Mišićno tkivo - Opšta zoologija

Mišićno tkivo - Opšta zoologija

• Mišićno tkivo je treće osnovno tkivo
• Njegova primarna funkcija je kontrakcija
• Kontrakcija je osnova za mehanički rad
• Mišićna vlakna (aktini i miozini) interaguju prilikom kontrakcije
• Na podražaj, mišić uvek reaguje skraćivanjem

Osnovne karakteristike mišičnih vlakana

• Miofibrile su mišićna vlakna za kontrakciju
• Sarkoplazma je nediferencirani deo citoplazme
• Jezgro je (jedno ili više), ovalno ili izduženo
• Mišićno tkivo nema posebnih međustaničnih materija
• Malo vezivnog tkiva
• Izvedeno iz mezoderma

Podjela mišićnog tkiva

• Podjela se vrši na osnovu izgleda stanica tkiva

• Glatko mišićno tkivo

  • Kontrakcije dugog trajanja i slabije snage
  • Izgrađuje zidove organa koji nisu pod voljnom kontrolom
  • Izdužene, vretenaste stanice
  • Veličina 15-80 µm (u materici tokom trudnoće 500 µm)
  • Stanice formiraju slojeve, smer jednog snopa se razlikuje od drugog (različiti smjerovi)
  • Širi deo stanice se nalazi uz uži deo druge stanice

• Poprečnoprugasto mišićno tkivo -Karakteriše ga prisustvo poprečnih pruga. To je optički fenomen -Postoji specifičan raspored miozinskih i aktinskih filamenata, što omogućava poprečnu ispruganost. -Stanice su izdužene i cilindrične -Podjela na:

  • Skeletno mišićno tkivo
    • Specijalizovano za kratkotrajne i snažne kontrakcije
    • Inerviraju ga vlakna cerebrospinalnih nerava
    • Pod uticajem naše volje -Osnovna struktura je poprečno-prugasto mišićno vlakno, sa mnogo jezgara u masi citoplazme
  • Srčano mišićno tkivo
    • Neprekidno, snažno ritmičke kontrakcije
    • Inerviraju ga živci vegetativnog nervnog sistema
    • Manje, granaju se i anastomiziraju
    • Poprečne pruge su manje izražene
    • Jezgra se nalaze aksijalno raspoređene
    • Poseduju prijelazne ploče (disci intercalares) -Dobro razvijen endomizij (rahlo vezivno tkivo)

• Sincicij (Spajanje pojedinačnih mioblasta – karakteristika skeletnog mišićnog tkiva)

Mišićna vlakna

• Oblik cilindara
• Duljina varira od 1 mm do 12 cm
• Debljina od 10 do 100 µm
• Vlakna postaju deblja pojačanim mišićnim radom -Sastoje se od sarkoleme, mišićnih vlakana, sarkoplazme i jezgara

Sarkolema

• Vrlo tanka ovojnica (0,1 µm)
• Pokriva površinu mišićnih vlakana
• Prisutna su retikularna vlakna prelazeći u okolno rahlo vezivno tkivo (endomizij)
• Vrlo otporna

Jezgra

• Ovalnog ili izduženog oblika
• Poredane uz sarkolemu
• Broj je zavisan od dužine vlakana (nekoliko stotina u vlaknu dužine nekoliko cm)
• Postavljene u podjednakim razmacima

Sarkoplazma

• Nediferencirani deo citoplazme
• Sadrži tečnosti i proteine važne za rad mišića
• Značajna u procesu razmene materija, i za snabdevanje mišića energijom
• Poseduje: sarkoplazmatski retikulum (sistem kanala oko miofibrila) za održavanje nivoa Ca2+, puno mitohondrija.

Količinski odnos sarkoplazme i vlakana

• Razlikuju se različiti tipovi mišićnih vlakana
• Crvena mišićna vlakna – manjeg su prečnika, imaju puno sarkoplazme i mitohondrija. Polaganiji odgovor ali su izdržljivija.
• Bijela mišićna vlakna – većeg su prečnika, imaju manje sarkoplazme i mitohondrija. Brži odgovor ali brže se umaraju.

Myofibrile i filamenti

• Myofibrile su vlakna u citoplazmi mišićnog vlakna, paralelno uređena
• Niti poredane paralelno jedne uz druge -Filamenti
  • Aktini – tanke niti
  • Miozini – deblje niti -Tamne i svetle pruge (optički fenomen) -Tamna anizotropna zona A, svetla izotropna zona I -Prisutni su H i M zone i diskovi Z, pokazujući geometrijski raspored.
• Sarkomera- prostor između dva diska Z
• Reakcija aktin-miozin
• Sastav aktina- miozina
• Mehanizam mišićne kontrakcije

Mehanizam kontrakcije mišića

• Detaljan opis uzroka i mehanizma mišićne kontrakcije: aktivni deo mozga → impulsi → neuromuskularni prenos → oslobađanja neurotransmitera → akcijski potencijal.
• Akcija potencijala dovodi do oslobađanja Ca iz sarkoplazmatskih cisterni → oslobađanje Ca2+ dovodi do odvijanja kontrakcije aktin-miozina, pomoću ATP enzimskog procesa → kontrakcija završava nakon povlačenja stimulišućeg faktora.