Pagsasaling-wika: Sining o Agham

Pagsasaling-wika Bilang Sining o Agham

• Sa pagpipinta, ang maling kulay o laki ng isang guhit ay katumbas ng maling salita sa pagsasaling-wika.
• Ang pagkakamali sa dimension, sukat, o proporsyon ng alinmang bahagi ng larawan ay katumbas ng pagkakamali sa pagbibigay-kahulugan sa tunay na diwa ng isang parirala.
• Ang pagsasaling-wika ay isang sining at hindi madaling gawain.
• Ang isang tagapagsalin ay laging nakukubli sa anino ng awtor.
• Kung mahusay ang pagkakasalin, hindi na napapansin ang tagapagsalin.
• Kung pangit ang pagkakasalin, ang tagapagsalin ang pinipintasan.

Pagsasaling-wika Bilang Agham

• Kapag pinag-usapan ang agham ng pagsasaling-wika (science of translating), hindi maiiwasan ang aspeto ng paglalarawan.
• Maaaring ituring ang paglilipat ng mensahe mula sa isang wika tungo sa iba bilang syentipiko o makaagham na paglalarawan.
• Ang isang taong nagpipilit na ang pagsasaling-wika ay isang sining ay maaaring paimbabaw lamang ang pagsusuri.
• Hindi siya lumalalim upang malimit ang mga makaagham na aspeto ng pagsasalin.
• Ang isang taong yumayakap sa paniniwalang ang pagsasaling-wika ay agham ay hindi napag-aaralan ang makasining na aspeto nito.
• Ang makasining na aspeto ay isang mahalagang sangkap sa mabuting salin, lalo na sa mga obrang pampanitikan.
• Kung may sining man sa pagsulat, sa pagsasaling-wika ay wala sapagkat isinasalin lamang ang isang likhang-sining.
• Ang mga simulain sa pagsasaling-wika ay kalimitang nagsasalungatan sapagkat bawat tagapagsalin ay may kanya-kanyang sinusunod o pinaniniwalaang simulain.

Katangian ng Isang Tagasalin

• Sapat na kaalaman sa dalawang wikang kasangkot.
• Sapat na kaalaman sa gramatika ng dalawang wikang kasangkot.
• Sapat na kakayahan sa pampanitikang paraan ng pagpapahayag.
• Sapat na kaalaman sa paksang isasalin.
• Sapat na kaalaman sa kultura ng dalawang bansang kaugnay sa pagsasalin.

Mga Tanyag na Tagasalin

• Andronicus: Unang tagasaling-wika; isinalin ang Odyssey ni Homer sa Latin; Ama ng "Roman Drama" at Literaturang Latin.
• Naevius at Ennius: Gumawa ng mga pagsasalin sa Latin ng mga dulang Griyego.
• Adelard at Retines: Mga tanyag na tagapagsalin noong mga panahon ng pagsasalin ng Bibliya.
• Jacques Amyot: Kinikilalang "Prinsipe ng Pagsasalingwika" sa Europa; isinalin ang “Lives of Famous Greek and Romans” ni Plutarch noong 1559.
• John Bourchier: Nakilala sa Ingglatera; karamihan sa kanyang salin ay hango sa wikang Kastila.
• Theodore Savory: Itinuring na ang unang pagsasalin sa Ingglatera ay naganap noong panahon ng unang Elizabeth.
• Eugene Nida: Dalubwika na bumuo ng pabago-parehong salin sa Teorya ng Bibliya.
• Wilhelm von Humboldt: Isa sa mga pioneers sa larangan ng comparative linguistics; nagsalin ng mga tula ng Griyego ng Aeschylus at Pindar.
• Jorge Luis Borges: Isinilang noong 1899 at naging tagapagsalin sa edad na siyam; isinalin ang Happy Prince ni Oscar Wilde.
• Constance Garnett: Isinilang noong 1891; isa sa mga unang tagapagsalin upang isalin ang mga akdang Russian sa Ingles.
• Claudine Picardet: Tagapagsalin ng huling bahagi ng ika-18 siglo na dalubhasa sa paggsasalin ng iba't ibang paksa.
• Anne Bacon: Isinilang sa kalagitnaan ng ika-16 na siglo; isinalin sa wikang Ingles ang Ochines Sermons.
• Margaret Tyler: Isinilang sa kalagitnaan ng ika-16 na siglo; isinalin ang mga akda mula sa Espanyol sa Ingles.
• Anna Hume: Isinalin niya ang ilan sa mga akda sa wikang Latin-English.
• Lucy Hutchinson: Unang tagapagsalin sa Ingles ng akdang “De Rerum Natura” na isinulat sa Latin ni Lucretius.
• Aphra Behn: Nagsalin ng mga gawa mula sa French sa Ingles.
• Anne Dacier: Isang pranses na iskolar na dalubhasa sa pagsasalin ng mga klasikong akda mula Griyego sa Pranses.
• Giuseppa Barbapiccola: Ang pinakakilala niyang salin ay ang pagsasalin ng Principles of Philosophyni René Descartes, mula sa French patungo sa Italian.
• Catharina Ahlgren: Isang ika-18 siglo na makata at manunulat, ay multilingual at isinalin ang wikang Aleman, Pranses at Ingles sa Wikang Swedish.