Литосфера туралы тест
38 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Жер қыртысының қозғалмайтын бөлігі қалай аталады?

  • Платформа (correct)
  • Қалқан
  • Тақта
  • Тау жотасы

    • Материктердің көлденең қозғалысына кімнің теориясы негіз болды?

  • И.Ньютон
  • Альфред Вегенер (correct)
  • Г.Хесс
  • Р.Диц

    • Жер қыртысының жаңа тегінің пайда болуының басты процесі қандай?

  • Субдукция
  • Спрединг (correct)
  • Қатпарлану
  • Эрозия

    • Материктердің көлденең бағыттағы қозғалысының теориясы қалай аталады?

    <p>Мобилизм гипотезасы</p> Signup and view all the answers

    Субдукция процесі кезінде не болады?

    <p>Блоктардың төмен түсуі</p> Signup and view all the answers

    Жер шарындағы ірі тақталар саны қанша?

    <p>7</p> Signup and view all the answers

    Таулардың пайда болуында қарсы орналасқан тақталардың соқтығысу жылдамдығы қандай болуы керек?

    <p>6 см-ден төмен</p> Signup and view all the answers

    Орталық мұхиттық жоталар жүйесінің ұзындығы қанша?

    <p>60 000 км</p> Signup and view all the answers

    Литосфераның құрамына не кіреді?

    <p>Жер қыртысы мен жоғарғы мантия</p> Signup and view all the answers

    Жер қыртысында кең таралған жетекші элемент қандай?

    <p>Оттегі</p> Signup and view all the answers

    Мантияның мемлекеттік күйі қандай?

    <p>Қатты</p> Signup and view all the answers

    Жер қыртысының таулы аудандардағы қалыңдығы қандай?

    <p>70-80 км</p> Signup and view all the answers

    Ядро қандай қабатта орналасқан?

    <p>Жердің орталығында</p> Signup and view all the answers

    Жердің ең тығыз ішкі қабаты қайсы?

    <p>Мантия</p> Signup and view all the answers

    Жердің 2900 км тереңдігіне дейінгі қабат қандай?

    <p>Мантия</p> Signup and view all the answers

    Граниттің құрамында қандай заттар бар?

    <p>Дала шпаты және слюда</p> Signup and view all the answers

    Мантияның ядромен шектесетін аймағындағы температура мөлшері қанша?

    <p>+4000 ^о^С</p> Signup and view all the answers

    Тектоника дегеніміз не?

    <p>Жер қыртысы құрылымының өзгерісін зерттейтін ғылым</p> Signup and view all the answers

    Жер шарындағы ең ірі материк қандай?

    <p>Еуразия</p> Signup and view all the answers

    Платформа дегеніміз не?

    <p>Жер қыртысының қозғалмайтын бөлігі</p> Signup and view all the answers

    Геосинклинал дегеніміз не?

    <p>Жер қыртысының өте қозғалмалы бөлігі</p> Signup and view all the answers

    Қазақстанның орталығында орналасқан күмбез тәрізді көтеріңкі таулы өлке қандай?

    <p>Сарыарқа</p> Signup and view all the answers

    Жер сілкінісі кезінде дүмпудің жер бетіне шығатын жері қандай аталады?

    <p>Эпицентр</p> Signup and view all the answers

    Арменияның Спитак қаласында апатты жер сілкінісі болған жыл қандай?

    <p>1988 жыл</p> Signup and view all the answers

    Цунами дегеніміз не?

    <p>Жер сілкінісі әсерінен туындайтын толқындар</p> Signup and view all the answers

    Күшті жер сілкінісінің әсерінен қалыптасатын жойқын толқынның атауы қандай?

    <p>Цунами</p> Signup and view all the answers

    Жер қыртысының жарықтары арқылы жоғары көтерілген бөлікті қандай деп атайды?

    <p>Төбе</p> Signup and view all the answers

    Жер қыртысының баяу қозғалатын бөлігін қалай атайды?

    <p>Платформа</p> Signup and view all the answers

    Қай термин жер бетіне лавалар мен газдардың шығатын құбылысын білдіреді?

    <p>Жанартау</p> Signup and view all the answers

    Кратер дегеніміз не?

    <p>Жанартау шыңында болатын шұңғыма</p> Signup and view all the answers

    Жер бетіне шыққан магма не деп аталады?

    <p>Лава</p> Signup and view all the answers

    Сөнбеген жанартаудың сипаттамасы қандай?

    <p>Ұдайы шаң-тозаң және магма атқылайды</p> Signup and view all the answers

    Гейзер дегеніміз не?

    <p>Арагідік атқылайтын булы фонтан</p> Signup and view all the answers

    Камчаткадағы «Великан» гейзері қанша метр биіктікте атқылайды?

    <p>50 метр</p> Signup and view all the answers

    Қар көшкісі табиғи құбылысы Қазақстанның қай жерлерінде жиі кездеседі?

    <p>Тау аудандарында</p> Signup and view all the answers

    Жер сілкінісінен туындайтын қауіптер арасында не бар?

    <p>Үйлердің қабырғалары құлайды</p> Signup and view all the answers

    Цунами қандай жағдайларда пайда болады?

    <p>6-7 балдық жер сілкінісінен</p> Signup and view all the answers

    Емдік бағытта пайдаланылатын ыстық су қайдан шығады?

    <p>Гейзерден</p> Signup and view all the answers

    Study Notes

    Литосфера

    • Жер қыртысы және мантияның жоғарғы кристалды тау жыныстарынан тұратын жердің қатты қабаты - Литосфера.
    • Жердің орталығында орналасқан қабат - Ядро.
    • Жер қыртысы мен ядроның аралығында орналасқан қабат - Мантия.
    • Гранит сөзінің мағынасы - "Дән".
    • Дала шпаты, слюда сияқты заттардан түзілген қабат - Гранит.
    • Магнетит, лабрадор, оливин сияқты заттардан түзілген қабат - Базальт.
    • Мұхиттық жер қыртысының қалыңдығы - 5-10 км.
    • Жер қыртысының жазықтардағы қалыңдығы - 30-40 км.
    • Жер қыртысының таулы аудандардағы қалыңдығы - 70-80 км.
    • Жер қыртысында кең таралған элементтер саны - 8 элемент.
    • Жер қыртысында кең таралған жетекші элемент - Оттегі.
    • Жер қыртысында салмағы бойынша жетекші орынды алатын элемент - Оттегі (47%).
    • Жер қыртысында көлемі бойынша жетекші орынды алатын элемент - Оттегі (96%).
    • Жердің ең тығыз ішкі қабаты - Мантия.
    • Жер қыртысының астында орналасқан қабат - Мантия.
    • 2900 км тереңдікке дейін орналасып, ядромен шектесетін қабат - Мантия.
    • 100 км тереңдіктегі температура мөлшері - +50 °C.
    • 500 км тереңдіктегі температура мөлшері - +2000 °C.
    • Мантияның ядромен шектесетін аймағындағы температура мөлшері - +4000 °C.
    • Мантия құрамындағы заттардың күйі - Қатты.
    • Жоғарғы және төменгі мантиялардың шегарасы орналасқан тереңдік - 900-1000 км.
    • Жер планетасының дәл ортасы - Ядро.
    • Жердің 2900 км-ден 6371 км тереңдікке дейінгі аралықта орналасқан қабаты - Ядро.

    Жердің тектоникалық құрылымы

    • Жер қыртысы құрылымының өзгерісін зерттейтін геология ғылымының саласы - Тектоника.
    • Жер қыртысының тұрақты, қозғалмайтын бөлігі - Платформа.
    • Платформа табанының жер бетіне шыққан тұрақты бөліктері - Қалқан (щит).
    • Платформалардың бүркеніш жабуы бар шеткі бөліктері - Тақта.
    • Жер шарындағы ірі тақталар саны - 7 тақта.
    • Литосфералық тақталардың жылдық қозғалысы - 2-5 см.
    • Материктердің жүзіп жүру мүмкіндігі туралы болжамның негізін қалаушы неміс ғалымы - Альфред Вегенер.
    • Материктердің көлденең бағытта қозғалатынын айтқан неміс ғалымы - Альфред Вегенер.
    • Материктердің көлденең бағыттағы қозғалысын құптай отырып, материктер жоғары және төмен бағытта қозғалуы - Мобилизм гипотезасы.
    • Орталық мұхиттық жоталар жүйесінің ұзындығы - 60 000 км.
    • Мұхиттық ойыстардың базальтты қабаты мұхиттың ортасында қалыптасып, жан-жаққа және шетіне қарай ығысатындығын жариялаған ғалымдар - Г.Хесс, Р.Диц.
    • Спредингті жайылмалы, созылмалы құбылыстың авторлары - Г.Хесс, Р.Диц.
    • Мұхиторталық тау жоталарындағы рифтік аймақтарда литосфералық тақталардың бөлшектеніп және ығысып, Жер қыртысының жас мұхиттық тегінің пайда болуы - Спрединг.
    • Қарсы орналасқан тақталардың бір-бірімен соқтығысу жылдамдығы жылына 6 см-ден төмен болған жағдайда қалыптасатын нысандар - Қатпарлы таулар.
    • Үндістан мен Азия тақталарының соқтығысуынан пайда болған таулар - Гималай.
    • Жер қыртысының жаңа тегі құрылып жатқанда, планетаның басқа бір аудандарында литосфераның кейбір блоктары төмен түсіп, мантия қабатындағы заттармен араласуы - Субдукция.
    • Мантияның тығыздығы төмен, иілгіш жоғары қабатында жүретін процесс - Тақталар қозғалысы.
    • Жер шарындағы ең ірі материк - Еуразия.
    • Жер қыртысының тұрақты, қозғалмайтын бөлігі - Платформа.
    • Жер қыртысының ауқымды, өте қозғалмалы ұзына бойы созыла орналасқан бөлігі - Геосинклинал.
    • Еуразиялық литосфералық платформаның үстінде орналасқан кембрийге дейінгі ежелгі платформалар - Шығыс Еуропа, Сібір.
    • Жер қыртысының жарықтары арқылы жоғары көтерілген бөлігі - Төбе.
    • Қатпарлы-жақпарлы таулы өлке - Алтай.
    • Геосинклиналды аймақтағы баяу тербелудің созылу аумағы - 10-12 км.
    • Жер қыртысының өте баяу қозғалатын бөлігі - Платформа.
    • Платформадағы қыртыстың баяу тербелуі нәтижесіндегі төмен және жоғары көтерілген жерлердің ауданы - 2-3 км.
    • Кристалды іргетасы жер бетіне шығып жатқан қалқан кездесетін платформалар - Шығыс Еуропа және Сібір.
    • Қазіргі кездегі геосинклиналды аймақтар - Жерорта теңізі жағалауы, Испания, Италия, Альпі және Карпат тауы, Балқан түбегі, Кіші Азия түбегі, Қырым, Кавказ, Копетдаг, Памир, Тянь-Шань, Жетісу Алатауы, Алтай, Гималай, Байкал маңы таулары, Тынық мұхит аралдары.
    • Қазақстанның орталығында орналасқан күмбез тәрізді көтеріңкі таулы өлке - Сарыарқа.
    • Материктің үстіңгі қабатындағы геосинклиналдар мен тақталардың тарихының бірнеше этаптарды қамтуы - Тектоникалық цикл.

    Литосфералық катаклизмдер

    • Жойқын апатты жағдай, табиғаттағы катастрофа - Катаклизм.
    • Дүмпудің жер бетіне шығатын жері - Эпицентр.
    • 1954 жылы 4 желтоқсанда Моңғолия жерінде болған жер сілкінісі - Гоби-Алтай.
    • 1954 жылы 4 желтоқсанда Моңғолия жерінде болған жер сілкінісінің әсерінен қалыптасқан жарықтың ұзындығы - 270 км.
    • Арменияның Спитак қаласында апатты жер сілкінісі болған уақыт - 1988 жылы.
    • Жамбыл облысы Құлан стансысында күші 7 балдық жер сілкінісі болған уақыт - 2003 жылы.
    • Жер сілкінісі әсерінен теңіз жағалауында туындайтын толқындар - Цунами.
    • Күшті жер сілкінісінің әсерінен, мұхит бетінде қалыптасатын жойқын, өте биік толқын - Цунами.
    • Жер сілкінісі жиі болатын екі белдеу:
      • Тынық мұхит
      • Жерорта теңізі
    • Терең магмалық ошақтардан жер бетіне лавалар, ыстық газдар мен булар, тау жыныстарының атқылап тұратын жер қыртысындағы жарықтардың үстінде пайда болған құбылыс - Жанартау.
    • Конус және күмбез тәрізді геологиялық жолмен пайда болған таулар - Жанартау.
    • Жанартаудың шыңында болатын кесе немесе шұңғыма тәрізді ұңғы - Кратер.
    • Кратердің төменгі жағы бойлық канал арқылы жалғасатын жанартау бөлігі - Көмей.
    • Жер бетіне төгілген магма - Лава.
    • Жанартау кратерінен лавамен бірге жер бетіне шығатын ең ірі қатты денелер - Жанартаулық бомба.
    • Көмейінен ұдайы шаң-тозаң және магма атқылап тұратын жанартаулер - Сөнбеген жанартау.
    • Жанартаудың атқылағаны туралы тарихи деректер кездеспеген жанартау түрі - Сөнген жанартау.
    • Арагідік атқылайтын булы фонтан - Гейзер.
    • «Великан» гейзері орналасқан аймақ - Камчатка.
    • Камчаткадағы «Великан» гейзерінің биіктігі - 50 метр.
    • Камчаткадағы «Великан» гейзерінің буының таралу биіктігі - 300 метр.
    • Жер астынан шығатын термальды ыстық суды пайдаланады - Емдік бағытта.

    Литосфералық катаклизмдер кезіндегі қауіпсіздік ережелері

    • Жер қыртысында және Жер бетіндегі қауіпті және жойқын құбылыстардың бірі - Жер сілкінісі.
    • 6-7 балдық жер сілкінісінен пайда болатын толқындар - Цунами.
    • Қазақстанның таулы аудандарында жиі кездесетін табиғи құбылыс - Қар көшкіні.

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Related Documents

    Физикалық География. Литосфера PDF

    Description

    Бұл тест литосфераның құрылымы мен қасиеттері туралы. Сіздің жер қабаттары, минералдар және олардың сипаттамалары жөніндегі біліміңізді тексеріңіз. Литосфера мен мантияның арасындағы қатынасты түсіну үшін түрлі сұрақтарға жауап беріңіз.

    More Like This

    Use Quizgecko on...
    Browser
    Open
    Browser
    Browser