120 Questions
Wat was een van de belangrijkste veranderingen in de grondwetsherziening sinds 1831?
Het invoeren van het algemeen enkelvoudig stemrecht voor alle mannen ouder dan 20 jaar
Welke bevoegdheid krijgen de gemeenschappen en de gewesten toegekend volgens artikel 35 van de Grondwet?
de residuaire bevoegdheid
Wat was de reden achter de oprichting van cultuurgemeenschappen?
Om de culturele verschillen tussen de gewesten te erkennen
Wat is het principe van taalpariteit?
Het principe dat de tweetaligheid van de ministers en het parlement wordt gewaarborgd
Welke hervorming werd doorgevoerd in het federaal parlement?
de hervorming van de taakverdeling tussen Kamer en Senaat
Wat is één van detaken van de arbeidsrechtbanken?
Het oplossen van arbeidsconflicten
Wat gebeurde met de provincie Brabant?
het werd opgesplitst in Vlaams-Brabant en Waals-Brabant
Wat is een gevolg van de invoering van de beperkte constitutieve autonomie?
de Vlaamse Raad en de Waalse Gewestraad kregen meer bevoegdheden
Wat is het doel van de provinciale en gemeentelijke bevoegdheden?
Om de specifieke behoeften van de provincies en gemeenten te vervullen
Wanneer werd het vrouwenstemrecht effectief ingevoerd in België?
In 1948
Wat is een aspect van de politieke vernieuwing?
het invoeren van een politieke ethiek
Wat gebeurde met het Arbitragehof?
het werd hernoemd tot Grondwettelijk Hof
Wat is het Egmontpact?
Een akkoord over de staatsstructuur
Wat is een gevolg van de hervorming van het tweekamerstelsel?
de hervorming van de Senaat
Wat is de bedoeling van artikel 34 van de Grondwet?
Om de uitoefening van bepaalde machten over te dragen aan volkenrechtelijke instellingen
Wat is een aspect van de decentralisatie?
het overdragen van bevoegdheden van de federale overheid aan de gewesten
Wat was een belangrijke oorzaak van de kloof tussen de verdragen over mensenrechten en de feitelijke sovjetpraktijken?
De niet-naleving van verdragen door de USSR
Wat is een gevolg van het toenemende overheidsoptreden en de nood aan een efficiënt bestuursoptreden?
De uitvoerende macht verwerft feitelijke voorrang
Wat is een proces dat plaatsvond in de periode vanaf 1831?
Proces van democratisering
Wat is een gevolg van de internationalisering?
De nationale soevereiniteit wordt uitgehold
Wat is een voorbeeld van een faciliteitengemeente?
Voeren
Wat is een belangrijke tendens in de periode vanaf 1831?
Federalisering
Wat is een gevolg van de Zesde Staatshervorming?
De tijdelijke uitschakeling van de eerste twee fasen van de herzieningsprocedure
Wat is een wet die de communautaire problemen moest wegwerken?
De Pacificatiewet van 1988
Wat is de normatieve functie van de Senaat?
Het behandelen van verplicht bicamerale aangelegenheden
Wie heeft het initiatiefrecht?
Zowel de Koning als het parlement
Wat is de adviserende functie van de Senaat?
Het verlenen van advies bij aangelegenheden
Waarover adviseert de Senaat?
Zowel verplichte als optioneel bicamerale aangelegenheden
Wat is de bemiddelende rol van de Senaat?
Het behandelen van voordrachten en benoemingsprocedures
Wat is de politieke controlefunctie van de Senaat?
Het controleeren van de regering
Wat is de internationale functie van de Senaat?
Het behandelen van internationale aangelegenheden
Wat is de parlementaire overlegcommissie?
Een orgaan dat bestaat uit leden van de Kamer en de Senaat
Wat was een belangrijke wijziging in de financiering van de gemeenschappen en de gewesten?
Er werd een grondige wijziging doorgevoerd.
Wat was een gevolg van de overheveling van de onderwijsbevoegdheden naar de gemeenschappen?
De gemeenschappen werden verantwoordelijk voor het onderwijs.
Wat is een belangrijke bevoegdheid van het Arbitragehof?
Het oplossen van conflicten tussen wetten en decreten.
Wat werd afgeschaft?
De onderscheid tussen grote en kleine naturalisatie.
Wat werd ingevoerd?
Een nieuwe rechtbank.
Wat is een belangrijke bevoegdheid van de Vlaamse en de Franse Gemeenschap?
Het sluiten van verdragen in de culturele-, onderwijs- en persoonsgebonden aangelegenheden.
Wat is een belangrijke verandering in de staatsstructuur?
België is een federale staat.
Wat is een belangrijke bevoegdheid van de executieven?
Het regeren van de gemeenschappen en de gewesten.
Welke soort van regels worden genoemd naast de bevoegdheidsverdelende regels?
Niet-bevoegdheidsverdelende regels
Wat is het doel van de materiële coördinatie?
De gezamenlijke uitoefening van exclusieve bevoegdheden
Wat is een soort van koninklijk besluit?
Een wetskrachtig besluit
Wat is een procedure voor het totstandkomen van een ordonnantie?
Een procedure van totstandkomen van een ordonnantie
Wat is het doel van de procedurele samenwerking?
De instelling van overleg- en geschillenbeslechtingmechanismen
Wat is een soort van besluit?
Een koninklijk besluit
Wat is het doel van de samenwerkingsakkoorden?
De procedurele samenwerking
Wat is de verplichting voor lagere normen ten opzichte van hogere normen?
Ze moeten de hogere normen respecteren.
Wat gebeurt er als er een conflict is tussen twee normen?
De rechter geeft voorrang aan de hiërarchisch hogere norm.
Wat is een soort van wet?
Een opdrachtwet
Wat is een belangrijke voorwaarde voor een overeenkomst om een verdrag te zijn?
Alle bovenstaande zijn voorwaarden.
Wat moet er gebeuren als een norm onduidelijk is?
De norm wordt geïnterpreteerd in overeenstemming met de hogere norm.
Wat is de belangrijkste rechtsbron in het internationaal recht?
Het verdrag is hierbij de belangrijkste formele rechtsbron.
Wie zijn de subjecten van het internationaal recht?
Staten en internationale organisaties.
Waarom mogen lagere normen geen hogere normen negeren?
Omdat het juridisch afdwingbaar is.
Wat is de reden waarom een 'gentlemen's agreement' geen verdrag is?
Omdat het geen rechtsgevolgen heeft.
Wat is de belangrijkste functie van de Ministerraad?
Besluiten nemen bij decreet of ordonnantie
Wat is een van de belangrijkste uitvoerende bevoegdheden van de gemeenschaps- en gewestregeringen?
Uitvoeren van decreten en ordonnanties
Wat is één van de algemene rechtsbeginselen?
Alle bovenstaande
Wie heeft een belangrijke rol bij de regeringsvorming?
De formateur
Wat is één van de bevoegdheden van de Ministerraad?
Besluiten nemen bij decreet of ordonnantie
Wat is het doel van de regeerakkoord?
Een programma voor de nieuwe regering presenteren
Wat is één van de aspecten van de consensusregel in de Ministerraad?
Alle ministers moeten het eens zijn over een besluit
Wat is het doel van de verklaring van de nieuwe federale regering?
Een programma voor de nieuwe regering presenteren
Wat is een manier om de Grondwet te beschermen?
Toezicht door de Raad van State
Wat is de leer van het Smeerkaasarrest?
De rechter is verplicht de normen met directe werking uit internationale en supranationale verdragen te passen
Wat is een manier om de Grondwet te interpreteren?
De interpretatie van de Grondwet door het Grondwettelijk Hof
Wat is artikel 25, tweede lid van de Grondwet?
Wanneer de schrijver bekend is en zijn woonplaats in België heeft, kan de uitgever, de drukker of de verspreider niet worden vervolgd.
Wat is artikel 6, §1, VII BWHI?
Wat het energiebeleid betreft: De gewestelijke aspecten van de energie, en in ieder geval ...
Welke instelling heeft het hoogste gezag in België?
De Grondwet
Wat is het doel van de interpretatie van de Grondwet door het Grondwettelijk Hof?
Om de Grondwet te interpreteren en mensenrechten te handhaven
Wat is de rol van de Raad van State?
Om wetten te controleren op grondwettigheid
Welke normen vormen een belangrijke bron van het grondwettelijk recht?
Internationale en supranationale normen, de Grondwet, Bijzondere wetten, wetten, decreten, ordonnanties en koninklijke besluiten
Wat bepaalt artikel 108 van de Grondwet?
Dat de koninklijke besluiten de wetten nooit mogen schorsen of vrijstelling van hun uitvoering mogen verlenen
Welke instantie past de algemene, provinciale en plaatselijke verordeningen en besluiten alleen toe in zoverre zij met de wetten overeenstemmen?
De hoven en rechtbanken
Wat gebeurt met alle wetten en andere akten die strijdig zijn met de Grondwet vanaf de dag waarop de Grondwet uitvoerbaar wordt?
Ze worden opgeheven
Welke tendens is er sinds 1831?
Een toenemende belangstelling voor de rechtsbescherming van de burger tegen de overheid
Wat is een bron van het grondwettelijk recht?
Internationale en supranationale normen, de Grondwet, Bijzondere wetten, wetten, decreten, ordonnanties en koninklijke besluiten
Wat is een belangrijk aspect van de internationalisering?
De ontwikkeling van de Europese Unie
Welke normen moeten in overeenstemming zijn met de wetten?
De algemene, provinciale en plaatselijke verordeningen en besluiten
Welke organen hebben een verschillend standpunt over de voorrang van het internationale recht op de Grondwet?
Hof van Cassatie en Grondwettelijk Hof
Wat heeft het Hof van Justitie duidelijk gesteld over het recht van de Europese Unie?
Dat het recht van de EU voorrang heeft op de grondwetten van de lidstaten
Wat is een gevolg van de arresten van het Hof van Justitie over het Europees recht?
Dat het Europees recht directe werking heeft en automatisch deel uitmaakt van de nationale rechtsorde
Welke procedure wordt geregeld in Artikel 195 van de Grondwet?
De procedure van grondwetsherziening
Wat is een voorwaarde voor strijdigheid?
Dat de normen duidelijk zijn voor iedere Staat die zich ten dezen overeenkomstig het gangbaar gebruik en te goeder trouw gedraagt
Wat is het resultaat van het arrest Van Gend & Loos?
Dat duidelijke en onvoorwaardelijke bepalingen van EU-recht directe werking hebben
Wat is het Hof van Cassatie?
Een rechter die het recht van de EU en het nationale recht toepast
Wat is het doel van de voorrang van het Europees recht op de nationale grondwet?
Om een uniforme rechtspraak te garanderen in de EU
Wat is een van de belangrijkste gevolgen van de grondwetsherziening sinds 1831?
De invoering van het algemeen meervoudig stemrecht
Wat is een van de belangrijkste veranderingen in de staatsstructuur sinds 1831?
De decentralisatie van bevoegdheden naar de gewesten
Wat is een van de belangrijkste gevolgen van de invoering van het algemeen enkelvoudig stemrecht?
De toename van het aantal stemgerechtigden
Wat is een van de belangrijkste doelstellingen van de Egmontpact?
De decentralisatie van bevoegdheden naar de gewesten
Wat is een van de belangrijkste gevolgen van de invoering van het algemeen meervoudig stemrecht?
De toename van de macht van de rijke bevolkingsgroepen
Wat is een van de belangrijkste taken van de arbeidsrechtbanken?
Het oplossen van conflict tussen werknemers en werkgevers
Wat is een van de belangrijkste gevolgen van de decentralisatie van bevoegdheden naar de gewesten?
De toename van de autonomie van de gewesten
Wat is een van de belangrijkste doelstellingen van de cultuurgemeenschappen?
De bescherming van de minderheden
Welke soort ARB worden genoemd als voorbeeld door VELAERS?
Artikel 190 Gw.
Welk beginsel behoort tot de algemene economie van de Grondwet?
Het beginsel van de scheiding der machten
Welke-soort ARB zijn inherent aan het hele rechtssysteem?
Het beginsel van de rechtsstaat
Welk beginsel is verbonden aan het federale België?
Het autonomiebeginsel
Wat is een kenmerk van ARB die inherent zijn aan het constitutioneel systeem?
Ze behoren tot de algemene economie van de Grondwet
Welk beginsel is een voorbeeld van een ARB dat inherent is aan het constitutioneel systeem?
Het beginsel van de scheiding der machten
Wat is kenmerkend voor ARB die inherent zijn aan het hele rechtssysteem?
Ze zijn verbonden aan de rechtsstaat
Welke ARB is een voorbeeld van een algemene economie van de Grondwet?
Het beginsel van de scheiding der machten
Wanneer mag geen herziening van de Grondwet worden ingeleid of voortgezet?
In oorlogstijd
Wie mag geen constitutionele wijziging doorvoeren tijdens een regentschap?
De Koning, zijn statuut en zijn opvolging
Waarom mag een ontslagnemende regering beperkt herziening van de Grondwet doorvoeren?
Omdat het eerder is aanvaard
Wat is een beperking qua voorwerp aan de mogelijkheid om de Grondwet te herzien?
Uitdrukkelijke uitsluiting van bepaalde aangelegenheden
Wanneer werd de afwijking van de normale procedure tot herziening van de Grondwet ingevoerd?
In 2012
Waarom mag er geen herziening van de Grondwet worden ingeleid of voortgezet tijdens een oorlog?
Omdat het Parlement verhinderd is vrij bijeen te komen op het federale grondgebied
Wat is een beperking in de tijd aan de mogelijkheid om de Grondwet te herzien?
Oorlogstijd
Waarom zijn er beperkingen aan de mogelijkheid om de Grondwet te herzien?
Omdat er een balans nodig is tussen de macht van de regering en het Parlement
Welke instantie voert een preventieve grondwettigheidscontrole uit op voorstellen en ontwerpen van wetten, decreten en ordonnanties?
De Raad van State
Welke rechter is verplicht om de normen met directe werking uit internationale en supranationale verdragen toe te passen?
Een gewone rechter
Wat is een van de methoden van constitutionele rechtsvinding?
Artikel 25, tweede lid Gw
Welke instantie is bevoegd voor de aangelegenheden die wegens hun technische en economische ondeelbaarheid een gelijke behandeling op nationaal vlak behoeven?
De federale overheid
Wat is een van de taken van het Hof van Cassatie?
Toezicht op de gewone hoven en rechtbanken
Welke instantie is verantwoordelijk voor de interpretatie van de mensenrechten?
Het Grondwettelijk Hof
Wat is een van de methoden van constitutionele rechtsvinding?
De leer van het Smeerkaasarrest
Welke instantie is bevoegd voor het toezicht op de gewone hoven en rechtbanken?
Het Hof van Cassatie
Study Notes
Inleiding
- De kloof tussen de verdragen over mensenrechten die de USSR had ondertekend en de feitelijke Sovjetpraktijken.
- De Belgische Grondwet gaat nog steeds uit van de juridische voorrang van de wetgevende macht.
Historische inleiding
- Periode vóór 1831: geen democratie, geen grondwet.
Proces van democratisering
- Vervanging van het censitair stemrecht door het algemeen meervoudig stemrecht.
- Vervanging van het algemeen meervoudig stemrecht door het algemeen enkelvoudig stemrecht voor alle mannen ouder dan 20 jaar.
- Mogelijkheid van het vrouwelijk stemrecht (pas uitgevoerd in 1948).
- Aanpassing van de samenstelling en de verkiesbaarheidsvereisten voor de Senaat.
Federalisering
- Oprichting van gewesten (Waals, Vlaams en Brussels Gewest).
- Oprichting van cultuurgemeenschappen.
- Het principe van de taalpariteit werd formeel geïnstitutionaliseerd.
Grondwetsherzieningen sinds 1831
- Vervanging van het algemeen meervoudig stemrecht door het algemeen enkelvoudig stemrecht voor alle mannen ouder dan 20 jaar.
- Mogelijkheid van het vrouwelijk stemrecht (pas uitgevoerd in 1948).
- Aanpassing van de samenstelling en de verkiesbaarheidsvereisten voor de Senaat.
- Oprichting van gewesten en cultuurgemeenschappen.
- Het principe van de taalpariteit werd formeel geïnstitutionaliseerd.
Zesde Staatshervorming
- Effectieve inrichting van de gewesten.
- Uitbreiding van de bevoegdheden van de gewesten.
- Rechtstreekse verkiezing van de Vlaamse Raad en de Waalse Gewestraad.
- Hervorming van het federaal parlement (taakverdeling tussen Kamer van Volksvertegenwoordigers en de Senaat).
Provincie Brabant
- Provincie Brabant houdt op te bestaan en wordt opgesplitst in Vlaams-Brabant en Waals-Brabant.
Gewestelijk beleid
- Uitbreiding van de bevoegdheden van de gewesten in alle aangelegenheden die tot hun bevoegdheden horen.
- Artikel 35 Gw.: het principieel toekennen van de residuaire bevoegdheid aan de gemeenschappen en de gewesten.
Senaat
- Normatieve functie van de Senaat.
- Adviserende functie van de Senaat.
- Bemiddelende rol van de Senaat.
- De rol van de Senaat inzake een aantal voordrachts- en benoemingsprocedures.
- De politieke controlefunctie van de Senaat.
- De internationale functie van de Senaat.
Wetgevende procedure
- Initiatiefrecht.
- Raadpleging van de afdeling Wetgeving van de Raad van State.
- Parlementair initiatief.
Bevoegdheidsverdelende regels
- Er bestaan twee soorten regels: bevoegdheidsverdelende en niet-bevoegdheidsverdelende regels
- Niet-bevoegdheidsverdelende regels uit de Bijzondere Wet van 12 januari 1989 met betrekking tot de Brusselse Instellingen
Toezicht door de federale overheid
- Ordonnanties van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (communautaire ordonnanties)
- Procedure van totstandkoming van een ordonnantie
- Bijzondere ordonnanties (artikel 28 Bijzondere Brusselwet)
- Samenwerkingsakkoorden
- Materiële coördinatie: gezamenlijke uitoefening van exclusieve bevoegdheden
- Procedurele samenwerking: instelling van overleg- en geschillenbeslechtingsmechanismen en gezamenlijke oprichting en beheer van gemeenschappelijke diensten en instellingen
Het koninklijk besluit
- Onderscheid reglementaire/verordenende -- individuele/beschikkende KB
- Onderscheid naargelang de grondslag van de verordeningsbevoegdheid
- Artikel 108 Gw.: ter uitvoering van een wet → uitvoeringsbesluiten, van verordenende aard
- Artikel 105 Gw.: ter uitvoering van een opdrachtwet
- Gewone opdrachtwet → verordenende besluiten
- Kaderwet → verordenende besluiten
- Bijzonderemachtenwet → wetskrachtige besluiten (genummerde KB)
- Buitengewonemachtenwet → wetskrachtige besluiten (oneigenlijke besluitwetten)
De bronnen van het grondwettelijk recht
- Internationale en supranationale normen (vb. EVRM, BUPO-Verdrag)
- Grondwet
- Bijzondere wetten (houdende staatsverandering) -- bijzondere decreten -- bijzondere ordonnanties
- Wetten (vb. de Gecoördineerde wetten van 12 januari 1973 op de Raad van State), decreten en ordonnanties
- Koninklijke besluiten en besluiten van de regeringen van de deelstaten
- Ministeriële besluiten
- Verordeningen van gedecentraliseerde besturen en van openbare instellingen
- Rechtspraak (vb. het zogenaamde Smeerkaasarrest)
- Rechtsleer
De hiërarchie van de rechtsnormen
- Artikel 108 Gw.: koninklijke besluiten mogen de wetten nooit schorsen of vrijstelling van hun uitvoering verlenen
- Artikel 159 Gw.: hoven en rechtbanken mogen algemene, provinciale en plaatselijke verordeningen en besluiten alleen toepassen in zoverre zij met de wetten overeenstemmen
- Artikel 188 Gw.: met ingang van de dag waarop de Grondwet uitvoerbaar wordt, worden alle daarmee strijdige wetten en andere akten opgeheven
- Lagere normen moeten de hogere normen respecteren
- Bij conflict tussen twee normen moet de rechter de voorrang geven aan de hiërarchisch hogere norm
Internationale en supranationale normen
- Begrip 'verdrag'
- Internationale en supranationale normen (vb. EVRM, BUPO-Verdrag)
- Toezicht van het Hof van Cassatie op de gewone hoven en rechtbanken dat deze de Grondwet eerbiedigen
- Toezicht door de Raad van State: afdeling Wetgeving voert een preventieve grondwettigheidscontrole uit op voorstellen en ontwerpen van wetten, decreten en ordonnanties
- Leer van het Smeerkaasarrest: de rechter is verplicht de normen met directe werking uit internationale en supranationale verdragen toe te passen
Inleiding
- Een strijdigheid is onmiskenbaar indien zij bij objectieve beschouwing duidelijk is voor iedere Staat die zich ten dezen overeenkomstig het gangbaar gebruik en te goeder trouw gedraagt.
Grondwetsherziening
- Artikel 195 Gw. regelt de procedure van de grondwetsherziening.
- Artikel 187 Gw. stelt dat de Grondwet niet kan worden geschorst, noch geheel, noch ten dele.
Voorrang van het internationale recht
- Het Hof van Cassatie stelt dat een verdrag met rechtstreekse werking, zoals het EVRM, voorrang heeft op de Grondwet.
- Het Hof van Cassatie neemt deze voorrang aan zowel wat het EU-recht betreft, als wat het overige internationaal recht aangaat.
- Het Grondwettelijk Hof lijkt zich op het standpunt te stellen dat de Grondwet boven het internationale recht staat, behalve wat het Europese Unierecht betreft.
Rechtspraak van het Hof van Justitie
- Het Hof van Justitie heeft gesteld dat het EU-recht voorrang heeft op de grondwetten van de verschillende lidstaten.
- Duidelijke en onvoorwaardelijke bepalingen van EU-recht hebben directe werking en maken automatisch deel uit van de nationale rechtsorde.
- Elke nationale rechter moet strijdig nationaal recht buiten toepassing kunnen laten.
Procedure van grondwetsherziening
- De procedure van grondwetsherziening bestaat uit drie fasen, overeenkomstig artikel 195 Gw.
- Beperkingen aan de mogelijkheid om de Grondwet te herzien, zoals tijdens oorlogstijd of wanneer de Kamers verhinderd zijn om vrij bijeen te komen.
Herzieningen van de Grondwet
- Er zijn verschillende herzieningen van de Grondwet sinds 1831, zoals de vervanging van het censitair stemrecht door het algemeen meervoudig stemrecht en de oprichting van gewesten.
- De grondwetsherzieningen hebben geleid tot de huidige samenstelling van België, met vier taalgebieden en gewesten.
Interpretatie van de Grondwet
- Het Grondwettelijk Hof interpreteert de Grondwet, onder invloed van de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
- Verschillende interpretatietechnieken worden gebruikt, zoals de leer van het Smeerkaasarrest.
Test je kennis over politieke theorieën, mensenrechten en de rol van de overheid. Beantwoord vragen over de USSR, de Belgische Grondwet en de nationale soevereiniteit.
Make Your Own Quizzes and Flashcards
Convert your notes into interactive study material.
Get started for free
