Narkopolityka: Definicja i Sektory

Narkopolityka

• Narkopolityka obejmuje przepisy prawne, programy i działania państwa dotyczące regulacji dostępu, posiadania, dystrybucji i produkcji substancji psychoaktywnych, czyli narkotyków.
• Reguluje zakazy, sankcje i programy ograniczające negatywne skutki używania narkotyków dla jednostki i społeczeństwa.

Sektory w polityce narkotykowej

• Trzy główne obszary interwencji to profilaktyka, leczenie i rehabilitacja oraz kontrola podaży.
• Zaangażowane instytucje obejmują edukację, ochronę zdrowia, wymiar sprawiedliwości, organy ścigania, służby graniczne i instytucje badawcze.
• Rząd finansuje badania naukowe, ewaluacje programów i inicjatywy monitorujące.

Skutki Międzynarodowej Konwencji Opiumowej w Hadze (1912)

• Była to pierwsza umowa międzynarodowa dotycząca kontroli narkotyków.
• Sygnatariusze zobowiązali się do kontrolowania osób produkujących, importujących, sprzedających i eksportujących morfinę, kokainę i ich pochodne.
• Konwencja przyczyniła się do globalnej redukcji zużycia opiatów i stworzyła fundament pod międzynarodową współpracę w polityce narkotykowej.

Cele i rekomendacje Komisji Le Daina (1969)

• Komisja dążyła do oparcia polityki narkotykowej na dowodach naukowych.
• Cele obejmowały ocenę skutków używania narkotyków, analizę polityki narkotykowej i zbadanie wpływu zakazów.
• Rekomendowano dekryminalizację marihuany, rozwój programów leczenia, walkę z rynkiem narkotyków poprzez edukację, kontrolę jakości narkotyków i zwiększenie współpracy międzynarodowej.
• Zmarginalizowane społeczności nie otrzymały wsparcia w edukacji i leczeniu, a były stygmatyzowane.

Nixon i Wojna z Narkotykami - Geneza

• Używanie narkotyków stało się symbolem buntu młodzieży przeciw kulturze i władzy, zwłaszcza marihuana i LSD.
• Nixon ogłosił walkę z narkotykami jako zagrażającymi porządkowi społecznemu.

Nixon i Wojna z Narkotykami - Kontekst Polityczny

• W latach 60. i 70. Nixon postrzegał narkotyki jako zagrożenie dla porządku społecznego w USA.
• Działania antynarkotykowe miały na celu zdobycie poparcia konserwatywnych wyborców.
• Rasizm i podziały społeczne miały wpływ na rozwój polityki narkotykowej, a Afroamerykanie i mniejszości etniczne byli narażeni na represje.

Nixon i Wojna z Narkotykami - Skutki

• Narkotyki stały się narzędziem kontrolowania marginalizowanych społeczności.
• Nastąpił wzrost represji, aresztowań, więzień, szczególnie wśród zmarginalizowanych grup, oraz niesprawiedliwości rasowej.
• Wojna z gangami przyczyniła się do wzrostu przemocy.
• Zwiększyły się koszty i nierówności społeczne w dostępie do leczenia.

Główne Założenia Polityki Narkotykowej ONZ (1998-2008)

• Hasło: "Drug Free World – We Can Do It!".
• Kryminalizacja i represje wobec producentów, handlarzy i konsumentów.
• Nieskuteczne strategie z celem zmniejszenia dostępności i penalizacji.
• Rynek narkotyków powiększył się: marihuana +8,5%, opiaty +34,5%, kokaina +27%.

Alternatywy dla Kryminalizacji - Szwajcaria

• Leczenie substytucyjne heroiną dla ok. 10% najbardziej uzależnionych.
• Zmniejszenie konieczności handlu i zdobywania narkotyków.
• Spadek konsumpcji substancji psychoaktywnych (SPA) wśród osób o największym spożyciu, ograniczenie ekspansji rynku i spadek przestępczości.

Alternatywy dla Kryminalizacji - Wielka Brytania

• Zamiast więzienia oferowane jest leczenie, co zmniejszyło liczbę zarzutów.

Alternatywy dla Kryminalizacji - Holandia

• Najniższy odsetek przyjmowania heroiny w zastrzykach.
• Dekryminalizacja marihuany w 1976 r. ograniczyła kontakty z dilerami.
• Programy redukcji szkód: rozdawanie strzykawek, terapia substytucyjna metadonem/heroiną.
• Średni wiek użytkowników opiatów rośnie, wśród młodzieży użycie maleje.

Rekomendacje Dotyczące Polityki Narkotykowej (Punkty 5-9)

• Przełamywanie błędnych przekonań o rynku narkotyków i uzależnieniach. (Punkt 5)
• Około 250 milionów osób na świecie używa narkotyków, ale mniej niż 10% jest uzależnionych.
• Większość osób uprawiających nielegalne substancje to drobni rolnicy.
• Handel prowadzą głównie drobni dilerzy

Rekomendacje Dotyczące Polityki Narkotykowej (Punkty 5-9) kont.

• Kraje powinny skupić się na stosujących przemoc organizacjach przestępczych i handlarzach, aby zredukować szkody związane z nielegalnymi substancjami. (Punkt 6)
• Zwalczanie dużych grup handlarzy to skuteczna metoda redukcji szkód.
• Alternatywne wyroki dla drobnych dilerów są lepsze niż więzienie (Punkt 7)
• Drobni przestępcy wypełniają więzienia, ale nie wpływają na zasięg rynku.

Rekomendacje Dotyczące Polityki Narkotykowej (Punkty 5-9) kont.

• Więcej środków na profilaktykę adresowaną do młodzieży jest potrzebne (Punkt 8).
• Zapobieganie i profilaktyka są lepsze niż leczenie.
• Skuteczne modele profilaktyki są skierowane do konkretnych grup ryzyka.

Rekomendacje Dotyczące Polityki Narkotykowej (Punkty 5-9) kont.

• Należy stworzyć szeroką ofertę leczenia i opieki dla osób uzależnionych, w tym leczenia substytucyjnego i z wykorzystaniem heroiny, zwłaszcza dla osób narażonych na największe ryzyko (Punkt 9).
• Kraje powinny opracować strategiczne plany rozszerzenia oparte na badaniach.

Grupy Substancji Psychoaktywnych

• Stymulanty: kofeina, nikotyna, amfetamina, metamfetamina, kokaina
• Depresanty: alkohol, benzodiazepiny (Valium, Xanax)
• Opioidy: morfina, kodeina, diamorfina/heroina, fentanyl
• Entaktogeny: MDMA/ecstasy
• Halucynogeny: LSD, psylocybina, meskalina, atropina, skopolamina, ketamina, dekstrometorfan, THC

Model Oceny Szkodliwości Substancji (Van Amsterdam i In., 2015)

• Szkodliwość dla użytkowników (53%): szkody fizyczne, psychologiczne i społeczne.
• Szkodliwość dla innych osób (47%): szkody fizyczne, psychologiczne i społeczne.

Ograniczenia Metodologiczne Badań Szkodliwości Substancji

• Subiektywność ocen: model opiera się na osądach ekspertów.
• Zmienność regionalna: różnice między krajami w rozpowszechnieniu substancji.
• Niekompletność: model uwzględnia tylko szkodliwość, pomijając korzyści.
• Uproszczenie złożonego zjawiska: pojedynczy ranking może nie oddawać charakteru szkodliwości.

5 Najbardziej Szkodliwych Substancji Według Badań Van Amsterdama (2015)

• Alkohol (72)
• Heroina (55)
• Crack (50)
• Kokaina
• Metamfetamina

Podstawowe Informacje o Formach Redukcji Szkód

• Testowanie substancji, programy wymiany igieł, pokoje do używania, terapia zastępcza metadonem, wydawanie naloksonu do domu

Programy Wymiany Igieł i Strzykawek

• Dotarcie do osób używających narkotyki dożylnie z czystymi igłami i strzykawkami bezpłatnie.
• Edukacja i pomoc w rozwiązywaniu problemów uzależnionych.
• Ogranicza ilość brudnych igieł i strzykawek mogących zagrażać innym osobom.

Programy Realizowane w Klubach i Dyskotekach

• Ustawienie stoiska na imprezie z ulotkami o psychoaktywnych substancjach i bezpiecznym miksowaniu, a także z innymi akcesoriami.
• Interwencja terapeutyczna i medyczna.

Programy Leczenia Substytucyjnego

• Leczenie uzależnienia od opioidów za pomocą substancji o podobnych właściwościach.
• Narkotyk zastępowany jest agonistą, aby osiągnąć kontrolowaną formę uzależnienia.

Pokoje Do Używania

• Miejsca, w których można przyjmować substancje psychoaktywne pod nadzorem personelu.
• Zmniejszenie zgonów i szkód związanych z przedawkowaniami i zażywaniem w niebezpiecznych miejscach.

Terapia Zastępcza Metadonem

• W Polsce jest kamieniem milowym w redukcji szkód.
• Leki substytucyjne powodują ciągłą stymulację receptorów opioidowych.

Wydawanie Naloksonu Do Domu

• Nalokson jest antagonistą receptorów opioidowych, ratuje życie w przypadku przedawkowania.
• Działa jako antidotum na depresję oddechową i krążeniową spowodowaną przez opioidy.

Czynniki Ryzyka i Ochronne

• Indywidualne, rodzinne, szkolne i społeczno-kulturowe.

Czynniki Ryzyka i Ochronne - czynniki ryzyka

• Impulsywność, brak wsparcia rodziców, słabe wyniki w nauce, łatwy dostęp do substancji, niski status, akceptacja uzależnienia

Czynniki Ryzyka i Ochronne - czynniki ochronne

• Wysoka samoocena, bliskie relacje z rodzicami, sukcesy w nauce, surowe przepisy ograniczające dostęp do substancji, kampanie profilaktyczne.

Odsetek Używających Alkoholu (2019)

• Młodsza kohorta (15-16 lat): kiedykolwiek w życiu - 80%, w ciągu roku poprzedzającego badanie - 80%.
• Starsza kohorta (17-18 lat): kiedykolwiek - 90%, w ciągu roku poprzedzającego badanie - 90%, w ciągu 30 dni poprzedzających badanie - 80%.

Odsetek Używających Marihuany, Leków, Ecstasy i Amfetaminy (2019, 17-18 Lat)

• Marihuana: 40%
• Leki uspokajające: 18-19
• Ecstasy: 5,1%
• Amfetamina: 4,7%

Znaczenie Okresów Rozwojowych w Profilaktyce

• Wczesne dzieciństwo: budowanie bezpiecznych więzi z opiekunami, rozwijanie kompetencji społecznych.
• Dzieciństwo: rozwijanie zdolności radzenia sobie z emocjami, edukacja na temat skutków używania substancji.
• Adolescencja: programy przeciwdziałające presji rówieśniczej.

Wytyczne Programów dla Dzieci i Nastolatków

• Być długofalowe i dostosowane do wieku uczestników, opierać się na naukowych dowodach skuteczności, angażować rodziców i nauczycieli, uczyć umiejętności życiowych..

Skutki Wczesnej Inicjacji

• Negatywne konsekwencje: uzależnienie, problemy szkolne i emocjonalne.

Psychospołeczne Konsekwencje Używania Substancji

• Relacje rodzinne, problemy w szkole/pracy, przestępczość, izolacja społeczna.