Deel A

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat is een kenmerk van natuurrecht?

  • Het is afhankelijk van de overheid voor erkenning.
  • Het wordt altijd geschreven door juristen.
  • Het bestaat uit universele rechtsnormen die inherent zijn aan de menselijke natuur. (correct)
  • Het is beperkt tot religieuze opvattingen.

Volgens Hugo de Groot, hoe kunnen mensen de regels van het natuurrecht ontdekken?

  • Door religieuze teksten te bestuderen.
  • Door goed gebruik van hun verstandelijke vermogens. (correct)
  • Door te vertrouwen op tradities.
  • Door het volgen van de overheid.

Wat is het belangrijkste verschil tussen rechtspositivisme en natuurrecht?

  • Natuurrecht is afhankelijk van menselijke wetgeving.
  • Rechtspositivisme beschouwt recht als door mensen gecreëerd. (correct)
  • Rechtspositivisme gelooft in universele morele principes.
  • Natuurrecht staat boven alle wetten.

Waarom geven juristen soms de voorkeur aan natuurrechtelijke principes volgens de tekst?

<p>Vanwege de onduidelijkheid van positief recht in extreme situaties. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat stelt het rechtspositivisme over geldend recht?

<p>Het is alleen geldig als het door de overheid is goedgekeurd. (C)</p> Signup and view all the answers

Welke uitspraak is waar volgens natuurrechtsdenkers?

<p>Positief recht is een aanvulling op natuurrecht. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt vaak als een voordeel van rechtspositivisme gezien?

<p>De duidelijkheid en voorspelbaarheid in de rechtspraktijk. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke denker legde een losser verband tussen natuurrecht en religie?

<p>Hugo de Groot. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is actief kiesrecht?

<p>Het recht om de vertegenwoordigers te kiezen. (B)</p> Signup and view all the answers

Hoeveel leden telt de Tweede Kamer?

<p>150 (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is het zorgvuldigheidsbeginsel?

<p>Het principe dat belangen zorgvuldig moeten worden afgewogen. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de vertrouwensregel in binnen het parlementaire stelsel?

<p>De regering moet de steun van het parlement hebben om te kunnen regeren. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn klassieke grondrechten?

<p>Fundamentele rechten die de staatsmacht beperken. (A)</p> Signup and view all the answers

Hoe worden de 75 leden van de Eerste Kamer gekozen?

<p>Door de Provinciale Staten. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is het doel van het legaliteitsbeginsel?

<p>De overheid moet altijd handelen volgens de wet. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een gevolg als een regering geen vertrouwen meer heeft van de Kamer?

<p>De regering moet haar ontslag aanbieden aan het staatshoofd. (B)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende verdragen is niet relevant voor de Nederlandse grondrechten?

<p>Verdrag van Parijs. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat geeft het recht van interpellatie de Kamerleden?

<p>Het recht om ministers vragen te stellen om inlichtingen. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat verstaat men onder sociale grondrechten?

<p>Rechten die betrekking hebben op sociale zekerheid en welzijn. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is de functie van een motie van wantrouwen?

<p>Om de steun voor de regering in twijfel te trekken. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging?

<p>Zetels worden verdeeld op basis van het aantal stemmen per partij. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de belangrijkste functie van het Openbaar Ministerie (OM)?

<p>Een oordeel vragen aan de rechter (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van 'losse' wetten in Nederland?

<p>Ze kunnen zowel bestuursrechtelijke bepalingen als strafbepalingen bevatten. (D)</p> Signup and view all the answers

Welke instantie is bevoegd om misdrijven te berechten?

<p>Strafrechter (A)</p> Signup and view all the answers

In welke zaken is de rechtbank absoluut bevoegd?

<p>Burgerlijke zaken, strafzaken, Bestuurszaken en kantonzaken (D)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt met de lex posterior-regel bedoeld?

<p>De nieuwe wet heeft voorrang op de oude wet. (A)</p> Signup and view all the answers

Wie tekent een wet in formele zin?

<p>Het staatshoofd. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de belangrijkste kenmerken van bestuurszaken en belastingzaken?

<p>Behandeld door rechtbanken en gebaseerd op de Algemene wet bestuursrecht (B)</p> Signup and view all the answers

Wie is verantwoordelijk voor de behandeling van overtredingen?

<p>De kantonrechter (A)</p> Signup and view all the answers

In welke volgorde komt de hiërarchie van wetten van hoog naar laag?

<p>Grondwet, wetten in formele zin, AMvB’s. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is de hoofdtaak van de Staten-Generaal in Nederland?

<p>Het controleren van de regering (B)</p> Signup and view all the answers

Welk soort geschillenkader heeft de kantonrechter bij burgerlijke zaken?

<p>Zaken tot €25.000 incl. rente (A)</p> Signup and view all the answers

Wat beschrijft het lichaam van een wet?

<p>De officiële inhoud van de wet. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de belangrijkste kenmerken van een democratie?

<p>Er is een parlementair stelsel met vrije verkiezingen (A)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt verstaan onder 'eerbiedigende werking' in het overgangsrecht?

<p>De oude regeling blijft van kracht voor nieuwe feiten. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de hoofdregel voor de relatieve bevoegdheid in burgerlijke zaken?

<p>De rechter van de woonplaats van de gedaagde (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is de functie van een meervoudige kamer in een rechtbank?

<p>Het oordelen in grotere strafzaken (A)</p> Signup and view all the answers

Welke bevoegdheid heeft de regering als het gaat om wetgeving?

<p>De regering kan zelfstandig nadere regels maken binnen bestaande wetten (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is het doel van de bijzondere wetten in relatie tot de wetboeken?

<p>Ze bieden specifieke bepalingen binnen een algemeen kader. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is het verschil tussen een beschikking en een vonnis?

<p>Een beschikking betreft de vaststelling van een feit zonder geschil. (C)</p> Signup and view all the answers

Welke uitspraak is correct met betrekking tot de kort geding procedure?

<p>Het kan leiden tot een vonnis (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is niet toegestaan volgens artikel 120 van de Grondwet?

<p>Een rechter mag wetten in formele zin toetsen aan de Grondwet. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er als een lagere wet in strijd is met een hogere wet?

<p>De lagere wet wordt onverbindend verklaard. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is de taak van de rechtbank in het bestuursrecht?

<p>Het aanspreken van de overheid in een geschil (B)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt een AMvB in binnen de Nederlandse rechtspraak?

<p>Een AMvB is een algemene maatregel van bestuur. (C)</p> Signup and view all the answers

Wie heeft de bevoegdheid om een wet in formele zin aan te passen?

<p>De wetgever. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is het doel van checks and balances in Nederland?

<p>Te waarborgen dat geen enkele instantie alle macht kan verwerven (B)</p> Signup and view all the answers

Welke uitspraak over de rol van de Hoge Raad is juist?

<p>Het doet uitspraak in cassatie (A)</p> Signup and view all the answers

Wat typeert de burgerlijke zaken binnen het rechtsysteem?

<p>Het zijn geschillen tussen private partijen (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk aspect van de regelgeving rondom gemeentelijke verordeningen?

<p>Ze moeten altijd in overeenstemming zijn met provinciale verordeningen. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van de rechtsprekende macht in Nederland?

<p>De rechter behandelt geschillen op basis van de wetgeving. (C)</p> Signup and view all the answers

Welk aspect is niet kenmerkend voor bestuurszaken?

<p>Exclusief behandeld door de strafrechter (A)</p> Signup and view all the answers

Wie maakt deel uit van de regering in Nederland?

<p>De Koning en de ministers (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een foutieve uitspraak over wetgeving in Nederland?

<p>Wetten kunnen niet worden aangepast door de wetgever. (D)</p> Signup and view all the answers

Waarop moet gelet worden bij online opzoekingen naar wetten?

<p>Of de website de actuele of oorspronkelijke versie weergeeft. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat betekent het als Nederland een constitutionele monarchie is?

<p>De positie van de Koning is vastgelegd in de Grondwet. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van de ministerraad in de Nederlandse regering?

<p>De ministerraad bestaat uit alle ministers en is verantwoordelijk voor het bestuur. (D)</p> Signup and view all the answers

Welke uitspraak over de scheiding van recht en moraal is juist?

<p>Recht is gebaseerd op geschreven wetten terwijl moraal op ethische principes berust. (B)</p> Signup and view all the answers

Hoe worden de leden van de Tweede Kamer gekozen?

<p>In directe verkiezingen door de bevolking (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is het doel van de trias politica?

<p>Machtsmisbruik door de staat te voorkomen. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de term 'representatieve democratie' in?

<p>De bevolking kiest vertegenwoordigers om hun belangen te behartigen. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de functie van het wetsartikel 81 Gw in Nederland?

<p>Het wijst de wetgevende macht toe aan de regering en Staten-Generaal. (D)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende machten zit niet binnen de trias politica?

<p>Controlemacht (C)</p> Signup and view all the answers

Welke uitspraak is correct over de rechtspraak in Nederland?

<p>De rechter beslist op basis van algemene regels uit de wetgeving. (D)</p> Signup and view all the answers

Volgens Montesquieu, wat is noodzakelijk naast de scheiding van machten?

<p>Checks and balances tussen de machten. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat betekent de term 'legisme' in de context van Montesquieu?

<p>Identiteit van wet en recht. (B)</p> Signup and view all the answers

Welke functie kan niet gedeeld worden tussen de drie machten volgens de trias politica?

<p>Taken uitvoeren van andere machten. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een voorbeeld van overlapping tussen genus en species in juridische begrippen?

<p>Ongeschreven recht en geschreven recht. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat beschrijft Montesquieu als de ideale staatsinrichting?

<p>Een democratie met gescheiden machten. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn synoniemen binnen juridische jargon?

<p>Civiel recht, burgerlijk recht en privaatrecht. (C)</p> Signup and view all the answers

Waarom is de rechtspraak belangrijk in Montesquieu's visie?

<p>De rechter dient geen andere rol te vervullen dan wetten toepassen. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is een hoofdkenmerk van de uitvoerende macht volgens de trias politica?

<p>Wetten uitvoeren. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van checks in het systeem van checks and balances?

<p>De uitvoerende macht controleert de wetgevende macht. (B)</p> Signup and view all the answers

Waarop was Montesquieu tegen in zijn opvattingen over staatsinrichtingen?

<p>Machtsmisbruik. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de hoofdregel met betrekking tot de toegankelijkheid van rechtszittingen?

<p>Rechtszittingen zijn openbaar voor iedere meerderjarige. (B)</p> Signup and view all the answers

Welke uitspraak over de rechter is juist?

<p>De onafhankelijkheid van de rechter wordt gewaarborgd door de leer van de machtenscheiding. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat betekent het wanneer juridische begrippen elkaar uitsluiten?

<p>Er is geen overlap in toepassing. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de motiveringsplicht van de rechter in?

<p>De rechter moet zijn uitspraak goed kunnen onderbouwen. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er als de redelijke termijn voor een rechtszaak overschreden wordt?

<p>Er kan strafvermindering plaatsvinden in het strafrecht. (A)</p> Signup and view all the answers

Wie is de baas van het arrondissementsparket?

<p>De hoofdofficier van justitie. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van het College van procureurs-generaal?

<p>Zij geven aanwijzingen aan de leden van het OM. (D)</p> Signup and view all the answers

Hoe verschilt de staande magistratuur van de zittende magistratuur?

<p>Zittende magistratuur zijn de rechters die oordelen. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijke taak van de Raad voor de rechtspraak?

<p>Ondersteuning bieden voor uniforme rechtstoepassing. (C)</p> Signup and view all the answers

Welke uitspraak over de Hoge Raad is correct?

<p>De Hoge Raad beoordeelt het werk van rechtbanken en gerechtshoven. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is de juridische term voor de partijen in hoger beroep?

<p>Appellant en geïntimideerde. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met vrijheidsrechten?

<p>Rechten die overheidsingrijpen minimaliseren. (B)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende is geen voorbeeld van klassieke grondrechten?

<p>Recht op onderwijs. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat kan leiden tot een immateriële schadevergoeding?

<p>Overschrijding van de redelijke termijn in bestuursrecht. (D)</p> Signup and view all the answers

Hoe zijn de verschillende gerechten in Nederland georganiseerd?

<p>Er zijn 11 rechtbanken en 4 gerechtshoven. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is het belangrijkste verschil tussen klassieke en sociale grondrechten?

<p>Sociale grondrechten vereisen actieve overheidshandeling. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is de belangrijkste functie van de rechter tijdens een rechtszaak?

<p>Het geven van een onafhankelijk oordeel. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt verstaan onder territoriale decentralisatie?

<p>Het delegeren van verantwoordelijkheden aan lagere overheden binnen een bepaald grondgebied. (A)</p> Signup and view all the answers

Hoe verschilt autonomie van medebewind in de context van lokale overheden?

<p>Autonomie geeft lokale overheden de vrijheid om zelf beleid te bepalen. (C)</p> Signup and view all the answers

Welk artikel in de Grondwet betreft de onafhankelijkheid van de rechter?

<p>Artikel 117. (C)</p> Signup and view all the answers

In welk artikel is de eis van hoor en wederhoor geregeld?

<p>Artikel 19 Rv. (A)</p> Signup and view all the answers

Welk artikel uit de Grondwet betreft expliciet de gelijke behandeling van burgers?

<p>Artikel 1. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt het recht op een eerlijk proces in volgens het EVRM?

<p>Het recht op juridische bescherming bij iedere rechter. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn gevolgen als de overheid inbreuk maakt op een klassiek grondrecht?

<p>Burgers kunnen juridische stappen ondernemen tegen de overheid. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is het juiste type uitspraak dat een rechter in eerste aanleg doet?

<p>Vonnis (A)</p> Signup and view all the answers

Welke verantwoordelijkheid heeft de overheid met betrekking tot sociale grondrechten?

<p>Actief optreden om rechten te waarborgen. (A)</p> Signup and view all the answers

Waar dient men beroep in cassatie tegen een uitspraak in te stellen?

<p>Bij de Hoge Raad (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een voorbeeld van een horizontale relatie in de context van grondrechten?

<p>Relatie tussen burgers onderling. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van provincie in territoriale decentralisatie?

<p>Provincies hebben recht om de wetgeving te maken binnen hun grondgebied. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke uitspraak doet de rechter in bestuursrechtzaken?

<p>Uitspraak (C)</p> Signup and view all the answers

Wat kan een rechter doen als hij een prejudiciële vraag heeft?

<p>De zaak stilleggen (C)</p> Signup and view all the answers

Wat regelt het Wetboek van Strafrecht met betrekking tot grondrechten?

<p>De bescherming van vrijheidsrechten zoals lichamelijke integriteit. (D)</p> Signup and view all the answers

Wanneer kan hoger beroep worden ingesteld bij een kantonrechter?

<p>Als de oorspronkelijke vordering meer is dan 1750 euro (B)</p> Signup and view all the answers

Hoe worden de klassieke grondrechten gekarakteriseerd?

<p>Ze bieden bescherming tegen de overheid. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk kenmerk van medebewind?

<p>Lokale overheden moeten wetten naleven die op centraal niveau zijn vastgesteld. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijke taak van de procureur-generaal bij de Hoge Raad?

<p>Het nemen van een conclusie (D)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er bij der agressieve grond van verzuim van vormen?

<p>Schending van formele rechtsvoorschriften (D)</p> Signup and view all the answers

Wat geldt als een uitzonderingsregel voor hoger beroep in strafzaken?

<p>Hoger beroep is niet mogelijk bij een geldboete onder de 50 euro (A)</p> Signup and view all the answers

Wat doet de Hoge Raad bij beroep in cassatie?

<p>Geeft alleen een oordeel over de juridische toepassing (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is de functie van de rechtspraak bij gerechtshoven?

<p>Rechtspraak vindt plaats in meervoudige kamers (B)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de gevolgen van een uitspraak van de Hoge Raad?

<p>Het kan de uitspraak van lagere rechters vernietigen (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van de uitspraak van de Hoge Raad?

<p>Het is altijd definitief en niet meer om te draaien (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een uitzondering op de regeling voor hoger beroep in bestuurszaken?

<p>Zaken betreft ambtenarenrecht moeten naar de CRvB (A)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt cassatierechtspraak in?

<p>Het recht van de Hoge Raad om uitspraken te vernietigen (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is subdelegatie?

<p>De mogelijkheid om de wetgevende bevoegdheid opnieuw te delegeren. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende organen hebben wetgevende bevoegdheid volgens de huidige Grondwet?

<p>De Provinciale Staten en de Gemeenteraad. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er met een anterieure verordening als deze lijkt op een wet van hogere regeling?

<p>De verordening wordt ongeldig verklaard. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat staat er in artikel 81 van de Grondwet?

<p>De bevoegdheid van de Regering en de Staten-Generaal om wetten te maken. (A)</p> Signup and view all the answers

Onder welke voorwaarde is delegatie toegestaan volgens de Grondwet?

<p>Bij of krachtens de wet. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk kenmerk van de wetgevende bevoegdheid verkregen door attributie?

<p>Er zijn strikte grenzen aan de wetgevende bevoegdheid. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is vereist voor de rechtsgeldigheid van wetgeving?

<p>Dat de wet goed is bekendgemaakt. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van het Staatsblad?

<p>Het publicatieblad voor wetten in formele zin en AMvB’s. (D)</p> Signup and view all the answers

Wanneer treedt een wet in werking als deze op 24 juli bekendgemaakt wordt?

<p>Op 1 september. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een vereiste voor de bekendmaking van lagere overheden sinds 1 januari 2021?

<p>Een eigen publicatieblad door de lagere overheid. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn codificatieartikelen in de Grondwet?

<p>Verplichtingen tot het vaststellen van algemene wetboeken. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat moet er gebeuren voordat een wet verbindende kracht krijgt?

<p>Het moet bekendgemaakt en in werking treden. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de wet in formele zin in?

<p>Wetten die zijn vastgesteld door de centrale overheid. (C)</p> Signup and view all the answers

Welke beperking geldt voor delegatie in de wetgeving?

<p>De gedelegeerde bevoegdheid mag nooit ruimer zijn dan de oorspronkelijke opdracht. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is het doel van het indienen van een bezwaarschrift volgens art. 1:5 Awb?

<p>Om een bestuursorgaan te dwingen een besluit te heroverwegen. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de termijn voor het indienen van een bezwaarschrift?

<p>Zes weken (C)</p> Signup and view all the answers

Wat moet een beslissing op een bezwaarschrift volgens art. 7:12 Awb bevatten?

<p>Een deugdelijke motivering (A)</p> Signup and view all the answers

Wie kan een beroep bij de rechtbank instellen volgens de Awb?

<p>Alleen de belanghebbende (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een voorwaarde voor de ontvankelijkheid van een beroep bij de rechtbank?

<p>Griffierecht moet worden betaald. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk kenmerk van het ECLI-nummer?

<p>Het bestaat uit een landcode, gerechtscode, uitspraakjaar en volgnummer. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat moet er gebeuren voordat de inhoudelijke behandeling van een zaak kan plaatsvinden?

<p>De bevoegdheidsvraag en de ontvankelijkheidsvraag moeten beantwoord worden. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn avv’s in de context van bestuursrecht?

<p>Algemene verbindende voorschriften. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke instantie is in eerste aanleg bevoegd bij bestuurszaken?

<p>De rechtbank (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is het doel van de Grondwet?

<p>Om de basis van ons staatsbestel te waarborgen. (B)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende aspecten is geen onderdeel van de Grondwet?

<p>Strafrechtelijke bepalingen (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is vereist voor de wijziging van de Grondwet?

<p>Een twee derde meerderheid in beide kamers. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat beschrijft artikel 81 Gw?

<p>De wetgevende macht en zijn uitoefening. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat moedigt de Awb de belanghebbende aan bij een beschikking?

<p>Indienen van een bezwaarschrift. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van de gewoonte in het recht?

<p>Gewoonterecht is een zelfstandige rechtsbron die boven de wet kan staan. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat stelt de lex posterior-regel?

<p>Recente wetten kunnen eerdere wetten bij wet aanpassen. (D)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende beginselen behoort niet tot de algemene rechtsbeginselen?

<p>De grondrechten. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke structuur volgen wetten meestal?

<p>Begripsbepalingen, gedragsvoorschriften, en sancties. (B)</p> Signup and view all the answers

In welk rechtsgebied speelt de gewoonte vooral een rol?

<p>Burgerlijk recht. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van de redactie van een wet?

<p>De wet begint met een groet van het staatshoofd. (C)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende beweringen over het bestuursrecht is onjuist?

<p>Bestuursrecht is volledig vastgelegd in de Grondwet. (C)</p> Signup and view all the answers

Een wet in formele zin bevat doorgaans:

<p>Begripsbepalingen, gedragsvoorschriften, en strafbepalingen. (C)</p> Signup and view all the answers

Welk beginsel is niet genoemd in het strafrecht?

<p>Gelijkheidsbeginsel. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van een 'losse' wet?

<p>Ze kunnen zowel bestuursrechtelijke als strafrechtelijke bepalingen bevatten. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is het doel van overgangs- en slotbepalingen in een wet?

<p>Ze regelen de invoering en intrekking van de wet. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat betekent het vertrouwensbeginsel in het bestuursrecht?

<p>Burgers mogen vertrouwen op correcte handhaving van de wet door de overheid. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met 'de verhouding tussen bijzondere wetten en wetboeken'?

<p>Bijzondere wetten vullen de algemene regels van wetboeken aan tenzij ze afwijken. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat beschrijft de rol van de Raad van State bij de totstandkoming van wetten?

<p>Geeft advies en behandelt bestuursrechtelijke geschillen. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke fase volgt direct na de indiening van het wetsvoorstel bij de Tweede Kamer?

<p>De behandeling in vaste commissies. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van een ministeriële regeling?

<p>Kan eenvoudig worden gewijzigd en gepubliceerd in de Staatscourant. (C)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende opties beschrijft de bevoegdheid tot wetgeving?

<p>Kan zowel door attributie als door delegatie tot stand komen. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er nadat een wetsvoorstel door de Tweede Kamer is goedgekeurd?

<p>Het wetsvoorstel gaat naar de Eerste Kamer voor goedkeuring. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat moet een wet voldoen aan om te worden beschouwd als legitiem?

<p>Het moet komen van een bevoegd overheidsorgaan en voldoen aan vormvereisten. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt het recht van initiatief in welke de Tweede Kamer heeft?

<p>De Tweede Kamer kan zelf wetsvoorstellen indienen. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is een tegenspraak in de aanname van wetten door de Eerste Kamer en de Tweede Kamer?

<p>De Eerste Kamer kan alleen wetsvoorstellen goedkeuren of verwerpen. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is de betekenis van terugwerkende kracht in de wetgeving?

<p>De wet kan ook van toepassing zijn op gebeurtenissen die zich vóór de inwerkingtreding hebben voorgedaan. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is de functie van de memorie van toelichting (MvT) bij een wetsvoorstel?

<p>Het biedt beweegredenen en commentaar op het wetsvoorstel. (C)</p> Signup and view all the answers

Hoe verschilt de toetsing door de Kroon van de toetsing door de rechter?

<p>De Kroon toetsen ook aan het algemeen belang, in tegenstelling tot de rechter. (C)</p> Signup and view all the answers

Welke instantie is verantwoordelijk voor de bekendmaking van een wet?

<p>De minister van Justitie en Veiligheid. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is de 'specialiteitsregel' in de wetgeving?

<p>Bijzondere wetten gaan voor op algemene wetten. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk verschil tussen een wet in formele zin en een wet in materiële zin?

<p>Een wet in formele zin is vastgesteld door de Staten-Generaal, terwijl een wet in materiële zin niet dat proces doorloopt. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van het voorlopig verslag (VV) in de wetgevende procedure?

<p>Het geeft een overzicht van de vragen en discussiepunten die zijn opgekomen. (D)</p> Signup and view all the answers

Welke vier vereisten moet wetgeving voldoen om verbindend te zijn?

<p>Afkomst van een bevoegd orgaan, wettelijke vormvereisten, geen strijd met hogere wetgeving, en overeenstemming met algemene rechtsbeginselen. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er als een rechter vaststelt dat een wet niet voldoet aan de legaliteitsvereisten?

<p>De wet kan geldig blijven, maar wordt niet toegepast. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt het proces van amendementen in?

<p>De Tweede Kamer kan wijzigingen aanbrengen in een wetsvoorstel tijdens de plenaire vergadering. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is het resultaat als een wet onverbindend wordt verklaard door de rechter?

<p>De wet blijft bestaan, maar is niet meer uitvoerbaar. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat kan de Kroon doen met een besluit van lagere overheden?

<p>Zij kan besluiten vernietigen wegens strijd met het algemeen belang. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van de Hoge Raad in de toetsing van wetten?

<p>Hij kan wetten in formele zin niet toetsen aan algemene rechtsbeginselen. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de drie mogelijke gevolgen als de rechter een wet onverbindend verklaart?

<p>De wet blijft bestaan, maar kan niet meer worden toegepast, en schadevergoeding kan worden geëist. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt preventief toezicht in?

<p>De Kroon moet goedkeuring verlenen voordat een besluit bindend is. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is de betekenis van 'lex specialis derogat legi generali'?

<p>Bijzondere wetten gaan voor op algemene wetten. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is het doel van begripsbepalingen in de Geneesmiddelenwet?

<p>Ze definiëren belangrijke termen. (A)</p> Signup and view all the answers

Waarom is de toetsing door de Kroon ruimer dan die van de rechter?

<p>De Kroon kan ook toetsing doen aan het algemeen belang. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met een gelaagde structuur van wetboeken?

<p>Algemene regels worden gevolgd door specifiekere regels. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is de betekenis van het Harmonisatiearrest?

<p>Het stelt dat wetten in formele zin niet aan rechtsbeginselen kunnen worden getoetst. (B)</p> Signup and view all the answers

Welke regel geeft voorrang aan specifieke regels boven algemene regels?

<p>Specialis-regel (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is het effect van een niet-toegepaste wet die door de rechter onverbindend is verklaard?

<p>De wet blijft bestaan, maar mag niet meer toegepast worden. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat geeft aan dat een bepaling naast andere bepalingen moet worden toegepast?

<p>Onverminderd (D)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn schakelbepalingen?

<p>Regels die een regeling van toepassing verklaren op een ander onderwerp. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke regel geeft de voorkeur aan de latere regel boven een oudere?

<p>Posterior-regel (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is de betekenis van soevereiniteit voor een staat?

<p>Een staat heeft volledige vrijheid om zijn eigen wetgeving te regelen. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat bevat internationaal recht in de context van verdragen?

<p>Rechtsregels over verkeer tussen staten en volkenrechtelijke organisaties. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de functie van strafbepalingen binnen wetgeving?

<p>Ze leggen boetes op voor overtredingen. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van een normconflict tussen wetsbepalingen?

<p>De rechter moet een keuze maken tussen de bepalingen. (D)</p> Signup and view all the answers

In de Algemene wet bestuursrecht (Awb) zijn specifieke regels voor welke categorie?

<p>Besluiten (C)</p> Signup and view all the answers

Hoe worden de algemene regels binnen het vermogensrecht beschreven?

<p>Ze zijn van toepassing op zowel goederenrecht als verbintenissenrecht. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van de wetgevende intentie bij normconflicten?

<p>Het geeft aan welke bepaling in geval van conflict voorrang heeft. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de betekenis van het volkenrecht?

<p>Regels over het verkeer tussen staten en volkenrechtelijke organisaties. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt er bedoeld met een verdrag tussen staten?

<p>Een schriftelijke, bindende regeling tussen staten onderling. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is het doel van het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens?

<p>Het vastleggen van grondrechten die ook in de nationale wetgeving gelden. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk kenmerk van het incorporatiesysteem?

<p>Internationaal recht kan rechtstreeks van toepassing zijn in de nationale rechtsorde. (D)</p> Signup and view all the answers

Welke uitspraak over het dualistisch systeem is correct?

<p>Internationaal recht moet eerst worden omgezet in nationale wetgeving om van toepassing te zijn. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat regelt artikel 94 van de Grondwet met betrekking tot nationale en internationale regels?

<p>Internationale regels komen voor nationale regels tenzij ze niet algemeen verbindend zijn. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een bilateraal verdrag?

<p>Een schriftelijke overeenkomst tussen twee landen. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de betekenis van 'pacta sunt servanda' in het internationaal publiekrecht?

<p>Verdragen moeten worden nageleefd. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is het belang van het Verdrag van Wenen?

<p>Het bevat de grondregels voor het sluiten van verdragen tussen staten. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is de uitgangspositie van de Nederlandse regering met betrekking tot de internationale rechtsorde volgens artikel 90 van de Grondwet?

<p>De regering bevordert de ontwikkeling van de internationale rechtsorde. (C)</p> Signup and view all the answers

Welk effect heeft het systeem van de Europese Unie op nationale wetgeving?

<p>EU-regels kunnen nationale wetgeving overrulen als ze verbindend zijn. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van gewoonterecht binnen het internationaal publiekrecht?

<p>Het is gebaseerd op langdurige en algemene praktijk van staten. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er als een staat zijn verplichtingen uit een verdrag niet nakomt?

<p>Er kan diplomatieke of economische druk worden uitgeoefend. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt het multilaterale verdrag in?

<p>Een overeenkomst tussen meer dan twee landen. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke rol speelt jurispudentie in het internationaal publiekrecht?

<p>Het biedt interpretaties en precedenten voor de toepassing van internationale regels. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat werd aanvaard in het arrest dat voorheen ondenkbaar was?

<p>Burgers kunnen klagen bij de rechter over onrechtmatig handelen van de staat. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van verdragen in de Nederlandse rechtsorde volgens het monisme?

<p>Verdragen hebben directe werking in Nederland indien bekendgemaakt. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat betekent de legistische opvatting met betrekking tot het recht?

<p>Het recht kan alleen bestaan uit geschreven wetten. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat impliceert de precedentwerking voor rechters?

<p>Rechters volgen meestal de jurisprudentie van de Hoge Raad. (A)</p> Signup and view all the answers

Onder welke voorwaarden is er sprake van een rechtsgewoonte?

<p>Als het gedrag langdurig en consistent is binnen een bepaalde kring. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is de positie van verdragsbepalingen ten opzichte van de nationale wetgeving?

<p>Verdragsbepalingen staan in de rechtsorde boven nationale wetgeving. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke uitspraak is correct over de toetsing van wetten door de rechter?

<p>De rechter moet wetten toetsen aan eenieder verbindende verdragsbepalingen. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt het 'incorporatiesysteem' in voor verdragen in Nederland?

<p>Verdragen worden automatisch onderdeel van de nationale wetgeving. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de betekenis van een standaardarrest?

<p>Een arrest dat richtlijnen bevat voor juridische praktijk. (D)</p> Signup and view all the answers

Welke functie heeft de jurisprudentie in de rechtspraak?

<p>Jurisprudentie dient als informele richtlijn voor rechters. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk kenmerk van de rechtszekerheid in de rechtspraak?

<p>Rechters volgen eerdere jurisprudentie om consistentie te waarborgen. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is de relatie tussen de Grondwet en verdragen volgens de Nederlandse rechtsorde?

<p>Verdragen kunnen niet in strijd zijn met de Grondwet. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met de term 'bestendig gebruik' in het kader van rechtsgewoonten?

<p>Het gedrag moet langdurig en gestaag worden herhaald. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de onaantastbaarheid van de wet in volgens de Wet Algemene Bepalingen?

<p>Rechters zijn verplicht om zich aan de wet te houden. (A)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Natuurrecht

De gedachte dat er universele morele principes bestaan die inherent zijn aan de menselijke natuur en die boven de wet staan. Er is een noodzakelijk verband tussen recht en moraliteit.

Rechtspositivisme

Het idee dat recht uitsluitend door mensen wordt gecreëerd, waarbij geldend recht alleen voortkomt uit menselijke rechtsbronnen zoals wetgeving, rechtspraak, verdragen of gewoonten.

Fundamentele rechtsnormen

Universele rechtsnormen die inherent zijn aan de menselijke natuur en onafhankelijk van de erkenning door de overheid gelden. Deze normen zijn altijd geldig, zelfs als de wet ze opheft.

Hugo de Groot

Een bekende natuurrechtsdenker die een losser verband tussen natuurrecht en religie zag. Hij beargumenteerde dat de mens zelf natuurrecht kan ontdekken en dat het ook zou gelden zonder God.

Signup and view all the flashcards

Thomas van Aquino

Een andere bekende natuurrechtsdenker die de band tussen natuurrecht en religie benadrukte.

Signup and view all the flashcards

Positief recht als aanvulling op natuurrecht

De wetgever kan wetten maken die het bestaande recht aanvullen of aanpassen. Het natuurrecht is echter de basis.

Signup and view all the flashcards

Middeleeuwen en Verlichting

De periode waarin het natuurrecht erg populair was, met name vanwege het nastreven van universele waarden en vrijheid.

Signup and view all the flashcards

Spanning tussen positief recht en natuurrecht

Het spanningsveld tussen positief recht (door mensen gemaakt) en natuurrecht (universeel, moreel) kan leiden tot dilemma's, vooral in extreme situaties, zoals tijdens oorlogen.

Signup and view all the flashcards

Scheiding recht en moraal

De strikte scheiding tussen recht en moraal, waarbij recht gebaseerd is op geschreven wetten en regels, en moraal op morele en ethische principes.

Signup and view all the flashcards

Natuurlijk Recht

Universele principes die voortkomen uit de menselijke natuur, of door god of de rede, waarvan de wetgever geen maker is, maar slechts een uitdrukker kan zijn.

Signup and view all the flashcards

Positief Recht

De wetten en voorschriften die gemaakt en afgedwongen worden door een wetgever, zoals een parlement of koningin.

Signup and view all the flashcards

Genus

Een overkoepelend begrip dat meerdere subcategorieën kan omvatten.

Signup and view all the flashcards

Species

Een subcategorie van een genus, die een specifieke eigenschap deelt.

Signup and view all the flashcards

Uitsluitende begrippen

Juridische begrippen die elkaar uitsluiten, waarbij maar één optie mogelijk is.

Signup and view all the flashcards

Overlappende begrippen

Juridische begrippen die deels kunnen overlappen, met gemeenschappelijke aspecten.

Signup and view all the flashcards

Synoniemen

Verschillende benamingen voor hetzelfde concept, zoals 'civiel recht', 'burgerlijk recht' en 'privaatrecht'.

Signup and view all the flashcards

Homoniemen

Dezelfde benaming die naar verschillende concepten kan verwijzen, zoals 'recht' dat kan refereren naar een subjectief recht of het recht in objectieve zin.

Signup and view all the flashcards

Trias Politica

De leer van de machtenscheiding, gebaseerd op het principe dat staatsmacht verdeeld moet worden over verschillende instanties om machtsmisbruik te voorkomen.

Signup and view all the flashcards

Wetgevende Macht

De macht om wetten te maken, uitgevoerd door een wetgevend orgaan zoals een parlement.

Signup and view all the flashcards

Uitvoerende Macht

De macht om wetten uit te voeren, uitgevoerd door een uitvoerend orgaan zoals een regering.

Signup and view all the flashcards

Rechtsprekende Macht

De macht om rechtspraak te verrichten, uitgevoerd door een rechtsprekend orgaan zoals een rechter.

Signup and view all the flashcards

Checks and Balances

Een systeem van checks and balances, waarbij de verschillende organen van de staat elkaar controleren en in evenwicht houden om machtsmisbruik te voorkomen.

Signup and view all the flashcards

Legisme

De overtuiging dat het recht uitsluitend uit wetten moet bestaan, geen plaats is voor interpretatie door de rechter.

Signup and view all the flashcards

Actief kiesrecht

Het recht om leden van de vertegenwoordigende organen te kiezen.

Signup and view all the flashcards

Passief kiesrecht

Het recht om in vertegenwoordigende organen gekozen te worden.

Signup and view all the flashcards

Parlement (Staten-Generaal)

De wetgevende macht in Nederland, bestaande uit de Eerste en Tweede Kamer.

Signup and view all the flashcards

Tweede Kamerverkiezingen

De 150 leden van de Tweede Kamer worden rechtstreeks gekozen door de Nederlandse burgers.

Signup and view all the flashcards

Eerste Kamerverkiezingen

De 75 leden van de Eerste Kamer worden gekozen door de Provinciale Staten.

Signup and view all the flashcards

Evenredige vertegenwoordiging

Een kiesstelsel waarbij de zetels aan politieke partijen worden toegekend in verhouding tot het aantal stemmen dat ze ontvangen.

Signup and view all the flashcards

Districtenstelsel

Een kiesstelsel waarbij er per geografisch gebied één zetel is beschikbaar.

Signup and view all the flashcards

Rechtsstaat

Het idee dat alle overheidshandelingen gebaseerd moeten zijn op wetten.

Signup and view all the flashcards

Algemene beginselen van behoorlijk bestuur (abbb's)

De overheid moet bij het nemen van beslissingen de algemene beginselen van behoorlijk bestuur volgen.

Signup and view all the flashcards

Zorgvuldigheidsbeginsel

De overheid moet belangen zorgvuldig afwegen bij het nemen van beslissingen.

Signup and view all the flashcards

Vertrouwensbeginsel

De overheid mag verwachtingen die ze heeft gewekt niet schaden.

Signup and view all the flashcards

Parlementair stelsel

De relatie tussen de regering en het parlement.

Signup and view all the flashcards

Vertrouwensregel

De regering heeft alleen de macht om te regeren als ze de steun van het parlement heeft.

Signup and view all the flashcards

Recht van interpellatie

Leden van het parlement kunnen ministers vragen om informatie.

Signup and view all the flashcards

Recht van enquête

Het parlement heeft het recht om onderzoek te doen naar bepaalde zaken.

Signup and view all the flashcards

Openbare terechtzitting

De rechtszitting is toegankelijk voor iedereen, behalve in gevallen als echtscheiding of procedures met kinderen.

Signup and view all the flashcards

Openbare uitspraak

De uitspraak van de rechter wordt openbaar gemaakt.

Signup and view all the flashcards

Onafhankelijke rechter

De rechter is onafhankelijk van andere overheidsorganen.

Signup and view all the flashcards

Onpartijdige rechter

De rechter handelt onpartijdig ten opzichte van de partijen in een zaak.

Signup and view all the flashcards

Gemotiveerde uitspraak

De rechter moet zijn beslissing uitleggen.

Signup and view all the flashcards

Hoor en wederhoor

Beide partijen in een zaak krijgen de kans om hun standpunt te presenteren.

Signup and view all the flashcards

Redelijke termijn

Een zaak moet binnen een redelijke termijn afgehandeld worden.

Signup and view all the flashcards

Beroepsrechters

De rechtspraak wordt uitgevoerd door professionele rechters.

Signup and view all the flashcards

Rechterlijke macht

De rechtbanken, gerechtshoven en Hoge Raad vormen de rechterlijke macht.

Signup and view all the flashcards

Openbaar Ministerie

Het OM (Openbaar Ministerie) vervolgt strafbare feiten.

Signup and view all the flashcards

Vervolgingsmonopolie

Het OM heeft het alleenrecht om strafbare feiten te vervolgen.

Signup and view all the flashcards

Arrondissementsparket

De Officieren van Justitie werken bij de arrondissementsparketten.

Signup and view all the flashcards

Ressortsparket

Advocaten-Generaal werken bij de ressortsparketten.

Signup and view all the flashcards

College van Procureurs-Generaal

Het College van Procureurs-Generaal leidt het OM.

Signup and view all the flashcards

Politieke verantwoordelijkheid OM

De Minister van Justitie en Veiligheid is politiek verantwoording schuldig voor het OM.

Signup and view all the flashcards

Klassieke Grondrechten

De klassieke grondrechten beschermen burgers tegen de overheid. Ze zijn gebaseerd op fundamentele menselijke rechten en komen voor in veel constituties.

Signup and view all the flashcards

Vrijheidsrechten

Deze rechten bieden de mogelijkheid om bepaalde taken in te vullen en te participeren in de samenleving. Voorbeelden zijn de vrijheid van meningsuiting, godsdienst en vereniging.

Signup and view all the flashcards

Politieke Rechten

Deze rechten garanderen de vrije uitoefening van democratische bevoegdheden, zoals het stemrecht.

Signup and view all the flashcards

Gelijkheidsrechten

Deze rechten verbieden de overheid om onderscheid te maken tussen burgers op basis van bepaalde kenmerken.

Signup and view all the flashcards

Sociale Grondrechten

Deze rechten zijn gericht op het realiseren van een sociaal rechtvaardige samenleving en vereisen actieve inspanningen van de overheid. Voorbeelden zijn sociale zekerheid, onderwijs en gezondheidszorg.

Signup and view all the flashcards

Opeisbare Grondrechten

Deze rechten kunnen bij de rechter worden gehandhaafd. De overheid mag ze niet zonder reden schenden.

Signup and view all the flashcards

Niet-opeisbare Grondrechten

Deze rechten zijn niet direct opeisbaar bij de rechter. De overheid heeft een inspanningsverplichting om ze te realiseren.

Signup and view all the flashcards

Privaatrechtelijke Sfeer

De overheid mag zich niet mengen in de privésfeer van burgers, behalve met een wettelijke basis.

Signup and view all the flashcards

Decentralisatie

De spreiding van macht tussen de centrale overheid en lagere overheden. Dit voorkomt dat de macht geconcentreerd is in één instantie.

Signup and view all the flashcards

Territoriale Decentralisatie

Lagere overheden (gemeenten, provincies) die verantwoordelijk zijn voor een bepaald gebied.

Signup and view all the flashcards

Functionele Decentralisatie

Publiekrechtelijke lichamen met specifieke bevoegdheden om een bepaalde doelstelling te realiseren.

Signup and view all the flashcards

Autonomie

Het recht van lagere overheden om zelfstandig taken uit te voeren zonder inmenging van de centrale overheid.

Signup and view all the flashcards

Medebewind

De plicht van lagere overheden om mee te werken aan de uitvoering van taken die door de centrale overheid zijn vastgesteld.

Signup and view all the flashcards

Eerlijk Proces

Het recht op een eerlijk proces. Dit principe geldt voor zowel burgerlijk- als strafrecht.

Signup and view all the flashcards

De trias politica in Nederland

De drie functies van de overheid: de wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechtsprekende macht. In Nederland zijn deze functies niet strikt gescheiden, maar er is een systeem van checks and balances om te voorkomen dat één orgaan te veel macht krijgt.

Signup and view all the flashcards

Wetgevende macht in Nederland

De macht om wetten te maken, die in Nederland gezamenlijk wordt uitgeoefend door de regering en de Staten-Generaal.

Signup and view all the flashcards

Staten-Generaal (parlement)

Het Nederlands parlement, dat bestaat uit de Eerste en Tweede Kamer. De Tweede Kamer wordt direct gekozen door de bevolking, terwijl de Eerste Kamer wordt gekozen door de Provinciale Staten.

Signup and view all the flashcards

Uitvoerende macht in Nederland

De macht om wetten uit te voeren, die in Nederland is toegewezen aan de regering. De regering bestaat uit de Koning en de ministers.

Signup and view all the flashcards

Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB)

Een besluit van de regering dat wetten uitvoert. De inhoud is altijd wettelijk, maar het besluit zelf is geen wet.

Signup and view all the flashcards

Beschikking (Koninklijk Besluit)

Een beslissing van de regering die betrekking heeft op een individuele persoon. Dit is een voorbeeld van de uitvoerende macht die wetten toepast.

Signup and view all the flashcards

Rechtsprekende macht in Nederland

De macht om recht te spreken, die in Nederland is toegekend aan de rechterlijke macht. Rechterlijke macht beslist geschillen en past wetten toe.

Signup and view all the flashcards

Vonnis/Arrest

Een vonnis of arrest van de rechter. Dit is een beslissing in een geschil, gebaseerd op wetten.

Signup and view all the flashcards

Beschikking (rechterlijk besluit)

Een beslissing van de rechter die geen betrekking heeft op een geschil, maar op een specifiek verzoek van een persoon. Dit is een besluit op basis van de wet, maar niet een beslissing in een conflict.

Signup and view all the flashcards

Rechterlijke macht en wetgeving

De rechtsprekende macht mag geen wetten maken, maar heeft wel de bevoegdheid om de staat een bevel te geven om bestaande wetten uit te voeren. Dit blijkt uit het bekende Urgenda-arrest van de Hoge Raad.

Signup and view all the flashcards

Democratie

Een staatsvorm waarbij de bevolking zelf bepaalt wie aan de macht is. Dit gebeurt via vrije en eerlijke verkiezingen.

Signup and view all the flashcards

Constitutionele monarchie

Een staatsvorm waarbij de Koning de symbolische leider is, maar de werkelijke macht ligt bij het parlement. De Koning heeft beperkte bevoegdheden die in de Grondwet zijn vastgelegd.

Signup and view all the flashcards

Representatieve democratie

Een staatsvorm waarbij de bevolking vertegenwoordigd wordt door gekozen personen. In plaats van direct te beslissen over alle wetten, kiest het volk vertegenwoordigers die dat voor hen doen.

Signup and view all the flashcards

Absolute bevoegdheid

De bevoegdheid die bepaalt welk type rechtbank bevoegd is om een zaak te behandelen. Bijvoorbeeld: de rechtbank is bevoegd in eerste aanleg.

Signup and view all the flashcards

Relatieve bevoegdheid

De bevoegdheid die bepaalt welke rechtbank bevoegd is op basis van de locatie waar de zaak zich afspeelt.

Signup and view all the flashcards

Rechtbank

De rechtbank die bevoegd is om zaken in eerste aanleg te behandelen.

Signup and view all the flashcards

Meervoudige kamer

De rechtbank waar drie rechters zitting hebben: een voorzitter en twee bijzitters. Deze kamer behandelt vooral grotere strafzaken.

Signup and view all the flashcards

Enkelvoudige kamer

De rechtbank waar één rechter zitting heeft. In een enkelvoudige kamer worden minder ernstige zaken behandeld.

Signup and view all the flashcards

Kantonrechter

De afdeling binnen de rechtbank die gespecialiseerd is in het behandelen van lichtere strafzaken (overtredingen) en specifieke civiele en bestuursrechtelijke geschillen.

Signup and view all the flashcards

Vonnis

De rechterlijke uitspraak van een rechtbank in eerste aanleg, uitgebracht in zowel straf- als burgerlijke zaken.

Signup and view all the flashcards

Arrest

De rechterlijke uitspraak van een gerechtshof of de Hoge Raad.

Signup and view all the flashcards

Beschikking

De rechterlijke uitspraak in een verzoekschriftprocedure, gebruikt in zowel straf- als burgerlijke zaken.

Signup and view all the flashcards

Uitspraak

De rechterlijke uitspraak van een bestuursrechter.

Signup and view all the flashcards

Burgerlijke zaken

Zaken die betrekking hebben op geschillen tussen particulieren, bedrijven of organisaties.

Signup and view all the flashcards

Bestuurszaken

Zaken die betrekking hebben op de toepassing van wetten en regels door de overheid.

Signup and view all the flashcards

Strafzaken

Zaken die betrekking hebben op het overtreden van strafwetten.

Signup and view all the flashcards

Kantonzaken

Zaken die specifiek voor de kantonrechter zijn, waaronder lichtere strafzaken (overtredingen) en diverse civiele en bestuursrechtelijke geschillen.

Signup and view all the flashcards

Handelszaken

Zaken die betrekking hebben op commerciële relaties en conflicten tussen (rechts)personen, zoals faillissementen of vorderingen tot betaling.

Signup and view all the flashcards

Hoge Raad

Het hoogste rechtscollege in Nederland dat cassatieberoepen behandelt.

Signup and view all the flashcards

Hoger beroep

De procedure waarin een zaak opnieuw wordt beoordeeld door een hoger gerecht.

Signup and view all the flashcards

Burgerlijk recht

Het rechtssysteem voor geschillen tussen burgers, bedrijven en de overheid.

Signup and view all the flashcards

Strafrecht

Het rechtssysteem dat handelt over misdrijven en straffen.

Signup and view all the flashcards

Bestuursrecht

Het rechtssysteem dat regelt hoe de overheid handelt.

Signup and view all the flashcards

Gerechtshof

Een rechterlijk college dat hoger beroep behandelt in burgerlijke, straf- of bestuurszaken.

Signup and view all the flashcards

Hoge Raad der Nederlanden

Het hoogste rechtbank in Nederland, dat alleen cassatieberoepen behandelt.

Signup and view all the flashcards

Cassatie

Een aanvraag om een uitspraak te vernietigen, gebaseerd op fouten in de rechtsvinding.

Signup and view all the flashcards

Prejudiciële vraag

Een procedure waarin een lagere rechter de Hoge Raad om een beslissing vraagt in een complex juridisch vraagstuk.

Signup and view all the flashcards

Cassatiegrond

Een reden om een uitspraak te vernietigen in cassatie.

Signup and view all the flashcards

Wetgevingsproces

Het proces van het opstellen en goedkeuren van wetten in formele zin door de Nederlandse overheid, van wetsvoorstel tot bekendmaking.

Signup and view all the flashcards

Wetsvoorstel: initiatief

Een wetsvoorstel dat door de regering of de Tweede Kamer wordt ingediend.

Signup and view all the flashcards

Raad van State: advies

De raad die advies geeft aan de regering over wetsvoorstellen.

Signup and view all the flashcards

Memorie van toelichting

Een document waarin de minister de redenen uitlegt voor het indienen van het wetsvoorstel.

Signup and view all the flashcards

Memorie van antwoord

Een document waarin de regering reageert op vragen en opmerkingen van de Tweede Kamer over een wetsvoorstel.

Signup and view all the flashcards

Recht van amendement

Het recht van de Tweede Kamer om wijzigingen aan te brengen in een wetsvoorstel.

Signup and view all the flashcards

Stemmen in de Tweede Kamer

De stemming van de Tweede Kamer over een wetsvoorstel.

Signup and view all the flashcards

Rol van de Eerste Kamer

De Eerste Kamer accepteert of verwerpt het wetsvoorstel zonder wijzigingen.

Signup and view all the flashcards

Bekrachtiging door de Koning

De formele ondertekening van een wet door de Koning en ministers.

Signup and view all the flashcards

Bekendmaking van de wet

De publicatie van een wet in het Staatsblad waardoor hij van kracht wordt.

Signup and view all the flashcards

Ministeriële regelingen

Regels die door de minister kunnen worden uitgevaardigd om details uit een formele wet of AMvB uit te werken.

Signup and view all the flashcards

Raad van State

Een orgaan dat advies geeft over wetten en rechtspreken over bestuursrechtelijke geschillen.

Signup and view all the flashcards

Legaliteitsvereisten

Vereisten die een wet moet voldoen om geldig te zijn.

Signup and view all the flashcards

Attributie

Het recht om een bevoegdheid te krijgen om regelgeving te maken.

Signup and view all the flashcards

Awb-besluit

Een besluit van een bestuursorgaan waarbij schriftelijk wordt vastgelegd wat de rechtsgevolgen zijn van de publiekrechtelijke handeling.

Signup and view all the flashcards

Bezwaarschriftprocedure

De procedure die moet worden gevolgd als een belanghebbende het niet eens is met een besluit van een bestuursorgaan. Deze procedure moet eerst worden doorlopen voordat er een beroep bij de rechtbank kan worden ingesteld.

Signup and view all the flashcards

Bezwaarschrift

Een schriftelijk verzoek aan het bestuursorgaan om een besluit te herzien.

Signup and view all the flashcards

Termijn bezwaarschrift

De termijn die een belanghebbende heeft om een bezwaarschrift in te dienen. Deze termijn is in de regel zes weken.

Signup and view all the flashcards

Eerstverantwoordelijk bestuursorgaan

Een bestuursorgaan dat in eerste instantie een besluit heeft genomen.

Signup and view all the flashcards

Bevoegdheid rechtbank

De bevoegdheid van de rechtbank om een zaak te behandelen.

Signup and view all the flashcards

Ontvankelijkheid

De formele voorwaarden die moeten worden voldaan om met een zaak aan de rechtbank te kunnen beginnen.

Signup and view all the flashcards

Termijn beroepschrift

De termijn waarbinnen een beroepschrift bij de rechtbank moet worden ingediend.

Signup and view all the flashcards

Beroepschrift

Een schriftelijk verzoek bij de rechtbank om een beroep in te dienen tegen een besluit van een bestuursorgaan.

Signup and view all the flashcards

Besluit

De schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan die voldoet aan bepaalde formele voorwaarden.

Signup and view all the flashcards

Algemene wet bestuursrecht (Awb)

De rechtsregel die de bevoegdheid van bestuursorganen in Nederland regelt.

Signup and view all the flashcards

Artikel 1:5 Awb

Een rechtsregel die vaststelt dat bezwaar moet worden gemaakt bij het bestuursorgaan dat het besluit heeft genomen.

Signup and view all the flashcards

Bestuursorgaan

Een bestuursorgaan dat door de wet is opgericht.

Signup and view all the flashcards

Belanghebbende

De mogelijkheid om te bewijzen dat je door een besluit van een bestuursorgaan in je belangen bent aangetast.

Signup and view all the flashcards

Terugwerkende kracht

De wetgever kan regels toepassen op gebeurtenissen die al plaatsvonden voordat de wet van kracht werd.

Signup and view all the flashcards

Specialiteit

Een bijzondere regel gaat voor een algemene regel. Dit noemen we de specialiteitsregel.

Signup and view all the flashcards

Algemene rechtsbeginselen

De wet moet in overeenstemming zijn met de algemene beginselen van rechtvaardigheid, goede trouw en billijkheid.

Signup and view all the flashcards

Toetsing door de Kroon

Het toezicht door de Kroon op verordeningen en besluiten van lagere overheden.

Signup and view all the flashcards

Toetsing door de rechter

De rechter kan de geldigheid van een wettelijk voorschrift beoordelen.

Signup and view all the flashcards

De wet geldt niet meer

Een wettelijk voorschrift wordt niet meer toegepast.

Signup and view all the flashcards

Schadevergoeding

De overheid moet schade vergoeden die is veroorzaakt door een ongeldige wet.

Signup and view all the flashcards

De wet wordt buiten werking gesteld

Een wet wordt buiten werking gesteld.

Signup and view all the flashcards

Vernietigingsrecht van de Kroon

De Kroon kan verordeningen vernietigen wegens strijd met het recht of het algemeen belang.

Signup and view all the flashcards

Preventief toezicht

Bepaalde verordeningen moeten eerst door de Kroon of Gedeputeerde Staten goedgekeurd worden.

Signup and view all the flashcards

Legaliteitstoetsing

De rechter toetst wetgeving aan de legaliteitsvereisten.

Signup and view all the flashcards

Arrest Pocketbooks

De Hoge Raad oordeelde in dit arrest dat de staat onrechtmatig kan handelen ten opzichte van burgers door middel van wetgeving. Dit was in het begin van de 20e eeuw ondenkbaar.

Signup and view all the flashcards

Arrest Landelijke Specialisten Vereniging

Dit arrest bevestigt dat de rechter wetgeving onrechtmatig kan verklaren en dus enige controle heeft over de wetgevende taak.

Signup and view all the flashcards

Verbindende kracht van verdragen in Nederland

Een verdrag geldt rechtstreeks in Nederland, vanwege het monisme, ofwel het incorporatiesysteem.

Signup and view all the flashcards

Eenieder verbindende verdragsbepaling

Een verdragsbepaling geldt voor iedereen in Nederland als deze 'eenieder verbindt' en bekend is gemaakt.

Signup and view all the flashcards

Verdragsbepaling die niet 'eenieder verbindt'

Een verdragsbepaling die niet 'eenieder verbindt', geldt alleen voor de overheid.

Signup and view all the flashcards

Toetsing van wetten aan verdragsbepalingen

De rechter moet een wet in formele zin buiten toepassing laten als deze in strijd is met een verdragsbepaling die 'eenieder verbindt'.

Signup and view all the flashcards

Toetsing van de Grondwet aan verdragsbepalingen

De rechter mag de Grondwet wel toetsen aan een verdragsbepaling.

Signup and view all the flashcards

Legisme: de taak van de rechter

De rechter is verplicht zich aan de wet te houden.

Signup and view all the flashcards

Precedentwerking in de rechtspraak

De rechter is formeel niet gebonden aan rechtspraak, maar in praktijk gebruikt hij deze als een belangrijke rechtsbron.

Signup and view all the flashcards

Vaste rechtspraak van de Hoge Raad

De Hoge Raad houdt zich meestal aan eigen uitspraken, maar kan deze bij gewijzigde maatschappelijke verhoudingen aanpassen.

Signup and view all the flashcards

Standaardarrest

Een standaardarrest is een arrest waarin de Hoge Raad zijn visie over een bepaald onderwerp op systematische wijze uiteenzet.

Signup and view all the flashcards

Overzichtsarrest

Een overzichtsarrest is een uiteenzetting over het toepasselijke recht in een onbeduidende zaak en is geen wijziging van standpunt.

Signup and view all the flashcards

Rechtsgewoonte

Een rechtsgewoonte is een bepaald gedrag dat ononderbroken gedurende lange tijd is gevolgd en herhaald in een bepaalde maatschappelijke kring.

Signup and view all the flashcards

Delegatie

Een orgaan dat de bevoegdheid heeft gekregen door attributie, mag deze bevoegdheid overdragen aan een ander orgaan.

Signup and view all the flashcards

Subdelegatie

Een orgaan dat de bevoegdheid heeft gekregen door delegatie, mag deze bevoegdheid opnieuw overdragen aan een ander orgaan.

Signup and view all the flashcards

Wetgevende bevoegdheid in de Grondwet

De Grondwet van 1815 bepaalt welke overheidsorganen wetten in materiële zin kunnen maken.

Signup and view all the flashcards

Beperkingen van wetgevende bevoegdheid

De wetgevende bevoegdheid die door attributie is verkregen, kan beperkt zijn. De bevoegdheid van de formele wetgever is onbeperkt, terwijl de bevoegdheid van andere organen wel grenzen heeft.

Signup and view all the flashcards

Anterieure verordening

Een verordening van een lager orgaan verliest automatisch haar rechtskracht als deze in strijd komt met een wet van een hoger orgaan.

Signup and view all the flashcards

Beperking van gedelegeerde bevoegdheid

De omvang van de gedelegeerde bevoegdheid mag niet groter zijn dan de bevoegdheid die het delegerende orgaan heeft.

Signup and view all the flashcards

Bevoegdheid tot subdelegatie

De delegataris moet de bevoegdheid om te subdelegeren krijgen in de gedelegeerde wet.

Signup and view all the flashcards

Subdelegatie in de Grondwet

Subdelegatie is toegestaan in de Grondwet als de wetgever de bevoegdheid formuleert als 'bij of krachtens de wet'.

Signup and view all the flashcards

Subdelegatie in wet in formele zin

Subdelegatie is toegestaan in een wet in formele zin als de formulering 'bij of krachtens algemene maatregel van bestuur' gebruikt wordt.

Signup and view all the flashcards

Bekendmaking van wetten

Een wet of AMvB wordt bekendgemaakt in het Staatsblad.

Signup and view all the flashcards

Bekendmaking van ministeriële regelingen

Ministeriële regelingen worden bekendgemaakt in de Staatscourant.

Signup and view all the flashcards

Inwerkingtreding van wetgeving

Wetten, AMvB's en andere algemeen verbindende voorschriften treden in werking 2 maanden na bekendmaking.

Signup and view all the flashcards

Inwerkingtreding van wetgeving lagere overheden

De inwerkingtreding van wetgeving van lagere overheden wordt geregeld in de Bekendmakingswet.

Signup and view all the flashcards

Bijzondere Wetten

Wetten die zich richten op specifieke maatschappelijke activiteiten of overheidstaken, zoals de Kieswet of de Opiumwet.

Signup and view all the flashcards

Wet

Een wet in formele zin die wordt gepubliceerd door de Koning. Bevat de eigenlijke inhoud van de wet.

Signup and view all the flashcards

Considerans

De deel van een wet die de reden voor de totstandkoming van de wet uitlegt.

Signup and view all the flashcards

Lex Posterior

De regel die stelt dat de meest recente wet voorrang heeft boven eerdere wetten.

Signup and view all the flashcards

Wetten.overheid.nl

Een website die betrouwbare en geconsolideerde versies van wetten biedt.

Signup and view all the flashcards

Hiërarchie in wetgeving

De regel die stelt dat een hogere wettelijke regel voorrang heeft op een lagere.

Signup and view all the flashcards

Overgangsrecht

De regel die aangeeft hoe oude wetten worden aangepast wanneer er nieuwe wetgeving komt.

Signup and view all the flashcards

Speciale Regel Voorrang

De regel die stelt dat een specifieke wet voorrang heeft boven een algemene wet.

Signup and view all the flashcards

Strijd tussen wetten

Een situatie waarin een lagere wet regels bevat die tegenstrijdig zijn met hogere wetten.

Signup and view all the flashcards

Geen toetsing Wetten aan Grondwet

De regel die stelt dat de rechter wetten in formele zin niet mag toetsen aan de Grondwet.

Signup and view all the flashcards

Geconsolideerde Wetten

Wetten die alle latere wijzigingen bevatten, waardoor ze de meest actuele versie van de wet weergeven.

Signup and view all the flashcards

Volkenrecht

Het deel van het internationale recht dat rechtsregels bevat over het verkeer tussen staten onderling en het verkeer tussen staten en volkenrechtelijke organisaties.

Signup and view all the flashcards

Soevereiniteit

Het beginsel dat iedere Staat in beginsel vrij is om zijn eigen wetgeving te regelen en zelf te bepalen welke bevoegdheden en taken toekomen aan het bestuur en de rechterlijke macht.

Signup and view all the flashcards

Verdrag

Een document waarin verschillende landen afspraken maken die bindend zijn voor die landen.

Signup and view all the flashcards

Specialis-regel

De regel dat een specifieke regeling voorrang heeft op een algemene regeling in een situatie waarbij beide regels van toepassing lijken.

Signup and view all the flashcards

Posterior-regel

De regel dat een recentere regeling voorrang heeft op een oudere regeling in een situatie waarbij beide regels van toepassing lijken.

Signup and view all the flashcards

Superior-regel

De regel dat een hogere wet (bijvoorbeeld de Grondwet) voorrang heeft op een lagere wet (bijvoorbeeld een gewone wet).

Signup and view all the flashcards

Schakelbepaling

Een bepaling in een wet die bepaalt dat de regels van een bepaalde regeling ook van toepassing zijn op een ander onderwerp.

Signup and view all the flashcards

Gelaagde Wetgeving

Een gelaagde structuur van wetgeving waarbij algemene rechtsregels gevolgd worden door specifiekere regels voor subcategorieën.

Signup and view all the flashcards

Samenloop

De situatie waarin verschillende wetsbepalingen tegelijk van toepassing lijken op een situatie, maar niet altijd samen kunnen worden toegepast.

Signup and view all the flashcards

Normconflict

Een conflict tussen wetsbepalingen die niet gelijktijdig kunnen worden toegepast.

Signup and view all the flashcards

Gewoonterecht

Een (ongeschreven) rechtsregel die ontstaat door bestendig gebruik en erkenning in een maatschappelijke kring. Het heeft dezelfde rechtskracht als geschreven wetten.

Signup and view all the flashcards

Erkenning van gewoonterecht

De overtuiging dat men verplicht is zich aan het bestendig gebruik te houden, waardoor het een rechtsregel wordt.

Signup and view all the flashcards

Verhouding tussen ‘losse’ wetten en wetboeken

De verhouding tussen ‘losse’ wetten en wetboeken waarbij specifieke bepalingen uit ‘losse’ wetten worden toegepast binnen het kader van wetboeken en de algemene regels in wetboeken aangevuld worden door bepalingen in ‘losse’ wetten.

Signup and view all the flashcards

Toepassing van ‘losse’ wetten en wetboeken

De algemene regels uit de wetboeken worden aangevuld door de bepalingen in de bijzondere wetten, tenzij de bijzondere wet duidelijk afwijkt van de algemene regels in het wetboek.

Signup and view all the flashcards

Aanhef van een wet

De aanhef van een wet in formele zin waarin de Koning de lezer groet.

Signup and view all the flashcards

Considerans van een wet

De tekst in een wet die de reden voor de nieuwe wet uiteenzet.

Signup and view all the flashcards

Uitvoeringsbevel in een wet

Het bevel aan overheidsfunctionarissen om de wet uit te voeren.

Signup and view all the flashcards

Publicatiebevel in een wet

Het bevel om de wet te publiceren, zodat het publiek kennis kan nemen van de nieuwe regels.

Signup and view all the flashcards

Begripsbepalingen in een wet

De definitie van specifieke termen in een wet om verwarring te voorkomen.

Signup and view all the flashcards

Middendeel van een wet

Het hoofdgedeelte van een wet, waarin gedragsvoorschriften en bevoegdheden staan.

Signup and view all the flashcards

Strafbepalingen in een wet

Bepalingen in een wet die overtredingen van de gedragsvoorschriften bestraffen.

Signup and view all the flashcards

Overgangs- en slotbepalingen in een wet

Bepalingen die betrekking hebben op de geldigheid van de wet zelf, de intrekking van oudere wetten en de inwerkingtreding van de nieuwe wet.

Signup and view all the flashcards

Algemene rechtsbeginselen als bron van recht

De algemene rechtsbeginselen zijn niet vastgelegd in de wet, maar zijn wel van belang in de rechtspraak en worden gebruikt als interpretatiehulpmiddel.

Signup and view all the flashcards

Lex posterior-regel

De regel die stelt dat de nieuwste wet voorrang heeft boven een oudere wet.

Signup and view all the flashcards

Lex specialis-regel

De regel die stelt dat een specifieke wet voorrang heeft boven een algemene wet.

Signup and view all the flashcards

Bilateraal verdrag

Een verdrag tussen twee landen.

Signup and view all the flashcards

Multilateraal verdrag

Een verdrag tussen meer dan twee landen.

Signup and view all the flashcards

Pacta sunt servanda

Het beginsel dat verdragen moeten worden nageleefd.

Signup and view all the flashcards

Incorporatiesysteem

Een systeem waarbij regels uit internationale verdragen rechtstreeks doorwerken in de nationale rechtsorde.

Signup and view all the flashcards

Transformatiesysteem

Een systeem waarbij regels uit internationale verdragen eerst moeten worden omgezet in nationale wetgeving om in de nationale rechtsorde te gelden.

Signup and view all the flashcards

Europees Unierecht

Het rechtssysteem van de Europese Unie.

Signup and view all the flashcards

Voorrangsregel

Een regel uit een internationaal verdrag of besluit heeft voorrang boven nationale wetgeving.

Signup and view all the flashcards

Internationaal publiekrecht

Het internationaal recht regelt het verkeer tussen staten en volkenrechtelijke organisaties.

Signup and view all the flashcards

Bronnen van international publiekrecht

De bronnen van international publiekrecht zijn verdragen, besluiten van volkenrechtelijke organisaties, gewoonte, algemene rechtsbeginselen en jurisprudentie.

Signup and view all the flashcards

Rechtstreeks werkende verdragsbepalingen

Rechtstreeks toepasselijke verdragsbepalingen die zonder tussenkomst van de wetgever gelden in de nationale rechtsorde.

Signup and view all the flashcards

Nationale rechtsorde

De regels die gelden in een land.

Signup and view all the flashcards

Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden

Het EVRM bevat grondrechten die dezelfde gelding hebben als die uit de Grondwet.

Signup and view all the flashcards

Verdrag van Wenen

Het Verdrag van Wenen gaat over de regels voor het opstellen, uitleggen en naleven van verdragen.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Positief recht vs. natuurrecht

  • Natuurrecht: Universele, inherent menselijke rechtsregels, onafhankelijk van overheidserkenning. Voorbeeld: het is altijd fout iemand zonder reden te doden, zelfs als de wet het toestaat.

  • Natuurrecht denkers: Velen zagen een band tussen natuurrecht en religie, hoewel anderen een lossere link zagen. Hugo de Groot bijvoorbeeld argumenteerde dat mensen door hun verstand natuurrecht kunnen ontdekken, en dat het zou gelden ook als er geen God zou zijn.

  • Rechtspositivisme: Recht is puur door mensen gemaakt; geldend recht komt voort uit formele bronnen zoals wetgeving, jurisprudentie, verdragen of gewoonte. Het is duidelijker en voorspelbaarder dan natuurrecht.

  • Spanning tussen positief en natuurrecht: Rechtspositivisme is handig, maar in extreme omstandigheden zoals na WOII, kan natuurrecht helpen om wetten te verwerpen die in strijd zijn met fundamentele menselijke waarden.

Onderlinge samenhang van rechtsbegrippen

  • Genus en species: Genus is een breed begrip; species zijn subcategorieën. Voorbeeld: de genus 'dier' omvat species 'gewervelden'.

  • Uitsluiting vs. overlap: Juridische begrippen kunnen elkaar uitsluiten (bijv., 'geschreven' en 'ongeschreven' recht) of overlappen (bijv., 'BMW' en 'diesel').

  • Synoniemen en homoniemen: Synoniemen zijn verschillende termen voor dezelfde betekenis (bv., 'civiel recht', 'burgerlijk recht'). Homoniemen zijn gelijke termen met verschillende betekenis (bijv., het woord 'recht' i.c.v. een subjectief recht of 'objectief' recht).

De Trias Politica

  • Kernidee: De staatsmacht moet verdeeld zijn over drie machten: wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende, om machtsmisbruik te voorkomen. Dit wordt gedaan door 'checks and balances'.

  • Montesquieu's opvattingen: Hij onderscheidt drie staatsinrichtingen: wetgeving door adel en burgers, tirannie zonder wetten en een republiek met drie afzonderlijke machten. Hij vond dat de wetten de belangrijkste rechtsbron zijn.

  • Nederlandse toepassing: Volgens de Nederlandse Grondwet (Gw) delen de regering en de Staten-Generaal de wetgevende macht. De regering voert de uitvoerende macht uit, met de koning en ministers als belangrijkste organen. Rechtspreken gebeurt door de rechterlijke macht, onafhankelijk van beide andere machten.

  • Checks and balances: Het toezicht op elkaar van de verschillende machten in de Nederlandse democratie. Het parlement controleert de regering, de rechter toetst de wetten.

De Nederlandse democratie

  • Democratie: Nederland is een representatieve democratie door vertegenwoordiging van de bevolking in het parlement.

  • Rechtsstaat: De staat is gebonden aan de wet. burgers kunnen zich tegenover staten via rechter oproepen.

  • Parlementair stelsel: De regering (regering en ministers) is verantwoording verschuldigd aan het parlement en moet vertrouwen van het parlement hebben.

  • Grondrechten: Fundamentele rechten van burgers, staan vastgelegd in de Grondwet en internationale verdragen (zoals EVRM). Klassieke grondrechten zijn vaak gericht tegen overheidsinterventie, en sociale beschermen specifieke burgers.

Decentralisatie

  • Territoriale decentralisatie: Verdeling van bevoegdheden, zoals wetgeving en bestuur, over lagere overheden zoals provincies en gemeenten.
  • Functionele decentralisatie: Gewijde bevoegdheden aan specifieke organisaties zoals waterschappen, zodat de centrale overheid niet alles uitvoert.

Rechtspraak

  • Beginselen van een eerlijk proces: Openbare terechtzitting, onafhankelijke rechtbank, gemotiveerde uitspraken, hoor en wederhoor.

  • Gerechten: Rechters moeten bevoegdheden van verschillende rechtbanken (Rechtbanken, gerechtshoven, Hoge Raad) weten om de juiste zaken te behandelen.

  • Het openbaar ministerie (OM): Verfolgt misdaden en is ondergeschikt aan het college van procureurs-generaal.

  • Verschillen tussen staande en zittende magistratuur: Rechters geven een oordeel, terwijl het OM een vervolging verlangt, het OM is een ambtelijk apparaat met hiërarchie.

  • Procedure van bezwaar en beroep: Het proces met voorprocedure, bezwaar, en hoger beroep wordt besproken op verschillende levels.

Nederlandse wetgeving structuur

  • Wettenboeken: Belangrijkste wetten in systematische coderingen (Bv. het wetboek van Strafrecht, het Burgerlijk Wetboek).

  • "Losse" wetten: Specifiekere regels over specifieke onderwerpen, vaak met zowel civielrecht, strafrecht en overheidstaken.

  • Hiërarchie: Wetten met hogere normen (bijv. Grondwet en verdragen) hebben voorrang boven lagere wetten.

  • Redactie wettelijke bepalingen: De structuur van een wet is vaak vast, met bepalingen, definities, straffen, en specifieke regels.

  • Toetsing wetgeving: De rechter en regering hebben een rol in het controleren of de wet aan vereisten voldoet.

Internationale en Europees recht

  • Verbindend karakter van verdragen: Verdragen die Nederland is aangegaan zijn onderdeel van het recht en zijn juridisch bindend.

  • Integratie internationale regels: Verdragen in de Nederlandse rechtsorde kunnen directe rechten en plichten creëren voor burgers, afhankelijk van het verdrag.

  • Voorrang internationaal recht: Internationaal recht heeft vaak voorrang boven nationaal recht.

  • Volkenrecht: Bevat rechtsregels over het verkeer tussen staten en internationale organisaties.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

More Like This

Natural Law vs Legal Positivism
10 questions
Filosofía del Derecho
5 questions
Positivismo Jurídico y Jusnaturalismo
45 questions
Use Quizgecko on...
Browser
Browser