Морфология: құрылым және сөз түзелуі

Created by

@AttractiveField6615

Study Notes

Morphology

Definition

Study of the structure and formation of words
Examines how words are composed of smaller units such as roots, prefixes, and suffixes

Key Concepts

Morpheme: smallest unit of language that carries meaning
- Free morpheme: can stand alone as a word (e.g., "run")
- Bound morpheme: cannot stand alone and must be combined with other morphemes (e.g., "-ed" in "walked")
Allomorph: variant of a morpheme that changes depending on the context
Morphological rules: rules that govern how morphemes combine to form words
Derivational morphology: study of how words are derived from other words through the addition of prefixes and suffixes
Inflectional morphology: study of how words change form to indicate grammatical features such as tense, case, and number

Types of Morphemes

Root morpheme: core meaning of a word (e.g., "run" in "running")
Prefix: morpheme that attaches to the beginning of a word (e.g., "re-" in "rewrite")
Suffix: morpheme that attaches to the end of a word (e.g., "-ed" in "walked")
Infix: morpheme that is inserted within a word (e.g., "um-" in "clumsy")
Circumfix: morpheme that attaches to both the beginning and end of a word (e.g., "ge-" and "-ung" in "gebräuchung")

Morphological Processes

Compounding: process of combining two or more words to form a new word (e.g., "blackboard")
Derivation: process of adding a prefix or suffix to a word to form a new word (e.g., "unhappy" from "happy")
Inflection: process of modifying a word to indicate grammatical features (e.g., "walk" becomes "walked" in the past tense)
Blending: process of combining parts of two words to form a new word (e.g., "smog" from "smoke" and "fog")

Морфология

Анықтама

Сөздің құрылымы мен құрылуын зерттейтін пән
Сөздердің түпкілікті бөлшектері ретінде тамыр, алдыңғы және соңғы қосылыстарға бөлінеді

Негізгі Ұғымдар

Морфема: ең кіші тіл бірлігі, мағынаны тасыйды
- Еркін морфема: өз алдына сөз бола алады (мс, "жүгіру")
- Байлаулы морфема: басқа морфемалармен қосылып кетеді (мс, "-ды" в "жүгіргенде")
Алломорф: морфеманың контексте өзгеретін нұсқасы
Морфологиялық ережелер: морфемалардың сөздерді құрудағы ережелері
Туынды морфология: сөздердің алдыңғы және соңғы қосылыстары арқылы басқа сөздерден тұратындығын зерттейді
Қосымша морфология: сөздердің түрленуі мен санына қарай өзгеруін зерттейді

Морфемалардың Түрлері

Тамыр морфема: сөздің негізгі мағынасы (мс, "жүгіру" в "жүгіргенде")
Алдыңғы қосылыс: сөздің басына қосылатын морфема (мс, "қайта-" в "қайта жазу")
Соңғы қосылыс: сөздің соңына қосылатын морфема (мс, "-ды" в "жүгіргенде")
Интекс: сөздің ішінде қосылатын морфема (мс, "um-" в "кәрсетілік")
Циркумфикс: сөздің басына және соңына қосылатын морфема (мс, "ge-" және "-ung" в "gebräuchung")

Морфологиялық Құралдар

Қосу: екі не бірнеше сөздердің бір сөзге айналуы (мс, "қара тақта")
Туынды: сөзге алдыңғы немесе соңғы қосылыс қосу арқылы жаңа сөздің пайда болуы (мс, "қайта жазу" – "жазу"дан)
Қосымша: сөздің грамматикalyқ ерекшеліктерін көрсету үшін өзгеруі (мс, "жүгіру" – "жүгірген")
Блендинг: екі сөздің бөліктерін қосу арқылы жаңа сөздің пайда болуы (мс, "смог" – "түтін" және "боран")

Description

Морфология -语言тің құрылымы мен сөз түзелуін зерттейтін пән. Ол сөздердің кіші бөліктерден, мысалы, түбірлерден, алomorпһалардан және суффикстерден құралғанын қарастырады.