Мәдениет субъектілері мен ерекшеліктері

Көркемдік, тарихи, әдеби-көркемдік сияқты түрлерге бөлінетін және қоғамның материалдық және рухани мұрасын жинақтау, сақтау, зерттеу және анықтаудың бір орталығы.

Шығармашылық әрекет, ерекше ғұлама тұлғаның шығармашылық сапасы, ой-толғауы, қиялы, армандарының арқасында өнер және ғылымның жаңа бағыттарын ашатын процесінде пайда болатын жаңа ұғым, жаңа теориясына қатысты.

Қоғам мен адамзаттың қалыптасуындағы маңызды рөл атқаратын, әр елдің ерекшелігін көрсететін, ұрпақтан-ұрпаққа мұра болып қалатын мәдени құндылықтарды қамтитын жиынтық.

Әртүрлі өнер түрлерінің (әдебиет, музыка, хореография, би, бейнелеу және т.б) синтезін құрайтын саханалық өнер түрі. Театрдың негізгі элементтері - актер ойыны, сөз, декорация, музыка, жарық, костюм.

Көркем мәдениеттің бір түрі, адамзаттың тарихын бейнелейтін, тарихи оқиғалар, тұлғалар туралы әңгімелер мен аңыздар, салт-дәстүрлер, рәсімдер, тіл, әдет-ғұрыптарды қамтитын мәдениеттің қабаттары.

Өнердің бір түрі, заттардың, киімдердің, әшекейлердің, т.б. үстіне табиғи материалдарды қолданып немесе бояуларды пайдаланып жасалатын оюлар.

Ежелгі түркі халықтарының әр түрлі тастарға (тау жыныстарында, тас тақтайшаларында) соғылған немесе қашап жасалған жолбарыстар, бұғылар, арқарлар сияқты суреттер.

Өркениеттердің пайда болуына және дамуына әсер ететін, олардың бір-бірімен өзара әрекеттесуіне байланысты әлеуметтік, экономикалық, мәдени, технологиялық және т.б. өзгерістер.

Жануарлармен, өсімдіктермен адамның қандас туыстығына сенім. Тотемизмнің ең көп тараған түрі - жануарлардың тотемі. Ырғы-сырғылар, арнаулы салт-дәстүрлер, бейнелеу өнеріндегі образдық тілдің арқасында тотемизм наным-сенім жүйесіне айналды. Бұл нанымдар кейіннен сакральдылық қасиеттерін алды.

Көркем мәдениет субъектілерінің бірі, жасаушы, үйретуші, таратушы, тыңдаушы.

Скульптурадағы мүсін түрлерінің бірі, адамның бастарын тұпкі жағына дейін бейнелейтін. Бюст көбінесе адамдардың портреті ретінде жасалады.

Әртүрлі материалдардан (киіз, тоқыма, тері, т.б) қолмен тігіліп, тоқылып жасалатын, түрінен, өрнегінен, сызығынан, бояуынан айырмашылығы көп, әдемі өрнектелген еденде төселуге арналған кілем түрі.

Қызметтің заттай нәтижесін қамтитын, еңбек пен материалдық өндірістің бұйымдарын қамтитын материалдық және рухани мәдениет түрі. Оның ішінде құрал-саймандар, киімдер, баспана және т.б. жатады.

Қазақ халқының дәстүрлі халық ойындарының бірі, алтыбақанмен ойналып, мергендік қабілетін шыңдайтын, қазақтардың ежелгі аңшылық дәстүрін сақтайтын ойын.

Құдайдың адам жасаған барлық затқа орынсыз қызығуы, табиғи заттардың қолданыстағы ерекше сиқырлы күшке ие екеніне сену.

Адамға қарағанда құдайдың күші жоғары, адам құдайдың құлы, құлшыныс нысаны деген пікірді ұстанатын діни көзқарас түрі.

Әл-Фарабидің «Мәдениетті жан» деген ішінде негізінен адам мәдениеттің саналы, танып-білу, шығармашыл тұлға ретінде қалыптасады деген тұжырым.

Музыка, әдебиет, бейнелеу өнері сияқты көркем шығармашылықтың барлық түрлерін қамтитын, адам санасының әлемі, қоғамның рухани дамуы көзі болып қалатын мәдениеттің бірінші қабаттары.

Заманауи қоғамның сипаттамасы, бұл ұғым XVIII ғасырда пайда болды. Өркениеттің белгілері - қалалардың дамуы, ғылым, техниканың жетілуі, алфавиттің пайда болуы, қолөнер мен сауданың дамуы, және т.б.

Адамның сезім әлемін, сулулықты, көркемдікті қабылдау қабілетін талдайтын философиялық ғылым.

Жемпір, кебіс, ет, сүт өнімдерін сақтау, оларды ұзақ уақыт сақтау мақсатында қолданылатын, еңбек құралдарының бірі.

Араб, парсы және үнді стилінің тіркесімінен пайда болған, жабайы тастардан жасалған әлемдік сәулет өнерінің шедеврлерінің бірі, мешіт-мавзолей.

Қазақтың халық музыкасының терең идеяларын, өз қиялын, ішкі сезімін білдіретін халық әні, табиғат бейнесін бейнелейді.

Грек тіліндегі «қалаға көңіл аудару» деген мағынаны беретін ұғым. Оның мағынасы әлеуметтік, экономикалық, саяси және мәдени дамуға байланысты іс-әрекеттердің маңызды орталықтарын белгілеуге негізделген іс-әрекетті білдіреді.

Қазақтың ұлттық сахна өнерінің бірінші туындысы.

Қазақтың ертеде пайда болған көркемдік белгілер және әр түрлі стилдік ерекшеліктер бойынша жасалған дәстүрлі қызыл түсті кілем

Қазақтың ұлттық аспабы, шамандар мен емшілердің қолданатын емдік құралы. Ол шағын мөлшерде жасалған, шала сырықты аспап болған, үш жіпті, әдетте қанаты мен өрімі болған, қазіргі жасалу тәсілі өзгерген.

Адамзат қоғамының дамуындағы тарихи кезеңдердің бірі, алғашқы қауымдық қоғам кезеңі деп аталады.

Үшінші және төртінші «алтын адам» табылған жер, Қазақстанның солтүстігіндегі Солтүстік Қазақстан облысының аймағында.

XIX ғасырда қазақтың рухани мәдениетін, әдет-ғұрыптарын, тарихын, тілін, фольклорын зерттеген бұл қазақ халқының көрнекті ғалымы, этнограф, саяхатшы және жазушы.

Жапон театр өнерінің бір түрі.

Мәдениеттің негізгі қағидаларын, құндылықтарын, моральдық нормаларын көрсететін сөз және ишаралар жүйесі.

XVIII-XIX ғасырларда өмір сүрген, «Кодекс куманикус» жазбасы арқылы 13 ғасырдағы қыпшақ тілін зерттеуге мүмкіндік тудырған ерекше тұлға.

Қазақтың дәстүрлі аспабы, көне заманнан бері келе жатқан, шекті аспап.

Ұлттық би түрлерінің бірі, қазақ халқының ұлттық бірінші би түрі, көптеген қозғалыстарды қамтитын би түрі.

Қазақтың әр түрлі аудандарына тән ежелгі халық әдет-ғұрыптары жинақталған ел заңдарының жинағы.

Қазақтың халықтық қол өнерінің бірі, жүн иіруге арналған, ағаштан жасалған, қазақ әйелдерінің қолданатын құралы