Қазақ тілінің морфологиясы
10 Questions
2 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Қандай сөз табы іс-әрекетті немесе жай-күйді білдіреді?

  • Сын есімдер
  • Етістіктер (correct)
  • Сан есімдер
  • Есімдер

Есімдер қай грамматикалық категорияларға жатады?

  • Жіктеу, белсенділік, уақыт
  • Синоним, антоним, келісім
  • Уақыт, тұлға, жақ
  • Жақ, сан, жай-жағдай, септеу (correct)

Сөз таптарының жіктелуіне не негізделеді?

  • Сөйлемнің құрылымына
  • Лексикалық мағына, грамматикалық категориялар, сөйлемдегі қызметі (correct)
  • Тілдік құрылымға
  • Дыбысқа, әуенге

Есімдіктер қандай қызметтерді орындай алады?

<p>Зат есімнің, сын есімнің және сан есімнің орнына (D)</p> Signup and view all the answers

Сөз таптарының морфологиялық белгілері қандай элементтермен жүзеге асырылады?

<p>Жалғаулар, префикспен және жұрнақпен (A)</p> Signup and view all the answers

Сөз таптарының қызметі немен сипатталады?

<p>Лексикалық мағына және грамматикалық категориялармен (C)</p> Signup and view all the answers

Есімдердің жалғаулары қандай грамматикалық категорияларды білдіреді?

<p>Жақ, сан, жай-жағдай, септеу (B)</p> Signup and view all the answers

Қандай элементтер сөйлемді құрайды?

<p>Бастауыш, анықтауыш, қосымша (A)</p> Signup and view all the answers

Келесі сөз табы қайсысы?: 'мен, сен, ол'.

<p>Есімдіктер (A)</p> Signup and view all the answers

Сан есімдер не туралы айтады?

<p>Заттарды санды білдіретін (B)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Морфология дегеніміз не?

Сөздің құрылымын, қызметін және өзгеру ережелерін зерттейтін тіл бөлімі.

Есімдер деген не?

Зат есім, сын есім, сан есім, есімдік.

Есімдердің мысалы келтіріңіз.

Зат есімдер, сын есімдер, сан есімдер, есімдіктер.

Етістік деген не?

Іс-әрекетті немесе жағдайды білдіреді. Уақыт, тұлға, сан бойынша өзгереді.

Signup and view all the flashcards

Етістіктердің мысалы келтіріңіز.

Болу, жасау, айту, істеу.

Signup and view all the flashcards

Есімдіктер деген не?

Басқа сөздердің орнына қойылады. Жақ, сан, жағдай, септеу жалғауларымен сипатталады.

Signup and view all the flashcards

Есімдіктердің мысалы келтіріңіз.

Мен, сен, ол, біз, олар, т.б.

Signup and view all the flashcards

Сөз таптары қалай жіктеледі?

Сөйлемдегі рөлдері бойынша жіктеледі.

Signup and view all the flashcards

Грамматикалық категориялар деген не?

Сөз таптарының өзгеруін сипаттайды.

Signup and view all the flashcards

Сөз таптары қалай ажыратылады?

Сөз таптарының лексикалық мағынасы, грамматикалық категориялары және сөйлемдегі қызметі арқылы бір-бірінен ажыратылады.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Қазақ тілінің морфологиясы

  • Қазақ тілінің морфологиясы сөз таптарын, олардың құрылымын, қызметін және өзгеру ережелерін зерттейді.
  • Сөз таптарының жіктелуі лексикалық мағынасына, грамматикалық категорияларға және сөйлемдегі қызметіне негізделеді.

Сөз таптары

  • Есімдер: зат есімдер (адам, жануар, заттар, т.б.), сын есімдер (сипаттайтын), сан есімдер (санды білдіретін), есімдіктер (бұл, сол, өз, т.б.).
    • Есімдердің жалпы сипаттамасы: бір зат немесе құбылысты немесе белгісін атауды қамтиды.
    • Белгілі морфологиялық категорияларға ие, мысалы, жалғаулар, жұрнақтар арқылы жалпы және жеке жағдайлары бар. Жалғаулар мен жұрнақтар сөздің мағынасы мен сөйлемдегі қызметін өзгертеді.
    • Есімдердің жалпы грамматикалық категорияларға (жақ, сан, жай-жағдай, септеу) ие және жалғаулармен өзгереді.
  • Етістіктер: іс-әрекеттерді немесе жай-күйді білдіреді. Олар уақыт, тұлға, сан, жалғаулар арқылы өзгереді. Мысалы, болу, жасау, айту, істеу сияқты.
    • Үш негізгі түрі бар: етістік, қатысты етістік, етіс.
    • Үш жақта өзгеретін, жақтары (бірінші, екінші, үшінші жақ) және сандары (бірлік сан, көптік сан)мен және уақыттары (өткен, қазіргі, болашақ)мен сипатталады. Грамматикалық формалары көп болып, жалғаулармен өзгереді. Етістіктердің зат есімдерден айырмашылығы - олар іс-әрекетті және жай-күйді білдіреді.
  • Есімдіктер: басқа сөздердің орнына қойылады (мысалы, мен, сен, ол, біз, олар, т.б.).
    • Есімдіктер жақ, сан, жағдай, септеу жалғауларымен сипатталады. Есімдіктер - сөйлемде басқа сөз таптарын ауыстыратын сөз табы.
    • Есімдіктер әртүрлі қызметтерді орындай алады, мысалы, зат есімнің, сын есімнің және сан есімнің орнына қойыла алады.
  • Сөйлем мүшелері: бастауыш, анықтауыш, қосымша. Сөйлемді құрайтын, олардың қызметі мен сипаттамаларына қатысты.
    • Олардың әрқайсысының қызметі мен сипаттамалары әр түрлі.

Сөз таптарының жалпы сипаттамалары

  • Сөз таптары сөйлемдегі мағыналық және грамматикалық рөлдері арқылы жіктеледі.
  • Жақ, сан, жай-жағдай, септеу сияқты грамматикалық категориялар сөз таптарының өзгеруін сипаттайды.
  • Сөз таптарының қызметі, лексикалық мағынасы және грамматикалық категориялар арқылы бір-бірінен айырмашылығы бар.

Қазақ тілінің сөз таптары және олардың қызметі

  • әрбір сөз табы белгілі бір мағыналық және грамматикалық функцияны орындайды.
  • Сөздердің грамматикалық түрлері олардың сөйлемдегі қызметін анықтайды.

Сөз таптарының морфологиялық белгілері

  • Сөз таптарының (зат есім, сын есім, етістік) грамматикалық өзгерулері жалғаулармен, префикспен және жұрнақпен жүзеге асырылады.
  • Сонымен қатар, сөз таптары жалпы грамматикалық қалыптарымен (жақ, сан, уақыт, жалғау және септеу) сипатталады.

Сөз таптарының әр түрлі қызметтері мен функциялары

  • Сөйлемдегі әр сөз табының қызметі мен функциясы оның мағынасынан, құрылымынан және жалғауларынан тәуелді болып келеді.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Description

Бұл квиз қазақ тілінің морфологиясын зерттейді, оның ішінде сөз таптарын, олардың құрылымын, қызметін және өзгеру ережелерін. Сөз таптарының жіктелуі лексикалық мағынасы мен грамматикалық категорияларға негізделеді.

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Browser