Introduksyon sa Pagbasa

Ano ang Pagbasa

• Ang pagbasa ay proseso ng pag-unawa sa mensahe ng may-akda.
• Ito ay mahalagang kasanayan para sa mga mag-aaral.
• Ayon kay Alejo et. al (2005), ang pagbasa ay unang hakbang sa pagtatamo ng kaalaman, kaugnay ng pagkatuto at pagsulat, at kognitibong proseso ng pag-unawa.
• Ayon sa International Reading Association, ang pagbasa ay pagkuha ng kahulugan mula sa mga titik o simbolo na nangangailangan ng istratehiya, kawilihan, kaalaman, bokabularyo, matatas na pagbasa, istilo, at kakayahang umunawa sa tunog.
• Ayon kay Frank Smith (1997), ang pagbasa ay pagtatanong sa teksto at pagkuha ng sagot.
• Ayon kay Kenneth Goodman, ang pagbasa ay isang psycholinguistic guessing game kung saan binubuo muli ng mambabasa ang kaisipan mula sa teksto.

Kahalagahan ng Pagbasa

• Pangkasiyahan: Nakakapagbigay saya sa mga sandali ng pagkabagot.
• Pangkaalaman: Nagbibigay ng impormasyon tungkol sa kapaligiran at pamumuhay.
• Pangmoral: Naglalaman ng aral sa buhay para sa mga problema.
• Pangkasaysayan: Nagbabalik sa nakaraan, nag-iingat sa kasalukuyan, at naghahanda sa kinabukasan.
• Pangkapakinabangan: Nakakatuklas ng mga kaisipan para sa paglikha.
• Pampaglalakbay ng Diwa: Nagbibigay pamilyaridad sa mga lugar na hindi pa nararating.
• Ayon kay Francis Bacon, "Ang pagbasa ay nakabubuo ng pagkatao."

Teorya ng Pagbasa

• Teoryang Bottom-Up: Nagsisimula sa pagkilala ng mga titik, salita, parirala, pangungusap bago ang pagpapakahulugan.
  • Unang antas: Pokus sa tunog at letra.
  • Ikalawang antas: Pokus sa kahulugan ng mga salita.
  • Ikatlong antas: Pokus sa malalim na kahulugan ng pangungusap at istruktura.
• Teoryang Top-Down: Nagsisimula sa dating kaalaman ng mambabasa (prior knowledge) tungo sa teksto.
• Teoryang Iskema: Ang bagong impormasyon ay idinaragdag sa dating iskema ng mambabasa.
• Teoryang Interaktib: Interaksyon ng awtor at mambabasa; paggamit ng kaalaman sa wika at sariling konsepto.

Uri ng Pagbasa

• Scanning: Paghahanap ng partikular na impormasyon.
• Skimming: Mabilisang pagbasa upang makuha ang pangkalahatang ideya.
• Ekstensibong Pagbasa: Malawakang pagbabasa na ginagawa ng mga mananaliksik at manunulat.
• Intensibong Pagbasa: Masidhing pagbabasa para matiyak ang mga detalye.
• Pagbasa para sa Pag-aaral: Mabagal at paulit-ulit na pagbasa para maunawaan ang nilalaman.
• Ayon kay Gustave Flaubert, "Huwag kang magbasa upang libangin ang sarili, o upang matuto. Magbasa ka upang mabuhay."

Mahahalagang Bahagi ng Anomang Sulatin

• Panimula: Pinakamukha ng sulatin na umaakit sa mambabasa.
  • Mga Paraan ng Pagsisimula:
    • Pagtatanong
    • Tuwirang Sinasabi (sipi mula sa bantog na tao)
    • Panlahat na Pahayag (salawikain, kawikaan)
• Gitna o Katawan: Pangunahing kaisipan at mga detalyeng nagpapaliwanag sa paksa.
  • Paraan sa Pagsasaayos ng Katawan:
    • Pakronolohikal (ayon sa pagkakasunod-sunod ng pangyayari)
    • Paanggulo (ayon sa personal na reaksyon)
    • Paghahambing (pagkakaiba at pagkakatulad)
• Wakas: Pangkalahatang palagay o pasya tungkol sa paksa.
  • Mabisang Pagwawakas:
    • Tuwirang Sinasabi
    • Panlahat na Pahayag
    • Pagbubuod
    • Pagpapahiwatig ng Aksiyon

Tekstong Naratibo at Tekstong Deskriptibo

Tekstong Impormatibo

• Nagbibigay ng kaalaman at impormasyon na may lohikal na paghahanay.
• Hindi nakabase sa opinyon kundi sa makatotohanang datos.
• Naglalayong magbigay impormasyon o magpaliwanag.
• Impormasyon ay nakabase sa katotohanan.

Elemento ng Tekstong Impormatibo

• Layunin ng May-Akda: Mapalawak ang kaalaman, maunawaan ang pangyayari, matuto.
• Pangunahing Ideya: Dagliang inilalahad, may pamagat sa bawat bahagi (organizational markers).
• Pantulong na Kaisipan: Detalye na bumubuo sa pangunahing ideya.
• Mga Estilo sa Pagsulat
  • Paggamit ng Nakalarawang Representasyon (larawan, guhit, dayagram, tsart)
  • Pagbibigay-diin sa Mahahalagang Salita (nakadiin, nakalihis, nakasalungguhit)
  • Pagsulat ng Talasanggunian

Uri ng Tekstong Impormatibo

• Paglalahad ng Totoong Pangyayari o Kasaysayan (personal na nasaksihan o historical account)
• Pag-uulat Pang-impormasyon (kaalaman tungkol sa tao, hayop, pangyayari)
• Pagpapaliwanag (kung paano o bakit naganap ang isang bagay)

Tekstong Deskriptibo

• Tekstong naglalarawan ng pisikal na katangian ng tao, bagay, lugar, at pangyayari.
• Tumutugon sa tanong na "ano".
• Gumagamit ng mga salitang panuring (pang-uri at pang-abay).
• Layunin: Makabuo ng isang imahe sa isip ng mambabasa.

Uri ng Tekstong Deskriptibo

• Karaniwang Paglalarawan: Payak na anyo ng pananalita.
• Masining na Paglalarawan: Malikhaing paglalarawan na gumagamit ng mataas na uri ng pananalita.

Mga Pangunahing Cohesive Device o Kohesyong Gramatika

• Reprensiya (Reference): Paggamit ng mga salitang tumutukoy sa paksa.
  • Anapora: Nauuna ang pangngalan kaysa sa panghalip.
  • Katapora: Nauuna ang panghalip kaysa sa pangngalan.
• Substitusyon: Paggamit ng ibang salita sa halip na ulitin.
• Ellipsis: May binabawas na bahagi ng pangungusap.
• Pang-ugnay: Nag-uugnay ng sugnay, parirala, at pangungusap.
• Kohesyong Leksikal: Mabilisang salitang ginagamit sa teksto.
  • Reiterasyon: Pag-uulit, pag-iisa-isa, pagbibigay-kahulugan
  • Kolokasyon: Mga salitang karaniwang nagagamit nang magkapareha.

Tekstong Prosidyural at Tekstong Naratibo

Tekstong Prosidyural

• Naglalahad ng serye o hakbang sa pagbuo ng isang gawain.
• Nagpapaliwanag kung paano ginagawa ang isang bagay.
• Layunin nitong maipabatid ang mga wastong hakbang na dapat isagawa.

Apat na Bahagi ng Tekstong Prosidyural

• Inaasahan o Target Awtput: Resulta ng prosidyur.
• Mga Kagamitan: Kasangkapan na kinakailangan upang makumpleto ang proyekto.
• Metodo: Serye ng mga hakbang na isinasagawa.
• Ebalwasyon: Pamamaraan kung paano masusukat ang tagumpay ng prosidyur.

Tekstong Naratibo

• Pasalaysay o pagkukwento ng mga pangyayari sa isang tao o mga tauhan.
• May maayos na pagkakasunod-sunod mula sa simula hanggang katapusan.

Katangian ng Tekstong Naratibo

• Iba't Ibang Pananaw
  • Unang Panauhan: Gumagamit ng "ako".
  • Ikalawang Panauhan: Gumagamit ng "ka at ikaw".
  • Ikatlong Panauhan: Gumagamit ng "siya".
• May Paraan ng Pagpapahayag ng Diyalogo, Saloobin, at Damdamin
  • Tuwirang Pagpapahayag: Gumagamit ng panipi.
  • Di-tuwirang Pagpapahayag: Hindi gumagamit ng panipi.

Elemento ng Tekstong Naratibo

• Tauhan: Mga panauhin sa kwento.
  • Pangunahing tauhan
  • Katunggaling tauhan
  • Kasamang tauhan
  • Ang May-akda
• Uri ng Tauhan
  • Tauhan Bilog (nagbabago ang katauhan)
  • Tauhang Lapat (hindi nagbabago ang pagkatao)
• Tagpuan at Panahon: Lugar at panahon ng pangyayari.
• Banghay: Maayos na daloy ng mga pangyayari.
• Paksa o Tema: Sentral na ideya ng kwento.

Tekstong Persuweysib at Tekstong Argumentatibo

Tekstong Persuweysib

• May subhetibong tono at personal na opinyon.
• Layunin na himukin ang mambabasa na kumilos.
• Gumagamit ng mga salita o pariralang humihimok.

Propaganda Devices

• Name Calling: Pagbibigay ng hindi magandang taguri.
• Glittering Generalities: Magaganda at nakasisilaw na pahayag.
• Transfer: Paggamit ng sikat na personalidad.
• Testimonial: Tuwirang pag-endorso ng isang tao o produkto.
• Plain Folks: Kilalang tao na nagpapanggap na ordinaryo.
• Card Stacking: Pagpapakita ng magagandang katangian lamang.
• Bandwagon: Panghihikayat na sumali dahil ang lahat ay sumali na.

Tatlong Paraan ng Panghihikayat ayon kay Aristotle

• Ethos: Kredibilidad ng manunulat.
• Pathos: Paggamit ng emosyon.
• Logos: Paggamit ng lohika.

Tekstong Argumentatibo

• Naglalahad ng proposisyon upang makahikayat.
• Tumutugon sa tanong na "bakit?".
• Layuning mapatunayan ang katotohanan sa pamamagitan ng ebidensya at lohika.
• Ginagamit ang logos.

Layunin ng Tekstong Argumentatibo:

• Hikayatin ang mga tagapakinig na tanggapin ang kawastuhan ng kanilang paniniwala.
• Papaniwalain, akitin at kumbinsihin ang tagapakinig o mambabasa tungo sa isang tiyak na aksyon.

Mga Elemento ng Tekstong Argumentatibo

• Paksa: Pinag-uusapan.
• Proposisyon: Paninindigan na layuning patunayan.
• Ebidensiya: Ideyang ginamit sa proposisyon.

Mga Hakbang sa Pagsulat ng Tekstong Argumentatibo

• Pumili ng paksang angkop.
• Itanong sa sarili kung ano ang panig na nais mong panindigan.
• Mangalap ng ebidensya.
• Gumawa ng burador.
  • Unang Talata: Panimula
  • Ikalawang Talata: Kaligiran
  • Ikatlong Talata: Ebidensyang susuporta sa posisyon.
  • Ikaapat na Talata: Counter Argument.
  • Ikalimang Talata: Unang kongklusyon.
  • Ikaanim na Talata: Ikalawang kongklusyon.
• Isulat na ang draft.
• Basahing muli ang isinulat upang maiwasto ang mga pagkakamali sa wika at mekaniks
• Muling isulat ang iyong teksto taglay ang anumang pagwawasto. Ito ang magiging pinal na kopya.

Pagkakaiba ng Tekstong Argumentatibo at Tekstong Persuweysib

• Tekstong Argumentatibo: Nangungumbinsi batay sa datos o impormasyon at nakahihikayat dahil sa merit ng ebidensya. Ito ay obhetibo
• Tekstong Persuweysib: Nangungumbinsi batay sa opinyon at nakahihikayat sa pamamagitan ng pagpukaw ng emosyon ng mambabasa. Ito ay subhetibo