Kuwarter 1 Linggo 1: Wika at Kultura

Kasaysayan ng Wika sa Pilipinas

• Mahigit limang libong taon na ang nakaraan, ang mga Austronesyano ay naglakbay mula Timog Tsina patungong Pilipinas, na nagdala ng kanilang wika.
• Nakarating ang mga Austronesyano sa Pilipinas noong 3000 BC at pinalaganap ang mga wika tulad ng Ilocano, Hiligaynon, Cebuano, at Tagalog.
• Ang wikang Pilipino ay bahagi ng pamilya ng mga wikang Malayo-Polynesian, na kasama ang Bahasa sa Indonesia at Malaysia.

Kahulugan at Kabuluhan ng Wika

• Ang wika ay sistematikong balangkas ng tunog na pinipili at inaayos, ginagamit para sa komunikasyon.
• Susi ang wika sa pagkakaunawaan at pagpapahayag ng damdamin, kaisipan, at kultura.
• Mahalaga ang wika bilang midyum ng komunikasyon, ito ay sumasalamin sa kultura, panahon, at pagpapalaganap ng kaalaman.

Katangian ng Wika ayon kay Henry Allan Gleason

• Masistemang balangkas: Binubuo ng tunog, salita, parirala, pangungusap, at talata.
• Arbitraryo: Pinagkakasunduan ng tao o grupo ang paggamit ng wika.
• Konektado sa kultura: Ang wika ay hindi maihihiwalay mula sa kultura; nagpapayaman ang kultura sa wika at vice versa.
• Makapangyarihan, buhay, at natatangi.

Wika, Diyalekto, at Bernakular

• Wika: Ginagamit ng iba't ibang pangkat para sa pakikipag-usap, halimbawa ang Tagalog at Cebuano.
• Diyalekto: Varayti ng wika, hindi hiwalay; ang Bisaya ay may iba't ibang diyalekto ngunit iisa ang konteksto ng wika.
• Bernakular: Hiwalay na wika sa mga lugar na hindi sentro ng kalakal o gobyerno; tinatawag ding katutubong wika.

Sitwasyong Pangwika

• Homogenous: May isang wika na sinasalita ng komunidad kahit may mga varayti.
• Heterogenous: Higit sa isang wika ang ginagamit sa komunidad, tulad sa Pilipinas kung saan mayroong mahigit 180 wika.

Wika: Pambansa, Opisyal, at Panturo

• Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino, nakasaad sa Konstitusyon ng 1987 (Artikulo XIV, Seksiyon 6).
• Ang simbulo ng identitad ng mga Pilipino at nagpapaabot ng pagkakaisa.
• Ang opisyal na wika ay Filipino at Ingles, ginagamit sa mga opisyal na transaksiyon ng pamahalaan.
• Ang Filipino ay ginagampanan bilang midyum sa opisyal na komunikasyon at pagtuturo.

Wika: Una at Pangalawang Wika

• Unang wika: Ang wikang unang natutunan ng bata, tinawag din na "inang wika."
• Pangalawang wika: Mga wikang natutunan matapos ang unang wika, karaniwan mula sa paaralan o iba pang tao.

Bilinggwalismo at Multilinggwalismo

• Bilinggwalismo: Paggamit ng dalawang wika sa pagtuturo, kadalasang Filipino at Ingles.
• Multilinggwalismo: Paggamit ng higit sa dalawang wika sa edukasyon, kabilang ang Mother Tongue-Based Multilingual Education.

Komunikatibong Gamit ng Wika (M.A.K Halliday)

• Instrumental: Tugon sa pangangailangan ng tao.
• Regulatoryo: Pagkontrol sa pag-uugali ng iba.
• Interaksyunal: Pakikipag-ugnayan sa kapwa, tulad ng pakikipagbiruan.
• Personal: Pagpapahayag ng sariling opinyon.
• Heuristiko: Paghahanap ng impormasyon.
• Imformatibo: Pagbibigay ng impormasyon.
• Imahinativo: Pagpapahayag ng imahinasyon at paglikha.

Tuklasin ang kasaysayan ng wika sa Pilipinas mula sa pagdating ng mga Austronesyano. Alamin kung bakit maraming wika ang umusbong sa ating bansa sa nakalipas na limang libong taon. Ang quiz na ito ay magbibigay ng kaalaman tungkol sa ating mga ninuno at kanilang paglalakbay patungo sa Pilipinas.