Chapter 2 cms

Lexicale Items en Beperkingen

• Lexicale items hebben beperkingen op de soorten zinsdelen waarmee ze kunnen voorkomen.
• C-selectie verwijst naar de beperkingen op de categorie van het argument (NP, S, PP).
• S-selectie richt zich op de semantische eigenschappen van het geselecteerde item ([+menselijk], [−animat]).
• Een lexicaal item kan een bepaalde complementcategorie c-selecteren.
• Bijvoorbeeld, ask c-selecteert een NP of een S, terwijl inquire alleen een S c-selecteert.
• C-selectionele frames geven de complementopties aan voor een lexicaal item, zoals ASK: {NP, S}.
• In het Koreaans c-selecteert siphta ('willen') alleen een S, terwijl wen-hata ('willen') alleen een NP c-selecteert.
• Wanneer een lexicaal item een PP c-selecteert, moet de prepositie vaak gespecificeerd worden.
• Werkwoorden zoals talk c-selecteren PPabout, en speak c-selecteert PPof.
• Werkwoorden zoals haten en liefhebben kunnen in het Engels zowel een NP als een S als complement nemen
• Het bijvoeglijk naamwoord scared in het Engels kan een PPof of een S als complement nemen
• Werkwoorden kunnen ook semantische beperkingen (s-selectie) opleggen aan hun argumenten.
• Bijvoorbeeld, kill s-selecteert een levend, animatief direct object, terwijl murder een menselijk direct object s-selecteert.
• Schendingen van s-selectie worden gemarkeerd als pragmatisch (#) of semantisch onjuist, niet syntactisch (*).
• Het werkwoord ponder legt geen beperkingen op aan concreetheid, maar het werkwoord touch vereist een concreet object.

Thematische Relaties en Theta-Rollen

• Predikaten leggen selectiebeperkingen op aan hun argumenten.
• Deze beperkingen zijn gerelateerd aan de rol die de argumenten spelen in de gebeurtenis die door het predicaat wordt afgebeeld.
• Een predicaat kent specifieke theta-rollen (θ-rollen) toe aan zijn argumenten.
• Elke θ-rol komt overeen met een of meer thematische relaties.
• De Agent is de initiator van de actie en moet in staat zijn tot opzettelijke actie (alleen wezens met gevoel).
• De Experiencer voelt of ervaart de gebeurtenis, zonder deze opzettelijk te veroorzaken.
• Experiencer-werkwoorden zijn vaak incompatibel met de progressieve vorm.
• In het Koreaans gedragen experiencer-werkwoorden zich anders, afhankelijk van de persoon van het onderwerp.
• In sommige talen hebben experiencer-werkwoorden verschillende naamvalmarkeringen op het subject en object.
• De Theme is de entiteit die wordt verplaatst, stilstaat of van bezit verandert.
• De Patient is de entiteit die wordt beïnvloed door de actie.
• De Goal is de entiteit waarheen de beweging plaatsvindt.
• De Source is de entiteit van waaruit de beweging plaatsvindt.
• De Location is de plaats waar iets is of waar een actie plaatsvindt.
• De Recipient is de entiteit die de ontvangt (vooral bij verandering van bezit).
• Het Instrument is het object waarmee een actie wordt uitgevoerd.
• De Benefactive is degene in wiens voordeel de gebeurtenis plaatsvond.
• De Perceiver is de entiteit die wordt ervaren of waargenomen.
• Een argument kan meer dan één thematische relatie bezitten.

Theta-Criterium

• Stelt dat elk argument precies één θ-rol draagt.
• Elke θ-rol is aan precies één argument toegewezen.

Thematische Grids

• Werkwoorden hebben thematische grids die aangeven hoe θ-rollen worden toegewezen.
• Deze thematische grids maken deel uit van de lexicale invoer van het werkwoord.
• Het onderwerp wordt aangegeven met 1, het direct object met 2, en het indirect object met 3.
• Adposities kunnen ook vaak θ-rollen toekennen in veel talen.

Lexicale Invoeren

• De lexicale ingang bevat fonologische, semantische en syntactische informatie over een woord.
• Het bevat informatie over de uitspraak, betekenis, c-selectie en s-selectie.
• Een volledig lexicaal item voor chop bevat de uitspraak, definitie, c-selectie van een NP, s-selectie van een NP met kenmerken [+solid] en [+concrete], en de thematische grid met de agent als 1 en de patient als 2.