelijk of onvolledig is.
Rechters kunnen lacunes in het recht afhandelen door afwijzingsbeslissingen in specifieke gevallen, ondanks eerdere rechtzaken (bv. Zutphense waterleiding).
De Hoge Raad in 1910 oordeelde dat weigering om een hoofdkraan dicht te draaien, hoewel nodeloos, niet onrechtmatig was, want er was geen wettelijke verplichting.
De Hoge Raad in 1919 herzag zijn visie: Handelen of nalaten is onrechtmatig, niet alleen als het tegen de wet is, maar ook tegen de goede zeden of maatschappelijke normen.
Deze ruimere opvatting over onrechtmatigheid van 1919, later opgenomen in het Burgerlijk Wetboek, integreert rechtsbewustzijn (en gevoel voor rechtvaardigheid) in de rechtspraak.
Rechters gebruiken redelijkheid en billijkheid, open begrippen, and hardheidsclausules om te beslissen.

Rechterlijke interpretatie

Rechters hebben diverse interpretatiemethoden zoals wetshistorisch, rechtshistorisch, grammaticaal, systematisch, grondwetsconform, volkenrechtsconform, teleologisch en anticiperend.
Rechters gebruiken ook redeneringen a contrario en naar analogie om het recht te interpreteren en aan te vullen.
Grammaticaal interpreteren kijkt naar gewone taalgebruik bij interpretatie van wetsbepalingen. Wetshistorische interpretatie baseert zich op toelichtingen en parlementaire documenten, om de bedoeling van de wetgever vast te stellen.
De "bedoeling van de wetgever" verwijst naar de context en taal, niet naar de mentale toestand van individuen.
Wetgeving heeft een eigen dynamiek en kan andere betekenis krijgen in de loop der tijd, los van oorspronkelijke bedoelingen van de auteurs. Wets- en rechtshistorische interpretatie kan de oorspronkelijke betekenis onthullen, mits er voldoende context is.
Rechters maken keuzes bij interpretatie – bijvoorbeeld historisch ipv grondwetsconform.

Rechterlijke interpretatie als keuze

Objectieve, historische analyses zijn niet vanzelfsprekend. Als wetten worden uitgelegd, dan kan de oorspronkelijke betekenis verschuiven.
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, beschouwt het EVRM als een "levend instrument", met evoluerende interpretatie.
Er kan gediscussieerd worden over de historische juistheid van een interpretatie. De keuze voor een bepaalde methode is echter niet inherent goed of fout.
De huidige betekenis van de wet kan afwijken van het doel/intentie van de oorspronkelijke wetgever.

Voorbeelden

Het Hof hield vast aan traditionele interpretaties van huwelijksartikelen voor 2001, ondanks modern gelijkheidsbeginsel.
De Hof in het elektriciteits-arrest beschouwde verbruik van elektriciteit als diefstal, uitgaande van de doelstelling van het wetboek.
Tongzoenen werden eerst als verkrachting beschouwd, maar dit werd later aangepast, afhankelijk van gewone taalgebruik en rechtsgevoel.

Rechterlijke interpretatie en rechtsbewustzijn

Rechters zijn gebonden aan het rechtssysteem en wetgeving.
Rechters mogen wetten toetsen aan hoger recht en interpretaties geven. Rechtszekerheid vereist overeenstemming met eerdere jurisprudentie. Gewoonterecht is vastgesteld door rechterlijke erkenning.
Rechters kunnen lacunes in wetgeving opvullen om geschillen te beslissen, maar wetgever houdt primaat. Het primaat ligt bij de wetgever, die rechters kan corrigeren.
Het Meerenberg-arrest illustreert de verhouding rechterlijke macht met de wetgevende en uitvoerende macht.
Het Valkenhorst-arrest toont dat rechters ongeschreven beginselen kunnen gebruiken om lacunes in de wet op te vullen. (bv. analogie-redenering: generaliseren tot algemene rechtsregel, en norm afleiden).
Rechters toetsen overheidshandelingen niet aan sociale grondrechten, wel aan verdragsrechten, en klimaatverdragen.
Rechters kunnen politieke zaken toetsen op rechtsmatigheid (bijvoorbeeld gaswinning met aardbevingsrisico's). Het primaat van de politiek blijft belangrijk.
De essentie van rechterlijke interpretatie is de osmose tussen geldend recht en rechtsgevoel.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Test je kennis over de rechterlijke bevoegdheid en toetsingsverboden in Nederland. Leer meer over de rol van rechters in het toetsen van wetten aan het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en andere rechtsbeginselen. Dit quiz is perfect voor studenten die geïnteresseerd zijn in het rechtssysteem en grondrechten.