การทดลองสุ่มแบบ RCBD

การวิเคราะห์แผนแบบการทดลองสุ่มสมบูรณ์ภายในบล็อก (RCBD)

• การทดลองแบบ RCBD จัดหน่วยทดลองออกเป็นบล็อก (Blocks)
• แต่ละบล็อกจะมีครบทุกรีตเมนต์ (Treatment) หรือ แต่ละทรีตเมนต์จะมีอยู่ในทุกบล็อก
• การทดลองแบบ RCBD จัดบล็อกตามสาเหตุของความผันแปร
• ความผันแปรที่พบจะต้องเป็นความแปรปรวนเพียงสาเหตุเดียวหรือปัจจัยเดียวเท่านั้น
• การจัดบล็อกหรือจัดกลุ่มของ RCBD จึงเป็นการจัดกลุ่มในทิศทางเดียว (One Directional Grouping)
• ตัวอย่าง เช่น ถ้าช่วงระยะเวลาเป็นสาเหตุของความแปรปรวน จะใช้ช่วงระยะเวลาเป็นบล็อก
• การจัดทรีตเมนต์ให้แต่ละบล็อกด้วยวิธีสุ่ม
• การวิเคราะห์แผนแบบ RCBD เปรียบเทียบระดับของปัจจัย และเปรียบเทียบกันระหว่างสภาวะควบคุมหรือบล็อก
• การวิเคราะห์แผนแบบ RCBD จะไม่วิเคราะห์อิทธิพลร่วมกัน
• ปัจจัยที่สนใจศึกษาหรือทรีตเมนต์มีเพียงปัจจัยเดียว
• มีอีกหนึ่งปัจจัยเป็นปัจจัยสภาวการณ์ที่เป็นสาเหตุการเกิดความผันแปรที่ต้องควบคุมเรียกว่าบล็อก
• ส่วนวัตถุประสงค์ของการทดลองแบบ RCBD
  • ทดสอบอิทธิพลของแต่ละทรีตเมนต์
  • ทดสอบอิทธิพลของบล็อก
• ข้อดีของการทดลองแบบ RCBD
  • สามารถใช้ทรีตเมนต์และบล็อกจำนวนเท่าใดก็ได้
  • เมื่่อข้อมูลขาดหายสามารถวิเคราะห์ต่อไปได้
  • การจัดทรีตเมนต์ใส่ในบล็อกอย่างสุ่มทำให้ลดความคลาดเคลื่อนใน การทดลอง
  • ช่วยเพิ่มความเชื่อมั่นในการทดลองให้สูงขึ้น
  • รูปแบบการวิเคราะห์ RCBD สามารถวิเคราะห์ทั้งในรูปแบบที่ค่าสังเกตมี 1 ค่าต่อ 1 ทรีตเมนต์ใน 1 บล็อก หรือมีค่าสังเกตมากกว่า 1 ค่าต่อ 1 ทรีตเมนต์ ใน 1 บล็อก
• ข้อเสียของการทดลองแบบ RCBD
  • ในกรณีที่มีจำนวนทรีตเมนต์มาก ต้องจัดทรีตเมนต์ลงในบล็อกและจะทำให้บล็อกมีขนาดใหญ่
  • ทำให้การควบคุมหน่วยทดลองภายในบล็อกยาก

ตัวอย่างแบบ RCBD

• เครื่องจักร 4 เครื่องที่นำมาจาก 4 บริษัทเป็นทรีตเมนต์
• ผลิตสินค้า 3 ชนิด (Type) เป็นบล็อก
• ตัวอย่างการทดลอง RCBD 4  3

การวิเคราะห์ RCBD ในซอฟต์แวร์

• ใช้คำสั่ง Stat → ANOVA →General Linear Model → Fit General Linear Model
• ใส่ Responses, Factors, Random/Nest, Model, Interactions Through Order, Terms in the Model
• เลือก Graphs, Results
• คลิก OK จะได้ผลการวิเคราะห์

ตรวจสอบสมมติฐาน

• ตรวจสอบการแจกแจงปกติของค่าคลาดเคลื่อน
• ตรวจสอบความแปรปรวนคงที่ของค่าคลาดเคลื่อน

การเปรียบเทียบทรีตเมนต์

• ใช้ฟังก์ชัน Comparisons
• เลือกทรีตเมนต์และบล็อกที่ต้องการพิ จ ารณาจากตาราง Analysis of Variance
• ค่า P-Value ต่ำกว่า  ที่กำหนด จึงปฏิเสธ H0