Psihologija - Testovi i Teorije

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Koji su testovi nastali prema Spearmanovom radu?

Ravenove Progresivne Matrice.

Koje su tri Wechslerove skale za merenje inteligencije?

WAIS, WISC i WPPSI.

Koji test meri G-faktor i ko ga je kreirao?

Free-Culture Fair test, kreirao Cattell.

Koje dve kategorije testova sposobnosti postoje prema vremenskom ograničenju?

Testovi brzine i testovi snage. Signup and view all the answers

Kako se definiše mišljenje u užem smislu?

Kao proces rješavanja problema. Signup and view all the answers

Koji su aspekti mišljenja navedeni u sadržaju?

Slobodno asociranje, snovi, transformacija, apstrakcija, generalizacija, klasifikacija i kombinacija. Signup and view all the answers

U kojoj vrsti testova se razlikuju testovi općih i specijalnih sposobnosti?

Prema faktorskoj strukturi. Signup and view all the answers

Koji su primeri produktivnog aspekta mišljenja?

Kreiranje novih sadržaja kroz rekombinaciju i transformaciju starih sadržaja. Signup and view all the answers

Koja je osnovna funkcija acetil-holina u nervnom sistemu?

Acetil-holin okida mišične kontrakcije i posjeduje ekscitatorno dejstvo. Signup and view all the answers

Kako nor-adrenalin utiče na srčanu aktivnost?

Nor-adrenalin podiže pritisak i brzinu rada srca. Signup and view all the answers

Koju ulogu igra serotonin u mentalnom zdravlju?

Serotonin snizuje depresiju i anksioznost, imajući inhibitorno dejstvo. Signup and view all the answers

Zašto je dopamin važan za proces učenja?

Dopamin je krucijalan za učenje pomoću nagrađivanja i osigurava osećaj zadovoljstva. Signup and view all the answers

Koja je glavna karakteristika GABA kao neurotransmitera?

GABA ima isključivo inhibitorno dejstvo i smanjuje tjeskobu i mišićnu napetost. Signup and view all the answers

Na koje delove se deli nervni sistem?

Nervni sistem se deli na centralni i periferni nervni sistem. Signup and view all the answers

Koja je osnovna funkcija somatskog nervnog sistema?

Osnovna funkcija somatskog nervnog sistema je kontrola lokomotornog aparata. Signup and view all the answers

Kako se deli autonomni nervni sistem?

Autonomni nervni sistem deli se na simpatički i parasimpatički deo. Signup and view all the answers

Koji su glavni metodi korišćeni u psihologiji?

Testovi, eksperiment i procesne analize. Signup and view all the answers

Koje psihologe najčešće navodimo u humanističkom i egzistencijalističkom pravcu?

Carl Rogers, Victor Frankl i Abraham Maslow. Signup and view all the answers

Kako se deli psihološke discipline?

Na osnovne (fundamentalne) i primenjene (aplikativne) discipline. Signup and view all the answers

Koje su fundamentalne psihološke discipline?

Opća, razvojna, socijalna, psihometrija, psihopatologija, zoopsihologija, neuropsihologija, fiziološka psihologija, psihologija ličnosti, metodologija, kognitivna i ekološka psihologija. Signup and view all the answers

Koje su primenjene psihološke discipline?

Psihologija rada, klinička psihologija, edukacijska psihologija, psihologija reklame i marketinga, sportska psihologija, zdravstvena psihologija, psihologija ishrane. Signup and view all the answers

Šta su metode i tehnike istraživanja u psihologiji?

Metode su generalni načini istraživanja, dok su tehnike konkretni postupci primene tih metoda. Signup and view all the answers

Šta se smatra naukom u kontekstu psihologije?

Nauka je sistematsko proučavanje pojava i procesa uz korišćenje naučnog metoda. Signup and view all the answers

Koji su osnovni elementi nauke?

Definiran predmet proučavanja, definirane metode proučavanja, sistem spoznaja, sistem teorija i jezik nauke. Signup and view all the answers

Koje su dimenzije pažnje?

Dimenzije pažnje su opseg, intenzitet i trajanje. Signup and view all the answers

Koje karakteristike pažnje su navedene?

Karakteristike pažnje su vigilitet, fleksibilnost, tenacitet i fluktuacija. Signup and view all the answers

Koliko nepovezanih čestica može u proseku obraditi pažnja?

U proseku, pažnja može obraditi 7 nepovezanih čestica. Signup and view all the answers

Koji su unutrašnji faktori pažnje?

Unutrašnji faktori pažnje su motivacija, iskustvo, predznanja i emocionalno stanje. Signup and view all the answers

Na koje načine možemo klasifikovati pamćenje prema vrsti sadržaja?

Pamćenje možemo klasifikovati na senzorno, motoričko i simboličko pamćenje. Signup and view all the answers

Šta je kratkoročno pamćenje i koliko informacija može primiti?

Kratkoročno pamćenje omogućava zadržavanje informacija na veoma kratko vreme i može primiti maksimalno 9 nepovezanih jedinica. Signup and view all the answers

Koje su vrste dugoročnog pamćenja?

Dugoročno pamćenje se deli na proceduralno i deklarativno, pri čemu deklarativno uključuje semantičko i epizodičko pamćenje. Signup and view all the answers

Kako se deli pamćenje prema vremenskoj perspektivi?

Pamćenje se deli na prospektivno i retrospektivno pamćenje. Signup and view all the answers

Ko je osnivač psihoanalize i koji su neki od njegovih najpoznatijih sledbenika?

Osnivač psihoanalize je Sigmund Freud, a neki od njegovih sledbenika su Jung, Adler, Fromm, Erikson i Horny. Signup and view all the answers

Šta je osnovna razlika između klasične psihoanalize i drugih psihodinamskih pravaca?

Klasična psihoanaliza je model koji je postavio Freud, dok su ostali psihoanalitičari, kao što je Jung, doprineli razvoju različitih modifikacija i škola. Signup and view all the answers

Ko je osnivač funkcionalizma i kakav je bio njegov pristup?

Osnivač funkcionalizma je William James, koji je započeo sa eksperimentalnim pristupom, ali je završio kao filozof i epistemolog. Signup and view all the answers

Koje refleksne reakcije proučavaju ruski refleksolozi poput Pavlova?

Ruski refleksolozi proučavaju uslovne i bezuslovne refleksne reakcije, kao i procese učenja i inhibicije. Signup and view all the answers

Koji je glavni predmet proučavanja behaviorizma i ko su neki od njegovih predstavnika?

Glavni predmet proučavanja behaviorizma je vanjski opažljivo i mjerljivo ponašanje, a predstavnici su Watson, Thorndyke, Skinner i drugi. Signup and view all the answers

Kako psihosocijalni/sistemski pravci doprinose razvoju psihologije?

Ovi pravci naglašavaju istraživanje psiholoških procesa u društvenom kontekstu i interakciju psihičkog i društvenog na različitim nivoima. Signup and view all the answers

Koje kognitivne procese proučava kognitivizam, i ko su neki od njegovih ključnih predstavnika?

Kognitivizam proučava mentalne procese kao što su mišljenje, pamćenje i percepcija, a neki od predstavnika su Jean Piaget i George Kelly. Signup and view all the answers

Šta je značaj eksperimenta kao metode u istraživanju psiholoških pravaca poput behaviorizma i ruske refleksologije?

Eksperiment je ključna metoda koja omogućava merenje i analizu ponašanja ili refleksnih reakcija u kontrolisanim uslovima. Signup and view all the answers

Šta se podrazumeva pod pozitivnim i negativnim transferom u kontekstu pamćenja?

Pozitivni transfer se javlja kada iskustva iz prošlosti olakšavaju novo učenje, dok negativni transfer otežava novo usvajanje informacija usled sličnosti između zadatka. Signup and view all the answers

Koji su neki od uzroka zaboravljanja?

Uzroci zaboravljanja uključuju potiskivanje, negativni transfer, postepeno osipanje tragova pamćenja i nemogućnost dosjećanja. Signup and view all the answers

Na koji način se amnezija deli i koja su njena dva glavna tipa?

Amnezija se deli na retrogradnu, gde se zaboravljaju prethodna sećanja, i anterogradnu, gde se ne može formirati nova sećanja nakon nastanka amnezije. Signup and view all the answers

Šta podrazumeva mehaničko učenje i ko je najviše istraživao ovu metodu?

Mehaničko učenje podrazumeva memorisanje i reprodukciju najčešće besmislenog materijala, a najviše ga je istraživao Ebbinghaus. Signup and view all the answers

Koje su to metode ispitivanja pamćenja?

Metode ispitivanja pamćenja uključuju reprodukciju, rekogniciju, uštedu, rekonstrukciju i opseg pamćenja. Signup and view all the answers

Koje su složene forme učenja i kako se one razlikuju od jednostavnih forma?

Složene forme učenja uključuju operantno uslovljavanje, učenje putem pokušaja i pogrešaka, i učenje imitacijom, dok se jednostavne forme ograničavaju na mehaničko učenje i klasično uslovljavanje. Signup and view all the answers

Šta je reminiscencija i koji fenomen opisuje?

Reminiscencija je fenomen spontanog poboljšanja reprodukcije informacija koja je prethodno zaboravljena. Signup and view all the answers

Koje su razlike između kvalitativnih i kvantitativnih poremećaja pamćenja?

Kvalitativni poremećaji se odnose na promene u kvalitetu sećanja, poput konfabulacija, dok kvantitativni poremećaji, kao što su amnezija, utiču na količinu sećanja dostupnih pojedincu. Signup and view all the answers

Study Notes

Predmet studija

Predmet studija je Opća psihologija
Predmet se predaje na Pedagoškom fakultetu Univerziteta u Sarajevu.
Predavač je Prof. dr. Daniel Maleč.
Obuhvata Odsjek Predškolski odgoj i Edukacija i rehabilitacija.

Psihološke škole i pravci

Strukturalizam
- Osnovao Wilhelm Wundt 1879. godine u Leibzigu.
- Predmet proučavanja su strukture psiholoških procesa i pojava.
- Analiziraju se mehanizmi nastanka kompleksnih pojava iz jednostavnijih.
- Dominantne metode: eksperimenti i introspekcija.
Gestaldt psihologija
- Wolfgang Köhler, Kurt Kofka i Max Wertheimer su osnivači.
- Predmet proučavanja su cjeline (gestalts) ili cjeloviti mentalni procesi.
- Odnosi dijelova su važniji od samih dijelova.
- Psihičke pojave imaju nadsumaran karakter.
- Istraživanja se odnose na percepciju i mišljenje (rješavanje problema)
- Dominantne metode: eksperiment i posmatranje (opažanje).
Biologistički pravci
- Nastali su uz psihijatriju i medicinu.
- Predmet proučavanja su mozak i nervni sistem.
- Naglašeni su mentalni poremećaji.
- Dominantna metoda: klinički individualni metod (observacija i intervju jednog slučaja).
Psihoanalitički pravci
- Predmet proučavanja: nesvjesni i podsvjesni procesi.
- Ključne metode: intervju.
- Klinički ili individualni pristup.
- Terapijska svrha je naglašena.
- Sigmund Freud je osnivač.
- Kasnije grananje i nastajanje psihodinamskih pravaca, npr. Yung sa pojmom kolektivnog nesvesnog i arhetipovima.
Funkcionalizam
- William James je osnivač u SAD.
- Iako je počeo sa eksperimentalnim pristupom, fokus mu je više na filozofiji i epistemologiji.
- Predmet proučavanja: funkcije ili svrhe psiholoških procesa i tok svijesti.
- Istraživao je nastanak emocija.
Ruska refleksologija
- Behterev, Sečenev i Pavlov su glavni zagovornici.
- Predmet proučavanja: refleksne reakcije, procesi u nervnom sistemu.
- Istraživanje digestije kod pasa dovelo je do istraživanja učenja.
- Dominantno korišten metod: eksperiment.
Behaviorizam
- Watson, Thorndyke, Skinner, Dollard, Muller i drugi su predstavnici.
- Predmet proučavanja: vanjski opažljivo ponašanje.
- Psihologija treba da napusti mentalističke pojmove.
- Istraživanje: operatnog i klasičnog uslovljavanja.
- Eksperiment je jedini validan naučni metod.
Psihosocijalni/sistemski pravci
- Predstavnici: Lev Vygotsky, Jurij Bronfenbrenner, kasnije Bandura, Ajzen.
- Psihološki procesi se moraju istraživati u društvenom kontekstu.
- Istraživanje interakcija psihičkog i društvenog na više nivoa (mikro, mezo, makro).
- Metodologija je heterogena od opservacija, preko praćenja, do eksperimenta.
- Doprinos u razvoju ekološke i socijalne psihologije.
Kognitivizam
- Jean Piaget, Edouard Claparede, George Kelly, Campione, Brown i Sternberg su predstavnici.
- Fokus na kognitivnim procesima.
- Dominantne metode: testovi, eksperiment i procesne analize.
- Doprinos općoj, razvojnoj i kognitivnoj psihologiji.
Humanistički i egzistencijalistički pravci
- Predstavnici: Carl Rogers, Viktor Frankl i Abraham Maslow.
- Fokus na svjesnim kognitivnim procesima, emocijama, slobodnoj volji i razvojnim potencijalima (u predmetu psihologije).
- Veliki doprinos psihologiji ličnosti, kliničkoj psihologiji i terapiji.
- Koristi fenomenološke metode.

Psihološke discipline

Fundamentalne discipline:
- Opća psihologija
- Razvojna psihologija
- Socijalna psihologija
- Psihometrija
- Psihopatologija
- Zoopsihologija
- Neuropsihologija
- Fiziološka psihologija
- Psihologija ličnosti
- Metodologija
- Kognitivna psihologija
- Ekološka psihologija
Primijenjene psihološke discipline:
- Psihologija rada
- Klinička psihologija
- Edukacijska psihologija
- Psihologija reklame i marketinga
- Sportska psihologija
- Zdravstvena psihologija
- Psihologija ishrane

Metode i tehnike istraživanja u psihologiji

Metode: generalni načini i algoritmi
Tehnike: konkretni postupci primjene metoda
Metodologija: i metode i tehnike
Nauka je sistematsko proučavanje pojava i procesa u univerzumu.
Izvori spoznaja: Lična iskustva i generalizacije, Tradicija, Autoriteti, Mnijenje, Naučna saznanja
Metode i tehnike istraživanja u psihologiji: Introspekcija, Posmatranje/Opažanje, Eksperiment, Test, Intervju, Fokus grupe, Sociometrijska metoda, Skale za mjerenje stavova.
Osnovni elementi nauke su: Definiran predmet proučavanja, Definirane metode proučavanja predmeta, Sistem spoznaja o predmetu nauke, Sistem teorija koje tumače procese, Jezik nauke, pojmovi, definicije, terminologija
Epistemološki principi: Sistematičnost, Sukcesivnost, Objektivnost, Pouzdanost, Provjerljivost, Generalizibilnost, Replikabilnost, Javnost.
Mjerenje: Pridavanje brojčanih oznaka svojstvima objekata.
Varijabla: Rezultat mjerenja nekog atributa na skupini entiteta.
Statistike: Centralna tendencija (aritmetička sredina, medijan, mod), Varijabilnost (raspon, prosječno odstupanje, standardna devijacija, varijanca), Kovarijabilitet (kovarijanca, koeficijent korelacije)
Većina psihičkih svojstava se raspodjeljuje prema normalnoj raspodjeli.

Organske osnove psihičkog života

Nervni sistem: Osnovne gradivne jedinice (neuroni i glija ćelije)
Anatomija i struktura nervnog sistema
Funkcionalna i anatomska podjela nervnog sistema: Centralni(mozak i kičmena moždina), Periferni(somatski i autonomni)
Autonomni sistem: simpaticki i parasimpatički
Elementi neurona: Nukleus, Tijelo ćelije, Dendriti, Aksoni, Mijelinski omotač
Sinapsa: Mjesto spoja dvije nervne ćelije (presinaptički element, sinaptička pukotina, postsinaptički element)
Neurotransmiteri: Kemijski spojevi koji prenose nervni impuls. Vrste: Acetil-holin, Nor-adrenalin, Serotonin, Dopamin, GABA.
Endokrini sistem(žlezde sa unutrašnjim lučenjem): Hipofiza, Nadbubrežna žlezda, hipotalamus, štitnjača, paratiroide, Pankreas, Jajnik, Testisi

Osjećaji

Fizička i efektivna sredina: Izvori energije (Fotička, Mehanička, Hemijska, Termička)
Djelovanje podražaja na osjetne organe izaziva osjetne procese
Senzorni modalitet i senzorni kvalitet
Pojam akromatske i kromatske boje
Psihofizika: Istraživanje odnosa intenziteta podražaja i intenziteta osjeta, Klasična psihofizika, Teorija detekcije signala, Tri praga osjeta (Apsolutni, Diferencijalni, Terminalni)

Percepcija

Organizacija podražaja u smislene cjeline (lik i pozadina)
Principi grupiranja podražaja: Princip blizine, Princip sličnosti, Princip simetričnosti, Princip zatvorenosti, Princip zajedničke destinacije, Princip istovremenog kretanja, Princip dobre forme.
Konstantnost opažanja: Konstantnost oblika, Konstantnost veličine, Konstantnost boja, Konstantnost svetlosti
Faktori opažanja: Vanjski (intenzitet, prostornost, trajanje, strukturiranost), Unutrašnji (motivacija, znanje, iskustvo, emocije)
Pogrešna opažanja: Iluzije, Halucinacije

Pažnja

Začetak pažnje je u refleksu orijentacije i odbrambenom refleksu
Dimenzije pažnje: Opseg, Intenzitet, Trajanje
Karakteristike pažnje: Vigilitet, Fleksibilnost, Tenacitet, Fluktuacija
Faktori pažnje: Vanjski (intenzitet, prostornost, promjene, trajanje i prekid podražaja, kretanje, kontrast) , Unutrašnji (motivacija, iskustvo, predznanja, emocionalna stanja)

Pamćenje

Kriteriji podjele pamćenja: Prema vrsti sadržaja (senzorno, perceptivno, motoričko, simboličko; neverbalno, verbalno), Prema vremenu zadržavanja (senzorno, kratkoročno, dugoročno).
Kratkoročno pamćenje (KP) ili radna memorija (RAM), Maksimalni kapacitet KP
Dugoročno pamćenje: Proceduralno, Deklarativno (Semantičko, Epizodičko)
Pamćenje prema vremenskoj perspektivi: Prospektivno i Retrospektivno
Prema uloženom naporu: Nenamjerno i Namjerno
Pojave koje prate pamćenje: Transfer (pozitivni i negativni), Zaboravljanje, Reminiscencija
Uzroci zaboravljanja: Potiskivanje, Negativni transfer ili interferencija, Postepeno osipanje tragova pamćenja, Nemogućnost dosjećanja
Negativni transfer: Retroaktivna inhibicija, Proaktivna inhibicija
Metode za ispitivanje pamćenja: Metoda reprodukcije, Metoda rekognicije, Metoda uštede, Metoda rekonstrukcije, Metoda opsega pamćenja.
Poremećaji pamćenja: Kvalitativni (Konfabulacije, Paramnezije), Kvantitativni (Amnezije, Hipomnezije, Hipermnezije)

Učenje

Definicija učenja: Laička(sticanje znanja), Psihološka(trajna i stabilna promjena ponašanja),
Učenje prema mehanizmima učenja: Jednostavne forme(Mehaničko učenje, Klasično uslovljavanje), Kompleksne forme(Operatno ili instrumentalno uslovljavanje, Učenje putem pokušaja i pogrešaka, Opservacijsko ili vikarijsko uslovljavanje, Učenje imitacije, Učenje identifikacijom, Učenje uviđanjem), Neke pretpostavljene oblike ranog učenja (Imprinting, Habituacija, Senzitizacija, Ekspozicijsko učenje)
Elementi klasičnog uslovljavanja: Bezuslovna draž, Bezuslovna reakcija, Neutralna draž, Uslovna draž, Uslovljena reakcija
Zakonitosti klasičnog uslovljavanja: Pavlov, Princip dodira (uparivanja), Princip kontingencije
Klasično uslovljavanje-načini davanja bezuslovnog podražaja: Povremeno u pravilnim intervalima, Povremeno u nepravilnim intervalima, Stalno
Klasično uslovljavanje-prateće pojave: Uslovljavanje višeg reda, Diskriminacija, Generalizacija, Eksperimentalna neuroza, Razvijanje averzivnih reakcija, Razuslovljavanje (Postepena desenzibilizacija, Metoda nespojivih odgovora)
Operatno uslovljavanje-elementi: Razlikovanje operatnog i respodentnog ponašanja, Potkrepljenje, Nagrade, kazne i negativno potkrepljenje, Skinnerovi ogledi sa pacovima
Učenje putem pokušaja i pogrešaka: Varijanta instrumentalnog uslovljavanja, Thorndike, Principi frekventnosti, efekta i recentnosti
Opservacijsko ili vikarijsko uslovljavanje: Uključenost viših kognitivnih procesa, Anticipacija nagrade ili kazne, Bandura, Eksperimentalno agresivno ponašanje
Učenje imitacijom: Usvajanje globalnih ali površnih obrazaca ponašanja, Nema očiglednih posljedica, Emocionalna vezanost ima moderatorski efekt
Učenje identifikacijom: Usvajanje površnih obrazaca ponašanja, unutrašnji procesi i osobine, važna emocionalna vezanost za model, odbrambena i razvojna ili anaklitička identifikacija
Učenje uviđanjem: Usvajanje složenih reakcija, Uključeni viši kognitivni procesi, Koller
Faze učenja u uviđanju: Preparacija, Inkubacija, Iluminacija, Verifikacija

Inteligencija i sposobnosti

Teorije inteligencije: Spearman, Thurstone, Philip Vernon, Cattel i Horn, Donald Hebb, Guilford
Spearman: DV faktor, Edukcija korelata, Edukcija relacije,
Thurstone 7 primarnih faktora: Verbalno razumijevanje, Verbalna fluentnost, Senzorni faktor, Perceptivni faktor, Numerički faktor, Memorija, Logički rezoniranje
Philip Vernon: Hijerarhijska teorija (G faktor, verbalno-edukativni, praktično-mehanički, verbalne, numeričke, spacijalne, mehaničke i praktično-manipulativne sposobnosti)
Cattel i Horn(Fluidna i Kristalizirana inteligencija)
Donald Hebb(Inteligencija A, B, C)
Guilford(Trodimenzioni model)
Razvoj testova za mjerenje inteligencije: Simon-Binetova skala, Stanford-Binetova skala, Armijski Alfa i Beta testovi, Ravenove Progresivne Matrice, Wechsler-Bellevue skala, WAIS, WISC, WPPSI, Free-Culture Fair test, SAT, Purdue test, Sternbergov test Triarhičnih sposobnosti, KBT
Vrste testova sposobnosti: Prema vremenskom ograničenju i težinskoj primjerenosti (brzine i snage), Prema načinu primjene (grupni i individualni), Prema faktorskoj strukturi (opći i specijalni), Papir-olovka i manipulativni testovi

Mišljenje

Definicija mišljenja: Proces, Produkt
Mišljenje kao aktivan proces: Slobodno asociranje, Snovi i mentalne predodžbe, transformacija sadržaja, Apstrakcija, Generalizacija, Klasifikacije i operacije, Kombinacije
Mišljenje kao proces rješavanje problema, Reproduktivni i Produktivni aspekt
Determiničke tendencije: Usmeravanje suvislog govora,
Vrste mišljenja: Konvergentno i divergentno
Metode mišljenja: Algoritmi, Heuristike
Faktori koji opstruiraju mišljenje: Funkcionalna rigidnost, Mentalni set tendencija
Mišljenje u širem smislu: Snovi, mašta, dnevne fantazije, slobodne asocijacije.
Poremećaji mišljenja: Formalni (ubrzano, usporeno, dezorganizirano, ljepljivo ili viskozno, raspad pojmova, perseveracija, verbigeracija), Sadržajni (grandiozne ideje, ideje proganjanja, depresivne ideacije, hipohondrijske ideacije)

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Ovaj kviz istražuje različite testove i teorije u psihologiji, uključujući Spearmanove testove, Wechslerove skale inteligencije i ulogu neurotransmitera. Takođe se bavi categorijama testova sposobnosti i delovima nervnog sistema. Proverite svoje znanje i saznajte više o psihološkim disciplinama.