Organizacja procesu budowlanego

Pojęcie organizacji

• Organizacja pochodzi od łacińskiego słowa "organum", oznaczającego narzędzie lub organ.
• Organizacja to pewien rodzaj całości, w której składniki współpracują ze sobą dla osiągnięcia wspólnego celu.

Interdyscyplinarny charakter nauki o organizacji

• Nauka o organizacji opiera się na wiedzy z wielu dziedzin, takich jak: ekonomia, socjologia, psychologia, nauki techniczne i biologiczne.
• Jest to dziedzina multidyscyplinarna, łącząca różne perspektywy i metody badawcze.

Podstawowe prawa organizacji

• Prawo harmonii – koordynacja działań dla zwiększenia efektywności.
• Prawo podziału pracy – specjalizacja zadań dla większej wydajności.
• Prawo koncentracji – skupienie zasobów na kluczowych obszarach.
• Prawo optymalnej produkcji – efektywne wykorzystanie zasobów dla osiągnięcia celów.
• Prawo inercji przyzwyczajeń – stawianie oporu wobec zmian w procesach, wymagających dostosowań.

Prawa harmonii i normalizacji pracy

• Prawo harmonii – konieczność koordynacji elementów procesu produkcyjnego w czasie.
• Prawo normalizacji pracy – precyzyjne określenie warunków pracy, norm i metod działania.

Cykl działań zorganizowanych

• Planowanie działań
• Organizowanie pracy
• Kontrola realizacji

Specyficzne czynniki produkcji budowlanej

• Stałość lokalizacji obiektu
• Wpływ warunków atmosferycznych

Definicje: proces budowlany, organizacja procesu budowlanego, technologia robót

• Proces budowlany: działania prowadzące do wytworzenia obiektu.
• Organizacja procesu budowlanego: koordynacja działań, zapewniająca ciągłość pracy.
• Technologia robót: metody i narzędzia stosowane w procesie budowy.

Procesy pomocnicze a zasadnicze

• Procesy zasadnicze: bezpośrednio związane z budową obiektu.
• Procesy pomocnicze: wspierające realizację, np. transport materiałów.

Różnica: brygada i zespół roboczy

• Brygada: grupa o stałym składzie realizująca określone zadania.
• Zespół roboczy: elastyczna grupa tworzona dla różnych zadań.

Pojęcia: stanowisko, odcinek, działka robocza, front pracy, front robót

• Stanowisko: miejsce wykonywania pracy.
• Odcinek: część obiektu budowlanego.
• Działka robocza: najmniejszy wydzielony obszar robót.
• Front pracy: dostępność pracy dla brygady.
• Front robót: ilość dostępnych zadań.

Pięć podstawowych czynników wpływających na wydajność pracy

• Organizacja pracy
• Warunki techniczne
• Wyposażenie techniczne
• Umiejętności pracowników

Zależność: norma czasu, norma wydajności a pracochłonność

• Norma czasu: czas potrzebny do wykonania pracy.
• Norma wydajności: liczba jednostek do wykonania w określonym czasie.
• Pracochłonność: całkowity czas pracy.

Szybkość pracy a produktywność pracy

• Szybkość pracy: tempo wykonania zadania.
• Produktywność pracy: ilość pracy wykonanej w jednostce czasu.

Jakość pracy w budownictwie

• Jakość mierzona jest zgodnością z normami, specyfikacjami technicznymi i oczekiwaniami użytkownika końcowego.

Sprawność i intensywność pracy

• Sprawność pracy: efektywność działań.
• Intensywność pracy: poziom wysiłku w określonym czasie.

Podstawowe elementy planowania organizacji procesu budowlanego

• Kolejność działań
• Harmonogram realizacji
• Zasoby i środki techniczne

Metoda kolejnego wykonania

• Realizacja robót w sposób sekwencyjny, brygada przechodzi na kolejną działkę po zakończeniu poprzedniej.
• Zalety: prostota organizacji.
• Wady: brak ciągłości zatrudnienia, wydłużenie czasu realizacji.

Metoda równoległego wykonania

• Równoczesne wykonywanie robót przez różne brygady na wielu działkach.
• Zalety: skrócenie czasu realizacji.
• Wady: ryzyko konfliktów między brygadami, trudniejsza koordynacja.

Metoda pracy równomiernej

• Rytmiczne i stałe obciążenie brygad na działkach, zapewniające ciągłość pracy.
• Warunki: możliwość podzielenia obiektu na działki o podobnej pracochłonności.

Wzór na całkowity czas wykonania robót metodą pracy równomiernej

• Wzór: t_artime_s (n-1)T=t+r×(n-1)
• TTT: całkowity czas
• ttt: czas pracy jednej brygady na wszystkich działkach
• rrr: rytm pracy
• nnn: liczba brygad

Czynniki decydujące o możliwości zastosowania maszyn na budowie

• Dostępność sprzętu
• Koszt nabycia/leasingu
• Jakość/niezawodność
• Koszty eksploatacji
• Możliwości szkolenia operatorów

Mechanizacja kompleksowa jako metoda harmonizacji pracy maszyn

• Dobór maszyn głównych i pomocniczych, tak aby pracowały w sposób harmonijny.

Maszyna główna (wiodąca) w mechanizacji kompleksowej

• Realizuje proces kluczowy.
• Wybór zależy od rodzaju robót, technologii, warunków lokalnych.
• Wydajność pozostałych maszyn dostosowana do maszyny głównej.

Etapy projektowania mechanizacji kompleksowej:

• Analiza procesów roboczych
• Dobór maszyn głównych
• Ustalenie wydajności/liczby maszyn pomocniczych
• Harmonizacja pracy zespołów maszyn

Dokumenty stanowiące podstawę planowania budowy

• Projekt budowlany
• Specyfikacja techniczna wykonania
• Umowy z podwykonawcami
• Harmonogramy

Planowanie operacyjne w przedsiębiorstwie i na budowie

• Przedsiębiorstwo: zarządzanie zasobami/finansami
• Budowa: harmonogramowanie prac/organizacja miejsca

Założenia technologiczno-organizacyjne wykonania obiektów budowlanych

• Analiza topografii terenu, warunków gruntowych i wodnych

Wady i zalety harmonogramów liniowych (Gantta)

• Zalety: prostota, czytelność, szybka identyfikacja terminów.
• Wady: trudność w pokazaniu zależności między czynnościami, szybka dezaktualizacja przy zmianach.

Harmonogram ogólny budowy

• Graficzne przedstawienie procesu budowy.
• Część analityczna: dane liczbowe dotyczące zakresu robót.
• Część wykreślna: graficzne przedstawienie przebiegu robót
• Część sprawdzająca: wykres zatrudnienia lub wykorzystania maszyn

Harmonogram dostaw, zużycia i zapasów materiałów

• Wykres zużycia dziennego
• Krzywa sumująca zużycia i dostawy
• Analiza zapasów w czasie, uwzględniająca normy zużycia i dostawy

Harmonogramy sieciowe: założenia, wady, zalety

• Założenia: teoria grafów, zdarzenia/czynności.
• Zalety: precyzyjne planowanie, analiza zapasów czasu, identyfikacja ścieżki krytycznej.
• Wady: złożoność przygotowania, zaawansowane narzędzia.

Zasady budowy sieci zależności

• Zdarzenia (początek/koniec czynności)
• Czynności (roboty budowlane)
• Ograniczenia logiczne/porządkowe (zależności między czynnościami)

Analiza modelu sieciowego w funkcji czasu

• Najwcześniejszy początek/najpóźniejsze zakończenie czynności
• Zapasy czasu (całkowity/swobodny)
• Ścieżka krytyczna (decydująca o czasie realizacji projektu)

Definicje: luz czasu zdarzenia, zapas całkowity, zapas swobodny, ścieżka krytyczna

• Luz czasu zdarzenia: różnica między najpóźniejszym/najwcześniejszym momentem zdarzenia.
• Zapas całkowity: maksymalne opóźnienie czynności bez wpływu na zakończenie projektu.
• Zapas swobodny: opóźnienie czynności bez wpływu na następne czynności.
• Ścieżka krytyczna: ciąg czynności bez zapasu czasu.

Podział metod sieciowych

• CPM (Critical Path Method): analiza czasu
• PERT (Program Evaluation and Review Technique): analizy ryzyka czasowego
• Metody zasobowe: optymalizacja wykorzystania zasobów

Rodzaje kosztorysów budowlanych

• Kosztorys inwestorski
• Kosztorys ofertowy
• Kosztorys powykonawczy
• Kosztorys zamienny

Dokumenty stanowiące podstawę sporządzania kosztorysów

• Dokumentacja projektowa
• Specyfikacja techniczna
• Założenia wyjściowe
• Ceny jednostkowe robót
• Katalogi nakładów rzeczowych

Funkcje kosztorysów

• Szacowanie kosztów
• Cenotwórczość
• Nakładcza
• Rozliczeniowa

Podstawy techniczne sporządzania kosztorysów

• Normatywne bazy nakładów rzeczowych (KNR, KNNR)
• Techniczne specyfikacje wykonania/odbioru robót
• Dokumentacja projektowa (w tym warunki lokalne)

Podstawy rzeczowe sporządzania kosztorysów

• Przedmiar robót (ilość/rodzaj działań)
• Obmiar robót (rzeczywistych wykonanych prac)
• Dane rynkowe/katalogi nakładów/założenia

Części składowe kosztorysów

• Strona tytułowa
• Charakterystyka obiektu
• Przedmiar/obmiar robót
• Kalkulacja szczegółowa/uproszczona
• Tabela elementów scalonych

Składniki ceny kosztorysowej

• Koszty bezpośrednie (robocizna, materiały, sprzęt)
• Koszty pośrednie (zarządzanie budową)
• Zysk (marża przedsiębiorstwa)
• Podatek VAT (obliczany od wartości netto)

Porównanie metody szczegółowej i uproszczonej

• Szczegłowa: uwzględnia wszystkie nakłady, dokładniejsza.
• Uproszczona: oparta na cenach jednostkowych, szybsza.

CPV, tabela nakładów rzeczowych, tabela elementów scalonych

• CPV: system klasyfikacji zamówień publicznych
• Tabela elementów scalonych: koszty zgrupowane w większe kategorie robót.
• Tabela nakładów rzeczowych: zużycie zasobów na jednostkę pracy.

Harmonogram ogólny budowy - co powinien zawierać

• Kolejność wykonywania robót
• Wykres zatrudnienia/wykorzystania zasobów
• Harmonogram dostaw materiałów/zużycia
• Terminy rozpoczęcia/zakończenia etapów