Podstawy Neuropsychologii - Dział I i II

Podstawy Neuropsychologii

• Przedmiot: struktura i funkcje układu nerwowego.
• Obejmuje dyscypliny związane z psychologią, biologią i medycyną.

Nauki o układzie nerwowym - Dział I - Dyscypliny związane z psychologią

• Neurobiologia behawioralna, psychobiologia, biopsychologia, psychologia biologiczna: przedmiot: biologiczne podłoże funkcji psychicznych.
• Neurobiologia poznawcza (ang. cognitive neuroscience), psychofizjologia: przedmiot: korelacje między aktywnością mózgu a zachowaniem.
• Neuropsychologia: przedmiot: wpływ uszkodzeń mózgu na zachowanie.
• Socjobiologia, psychologia ewolucyjna: przedmiot: biologiczne podłoże zachowań społecznych (adaptacyjność, altruizm, wzajemna atrakcyjność, motywacja).
• Neuroekonomia, neuromarketing: przedmiot: czynniki wpływające na decyzje konsumenckie.

Nauki o układzie nerwowym - Dział II - Dyscypliny związane z biologią

• Neurofizjologia: mechanizmy rządzące funkcjonowaniem układu nerwowego, jego mikro- i makroskopowa struktura.
• Neuroanatomia: badanie aktywności pojedynczych neuronów i grup neuronów.
• Neurochemia: wpływ celowo wywoływanych uszkodzeń mózgu na zachowanie.
• Etologia (psychologia porównawcza), neuroetologia: zachowanie zwierząt w warunkach naturalnych, zachowania społeczne, wytwarzanie narzędzi.

Nauki o układzie nerwowym - Dział III - Dyscypliny związane z medycyną

• Neurologia: diagnoza i leczenie chorób układu nerwowego.
• Neurochirurgia: chirurgiczne leczenie schorzeń układu nerwowego.
• Psychiatria, neuropsychiatria: diagnoza i leczenie zaburzeń psychicznych (farmakoterapia i psychoterapia; uwzględnienie czynników biologicznych).

Rodzaje uszkodzeń mózgu

• Uraz mózgu - miejscowy: kontuzje, penetrujące, odrzutne, itp., różnorodność uszkodzeń zależna od typu urazu
• Uraz mózgu - stłuczenia: uderzenie mózgu o czaszkę.
  • Uderzenie główne (coup): mózg uderza o czaszkę po stronie uszkodzenia.
  • Uderzenie wtórne (contrecoup): mózg uderza o czaszkę po przeciwnej stronie uderzenia.
• Uda czy stłuczenia: są wynikiem uszkodzeń spowodowanych niekontrolowanym ruchem w mózgu, uszkodzenia tego typu mogą być rozległe.
• Wstrząśnienia: utrata lub ograniczenie świadomości, amnezja wsteczna.
• Wskaźniki głębokości urazu: skala Glasgow Coma Scale.
• Krwotoki pourazowe: krwotok zarówno niewielki jak i znaczny, wewnętrzna czaszka, wywołane urazy.
  • Nadtwardówkowy: wymaga natychmiastowej interwencji neurochirurgicznej, wywoła silny ucisk na półkulę, a następnie struktury podstawne.
  • Podtwardówkowy: przebieg mniej dramatyczny, może być skutkiem nawet błahego urazu, zmiany mogą narastać przez wiele dni, obraz kliniczny podobny do otępienia.

Guzy śródczaszkowe

• Nowotwory: guzami mózgu, ale nie tkanką nerwową, ale tkanką łączną (glej).
• Oponiaki (meningioma): zwykle niezłośliwe, łatwo operowalne, rosną powoli, mogą być bezobjawowe.
• Glejaki (glioma): 40% guzów mózgu u osób dorosłych, najczęściej złośliwe, wiele rodzajów.

Zaburzenia krążenia mózgowego

• Niedokrwienie: przejściowe napady niedokrwienne, nawracające, krótkotrwałe, miejscowe deficyty, przejściowe (powrót funkcji do 24 godzin).
• Zawał mózgu: najczęstsza przyczyna - miażdżyca tętnic (arterioskleroza), rozległość zależy od wielkości naczynia i możliwości przejęcia przez krążenie oboczne.
• Skrzepy: wrzodziejące płytki miażdżycowe, skrzepy krwi.
• Krwotok: krwotok śródszaczkowy przy nadciśnieniu – udar krwotoczny, potocznie – wylew, dawniej - apopleksja, Wylew krwi do miąższu mózgu, niszczy tkankę mózgową, ucisk na sąsiednie tkanki, częściowy powrót funkcji.
• Pęknięcie tętniaka: ścieńczenie i rozszerzenie ścian naczynia krwionośnego (najczęściej w naczyniach koła Willisa).
• Pęknięcie połączenia tętniczo-żylnego: wada rozwojowa, najczęściej w mózgu I rdzeniu kręgowym.

Choroby neurodegeneracyjne

• Grupa wrodzonych lub nabytych postępujących chorób układu nerwowego.
• Utrata komórek nerwowych proces przebiega przez długi czas (często latami), bezobjawowo.
• Objawy pojawiają się po znacznym uszkodzeniu neuronów lub w określonej części mózgu.
• Zróżnicowanie - związane z funkcją motoryczną, pamięcią i demencją (np. choroba Parkinsona, Huntingtona, Alzheimera, czołowo-skroniowe, z ciałami Lewy'ego, naczyniopochodne, stwardnienie rozsiane).