Κεφάλαιο 1 - Πρωτεΐνες

Χημικοί Μηχανισμοί Σύνθεσης Πρωτεϊνών

• Συμπύκνωση:

  • Σύνδεση μονομερών μέσω ομοιοπολικών δεσμών με απώλεια ενός μορίου νερού.
  • Ένα μονομερές χάνει ένα άτομο υδρογόνου (Η) και το άλλο μια υδροξυλομάδα (ΟΗ).

• Υδρόλυση:

  • Διάσπαση μακρομορίων σε μονομερή με προσθήκη νερού.
  • Εμπλέκονται και άλλοι τύποι δεσμών όπως οι δεσμοί υδρογόνου και δυνάμεις Van der Waals.

• Μετουσίωση:

  • Έκθεση πρωτεϊνών σε ακραίες θερμοκρασίες ή ρΗ, που οδηγεί σε καταστροφή της τρισδιάστατης δομής.
  • Απώλεια λειτουργικότητας λόγω διάσπασης δεσμών μεταξύ πλευρικών ομάδων.

Αμινοξέα

• Υπάρχουν πάνω από 170 αμινοξέα, αλλά μόνο τα 20 σχηματίζουν πρωτεΐνες.
• Κάθε αμινοξύ περιλαμβάνει:
  • Σταθερό τμήμα: άτομο υδρογόνου, αμινομάδα και καρβοξυλομάδα ενωμένα σε κοινό άνθρακα.
  • Μεταβλητό τμήμα: πλευρική ομάδα (R).

Επίπεδα Οργάνωσης Πρωτεϊνών

• Πρωτοταγής δομή:

  • Αλληλουχία αμινοξέων στην πολυπεπτιδική αλυσίδα.

• Δευτεροταγής δομή:

  • Αναδίπλωση της αλυσίδας σε ελικοειδή ή πτυχωτή μορφή.

• Τριτοταγής δομή:

  • Δευτεροταγής αλυσίδα αναδιπλώνεται στο χώρο για να αποκτήσει καθορισμένη μορφή.

• Τεταρτοταγής δομή:

  • Συνδυασμός διαφόρων πολυπεπτιδικών αλυσίδων σε ένα ενιαίο πρωτεϊνικό μόριο.
  • Παράδειγμα: αιμοσφαιρίνη, που περιλαμβάνει τέσσερις πολυπεπτιδικές αλυσίδες.

Παράγοντες Διαμόρφωσης Πρωτεϊνών

• Η διαμόρφωση του πρωτεϊνικού μορίου καθορίζεται από:
  • Αλληλουχία αμινοξέων στην πεπτιδική αλυσίδα.
  • Διαδράσεις των ομάδων R των αμινοξέων που σταθεροποιούν τη δομή.

Παραδείγματα Πρωτεϊνών

• Αιμοσφαιρίνη:

  • Μεταφορά οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα.

• Κολλαγόνο:

  • Δομική πρωτεΐνη του συνδετικού ιστού.

• Ένζυμα:

  • Επιταχύνουν βιοχημικές αντιδράσεις εντός των κυττάρων.

Κατηγορίες Πρωτεϊνών

• Δομικές Πρωτεΐνες:
  • Αποτελούν τα βασικά συστατικά των κυττάρων και οργανισμών.