Modyul 9: Ang Maingat na Paghuhusga

Narito ang mga study notes batay sa iyong ibinigay:

Modyul 9: Ang Maingat na Paghuhusga

• Sa Unang Markahan, nalaman na ang tao, bilang nilikha ng Diyos, ay may misyon na hubugin ang kanyang pagka-sino upang makamit ang pinakamataas na yugto ng pagpapakatao—ang pagiging personalidad.
• Sa Ikalawang Markahan, nalaman na dahil sa kalayaan, may kakayahan ang tao na magpasiya at kumilos nang may pananagutan.
• Ang modyul na ito ay naglalayong masagot ang tanong kung paano nakatutulong ang maingat na paghuhusga sa pagpapasiya para higit na mapaunlad ang paninindigan.
• Inaasahang matutukoy ang mga kilos na nagpapakita ng maingat na paghuhusga, masusuri ang mga kilos na ito, mapatutunayan ang batayang konsepto ng aralin, at makagagawa ng angkop na kilos.

A. Ano ang Inaasahang Maipamamalas Mo?

• Hinihikayat ang tao na mag-isip nang mabuti bago magpasiya.
• Ang tao ay may isip, kilos-loob, konsensiya, at kalayaan na dapat linangin para sa pagbuo ng mga pasiyang magpapaunlad sa paninindigan.
• Nasusubok ang kakayahan sa pagpapasiya sa araw-araw na buhay, kabilang ang pagpili sa pagitan ng sarili at iba.
• Makikita ang prinsipyo sa likod ng mga paghusga para magsilbing gabay sa mga mag-aaral sa mga alanganing sitwasyon.

B. Pagtuklas ng Dating Kaalaman (Gawain 1)

• Balikan ang mahahalagang pangyayari sa nakaraan.
• Pumili ng isang pangyayari na:
  • Kailangan gumawa ng maingat na pagpapasiya matapos husgahan ang dalawang pagpipilian.
  • Matinding pagsubok ito dahil kung maaari lang ay walang gustong piliin sa dalawang pagpipilian.

C. Paglinang ng mga Kaalaman, Kakayahan at Pag-unawa

• Tukuyin ang mga pagsubok na nangangailangan ng maingat na paghuhusga.
• Kilalanin ang dalawang magkatunggaling dulo ng mga pagpipilian.
• Bumuo ng pinakamabuting pasiya mula sa gitna ng dalawang magkatunggaling dulo ng pagpipilian.
• Mahalagang suriin ang mga sitwasyon at gumawa ng maingat na paghuhusga sa mga pasiya at kilos.

D. Pagpapalalim

• Ang karuwagan ay laging kalaban, kung saan may pagkakaiba ito sa takot.
• Sa pagiging duwag, sumusuko sa hamon dahil sa kawalan ng tiwala sa sarili o iba.
• Kailangang makita ang pinong pagkakaiba ng taong umaayaw sa hamon dahil natatakot siya o dahil alam niya sa kaniyang sarili na hindi niya kaya ang hamon.
• Ang karuwagan ay pagpikit ng mata sa tawag ng halaga.

Kahinahunan bilang Angkop

• Madali ang magmalabis o ang kabaligtaran, magwalang-bahala at walang gagawin.
• Ang angkop gawin ay akuin ang tungkuling kailangan kong tumugon. Wala nang iba. Hindi ang mataranta o magdrama o ang panghinaan ng loob o sumabog sa galit.

Ang Angkop bilang Makatarungan

• Ang kalagayan na hindi ayon sa angkop ay nagbubunga ng pagkasira, na siyang kawalang katarungan.
• Salitang "tarong” o “tarung” sa Bisaya na tila salitang ugat ng katarungan.
• Saklaw ng salitang "tarong" ang iba-ibang antas ng kabutihan: paglalapat sa ayos ng sarili sa pag-aalaga sa katawan, pagkilos ayon sa likas na batas moral, at makataong pakikipagkapuwa.

Ang Kilos ng Pamimili

• Kung malalagay sa sitwasyon na kailangang mamili, ang dapat piliin ay ang tatlong birtud: katapangan, kahinahunan, at katarungan.
• Ang kilos ng pag-aangkop sa pamimili ay tinatawag na prudentia, hiniram sa Latin at prudence sa Ingles.
• Ang mga pamimili ay hindi reaksiyon lamang sa mga hinihingi ng kasalukuyan, kundi tugon sa hamon na gawing makabuluhan ang serye ng kahapon, ngayon, at bukas.

Karunungang Praktikal

• Kinikilala ng pilosopong si Aristoteles ang birtud ng prudentia bilang phronesis o karunungang praktikal, kung saan ang phronesis ay isinasagawang karunungan.
• Kailangang isali sa pagtitimbang ang kahandaan ng panahon, pangangailangan, kakayahan ng mga tao, at kalagayan ng paligid para makagawa ng maingat na paghusga (prudentia).
• Ang dinadagdag ni Aristoteles na siyang pinakamahalaga sa phronesis ay ang aspekto ng pagiging mabunga.

Isang Ehersisyo

• Subuking gumawa ng isang maingat na paghuhusga. Tingnan muli ang sumusunod na sitwasyon at ilagay ang sarili at kuwento.
• Tandaan na ang maingat na paghuhusga ay may kakayahang unawain ang pangangailangan ng partikular na sitwasyon para mailapat ang nararapat na kilos o lunas.

Paghusga at Pagpapasiya

• Ang maingat na paghusga ay paninimbang sa mga kondisyon ng sitwasyon at pag-aangkop ng mga prinsipyo ng kabutihan.
• Sa maingat na paghuhusga, pilit na unawain ang mga konteksto.

Tayahin ang Iyong Pag-unawa

• Balikan ang binasa at natalakay at sagutin ang sumusunod na tanong. Ipaliwanag kung ano ang katangian ng maingat na paghuhusga?

Paghinuha ng Batayang Konsepto

• Hatiin ang klase sa pangkat at magkakaroon ng lima hanggang sampung minutong talakayan sa pangkat upang sagutin ang tanong na: Paano nakatutulong ang prudentia at maingat na paghuhusga sa pagpapasiya upang higit na mapaunlad ang paninindigan sa pagpapakatao?
• Sa pangkalahatan, matapos mapakinggan ng sagot ng lahat ng kasapi ay isulat ito sa isang manila paper at ipaskil.

E. Pagsasabuhay ng mga Pagkatuto

• Gunitain at isulat sa dyornal ang mahahalagang pangyayari ng buhay kung saan nasubukan ang iyong kakayahang hanapin ang pinakamabuting pagpapasiya mula sa gitna ng magkabilang dulo ng mga pagpipilian.
• Gunitain ang mahalagang pangyayari o sitwasyon na kasama ang pamilya, kaibigan, kapitbahay, o kamag-aral. Tulungan silang bumuo ng pagpapasiya na nagsisimula sa maingat na paghuhusga.

Modyul 10: Ang Pagmamahal sa Bayan

• Sa modyul na ito, inaasahan na maunawaan ang makataong kilos na naipamamalas din sa pamamagitan ng pagmamahal sa bayan.
• Inaasahang masasagot ang tanong kung paano naipamamalas ang pagmamahal sa bayan sa pagsisikap na maisabuhay ang mga pagpapahalaga sa pakikibahagi sa pag-angat ng kulturang Pilipino at kaunlaran ng bansa.

A. Ano ang Inaasahang Maipamamalas Mo?

• Ikinakabit ang pagmamahal sa bayan sa pagsisikap na maisabuhay ang mga pagpapahalaga sa pakikibahagi sa pag-angat ng kulturang Pilipino at kaunlaran ng bansa.
• Inaaasahan na makilala ang mga indikasyon ng pagmamahal sa bayan, mahusgahan ang angkop na kilos sa mga sitwasyon, maipaliliwanag ang batayang konsepto, at makagagawa ng mga angkop na kilos.

Paunang Pagtataya

• Basahing mabuti ang bawat pangungusap at unawain ang tanong. Piliin ang pinakaangkop na titik ng iyong napiling sagot at isulat ito sa iyong kuwaderno.

Mga Sanggunian

• Kasama ang mga aklat, naglalaman ito ng listahan ng mga website na maaaring gamitin para sa karagdagang pananaliksik.

B. Pagtuklas ng Dating Kaalaman

• Suriin kung sa iyo ang mga katangian na nakatala at lagyan ng tsek ang kung ano ang isinasabuhay.
• Balikan ang gawain at bilangin ang mga aytem na nilagyan ng tsek.

C. Paglinang ng mga Kaalaman, Kakayahan at Pag-unawa

• Siyasating mabuti ang isang sitwasyon at tingnan ang nangyayari.
• May pagkakatulad sa lahat ng mga kilos na nagbigay kakahayan na iisipin ang lahat.

Pagpapalalim

• Tukuyin si Bernard Haring, na nagpatunay sa kahalagahan nito sa kapakanan ng pamahalaan.
• Ang pamamagitan ay malaki malungkot at malaking pagkatakot ay magpakita tungkol ang tanong na iyon.

Tayahin ang Iyong Pag-unawa

• Sagutin at magpakita ang iyong pag-unawa tungkol sa mga ideya.

Paghinuha ng Batayang Konsepto

• Mahusay na pagsasanay ay kailangan at kapangyarihan ang mga pagbabago ng gawa at ang karagdagang pag-uusap sa bawat aspeto kapag bumuo ka ng ilang talahanayan.

E. Pagsasabuhay ng mga Pagkatuto

• Panatilihin, kung ano ang dapat isaalang-alang ay gawin masaya tungkol dito ay magtanong ang isang kaibigan.
• Marami sa pagdaos ay nakakakita itong magaling sa lahat dahil sa mga kaalamang mayroon at mahusay ang trabaho.

B. Pagtuklas ng Dating Kaalaman

• Suriin kung alin sa sumusunod ang karaniwang paalala na iyong nakikita at itala.
• Pagnilayan ang iba’t ibang uri ng paalala sa iyong pamayanan sa mga paksang mayroon ang mga paalala na ito?
• Paano nakatutulong ang paalala sa pangangalaga ng kalikasan?