Ochrona Danych i Wolność Prasy w UE

Europejskie regulacje wolności słowa i mediów

• Standardy międzynarodowe i europejskie regulują wolność słowa i mediów.
• Istnieją przykłady regulacji w Europie i USA.
• Regulacje UE dotyczą amerykańskich BigTech.

Standardy wolności mediów w systemach demokratycznych

• Koncepcja wolności mediów w "zachodnim" porządku aksjologicznym/prawnym opisuje media jako "czwartą władzę".
• Media odgrywają rolę w segmentach władzy, wpływają na decyzje wyborcze.
• Standardy obejmują brak cenzury i brak monopolu na informację, co przekłada się na pluralizm opinii/mediów i niezależność mediów/dziennikarzy.

Wolność słowa i mediów – ramy prawne i etyczne

• Poziom międzynarodowy obejmuje konwencje NZ, UNESCO, WIPO i regulacje międzynarodowe.
• Poziom europejski obejmuje Europejską Konwencję Praw Człowieka i Kartę Praw Podstawowych UE.
• Poziom krajowy obejmuje konstytucje, ustawy, orzecznictwo i kodeksy dziennikarskie.

Kanon norm i standardów międzynarodowych w dziedzinie mediów

• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (1948)
• Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (1966)
• Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych (1966)
• Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (1950)
• Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej (2000)

Art. 19 Deklaracji Powszechnych Praw Człowieka

• Każdy człowiek ma prawo do wolności opinii i wyrażania jej.
• Prawo to obejmuje swobodę posiadania niezależnej opinii, poszukiwania, otrzymywania i rozpowszechniania informacji i poglądów.

RE i UE - gwarancje wolności mediów

• Art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka to ważne dokumenty.
• Są też inne ważne dokumenty, jak Europejska Konwencja o Telewizji Ponadgranicznej.
• Art. 11 Karty praw podstawowych UE gwarantuje wolność wypowiedzi i pluralizm mediów.
• Istnieją dokumenty, dyrektywy i protokoły.

Europejski Trybunał Praw Człowieka

• Utworzony w 1959 r. jako organ sądowictwa międzynarodowego do orzekania w sprawach związanych z naruszeniem praw zawartych w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
• Do ETPC wchodzą sędziowie, których liczba jest równa liczbie państw członkowskich Rady Europy.
• Wyroki zapadają większością głosów, a sędziowie mogą sporządzać zdania odrębne.
• Odszkodowanie i zwrot kosztów postępowania przed Trybunałem stanowią sankcje.

Orzecznictwo strasburskie

• Trybunał zajmuje się odniesieniem decyzji sądów krajowych do wolności wypowiedzi.
• Dotyczy to m. in. zakazywania szerzenia doktryny nazistowskiej, negowania Holokaustu i szerzenia poglądów rasistowskich.
• Orzecznictwo jasno definiuje standardy wolności słowa w demokratycznym społeczeństwie.

UE – ważne dokumenty dotyczące wolności, niezależności i pluralizmu mediów

• Art. 11 Karty praw podstawowych UE gwarantuje prawo do wolności wypowiedzi i szanuje wolność oraz pluralizm mediów.
• Ważnym dokumentem jest również Europejski Akt o Wolności Mediów oraz Prawa Dostawców Usług Medialnych.

Konstytucja nie zawsze wystarczy...

• Raport RSF z 2019 r. wskazuje, że niektóre rządy manipulują rynkiem medialnym, aby uciszyć krytyczną prasę.
• W niektórych krajach odbywa się instrumentalizacja mediów publicznych.
• Rosja i inne państwa wprowadziły restrykcje w zakresie wolności prasy ograniczając dostęp do informacji.

Negatywne zjawiska w systemach medialnych

• Globalny wzorzec negatywnych zjawisk w mediach obejmuje wpływ polityków na własność i kontrolę mediów, brak transparentności i dominacje wielkich graczy medialnych.
• Cyfrowa rewolucja i nowe media tworzą alternatywne formy komunikacji, takie jak polaryzacja, fake newsy i dezinformacja.
• Presja polityczna i komercyjna wpływają na media.

SLAPP (ang. Strategic Lawsuits Against Public Participation)

• Jest to strategiczna akcja prawna mająca na celu zastraszenie i uciszenie krytyków.
• Za pomocą SLAPPów media / dziennikarze / sygnaliści są zmuszeni do kosztów obrony.
• Cel SLAPPów to stłumienie debaty publicznej i ograniczenie udziału w życiu publicznym.

Bezpieczeństwo państwa a wpływ mediów

• Bezpieczeństwo państwa to definicja szeroka, obejmująca gwarancje przetrwania i niezakłóconego funkcjonowania państwa.
• Ograniczenia wolności mediów mogą wynikać z konieczności walki z terroryzmem, dezinformacją i atakami cybernetycznymi - wojny informacyjne/hybrydowe.

Blokada medialna Rosji przez UE

• Rada Unii Europejskiej zawiesiła możliwość rozpowszechniania, ułatwiania rozpowszechniania oraz wszelkiej innej dystrybucji rosyjskich programów.
• Wśród tych programów są telewizja, IPTV, platformy internetowe z kontentem z RT i Sputnika oraz inne.

System dobrowolnego samoograniczania i współpracy mediów

• System ten jest oparty na Ustawie o Tajemnicach Państwowych, z nową nowelizacją z 1989 roku.
• Jest to dobrowolny system ostrzegania przed możliwym zagrożeniem bezpieczeństwa narodowego, z wykorzystaniem współpracy z mediami.

Walka z propagandą terroryzmu (harmonizacja zasad w UE)

• UE wprowadziła dyrektywę (UE) 2017/541 w sprawie zwalczania terroryzmu i nakaz usunięcia treści o charakterze terrorystycznym z platform internetowych.

Europa w walce z dezinformacją

• Powszechnym działaniem jest powoływanie grup ekspertów, prowadzenie badań, tworzenie kodeksów postępowania i wytycznych oraz ustanawianie instytucji, jak Europejskie Obserwatorium Mediów Cyfrowych.

Kodeks w zakresie przeciwdziałania dezinformacji w internecie

• Istnieje dobrowolny kodeks postępowania do przeciwdziałania dezinformacji w internecie.
• Kodeks ten obejmuje m.in. zasady moderacji treści, przejrzystość działania algorytmów i ochronę konsumentów.

Mowa nienawiści

• Istnieje problem definiowania mowy nienawiści; w Europie i USA istnieją różnice w prawnych aktach.
• Kluczową metodą zwalczania mowy nienawiści jest regulacja i współpraca krajów mających wpływ na użytkowników i tworców treści.

Ochrona małoletnich w sieci

• Konieczne jest podnoszenie świadomości na temat zagrożeń dla małoletnich w sieci.
• Dorośli muszą chronić dzieci zarówno w świecie cyfrowym jak i w świecie rzeczywistym.
• Istnieją rozwiązania legislacyjne, mające na celu ochronę dzieci przed niebezpieczeństwami w sieci, jak i ochrona prywatności dla dzieci.

UE – główne ramy regulacji treści online

• UE wprowadziła regulacje dotyczące treści terrorystycznych, pornografii dziecięcej, nielegalnego nawoływania do mowy nienawiści, dezinformacji, i innych.
• Są to różnego rodzaju dyrektywy, rozporządzenia oraz wytyczne.

Nowe regulacje mediów w UE

• Unia Europejska wprowadza nowe akty prawne, jak DSA i DMA, mające na celu regulację działań dużych platform internetowych.
• DSA i DMA mają na celu walkę z dezinformacją i nieuczciwą konkurencją, a także ochronę danych użytkowników.

Co DSA i DMA oznaczają w praktyce

• DSA- lepsze warunki dla użytkowników (np. jasne zasady moderacji treści, zakaz manipulacyjnych interfejsów).
• DMA- kwestie rynkowe, uczciwe warunki konkurencji (np. utrudnienie wykorzystywania dominującej pozycji do promowania własnych usług, regulacje dla dużych platform).

Platformy - samoregulacja

• Istnieją różnego rodzaju regulaminy i procedury samoregulacji na stronach internetowych – w tym również zasady moderacji.

Sygnalistka kontra Fb

• Frances Haugen ujawniła wewnętrzne dokumenty Facebooka, wskazując na świadome podejmowanie działań prowadzących do wzrostu mowy nienawiści i polaryzacji.

Mowa nienawiści – czy (i za co) karać?

• Dyskusje na temat kar za mowę nienawiści są złożone, z uwagi na ochronę wolności słowa.
• Problemem jest kwestia granicy między wolnością słowa a możliwością wykorzystania jej do dyskryminacji i przemocy.
• Konieczne regulacje prawne z uwzględnieniem specyfiki kultury i historii danego kraju.

Dyskusja o cenzurze w sieci

• Wiele kontrowersji na temat cenzury w sieci wynika z usunięcia nagród Pulitzera.
• Media społecznościowe są odpowiedzialne za moderację, ale również za zapewnienie wolności słowa.
• Kontrowersje na temat usunięcia nagród Pulitzera.

Zgodnie z danymi

• UE stworzyła platformę EU vs Disinfo, mającą na celu walkę z dezinformacją rosyjską.