Kháng Chiến Chống Tống Thời Lý

Kháng Chiến Chống Tống Thời Lý

• Thế kỷ XI, nhà Tống âm mưu xâm lược Đại Việt.
• Lý Thường Kiệt làm tổng chỉ huy kháng chiến.

Giai đoạn 1 (1075)

• Đánh Chăm-pa để phá thế phối hợp Tống-Chăm-pa.
• Tháng 10/1075, Lý Thường Kiệt chỉ huy 10 vạn quân đánh vào đất Tống theo chủ trương "tiến công trước để tự vệ".
• Sau đó, quân ta rút về nước xây phòng tuyến.

Giai đoạn 2 (1076-1077)

• Tù trưởng dân tộc thiểu số được lệnh chặn giặc ở biên giới.
• Thủy binh bố trí ở Đông Bắc để chặn địch.
• Phòng tuyến kiên cố xây dựng ở bờ nam sông Như Nguyệt.
• Năm 1077, quân Tống xâm lược Đại Việt.
• Quân bộ bị chặn ở sông Như Nguyệt, quân thủy bị chặn ở ven biển Đông Bắc.
• Lý Thường Kiệt phản công, quân Tống thua nặng.
• Lý Thường Kiệt chủ động giảng hòa, quân Tống rút.
• Đánh tan xâm lược Tống, bảo vệ độc lập.
• Thể hiện đoàn kết dân tộc và tài lãnh đạo của Lý Thường Kiệt.
• Cách đánh giặc độc đáo: chủ động tấn công để tạo thế bị động cho địch.

Nhà Trần Thành Lập và Tình Hình Chính Trị - Văn Hóa

• Cuối thế kỷ XII, nhà Lý suy yếu.
• Tháng 1/1226, Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh, lập nhà Trần.
• Vua và Thái Thượng hoàng đứng đầu nhà nước.
• Cả nước chia thành 12 lộ, phủ; xã là đơn vị hành chính phổ biến.
• Quân đội gồm quân triều đình, lộ, phủ, vương hầu và dân binh.
• Thi hành chính sách "Ngụ binh ư nông".
• Năm 1341, ban hành bộ Quốc triều hình luật.
• Tăng cường cơ quan pháp luật.
• Quan hệ hòa hiếu với láng giềng, kiên quyết chống xâm lược.
• Nho giáo được coi trọng.
• Phật giáo phát triển, Trần Nhân Tông lập Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử.
• Đạo giáo phát triển, hòa nhập tín ngưỡng dân gian.
• Quốc Tử Giám mở rộng, trường học xuất hiện nhiều nơi.
• Tổ chức thi cử Nho học thường xuyên, quy củ hơn.
• Sử học: Lê Văn Hưu biên soạn Đại Việt sử ký.
• Quân sự: Binh thư yếu lược, Vạn Kiếp tông bí truyền thư của Trần Quốc Tuấn.
• Y học: Tuệ Tĩnh là danh y nổi tiếng.
• Văn học chữ Hán và Nôm phát triển, phản ánh hào khí chống ngoại xâm và cuộc sống bình dân.
• Kiến trúc và điêu khắc thể hiện rõ nét ở kinh đô Thăng Long.

Kháng Chiến Chống Mông - Nguyên (1258, 1285, 1287-1288)

1258

• Cuối 1257, Mông Cổ chuẩn bị xâm lược.
• Nhà Trần tăng cường phòng thủ biên giới.
• Tháng 1/1258, 3 vạn quân Mông Cổ vào Đại Việt.
• Vua Trần chỉ huy trận Bình Lệ Nguyên.
• Xây phòng tuyến sông Như Nguyệt.
• Dùng thơ "Nam quốc sơn hà" để đánh vào tâm lý địch.
• Chủ động giảng hòa để hạn chế tổn thất.
• Thực hiện kế "vườn không nhà trống".
• Tấn công Đông Bộ Đầu, Hà Nội.
• Kháng chiến kết thúc thắng lợi.

1285

• Năm 1279, nhà Nguyên chuẩn bị xâm lược Chăm-pa và Đại Việt.
• Hội nghị Bình Than, Diên Hồng được triệu tập.
• Trần Quốc Tuấn làm Quốc công tiết chế, soạn Hịch tướng sĩ.
• Tháng 1/1285, hơn 50 vạn quân Nguyên xâm lược.
• Tiếp tục kế "vườn không nhà trống".
• Quân Nguyên rút về Thăng Long, gặp khó khăn.
• Tháng 5/1285, quân Trần phản công, thắng lợi.

1287-1288

• Nguyên tấn công lần thứ ba sau hai lần thất bại.
• Nhà Trần tích cực chuẩn bị.
• Cuối 1287, quân Nguyên tiến vào.
• Trần Khánh Dư thắng ở Vân Đồn.
• Đầu 1288, quân Nguyên chiếm Thăng Long, trúng kế "vườn không nhà trống".
• Đầu tháng 4/1288, phản công và thắng ở Bạch Đằng.
• Kháng chiến kết thúc thắng lợi.

Nguyên Nhân và Ý Nghĩa Thắng Lợi

• Lòng yêu nước, đoàn kết và quyết tâm đánh giặc.
• Kế sách đánh giặc đúng đắn, sáng tạo.
• Sự lãnh đạo tài ba của vua Trần, Trần Thủ Độ, Trần Quốc Tuấn.
• Đập tan tham vọng xâm lược của Mông - Nguyên, bảo vệ độc lập.
• Đóng góp vào truyền thống quân sự Việt Nam.
• Để lại bài học kinh nghiệm cho xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
• Ngăn chặn xâm lược của Nguyên với Nhật Bản và Đông Nam Á.
• Góp phần làm suy yếu đế chế Mông - Nguyên.

Nhà Hồ và Kháng Chiến Chống Minh

Thành Lập

• Năm 1400, Hồ Quý Ly buộc vua Trần nhường ngôi, lập triều Hồ, tên nước Đại Ngu.

Cải Cách của Hồ Quý Ly

• Chính trị, quân sự:
  • Cải tổ quan lại, lập lại kỷ cương.
  • Tăng cường quân đội, xây thành, chế tạo vũ khí.
• Kinh tế, xã hội:
  • Hạn điền, hạn nô.
  • Phát hành tiền giấy Thông bảo hội sao.
  • Cải cách thuế khóa, thống nhất đo lường.
• Văn hóa, giáo dục:
  • Cải cách chế độ học tập, thi cử.
  • Khuyến khích sử dụng chữ Nôm.
• Tác động tích cực:
  • Củng cố chính quyền trung ương, giảm thế lực quý tộc.
  • Tăng cường kinh tế và phát triển văn hoá dân tộc.
• Hạn chế:
  • Một số cải cách chưa triệt để.

Kháng Chiến Chống Minh

• Lấy cớ Hồ Quý Ly cướp ngôi, nhà Minh xâm lược Đại Ngu.
• Cuối tháng 1/1407, quân Minh chiếm Đa Bang và Đông Đô, nhà Hồ rút về Tây Đô.
• Tháng 6/1407, kháng chiến của nhà Hồ thất bại.
• Nguyên nhân:
  • Quá chú trọng xây dựng phòng tuyến quân sự, không huy động sức mạnh toàn dân.