Nowotwory i demografia w Polsce

Nauka zajmująca się badaniem prawidłowości rozwoju ludności w konkretnych warunkach gospodarczych i społecznych. Analizuje zmiany stanu, struktury i składu ludności, uwzględniając czynniki wpływające na urodzenia, zgony, migracje etc.

Zmiany w liczebności i strukturze ludności na skutek urodzeń, zgonów, małżeństw i rozwodów.

Ruch ludności wynikający ze zmian miejsca zamieszkania. Może być wewnętrzny (w danym kraju) bądź zewnętrzny (migracja i repatriacja).

Proces społeczno-ekonomicznego skupiania się ludności w miastach i przystosowania się do kultury miejskiej.

Przejście od wysokich wskaźników urodzeń i zgonów do niskich wskaźników urodzeń i zgonów. Charakteryzuje się stopniowym rozwojem społeczeństwa.

Określenie konkretnego momentu w czasie, w którym przeprowadzany jest spis ludności. Wspólny dla wszystkich badanych obiektów.

Formalne rozwiązanie związku małżeńskiego.

Faza rozwoju demograficznego charakteryzująca się wysoką śmiertelnością i urodzeniami. Ludność żyje na niskim poziomie rozwoju gospodarczego. Dzietność powyżej 6 dzieci na kobietę, przeciętna długość życia nie przekracza 45 lat.

Określa status danej osoby w zakresie stanu małżeńskiego, zgodnie z prawem obowiązującym w danym kraju.

Faza rozwoju demograficznego oznaczająca spadek śmiertelności, ale z zachowaniem tradycyjnie wysokiej urodności. Rozwija się opieka zdrowotna, ale świadomość społeczna i obyczaje zmieniają się wolniej. Dzietność 4,5-6 dzieci na kobietę, przeciętna długość życia 45-65 lat.

Określa rzeczywisty charakter związku danej osoby, oparty na relacji z głową gospodarstwa domowego, stanie cywilnym prawnym i wzajemnych powiązaniach.

Faza rozwoju demograficznego z wyraźnym spadkiem urodzeń w porównaniu ze śmiertelnością. Przyrost naturalny osiąga szczytowy poziom. Dzietność 3-4,5 dzieci na kobietę, przeciętna długość życia 55-65 lat.

Wyraża stosunek liczby kobiet do liczby mężczyzn w danej populacji.

Faza rozwoju demograficznego charakteryzująca się zbliżeniem poziomu urodzeń i zgonów. Śmiertelność bliska minimalnej wartości, rozwój medycyny i opieki zdrowotnej. Dzietność poniżej 3 dzieci na kobietę, przeciętna długość życia ponad 65 lat.

Wyraża stosunek liczby mężczyzn do liczby kobiet w danej populacji.

Grupa wieku, w której osoby są zdolne do pracy. Dla mężczyzn to 18-64 lata, dla kobiet 18-59 lat.

Stan ludności - liczba osób zamieszkująca konkretne terytorium w danym momencie.

Struktura ludności - analiza cech demograficznych ludności, np. płeć, wiek, wykształcenie.

Określa grupę wieku osób charakteryzujących się wysoką mobilnością geograficzną i demograficzną.

Określa grupę wieku osób charakteryzujących się niższą mobilnością geograficzną i demograficzną.

Zmiany w liczbie i strukturze ludności, wynikające z naturalnego przyrostu i wędrówek.

Średnia arytmetyczna stanu ludności na początku i końcu roku.

Graficzne przedstawienie struktury ludności według wieku i płci. Pozwala na analizę demograficzną i przewidywanie zmian w społeczeństwie.

Liczba osób zamieszkujących określone terytorium w danym momencie.

Określa rozkład ludności na podstawie wieku i płci. Wyrażany jest w postaci graficznej piramidy.

Analizuje strukturę i zmiany w populacji, uwzględniając wiek, płeć i inne czynniki społeczno-ekonomiczne.

Rak tchawicy, oskrzela i płuca jest najczęstszym nowotworem w Polsce, odpowiedzialnym za 22.3% zgonów w 2021 roku.

Rak jelita grubego jest drugim najczęstszym nowotworem, odpowiadającym za 12.4% zgonów w Polsce.

Współczynnik zapadalności na nowotwór w Polsce wynosi 440 przypadków na 100 tysięcy osób.

Czynniki ryzyka związane z rakiem jelita grubego to m.in. wiek powyżej 50 lat, polipy w jelicie grubym, predyspozycje genetyczne, choroby zapalne jelit, nadmierna masa ciała, siedzący tryb życia, nieprawidłowa dieta, nadużywanie alkoholu i palenie papierosów.

Rak płuc, rak sutka u kobiet, rak żołądka, rak trzustki, rak jelita grubego, rak gruczołu krokowego, przewlekła białaczka limfocytowa, szpiczak mnogi, rak macicy, jajników, sromu, rak nerki i pęcherza moczowego to najczęściej występujące nowotwory u osób starszych.

Wskaźnik pokazujący relację między liczbą osób uczących się na danym poziomie kształcenia a liczbą ludności w wieku odpowiadającym temu poziomowi nauczania. Oblicza się go dzieląc liczbę uczących się przez liczbę mieszkańców w danej grupie wiekowej.

Współczynnik skolaryzacji brutto uwzględnia wszystkich uczących się na danym poziomie kształcenia, niezależnie od ich wieku.

Współczynnik skolaryzacji netto uwzględnia tylko osoby uczące się w wieku odpowiadającym danemu poziomowi kształcenia.

Określenie społeczeństwa, w którym odsetek osób po 60. roku życia przekracza 12%.

Zmiany w społeczeństwie prowadzące do wydłużania się życia, takie jak postęp medycyny, lepsze warunki życia i rozwój technologiczny.

Przeciętna liczba lat życia, które pozostały do przeżycia dla osoby w danym wieku. W Polsce w 2022 roku kobiety żyły średnio dłużej niż mężczyźni.

Średni wiek osoby w populacji. Połowa populacji jest młodsza, a połowa starsza od mediany wieku.

Według WHO, 60 rok życia jest uważany za początek starości.

Określenie osoby w wieku od 75 do 90 lat.

Osoby w wieku od 60 do 75 lat.