Nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam

Các nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam

• Địa bàn chủ yếu của nhà nước Văn Lang và Âu Lạc là khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ ngày nay.
• Nền văn minh Văn Lang - Âu Lạc bắt nguồn từ nền văn hoá Đông Sơn.
• Nhà nước Văn Lang và Âu Lạc được thành lập từ thế kỷ VII TCN đến thế kỷ III TCN.
• Kinh đô của Văn Lang và Âu Lạc lần lượt là Phong Châu và Cổ Loa.
• Hoạt động kinh tế chủ yếu của cư dân Văn Lang - Âu Lạc là sản xuất nông nghiệp.
• Người đứng đầu nhà nước Văn Lang - Âu Lạc lần lượt được gọi là Hùng Vương và An Dương Vương.
• Về tín ngưỡng, cư dân Văn Lang - Âu Lạc có tục thờ cúng tổ tiên.
• Hình ảnh người nhảy múa trên trống đồng thể hiện đời sống tinh thần của cư dân Văn Lang - Âu Lạc, đặc biệt là thích nhảy múa, hát ca trong các dịp lễ hội.
• Thức ăn chính của người Việt cổ thời Văn Lang – Âu Lạc không phải là lúa mì, lúa mạch, thịt bò, rượu vang. Thay vào đó, thức ăn chính gồm nhà sàn, dựng bằng tre, nứa, gỗ.
• Điểm giống nhau giữa hai nhà nước Văn Lang và Âu Lạc là quân đội được tổ chức quy củ.
• Nền văn minh Chămpa phát triển dựa trên cơ sở văn hóa Sa Huỳnh.
• Từ thế kỷ II đến đầu thế kỷ XV, khu vực miền Trung và Nam Trung Bộ ngày nay hình thành nền văn minh Chăm-Pa.
• Địa bàn cư trú chủ yếu của cư dân Chăm-pa cổ thuộc khu vực Trung và Nam Trung Bộ ngày nay.
• Văn minh Chăm-pa không chịu ảnh hưởng của nền văn hóa Trung Hoa.
• Văn minh Chăm-pa phát triển rực rỡ nhờ ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ.
• Tháp Bà Pô Na-ga là một thành tựu tiêu biểu của văn minh Chăm-pa.
• Hoạt động kinh tế chủ yếu của cư dân cổ Phù Nam là nông nghiệp.
• Vương quốc Phù Nam là một quốc gia có kinh tế thương nghiệp phát triển.
• Hin-đu giáo và Phật giáo là hai loại hình tôn giáo đã xuất hiện trong đời sống tâm linh của cư dân Phù Nam.
• Vương quốc Phù Nam sau khi hoàn thiện về tổ chức nhà nước đã trở thành vương quốc hùng mạnh và có ảnh hưởng rộng ở Đông Nam Á.
• Nền văn minh của người Việt cổ với biểu tượng trống đồng Đông Sơn là một nền văn minh lấy kinh tế nông nghiệp trồng lúa nước làm chủ đạo với bộ máy chính quyền đơn giản, sơ khai.

Văn minh Đại Việt

• Văn minh Đại Việt là những sáng tạo vật chất và tinh thần từ sau thời Bắc thuộc đến trước khi Pháp đô hộ.
• Cơ sở hình thành của nền văn minh Đại Việt bao gồm: văn minh cổ trên đất nước Việt Nam, chống ngoại xâm, thích ứng và cải tạo tự nhiên qua các triều đại phong kiến; tiếp thu có chọn lọc văn minh bên ngoài (Trung Quốc, Ấn Độ).
• Quốc hiệu Đại Việt lần đầu tiên được sử dụng dưới triều nhà Đinh.
• Đặc trưng nổi bật của văn minh Đại Việt dưới thời Lê sơ là độc tôn Nho giáo.
• Thiết chế chính trị quân chủ trung ương tập quyền đạt đỉnh cao dưới triều đại Lê sơ.
• Quốc triều hình luật là bộ luật được ban hành dưới triều đại Lê .
• Việc thành lập các phường thủ công chuyên trách không khuyến khích nghề nông phát triển của văn minh Đại Việt.
• Cục Bách tác là tên các xưởng thủ công của nhà nước.
• Thăng Long, Phố Hiến, Thanh Hà là những đô thị đóng vai trò quan trọng trong việc buôn bán của nền văn minh Đại Việt.
• Câu thơ của Nguyễn Trãi “Lật thuyền mới biết dân như nước” phản ánh tư tưởng lấy dân làm gốc.
• "Tam giáo đồng nguyên" là một sự kết hợp hài hoà giữa các tư tưởng, tôn giáo Nho giáo – Phật giáo – Đạo giáo.
• Văn minh Đại Việt thời Nguyễn có đặc điểm nổi bật là tính thống nhất.
• Hai loại hình văn học chính của Đại Việt dưới các triều đại phong kiến gồm văn học dân gian và văn học viết.
• Chữ Nôm đã trở thành chữ viết chính thống dưới triều đại nhà Trần.
• Việc cho dựng bia đá ở Văn Miếu Quốc Tử giám thể hiện chính sách nhà nước coi trọng giáo dục, khoa cử.
• Hạn chế của văn minh Đại Việt là việc phát minh khoa học kỹ thuật không được chú trọng phát triển.
• Cải cách hành chính của vua Minh Mạng (1831 – 1832) và vua Lê Thánh Tông (vào những năm 60 của thế kỷ XV) có điểm chung là nhằm củng cố và hoàn thiện bộ máy nhà nước quân chủ chuyên chế.
• Đặc điểm của nền văn minh Đại Việt là văn minh nông nghiệp lúa nước gắn với văn hóa làng xã.
• Hổ trướng khu cơ (Đào Duy Từ) thuộc lĩnh vực quân sự.
• Hồng Đức bản đồ là bộ bản đồ địa lý đầu tiên của quốc gia Đại Việt
• Vào đầu thế kỉ XI, sự kiện Dời đô từ Hoa Lư (Ninh Bình) ra Đại La và đổi là Thăng Long (Hà Nội) được coi là một bước tiến mới.
• Lý Nhân Tông là người đã cho xây dựng Văn Miếu - Quốc Tử Giám, trường đại học đầu tiên của Việt Nam.
• Hình thư là bộ luật thành văn đầu tiên của nước Đại Việt dưới thời Lý.
• Việc học chữ Hán trở thành yêu cầu bắt buộc trong giáo dục và khoa cử trong thời gian nhà Lê sơ.
• Dưới thời Lý - Trần, Phật giáo đóng vai trò quan trọng trong đời sống chính trị và xã hội.
• Chùa tháp là nghệ thuật kiến trúc tiêu biểu của nền văn minh Đại Việt thời Lý - Trần.
• Nho giáo trở thành hệ tư tưởng chính trong thời kỳ Lê sơ vì phù hợp với chế độ quân chủ tập quyền.
• Lễ hội Đền Hùng phản ánh rõ nét tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt trong thời kỳ Đại Việt.
• Sáng tạo chữ Nôm và xây dựng luật pháp riêng là những yếu tố phản ánh tinh thần tự chủ và sáng tạo của nền văn minh Đại Việt.
• Nhà Lý, Trần, nhất là Lê sơ đặc biệt quan tâm đến hệ thống đê điều để phát triển thủy lợi, bảo vệ mùa màng.
• Yếu tố giúp nền kinh tế Đại Việt phát triển mạnh dưới thời Lê sơ là chính sách quân điền.
• Các kiến trúc cung đình tập trung ở kinh thành Thăng Long, nhất là trong Cấm Thành. Kinh thành Thăng Long là một công trình kiến trúc tiêu biểu của văn minh Đại Việt thuộc dòng kiến trúc cung đình. Trung tâm của kinh thành Thăng Long là điện Càn Nguyên, bắt đầu được xây dựng từ thời kì nhà Lý. Đoạn tư liệu phản ánh thành tựu về kĩ thuật xây dựng của cư dân Đại Việt dưới thời kì nhà Lý.

Cộng đồng các dân tộc Việt Nam

• Khái niệm "dân tộc Việt Nam" thuộc nghĩa dân tộc – quốc gia.
• Cộng đồng người có chung ngôn ngữ, văn hoá và ý thức tự giác dân tộc được gọi là dân tộc – tộc người.
• Thành phần các dân tộc theo dân số ở Việt Nam hiện nay được chia thành 2 nhóm.
• 54 dân tộc ở Việt Nam được phân chia thành 5 ngữ hệ.
• Hoạt động kinh tế chính của người Kinh và một số dân tộc thiểu số là nông nghiệp trồng lúa nước.
• Mặt trận Tổ quốc Việt Nam giữ vai trò cao nhất tập trung khối đại đoàn kết các dân tộc Việt Nam trong mặt trận thống nhất.
• Sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc tiếp tục được phát huy cao độ và trở thành động lực của công cuộc đổi mới toàn diện đất nước
• Chính sách dân tộc của Đảng ta được xây dựng dựa trên nguyên tắc đoàn kết, bình đẳng và tương trợ cùng nhau phát triển.
• Theo quan điểm hiện nay của Đảng và Nhà nước ta, Đại đoàn kết dân tộc được xem là đường lối chiến lược của cách mạng Việt Nam hiện nay.
• Nội dung không phải quan điểm của Đảng và Nhà nước Việt Nam về chính sách dân tộc hiện nay là: Nghiêm cấm mọi hình thức tổ chức sinh hoạt tín ngưỡng.
• Địa bàn cư trú của 4 dân tộc Kinh, Hoa, Chăm và Khmer có sự khác biệt so với địa bàn cư trú của các dân tộc còn lại trên lãnh thổ Việt Nam.
• Trong những thập kỉ gần đây, do sự tác động của nhiều yếu tố, việc cư trú đan xen giữa các dân tộc đã bắt đầu xuất hiện và phát triển.