Pengenalan Pengenalan Risiko

Pengurusan Risiko

• Definisi pengurusan risiko: Pendekatan sistematik untuk mengenal pasti, mengukur dan mengawal risiko yang mengancam aset dan pendapatan seseorang, perniagaan atau organisasi.

Kepentingan Pengurusan Risiko

• Membolehkan organisasi mencapai matlamat dan objektifnya dengan cara yang paling tepat, cekap dan berkesan.
• Mencapai produktiviti maksimum dengan usaha yang minimum atau perbelanjaan.
• Berjaya dalam menghasilkan hasil yang dikehendaki atau yang dirancang.

Perspektif Islam dalam Pengurusan Risiko

• Setiap manusia bertanggungjawab untuk menerima segala ketentuan Allah SWT dan mengiktiraf takdir.
• Umat Islam digalakkan berusaha keras untuk mengubah keadaan mereka dan Allah tidak mengubah keadaan suatu kaum sehingga mereka mengubah diri mereka sendiri.
• Pengurusan risiko bertujuan mengurangkan penggunaan sumber (kewangan dan bukan kewangan) dan meminimumkan kesan negatif risiko atau memaksimumkan peluang dan matlamat.
• Matlamat mesti selaras dengan syariat.

Al-Quran dan Sunnah dalam Pengurusan Risiko

• Perjalanan Hijrah: Pergerakan dalam kumpulan kecil membantu mengurangkan risiko.
• Pertempuran Khandaq: Pembinaan parit di sekeliling bandar adalah tindakan pencegahan kerugian lain untuk menghalang pasukan musuh yang maju.

Objektif Utama Pengurusan Risiko

• Memelihara keberkesanan operasi organisasi.
• Matlamat kemanusiaan.
• Mengoptimumkan penggunaan sumber dan tanggungjawab sosial.

Objektif Pra-Kerugian

• Diwajibkan oleh undang-undang dan pengawal selia (regulator).
• Mengurangkan dan meminimumkan kesan kerugian.
• Mengurangkan ketakutan dan kebimbangan.

Objektif Pasca-Kerugian

• Mengurangkan kesan kerugian kepada organisasi dan masyarakat.
• Kelangsungan hidup organisasi - mampu meneruskan operasi.
• Kestabilan pendapatan - operasi perniagaan tidak perlu berhenti.

Teknik Penilaian dan Pengurusan Risiko

• Mengenal pasti, menganalisis, mengawal, memantau dan bertindak ke atas risiko.

Proses Pengurusan Risiko

• Mengenal pasti risiko sedia ada dan berpotensi.
• Menilai risiko berpotensi.
• Mengesan alternatif teknik Pengurusan Risiko.
• Memilih dan melaksanakan program Pengurusan Risiko.
• Menilai, menyemak, mengawal program Pengurusan Risiko.

Mengenal Pasti Risiko

• Proses di mana organisasi/individu mengetahui kawasan yang terdedah kepada risiko.
• Membangunkan maklumat mengenai punca risiko, bahaya, faktor risiko, bahaya dan pendedahan kepada kerugian.
• Setiap orang dalam organisasi bertanggungjawab untuk mengenal pasti pendedahan kerugian.
• Sembilan (9) alat pengenalan risiko tersedia.

Alat Pengenalan Risiko

• Orientasi: Memahami matlamat dan fungsi organisasi, amalan dan operasinya.
• Soal Selidik Analisis Risiko: Memandu pengurus risiko dalam mengesan risiko melalui pertanyaan rinci dan berkaitan mengenai organisasi.
• Senarai Semak Pendedahan Risiko: Senarai pendedahan biasa untuk mengurangkan kemungkinan mengabaikan pendedahan serius.
• Carta Aliran: Analisis carta aliran operasi firma untuk mengenal pasti aspek risiko khusus operasi firma.
• Penyata Kewangan: Senarai aset dalam kunci kira-kira dan penyata pendapatan untuk mengenal pasti aset dan perbelanjaan syarikat.
• Pemeriksaan: Pemeriksaan tapak operasi firma dan perbincangan dengan pengurus dan pekerja.
• Temubual: Mengumpul maklumat yang tidak direkodkan dalam dokumen dan wujud dalam pemikiran pekerja.
• Pendekatan Gabungan: Menggabungkan semua alat yang disenaraikan untuk menyelesaikan masalah.

Penilaian Risiko

• Menganalisis risiko berdasarkan tahap risiko (frekuensi dan keterukan).
• Mengelaskan risiko kepada frekuensi tinggi/rendah dan keterukan tinggi/rendah.
• Teknik Pengurusan Risiko yang berbeza diperlukan untuk tahap risiko yang berbeza (rujuk Matriks Risiko).

Matriks Risiko

• Risiko frekuensi rendah dan keterukan rendah – Retensi Risiko, Pencegahan Kerugian jika kos mengurangkan kerugian itu wajar
• Risiko frekuensi tinggi dan keterukan rendah – Pencegahan Kerugian, mengurangkan kerugian jika kos mengurangkan kerugian itu wajar.
• Risiko frekuensi rendah dan keterukan tinggi – Retensi Risiko, pencegahan kerugian dan pengurangan kerugian jika kos mengurangkan kerugian itu wajar
• Risiko frekuensi tinggi dan keterukan tinggi – Elakkan Risiko, mencegah kerugian dan mengurangkan kerugian jika mungkin.

Teknik Pengurusan Risiko Alternatif

• Elakkan Risiko
• Kawal Risiko (pengurusan risiko bukan kewangan)
• Kawal Kerugian
• Pengasingan
• Pemindahan Kontraktual
• Retensi
• Pembiayaan Risiko (pengurusan risiko kewangan)
• Insurans
• Insurans Tertentu (Captive)

Elakkan Risiko

• Risiko dielakkan secara proaktif selepas pertimbangan rasional.
• Kemungkinan kerugian = 0.
• Jika seseorang takut risiko, cara terbaik untuk mengatasinya ialah mengelakkannya sepenuhnya.
• Contoh: pengeluar mungkin menghentikan pengeluaran produk cacat untuk mengelakkan tuntutan mahkamah.

Kawal Kerugian

• Pencegahan Kerugian: Kemungkinan berlaku kerugian dan jumlah kerugian dikurangkan.
• Pengurangan Kerugian: Kesan kerugian dikurangkan sama ada sebelum atau selepas kerugian.

Pengasingan

• Membahagi aset firma ke lokasi yang berbeza.
• Mengurangkan kesan kerugian dalam bencana utama.

Pemindahan Kontraktual

• Perjanjian jual beli komoditi pada harga tertentu untuk mengelakkan kerugian akibat perubahan harga
• Perjanjian tak bertanggungjawab antara peruncit dan pengeluar bagi pemindahan tanggungjawab risiko produk cacat kepada pengeluar.

Retensi

• Syarikat akan menanggung akibat kerugian.
• Risiko/kerugian yang terdedah diambil atau disimpan biasanya apabila kesan dan akibatnya tidak terlalu tinggi.
• Keupayaan sebuah organisasi untuk menanggung risiko bergantung pada keupayaan kewangannya.

Insurans

• Insurans mekanisme pemindahan risiko.
• Memindahkan tanggungjawab kewangan akibat kerugian insiden kepada syarikat insurans.
• Pihak yang terdedah kepada risiko (pencadang/insurans) akan membayar premium kepada syarikat insurans. Sebaliknya, syarikat insurans bersetuju membayar jumlah yang ditetapkan atas berlaku risiko tertentu yang dinyatakan dalam kontrak.

Memilih dan Melaksanakan Program Pengurusan Risiko

• Pemilihan berdasarkan dua faktor:
• Kriteria Kewangan: kesan ke atas keuntungan dan kadar pulangan organisasi.
• Kriteria Bukan Kewangan: kesan ke atas pertumbuhan organisasi, aspek kemanusiaan dan undang-undang.

Menilai, Menyemak dan Mengawal Program Pengurusan Risiko

• Penilaian, penyemakan dan kawalan penting untuk proses Pengurusan Risiko dengan dua sebab:
• Perubahan keadaan
• Kesilapan telah dibuat