Pagbasa: Kahulugan at mga Aspekto

Pagbasa

• Ang pagbasa ay proseso ng pag-aayos, pagkuha, at pag-unawa ng impormasyon o ideya na kinakatawan ng mga salita o simbolo, na nangangailangan ng pagsusuri upang maunawaan.
• Ito ay isang mahalagang kasanayan sa wika para sa pakikipagtalastasan.
• Nagpapalawak ng pananaw at paniniwala sa buhay.
• Nagpapatatag sa pagharap sa mga suliranin.
• Nagpapataas ng uri ng panlasa sa babasahin.
• Nagbibigay ng impormasyon para sa kabatiran at karunungan.
• Nagbibigay aliw at kasiyahan, at nagdudulot ng iba't ibang karanasan.
• Susi sa malawak na karunungan ng daigdig sa mahabang panahon.

Apat na Aspekto ng Pagbasa (Ayon kay Atanacio)

• Pisyolohikal: Gamit ang mata (retina at cerebral cortex) para makita, matukoy, at makilala ang mga imahen at simbolo.
  • Fixation: Pagtitig upang kilalanin at intindihin ang teksto.
  • Inter fixation: Paggalaw ng mata mula kaliwa pakanan o itaas pababa.
  • Return sweeps: Pagbasa hanggang sa dulo ng teksto.
  • Regression: Pagbabalik-balikan at pagsusuri.
• Kognitibo: Ayon sa SEDI, may dalawang hakbang:
  • Pagkilala (decoding): Kinikilala ang mga salita at simbolo.
  • Pag-unawa (comprehension): Iba't ibang antas.
    • Pag-alam sa literal na kahulugan.
    • Pagbibigay kahulugan sa nabasa.
    • Paggamit ng kaalaman mula sa binasa.
    • Paghuhusga o pagtatasa sa nilalaman ng teksto.
• Komunikasyon: Mahalaga ang wika sa pakikipagtalastasan.
• Panlipunan: Pagbasa ng mga isyu na pinag-uusapan.

Pangunahing Hakbang sa Pagbasa

• Pagkilala: Pagkilala at pagtukoy sa mga nakalimbag na salita/simbolo at kakayahang bumigkas ng tunog.
• Pag-unawa: Proseso ng pag-unawa sa mga nakalimbag na simbolo o salita.
• Reaksiyon: Proseso ng pagpapasiya o paghatol sa kawastuhan, kahusayan, pagpapahalaga, at pagdama ng kahulugan.
• Pag-uugnay: Pagsasanib o pag-uugnay ng kaalaman sa dati at bagong karanasan.

Istratehiya sa Pagbasa (SQ3R)

• Survey o Pagsisiyasat: Pag-siyasat sa teksto upang makuha ang kabuuang ideya.
• Questions o Mga Tanong: Nagbibigay ba ito ng kaukulang impormasyon? Nakatutulong ba ang pagtatanong sa pagtuon?
• Read o Pagbasa: Mahigpit at detalyadong pagbasa ng teksto.
• Recall o Pagbabalik Diwa: Alalahanin muli ang mga impormasyon.
• Review o Pagbabalik-aral: Basahing muli ang teksto at repasuhin ang mga naunawaan.

Uri ng Pagbasa

• Iskiming: Mabilisan na hindi isinasakripisyo ang pagkilala at pagaalam sa layunin.
• Iskaning: Pokus sa isang tiyak na impormasyon.
• Prebyuwing: Pagsusuri ng bahagya sa pamagat, tauhan, binabasa agad nilalaman ng libro.
• Kaswal: Magbasa nang walang layunin kundi ang magpalipas oras.
• Impormatibo: Layunin madagdagan ang kaalaman.
• Kritikal: Pagsusuri ng husto sa pahayag.
• Muling-basa: Pagkumpirma ng mga impormasyon upang maging tiyak.
• Pagtatala: Paghighlight sa mahaba at kumplikadong artikulo.

Teorya ng Pagbasa

• Bottom-up (Outside-in o data driven):
  • Tradisyonal na pananaw bunga ng teoryang behaviorism
  • Untiunting pagkilala sa mga letra.
  • Sekwensyal na proseso ng pagbasa: letra tungo sa salita, parirala, pangungusap.
  • Teksto ang pokus para maunawaan ang babasahin.
• Top-down (Inside-out o conceptually driven):
  • Pokus ang mambabasa
  • Hindi sekwensyal
  • Ginagamit dating kaalaman (iskema)
  • Impluwensya ng sikolohiyang gestalt na naniniwalang ang pagbasa ay isang prosesong holistiko
• Interaktib:
  • Interaksyon sa pagitan ng bottom-up at top-down
  • Pag-unawa bilang isang proseso at hindi isang produkto
  • Napoproseso habang nagbabasang teksto
  • Itinuturing na isang kognitib ang pagkakatuto
• Iskema:
  • Ang tao ay may kani-kaniyang mundong ginagalawan
  • Ang interpretasyon ay napauunlad ng kaniyang naririnig, namamasid na naiuugnay sa kanyang dating kaalaman
  • Patuloy na nadaragdagan, napauunlad, nalilinang, at nagbabago
• Metakognisyon: Kamalayan sa mga proseso sa pag-iisip habang ginagawa ang pagpapakahulugan.
  • Kamalayan sa angking kasanayan at pagkontrol sa mga kasanayang ito.

Antas ng Pagbasa

• Batayan - elementaryong pagbasa
• Inspeksyunal - pinakamahalaga ang panahon, limitado ang oras, superfisyal ang kaalaman, nagamit ng iskiming
• Mapanuri/Analitikal - ipinagkahulugan, iniintindi, interpratibo, kaisipan at katotohanan.

Antas ng Pagsusuri ng Teksto

• Tekstwal - pagtukoy sa anyo ng tekstong pinag-aaralan
• Kontekstwal - pag-uugnay sa mga nangyayari sa lipunan
• Pagsusuri ng Subteksto - pagbasa sa ispisipikong simbolo
• Intertekstwal - pag-uugnay ng isang partikular na teksto iba pang tekstong nabasa

Uri ng Teksto

• Tekstong Impormatibo: Di-piksyon na naglalayong maghatid ng impormasyon at kasanayan.
  • Elemento: Kahulugan, pag-iisa-isa, pagsusuri, paghahambing, sanhi at bunga, suliranin at solusyon.
  • Gabay sa Pagbasa: Layunin ng may akda, pangunahin at suportang ideya, hulwarang organisasyon, at talasalitaan.
  • Paghahanda sa Pagsulat: Pananaliksik, totoong impormasyon, pagsusuri, at wasto at angkop na mga salita.
• Tekstong Deskriptibo: Pandagdag o suporta sa mga impormasyong inilalahad.
  • Elemento: Karaniwang at masining na paglalarawan.

Karaniwang Paglalarawan

• Naglalarawan gamit ang pag-uuri at pang-abay.
• Naglalarawan sa mga pananaliksik tungkol sa teknolohiya, agham at agham panlipunan.
• Naglalarawan ng mga kurikulum at silabus.
• Gumagamit ng talas ng mata at mapanuring isip.
• Nagbubuod ng mga misyon at bisyon ng mga samahan o organisasyon.

Masining na Paglalarawan

• Malikhain ang paggamit ng wika upang makabuo ng imahe at gumagamit ng limang senses.
• Ginagamit ang tayutay.
• Gumagana ang imahinasyon ng mambabasa.
• Madalas gamitin sa mga tekstong pampanitikan.
• Gabay sa pagbasa at pagtatala ng mga pangunahinideya.
• Mayroong mga pormal na ideya, may mga suportang ideya paraan ng pagtatala.

Tayutay

• Simili o Pagtutulad: Paghahambing gamit ang "tulad ng," "parang," atbp.
• Metapora o Pagwawangis: Tuwirang paghahambing.
• Personipikasyon o Pagsasatao: Pagsasabuhay ng walang buhay.
• Hayperboli o Pagmamalabis: Sobrang paglalarawan.
• Onomatopeya o Paghihimig: Paggamit ng tunog.

Tekstong Naratibo

• Mayroong banghay (pagkakasunod-sunod na pangyayari.)
• Binibigyan ng pagkakataon ang mambabasa na makabuo ng imahe.
• Binibigyang diin ang takbo ng mga pangyayari.
• Pagsasalaysay ang pangunahing ginagawa ng tekstong naratibo.

Uri ng Tekstong Naratibo

• Nagpapaliwanag, ng mga pangyayari, pangkasaysayan, likhang katha batay sa kasaysayan, pantalambuhay, ng nakaraan.
• Halimbawa: nobela, maikling kwento, anekdota, talambuhay.

Elemento ng Tekstong Naratibo

• Banghay: Pagkakakasunod ng pangyayari.
• Tagpuan: Lugar at panahon sa kuwento.
• Tauhan: Nagdadala at nagpapaikot ng mga pangyayari.
• Suliranin o Tunggalian: Pinakamadramang tagpo ng kwento.
• Gabay sa pagbasa: Layunin ng manunulat at mga ginamit na elemento.

Tekstong Nanghihikayat

• Naglalayong manghimok o mangumbinsi.
• Nakabatay sa opinyon.
  • Elemento: ethos, pathos, logos

Tekstong Prosidyural

• Mga hakbang ng isang proseso o paggawa ng isang bagay.
  • Tatlong paraan para gamitin: Mga panuto, hakbang, at mga direkyon

Kahulugan ng Pananaliksik ayon sa mga Eksperto

• Villafuerte: Pagtuklas, pagsubok, at paglutas ng suliranin; maingat na pagsisiyasat at pagsusuri.
• Good: Maingat, mapanuri, disiplinadong pamamaraan na nagtutuon para sa kaliwanagan o kalutasan ng suliranin.

Batay sa Pakay o Layon

• Batayang Pananaliksik (Basic Research): Umiinog sa pagiging mausisa ng mananaliksik.
• Praktikal na Pananaliksik (Applied Research): Umiinog sa layuning mabigyang kalutasan ang isang praktikal na problema sa lipunan.

Batay sa Proseso

• Palarawang Pananaliksik (Descriptive Research): Naglalarawan ng pangyayari, diskurso, o penomenon batay sa pananaw at karanasan ng kalahok.
• Pagalugad na Pananaliksik (Exploratory Research): Pag-usisa, paggalugad, at pagtuklas sa isang penomenon o ideya

Batay sa Saklaw na mga Larangan

• Disiplinaring Pananaliksik: Nakatuon sa isang larangan o "espasyalisasyon" ng mga mananaliksik.
• Multidisiplinaring Pananaliksik: Gumagamit ng multiple discipline o iba't ibang disiplina upang maunawaan ang sitwasyon.
• Interdisiplinaring Pananaliksik: Paggawa ng bagong ideolohiya sa pamamagitan ng crossing boundaries.
• Transdisiplinaring Pananaliksik: Nakapasok sa iba't ibang larangan o disiplina para sa holistikong pananaw.

Katangian ng Magandang Tanong sa Pananaliksik

• Tiyak, espesipiko, at maliwanag ang paggamit ng termino.
• Tumatalakay sa mahalga at makabuluhang isyu, di pa naisasagawa pa, kasulukuyan kahalagahan.

Pagsulat ng Pamagat ng papel

• Huwag gumamit ng malalaki titik sa gawaing ito.
• Iwasan ang mga malalaki na letra hanggat maari.
• Hindi na masyado gumagamit ng pantangi na pangngalan.