Odyseja i Tragedia Antyczna

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Jaką prośbę Hektor złożył Achillesowi przed swoją śmiercią?

Aby wydano jego ciało rodzinie. (correct)

Aby zmarli zostali czczeni.

Aby uratował Troję.

Aby Achilles zrezygnował z walki.

Co Achilles robi z ciałem Hektora po jego śmierci?

Pochowuje je z honorami.

Włóczy je po murach Troi. (correct)

Oddaje je Priamowi.

Zanurza je w rzece.

Jaką postacią jest Priam, gdy przychodzi do Achillesa po ciało Hektora?

Zagubionym wojownikiem.

Groźnym władcą.

Słabym i pokornym ojcem. (correct)

Zemstą dla Achillesa.

Jakie przeznaczenie czeka Achillesa i Hektora?

Śmierć w młodym wieku. Signup and view all the answers

Jaką arche, czyli zasadę początku kosmosu, uważał Tales z Melitu?

Woda Signup and view all the answers

Jakie hasło najlepiej ilustruje koncepcję Heraklita z Efezu?

Nie możemy wstąpić dwukrotnie do tej samej rzeki Signup and view all the answers

Jaką symbolikę niesie za sobą wędrówka bohatera w kontekście Odysei?

Symbolizuje życie człowieka, pełne niebezpieczeństw. Signup and view all the answers

Jakie wartości symbolizuje dom w kontekście wędrówki bohatera?

Duchowa ojczyzna i rodzina. Signup and view all the answers

Który filozof jest uznawany za twórcę etyki i ukuł frazę 'wiem, że nic nie wiem'?

Sokrates Signup and view all the answers

Która postać w Odysei uosabia dobroć i pomoc?

Nauzykaa. Signup and view all the answers

Jaką koncepcję filozoficzną rozwijał Arystoteles?

Dualizm bytu Signup and view all the answers

Jaką metodę poznawania prawdy stosował Sokrates, w której udawał głupiego?

Elektyczną Signup and view all the answers

Jaka jest przyczyna śmierci Achillesa?

Zabicie przez Parysa. Signup and view all the answers

Jaką ideę uznawał Platon za szczyt hierarchii idei?

Dobro Signup and view all the answers

Który z tych filozofów uważał, że atom jest arche?

Demokryt Signup and view all the answers

Jaka cecha charakteryzuje stoicyzm?

Nieprzywiązanie do losu Signup and view all the answers

Jakie elementy wchodzą w skład budowy tragedii antycznej?

Prologos, paredos, stasimon, exodos Signup and view all the answers

Czym jest hamartia w kontekście tragedii antycznej?

Błąd w ocenie sytuacji prowadzący do klęski Signup and view all the answers

Jaką funkcję pełni katharsis w tragedii?

Oczyszczenie widza z uczuć litości i trwogi Signup and view all the answers

Co to jest hybris w odniesieniu do tragedii antycznej?

Pychą i zarozumiałość prowadząca do katastrofy Signup and view all the answers

Jaka jest różnica między tragizmem a konfliktem tragicznym?

Tragizm to wybór, a konflikt tragiczny to brak wyboru Signup and view all the answers

Jakie znaczenie ma pieśń chóru w tragedii antycznej?

Pełni rolę narratora i komentatora wydarzeń Signup and view all the answers

Co oznacza termin fatum w tragedii antycznej?

Nieunikniona siła kierująca losem bohaterów Signup and view all the answers

Jakie było znaczenie Małych Dionizji dla rozwoju teatru?

Otworzyły drogę dla komedii i innych form teatralnych Signup and view all the answers

Jakie cechy charakterystyczne ma poezja tyrtejska?

Nawołuje do walki, gloryfikuje poświęcenie dla państwa Signup and view all the answers

Czym charakteryzuje się anakreontyk?

Powinien być napisany w lekkim stylu i zawierać motyw dionizyjski Signup and view all the answers

Jakie emocje są dominujące w elegii?

Melancholia i smutek Signup and view all the answers

Co odróżnia epigramat od innych form poezji?

Kończy się wyrazistą puentą Signup and view all the answers

Jakie tematy często pojawiają się w poezji tyrtejskiej?

Walka i poświęcenie dla ojczyzny Signup and view all the answers

Jakie utwory mogą być uważane za elegie?

Często przybierają formę lamentu Signup and view all the answers

Jaką rolę odgrywa perswazja w poezji tyrtejskiej?

Mobilizuje do walki i zaangażowania Signup and view all the answers

Jakie podejście do miłości reprezentuje anakreontyk?

Opiewa radość z życia i miłość romantyczną Signup and view all the answers

Jakie znaczenie ma objawienie się Boga Hiobowi?

Zmusza Hioba do akceptacji trudnej prawdy o boskich zamiarach. Signup and view all the answers

Jak Księga Koheleta postrzega ludzkie życie?

Jako cykliczny proces bez większego sensu. Signup and view all the answers

Co człowiek powinien zastąpić wiedzą według nauczania Hioba?

Wiarę w miłość Boga. Signup and view all the answers

Jakie uczucia wyraża Kohelet wobec Boga i świata?

Na przemian optymizm i pesymizm. Signup and view all the answers

Jakie jest główne przesłanie Hioba na temat cierpienia?

Cierpienie prowadzi do lepszego zrozumienia siebie. Signup and view all the answers

Kto tradycyjnie przypisywany jest autorstwu Księgi Koheleta?

Król Salomon. Signup and view all the answers

Jakie nadprzyrodzone zjawiska towarzyszyły objawieniu Boga Hiobowi?

Zjawiska naturalne jak burza i wiatr. Signup and view all the answers

Jak opisana jest natura w Księdze Koheleta?

Jako cykliczna i stała. Signup and view all the answers

Study Notes

Odyseja

Odyseja opisuje podróż Odyseusza, króla Itaki.
Jego podróż ma znaczenie dosłowne - powrót do domu po wojnie trojańskiej, oraz metaforyczne - symbolizuje życie człowieka pełne przeciwności.
Osiągnięcie celu wymaga pokonania przeciwności losu, pokus i własnych słabości.
Dom dla Odyseusza to wartość duchowa, oaza bezpieczeństwa, a także ostoja rodziny.
Kobieta w eposie pełni rolę archetypu określonych postaw - Penelopa uosabia wierność i cierpliwość, Nauzykaa dobroć i gościnność, a Kalipso i Kirke symbolizują pokusy i zagrożenia.
Natura w Odysei przedstawiona jest jako żywioł, tajemnicza siła, często groźna, nad którą ludzie nie są w stanie zapanować.

Antyczna tragedia

Tragedia antyczna składa się z: prologu, paredos, epizodjon, stasimon i exodus.
Tragizm polega na tym, że bohater musi dokonać wyboru między dwiema równorzędnymi wartościami, a każdy wybór doprowadzi do tragedii w jego życiu.
Konflikt tragiczny to zmaganie się z nieuniknionym losem, obecność dwóch równorzędnych wartości.
Hamartia to wina tragiczna, zła ocena sytuacji przez bohatera, która prowadzi do klęski.
Hybris to pycha, duma, zarozumialstwo, które prowadzą do błędnej oceny sytuacji i przekonania o możliwości oszukana przeznaczenia.
Ironia tragiczna polega na sprzeczności między świadomością bohatera a rzeczywistością, jego działania prowadzą do tragedii wbrew jego woli i wiedzy.
Katharsis to "oczyszczenie", przypisana tragedii antycznej funkcja, wywołuje w widzu litość i trwogę, ma prowadzić do wewnętrznej harmonii.
Fatum to główna siła kierująca losem bohaterów, niemożliwa do przezwyciężenia.

Filozofowie Jońscy

Tales z Miletu uważany był za pierwszego filozofa i matematyka.
Uważał, że arche to woda.
Heraklit z Efezu uważał zmienność za zasadę rządzącą światem.
Uosabiał zmienność za pomocą obrazu rzeki, twierdząc, że “Wszystko płynie”.
Arche dla Heraklita to ogień.
Demokryt z Abdery uważał, że atom jest arche.

Najważniejsi filozofowie

Sokrates był twórcą etyki.
Jego motto to "Wiem, że nic nie wiem".
Uważał, że wiedza to klucz do szczęścia, a zrozumienie własnej niewiedzy jest punktem wyjścia do poznania.
Platon był zwolennikiem dualizmu rzeczywistości - świata idei i świata fizycznego.
Świat idei jest doskonały, wieczny, niezmienny, idealny, a świat fizycznych jest jego odbiciem, zmienną i przemijającą.
Arystoteles wierzył w dualizm bytu - formę i materie.
Świat bytów według Arystotelesa jest zhierarchizowany, od przyrody nieożywionej po człowieka.
Platon uważał, że człowiek jest najważniejszą istotą, a dusza jest nieśmiertelna.

Koncepcje filozoficzne

Epikureizm : skupia się na szczęściu, które osiąga się poprzez unikanie bólu i dążenie do przyjemności, ale nie w sposób hedonistyczny.
Stoicyzm : skupia się na akceptacji rzeczywistości, niezależnie od tego, czy jest korzystna, czy nie.
Hedonizm : dąży do przyjemności jako najwyższej wartości, bez rozważania jej moralnych aspektów.
Cynizm : odrzuca konwenanse społeczne, dąży do życia w zgodzie z naturą i wyzwoleniu od materialnych przywiązań.
Sceptycyzm : kwestionuje możliwość posiadania pewnej wiedzy, przykłada wagę do ciągłego poszukiwania i podważania dotychczasowych przekonań.
Koncepcje sofistów : skupiają się na umiejętności argumentacji i tworzenia wiarygodnych przekazów, bez troski o prawdziwość poglądów.

Tradycje poetyckie

Poezja Tyrtejska to poezja patriotyczna, nawołująca do walki za ojczyznę, budząca duch walki i poczucie przyzależności.
Anarekontyk to krótki utwór liryczny o tematyce miłosnej i biesiadnej, oparty jest na lekkim stylu, motywie Dionizyjskim - zabawa, wino, śpiew, kobiety.
Elegia to utwór o tematyce podniosłej i smutnej, często oparty na formule lamentu, skargi, poruszający problem egzystencjalne i osobiste rozterki.
Epigramat to krótki utwór poetycki, często o charakterze satyrycznym lub refleksyjnym, zakończony puentą, zrównany z aforyzmem.

Biblia

Księgi Starego Testamentu powstały w latach VIII w. p.n.e. - II w. n.e., a Nowego Testamentu w I w. n.e. - II w. n.e.
Księgi Starego Testamentu zostały spisane w języku hebrajskim, a Nowego Testamentu w języku greckim.

Dzieła literackie i plastyczne inspirowane Biblią

Pieter Bruegel "Wieża Babel"
Leonardo da Vinci "Ostatnia Wieczerza"
Michał Anioł "Sąd Ostateczny"
Cyprian Kamil Norwid "Psalm w Hebronie"
Dante Alighieri "Boska Komedia"
Adam Mickiewicz "Wielka Improwizacja" z III części "Dziadów"
Czesław Miłosz "Piosenka o końcu świata"
"Bogurodzica"
„Żale Matki Boskiej pod krzyżem”
„Quo Vadis” Henryk Sienkiewicz
„Dies Irae” Jan Kasprowicz
„Czego chcesz od nas Panie” Jan Kochanowski

Stworzenie świata w Biblii

Według Biblii, Bóg stworzył świat w sześć dni, a siódmego odpoczął.
Kosmogonię biblijną odróżnia od mitologicznej linearny czas, Boga jako stwórcę i przykazanie odpoczynku w siódmy dzień.
Również obraz człowieka w Księdze Rodzaju wyraża się w dominacji nad innymi stworzeniami, w obdarowaniu go obrazem Bożym.
Bóg stwarza człowieka na swój obraz i podobieństwo, co nadaje mu godność i wzniosłość.

Hiob

Hiob to postać biblijna, która traci wszystko, ale mimo cierpienia zachowuje wiarę w Boga.
Podczas prób, które stawia mu Bóg, Hiob nie traci wiary, co jest dla Boga dowodem jego wielkiej wiary.

Księga Koheleta

Księga Koheleta, "Księga Eklezjasty", zaliczana jest do ksiąg mądrościowych Starego Testamentu.
Kohelet to kaznodzieja, a nie imię własne.
Autor - nieznany żydowski mędrzec, w tradycji przypisywany królowi Salomonowi.
Księga wyraża zarówno ufność w Boga, jak i pesymizm oraz sceptycyzm wobec świata i życia człowieka.
W Księdze Koheleta życie człowieka ukazane jest poprzez linearny czas, przemijający i marny.
Natura i ludzkość, w kontekście zmian pokoleń, wpisują się w cykliczną koncepcję czasu.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Quiz analizujący kluczowe elementy eposu 'Odyseja' oraz strukturę antycznej tragedii. Dowiedz się, jak podróż Odyseusza odzwierciedla ludzkie życie i jakie wartości moralne są przedstawione w antycznych tragediach. Sprawdź swoją wiedzę na temat archetypów oraz konfliktów tragicznych.