Questions and Answers
Шежірелердегі тарихи сананың табиғаты неден туындайды?
Шежірелердің қоғамдық институт ретіндегі қызметі қандай?
Тарихи сананың қалыптасуына не әсер етеді?
Дәстүрлі сананың құрамында не бар?
Signup and view all the answers
Шежірелік дәстүрдің жалғасуы қалай жүзеге асырылады?
Signup and view all the answers
Шежірелік қария санасының ерекшелігі неде?
Signup and view all the answers
Шежіреші сақтаған мәліметтердің таралуы қалай бағаланады?
Signup and view all the answers
Қазақстанның шежірелік дәстүрі неге негізделеді?
Signup and view all the answers
Тарихи танымның формасы қандай критерийге байланысты қалыптасады?
Signup and view all the answers
Study Notes
Қазақ шежіресінің маңызы
- Қазақ шежірелері тарихи ақпараттарды сыни көзқарас тұрғысынан зерттеу ұлттық мәдениет тарихын тереңдете түседі.
- Ауызша мәдениет көшпелілер қоғамында басым болды, себебі жазбаша мәдениет әлсіз дамыған.
- Шежіре дәстүрі қазақ халқының тарих санасының негізі мен ұлттық ерекшелігі болып табылады.
Шежірелік жүйе және туыстық байланыстар
- Қазақтар "адамның күні адаммен" принципіне негізделген туыстық қатынастарды қатаң сақтады.
- Туыстық байланыстар үш жұрт: өз жұрты, қайын жұрты, нағашы жұрты бойынша сараланды.
- Туыстық қарым-қатынасты бұзушылар "жетесіз" немесе "мәңгүрт" аталып, қауымнан аластатылды.
Қазақ хандығы дәуіріндегі жазба деректер
- Қазақ хандығы мен мәдениетін зерттейтін маңызды жазба ескерткіштер:
- "Тауарих-и гузидайи нусрат-наме"
- "Фатх-наме"
- "Шайбани-наме"
- "Та рих-и Абу-л-хайр-хани" және т.б.
- Захир ад-Дин Бабырдың "Бабыр-наме" шығармасы мен Өтеміс-қажының "Шыңғыс-нәмесі" сияқты деректердің маңызы зор.
Шежірелік дәстүр мен тарихи сана
- Ақселеу Сейдімбектің зерттеулері шежірешілікті көшпелі өмірмен және қандастық қатынастармен байланыстырады.
- Шежірелер тарихи сананың қалыптасуында маңызды рөл атқарады, қоғамдық тәжірибені көрсетеді.
- Тарихи сана көшпелілердің әлеуметтік құрылымымен тығыз байланыста.
Ауызша тарихнаманың ерекшеліктері
- В.П. Юдин "даланың ауызша тарихнамасы" терминін ұсынып, жазба тарихнамамен салыстырғанда өзіндік ерекшеліктері бар екенін атап өтті.
- Ауызша тарихнама тарихи жадты сақтау, жинақтау, жүйелеу, зерттеу жұмыстарында маңызды рөл атқарады.
- Қазақтың ауызша тарихы "тарихнама" немесе "тарихзерттеу" ұғымдарымен алмастырылуы керек, себебі ол мәнді әрі мағыналық тұрғыдан маңызды.
Шежіре дәстүрінің қоғамдық маңызы
- Шежіре тарихи әлеуметтену мәселесін қоғамдық институт ретінде қарастыруға мүмкіндік береді.
- Шежірелік сана халықтың әлеуметтік-мәдени өмірінің маңызды бөлігі ретінде бағаланады.
- Қазақ халқының дәстүрлі мәдениетінде шежіре ұлттық идентификатор ретінде қызмет етеді.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Description
Бұл викторина қазақ шежіресінің маңызы мен тарихи деректерін анықтауға арналған. Оқушылар шежірелік жүйе, туыстық байланыстар және қазақ хандығы дәуіріндегі жазба ескерткіштері туралы білімдерін сынайды.
