Kasaysayan ng Teatro

Kasaysayan ng Teatro

• Nagsimula ang teatro sa mga mito, ritwal, at seremonya.
• Ang teatro ay isang lugar ng pagtatanghal kung saan ang isang mandudula ay sumusulat ng iskrip, ang direktor ay nag-eensayo, ang mga designer ay gumagawa ng props, at ang mga aktor ay nagtatanghal sa harap ng audience.

Sinaunang Teatro (700 BCE - 410 CE)

• Nagsimula ang teatro sa Europa sa sinaunang Greece noong 700 BC bilang mga pagdiriwang para sa mga diyos.

Teatro ng Greece

• Ang Athens ay naging sentro ng kapangyarihang pampolitika, kultural at militar ng Greece, kung saan ginaganap ang mga festival at kompetisyon.
• Tatlong kilalang manunulat ng trahedya sa Greece: sina Aeschylus, Euripides, at Sophocles.
• Mga uri ng drama sa Greece: trahedya, komedya, at satire
• Ang trahedya ay hango sa salitang Griyego na "tragos" (kambing) at "ode" (awit), na tumutukoy sa pag-aalay ng kambing kay Dionysus.
• Ang trahedya ay isang uri ng dula kung saan nabibigo ang pangunahing karakter
• Si Thespis ang unang aktor at nagpakilala ng paggamit ng mga maskara.
• Ang komedya ay nagmula sa imitasyon.
• Si Aristophanes ang sumulat ng karamihan sa mga komedya, kabilang ang "Lysistrata", isang kuwento tungkol sa isang babaeng nagtapos ng digmaan.
• Ang "Cyclops" ay isang komedyang isinulat ni Euripides.
• Ang satire play ay naglalaman ng mga elementong nakakatawa upang pagaanin ang isang seryosong dula.
• Ang satire play ay isang maikling dula na ginanap pagkatapos ng trahedya.
• Ang mga satire ay kalahating tao at kalahating kambing, nakakatawa, lasing, at malakas ang sekswal na pananaw.

Mga Termino sa Sinaunang Teatro

• Theatron: gusali ng teatro
• Ang mga teatro ay malalaking open air structures na itinayo sa gilid ng mga burol.
• Orchestra: isang malaking pabilog o parihabang lugar sa gitna ng teatro kung saan naganap ang mga dula, sayaw at iba pang ritwal.

Teatro ng Roma

• Nagsimula ang teatro ng sinaunang Roma noong ika-3 siglo BC.
• Mga uri ng pagtatanghal: festival, acrobatics, komedya ni Plautus, at trahedya ni Seneca.
• Ang kultura ng Greece ay nagkaroon ng malaking impluwensya sa teatro ng Roma.
• Ayon kay Livy noong ika-4 na siglo BC, unang naranasan ng mga aktor ng Etruscan ang live theater.
• Noong 240 BC, nagsimula ang drama ng Roma sa dula ni Livius Andronicus.
• Noong kalagitnaan ng ika-4 na siglo AD, 102 sa 176 na ludi publici ay nakatuon sa teatro.
• Si Triumvir Pompeii ang isa sa mga unang permanenteng teatro sa Roma, na may istrakturang katulad ng teatro ng Athens.
• Ang mga karaniwang tema para sa mga dula sa teatro ng Roma ay mga karera ng karwahe, gladiator, at pampublikong pagbitay.
• Gustong-gusto ng mga Romano ang karahasan at madugong palaro.
• Ipinasara ng mga Kristiyano ang lahat ng mga teatro dahil sa mga barbarikong tema ng mga dula.
• Ang mga komedya ay tanyag noong 350-250 BC, at pinayagang magtanghal ang mga kababaihan.

Teatro Medieval (500 CE - 1400)

• Hindi pinayagan ang mga pagtatanghal sa Europa.
• Ang mga minstrel, bagaman kinokondena ng simbahan, ay nagtanghal sa mga pamilihan, pampublikong lugar, at festival.
• Ang mga minstrel ay mga puppet master, juggler, mananalaysay, mananayaw, mang-aawit, at iba pang artistang naglalakbay mula lungsod hanggang lungsod.
• Itinuring na mapanganib at pagano ang mga minstrel.
• Nagsimulang magtanghal ang simbahan sa panahon ng Easter Sundays na may mga kuwento sa Bibliya.
• Inilabas ang ilang dula sa labas ng simbahan dahil sa paglalarawan ng diyablo at impyerno.
• Halimbawa: "Mystery Adam" o "The Mystery of Adam", isang kuwento tungkol kay Adan at Eba na binihag ng diyablo.
• Ang mga dulahe ay umiikot sa mga temang biblikal mula sa paglikha hanggang sa huling paghuhukom.

Teatro Renaissance (1400 - 1600)

• Ang renaissance theater arts ay nailalarawan sa pamamagitan ng pagbabalik ng mga classical greek at roman arts at kultura.
• Ang morality play ay tungkol sa isang protagonista na nakasalubong ang mga personipikasyon ng iba't ibang katangian ng moralidad na sinusubukang pumili ng isang banal na buhay sa ibabaw ng kasamaan, at ang drama sa unibersidad ay binuo upang lumikha ng trahedya ng Athenian.
• Ang comedia dell'arte ay isang Italyanong komedya at isang nakakatawang pagtatanghal na isinagawa ng mga propesyonal na manlalaro.
• Ang dramatic entertainment ay binubuo ng pantomime, sayaw, diyalogo, kantang kung minsan ang mga manlalaro ay nagsusuot ng maskara na karaniwang ipinakita sa korte
• Si Queen Elizabeth I ang isa sa pinakatanyag na tagasuporta ng teatro.
• Ang mga kumpanya ng mga manlalaro ay inorganisa ng mga aristokrata at pana-panahong nagtatanghal sa maraming lugar.
• Ang mga paglilibot ng mga manlalaro na ito ay unti-unting pumalit sa mga pagtatanghal ng mga mystery at morality play ng mga lokal na manlalaro.
• Ang "Gorboduc", na isinulat nina Thomas Norton at Thomas Sackville, ay unang itinanghal para ipagdiwang ang Pasko noong 1561 at ipinakita kay Queen Elizabeth I noong Enero 18, 1562.
• Si William Shakespeare ay isang kilalang aktor at makata na nabuhay mula 1564 hanggang 1616.
• Si Shakespeare ay tinawag na pambansang makata ng Inglatera at ang Bard of Avon.
• Sumulat siya ng 38 dula, kabilang ang "Romeo and Juliet", "Hamlet", at "A Midsummer Night's Dream".
• Ang apat na trahedya na itinuturing na pinakadakilang gawa ni Shakespeare ay ang "Hamlet", "Othello", "King Lear", at "Macbeth".
• Mga kontemporaryong mandudula: Christopher Marlowe ("Dr. Faustus", "The Jew of Malta") at Thomas Kyd ("The Spanish Tragedy"). Ang mga history play tulad ng Richard III at Henry V ay tungkol sa buhay ng hari.
• Ang komedya ay karaniwan din at tungkol sa buhay sa London.
• Ang ilan sa mga dula ng komedya ay ang "The Shoemaker's Holiday" ni Thomas Dekker at ang "A Chaste Maid in Cheapside" ni Thomas Middleton.
• Ang ballet ay unang ginanap sa publiko noong panahong ito.
• Ang ballet ay isang pormal na uri ng sayaw na nagmula sa mga korte ng Italyanong Renaissance.
• Nagmula ang ballet sa Italya papuntang France sa tulong ni Catherine de Medici, Reyna ng France.
• Isang halimbawa ng pag-unlad ng ballet ni Catherine ay ang "Le Paradis d'amour," isang gawa na ipinakita sa kasal ng kanyang anak na si Margaret de Valois kay Henry ng Navarre.
• Ang aristokrasya ay responsable para sa mga unang yugto ng court ballet para sa libangan ng aristokrasya.
• Ang unang pormal na court ballet ay ang "Ballet des Polonais" noong 1573.
• Ang "Ballet des Polonais" ay kinomisyon ni Catherine de Medici bilang parangal sa mga Polish ambassador na bumisita sa Paris para sa pagluklok ni Haring Henry sa Poland.

Mga Inobasyon sa Entablado sa Panahon ng Renaissance

• Proscenium: ang bahagi ng teatro na pumapalibot sa opening ng entablado.
• Ang mga backdrop para sa tanawin ay pinasikat sa pamamagitan ng sining ng pagpipinta sa tela.
• Commedia dell'arte: isang mabilis na pagtatanghal ng matatalinong karakter o manlalaro.

Teatro Baroque (1600 - 1750)

• Ang teatro ng panahong baroque ay gumamit ng teknolohiya para sa mga special effect at pagbabago ng tanawin.
• Deus ex machina: isang solusyon kung saan ang mga karakter ng mga diyos ay nakababa mula sa langit.
• Ang teatro ay mayaman sa dekorasyon.
• Ang paggamit ng mga teknolohiyang pangteatro sa panahong baroque ay makikita sa mga pelikulang "Vatel" (2000) at "Farinelli" (1999), at sa iba't ibang produksyon sa entablado ng "Orfeo" ni Claudio Monteverdi

Teatro Neoclassical (1800 - 1900)

• Ang panahong neoclassical ay isang kilusan kung saan ang mga istilo ng lipunang Romano at Griyego ay nagimpluwensya sa teatro arts.
• Ang teatro ay nailalarawan sa pamamagitan ng karingalan, gayak, at tanawin.
• Mga pangunahing konsepto ng mga dula: magbigay-aliw at magturo ng mga aral.
• Ang mga entablado ay muling ginawa na may mga dramatic arches upang mai-highlight ang mga eksena.
• Ang lighting at sound effects ay nagpatindi sa mood.
• Ang konsepto ng pagpapalit ng tanawin at backdrop ay naging mas kapansin-pansin.
• Ang core room, o tamang pag-uugali ng madla, ay dapat sundin.
• Dalawang uri ng dula: trahedya at komedya.
• Ang mga trahedya ay naglarawan sa masalimuot at mapaminsalang buhay ng nakatataas na uri, habang ang mga komedya ay nakatuon sa nakabababang uri ng lipunan.
• Tatlong mandudula ang nagtagumpay: Pierre Corneille, Jean-Baptiste Poquelin (Moliere), at Jean Racine.
• Si Pierre Corneille (1606-1684) ay tinawag na ama ng trahedyang Pranses.
• Sinulat ni Moliere (1622-1673) ang mga komedyang "Tartuffe" at "Misanthrope".
• Si Jean Racine (1639-1699) ay isang trahedyanong minahal dahil sa kanyang simpleng diskarte sa pagkilos at ang mga linguistic rhythm at effect na kanyang nakamit tulad ng Andromache at Phaedra.

Trivia Tungkol sa Teatro Neoclassical

• Ang unang spotlight ay ginamit sa US.
• Ang Theatre Regulation Act of 1843 ay nagbawal ng pag-inom sa mga lehitimong teatro kaya't ang mga may-ari ng taverns ang nag-renovate ng kanilang mga establisyemento para tumanggap ng mga live performances.

Teatro Romantic (1800 - 2000)

• Naging tanyag ang melodrama at opera.
• Ang melodrama ay mula sa salitang Pranses na "mélodrame", na nagmula sa salitang Greek na "melos" (musika) at "drame" (upang isagawa).
• Maaaring ilarawan ang melodrama bilang isang dramatikong gawa kung saan binibigyang panganib ang mga karakter upang pukawin ang emosyon at kung saan ginamit ang musika.
• Ang opera ay isang art form kung saan ang mga mang-aawit at musikero ay nagtatanghal ng isang dramatikong gawa na pinagsasama ang teksto (libretto) at musical score.
• Mahahalagang elemento: pag-arte, tanawin, kasuotan, at sayaw.
• Ginanap sa isang opera house kasama ng isang orkestra.
• Si Victor Marie Hugo (1802-1885) ay isang sikat na mandudula.

Victor Hugo

• Si Victor Hugo ay isa sa pinakadakilang at kilalang manunulat na Pranses.
• Isa siyang makata, nobelista, at dramatista ng kilusang romantiko.
• Nagkamit siya ng литературска kasikatan sa pamamagitan ng kaniyang mga tula, nobela, at dramatikong akda.
• Ilan sa kaniyang mga kilalang gawa ay ang "Les Contemplations," "La Légende des siècles," "Les Misérables" at "Notre-Dame de Paris" (na kilala rin bilang "The Hunchback of Notre Dame").
• Ang "Notre-Dame de Paris" ay tungkol kay Quasimodo, isang kuba na kampanero ng Notre Dame na may busilak na puso, at kay Esmeralda, isang magandang mananayaw na Gypsy.

Georges Bizet

• Si Georges Bizet ay isang kilalang kompositor ng Romantikong panahon, ipinanganak noong Oktubre 25, 1838, at namatay noong Hunyo 3, 1875, sa Paris.
• Pumasok siya sa Paris Conservatory of Music bago pa man sumapit ang kaniyang ika-10 kaarawan.
• Ang kaniyang unang симфонија, симфонија во C Дур, ay isinulat noong siya ay 17 taong gulang pa lamang.
• Kilala siya sa kaniyang mga opera, kung saan ang "Carmen" ang pinakatanyag.
• Ang opera na "Carmen" ay tungkol sa pagbagsak ni Don José, isang sundalong naakit sa alindog ni Carmen, isang српски Gypsy.
• Kabilang sa mga kapanahon ni Bizet sa Romantikong panahon sina Franz Liszt, Richard Wagner, Frédéric Chopin, Ludwig van Beethoven, Franz Schubert, Felix Mendelssohn, at Hector Berlioz.

Sophocles

• Si Sophocles ay isang sinaunang трагичар na Griyego, kapanahon nina Aeschylus at Euripides.
• Sumulat siya ng 123 dula, ngunit pitong са lamang ang nakaligtas sa kumpletong anyo.
• Sa loob ng halos 50 taon, si Sophocles ang pinakatanyag na mandudula sa mga paligsahan sa Atenas.
• Nanalo siya ng unang puwesto sa 24 sa 30 paligsahan at hindi kailanman nababa sa pangalawang puwesto.
• Kabilang sa kaniyang mga kilalang трагедии ang "Oedipus" at "Antigone," na kilala bilang mga Theban play.
• Malaki ang naging kontribusyon ni Sophocles sa pag-unlad ng drama sa pamamagitan ng pagdaragdag ng ikatlong aktor at pagbibigay ng mas malaking kahalagahan sa mga karakter kaysa sa koro.

Oedipus Rex

• Ang "Oedipus Rex" ay isa sa mga pinakatanyag na dula na isinulat ni Sophocles.
• Ilan sa mga pangunahing karakter nito sina Oedipus, Creon, Eurydice, Apollo, King Laius, Jocasta, Polyneices, Eteocles, Tiresias, Polybus, Merope, Antigone, Ismene, Hemon, at Sphinx.
• Genre nito είναι τραγωδία.
• Ang bilang ng karakter sa bawat драми είναι isa hanggang tatlong karakter, ngunit maaari silang gumanap ng ibang mga karakter.
• Ang koro ay binubuo ng 12 miyembro na nakasuot ng parehong maskara.
• Ang mga maskara ay ginagamit upang isulong ang unibersalidad ng mga tema at panatilihing hindi maabala ang madla sa pisikal na katangian ng mga aktor.
• Gumamit din si Sophocles ng koro sa simula ng dula upang tulungan ang madla sa mga ibinigay at обставини.
• Ang mga lalaki ay nagsusuot ng maluwag на habang babae naman ay nakasuot на драпирани хали.
• Ang harapan ng Parthenon ay may nakadesenyong ionic order columns sa itaas na bahagi at nakataas ng limang baitang.

William Shakespeare и Romeo и Juliet

• Si William Shakespeare ay isang inglesски makata и mandudula, kinikilala bilang isa sa pinakadakilang manunulat во inglésский јазик.
• Ang kaniyang mga umiiral на mga gawa ay kinabibilangan ng 38 dula, 154 sonnets, at dalawang mahabang наративни песни.
• Sa pagitan ng 1585 at 1592, nagtagumpay si Shakespeare bilang aktor, manunulat, at bahagi-ng-may-ari ng isang kompanya na tinatawag na Lord Chamberlain's Men, na kilala ngayon bilang King's Men.
• Ang "Romeo at Juliet" ay isa sa mga pinakatanyag na трагедии na isinulat ni William Shakespeare at isa sa mga pinakamatagalang історија ng pag-ibig sa mundo.
• Ang mga unang gawa ni Shakespeare ay kadalasang istorikal на dula na isinulat noong unang bahagi ng 1590s. Кабиланг dito ang "Midsummer Night's Dream", "Merchant of Venice" и "Twelfth Night".

Ang Teatro sa Panahon ni Shakespeare

• Ang entablado ay nahahati sa tatlong нивоа: isang pangunahing lugar ng entablado na may mga pintuan sa likuran, isang mataas на lugar para sa mga eksena sa balkonahe, at isang lugar sa ilalim ng entablado na tinatawag na impiyerno.
• Walang kurtina sa harapan ng entablado, kaya't ang bawat eksena ay dumadaloy sa isa't isa.
• Ang mga kasuotan ay batay sa istilo at disenyo ng mga damit na isinuot noong panahon ng ренесанса.

Carmen

• Ang isang pamosong опера во на panahong романтична ay ang "Carmen" na isinulat ni Georges Bizet.
• Ito ay nakatakda sa Seville, Španija noong kalagitnaan ng ika-19 на siglo.
• Ang mga pangunahing karakter на во Кабиланг ditto на Carmen, Mercedes, Micaela, Morales, и Zuniga.
• Ang "Carmen" ay itinampok sa unang paglabas nito sa Opéra-Comique во Париж, на Франција noong Marso на 3, 1875.
• Kinukwento nito ang исторія ng pagbagsak ni Don José, isang baguhang sundalo, na naakit од sa nag-aalab na исто така Carmen.
• Ang opera ay од драмата во pag-ibig и pagseselos, Кабиланг ditto на привлекателни мелодии и очарователни танци.

Francisco Balagtas

• Si Francisco Balagtas y de la Cruz, или kilala rin bilang Francisco Baltazar, ay ipinanganak noong Abril 2, 1788 sa Panginay, Bigaa, at namatay од Pebrero 20, 1862 dahil sa пневмонија.
• Ang kaniyang pinakatanyag на акда е ang "Florante at Laura".
• Natutunan ni Balagtas во pagsulat ng tula sa kay José de la Cruz, na tinatawag ding Huseng Sisiw.
• Nakilala niya si María Asunción Rivera sa Pandacan, na nagsilbing inspirasyon на sa kaniyang gawain.
• Si Mariano Capule ang naging karibal niya од kay M. Asunsion at nagpakulong kay Balagtas.
• Nailathala ni Balagtas ang "Florante на Laura" pagkatapos od siyang mapalaya noong 1838.
• Kinilala si Balagtas bilang isa бр од најголемите во и во во Филиппините и во во са на balagtasan.

Severino Reyes

• Si Severino Reyes, na ipinanganak во Санта Круз, Манила, ng 11 Pebrero 1861 на isa ring manunulat na Pilipino.
• Itinatag at pinamunuan ни na Severino Reyes ang Gran Compania de la Zarzuela Tagala.
• Ang kaniyang obra maestra е ang "Walang Sugat", na isa ring драма-музички na nagtatampok sa mga makasaysayang kaganapan sa Bulacan sa panahon ng rebolusyong Pilipina.

Ricardo G. Abad

• Si Dr. Ricardo G. Abad ay ipinanganak ng 10 Agosto 1946 at isa ring од sa и и со и со и со и со и со и со и и со и со и и со и и со и и со и и со и и со и и со и и со и и со и и со и и со и и со и и со и и со и и со и и со и и со и.
• Nakilahok siya какатод како од во 120 produkción at од уредник.
• Kabilang sa kaniyang mga ginawa од ang "Romeo во Juliet" ni Shakespeare.

Salvador F. Bernal

• Si Salvador F. Bernal, na kinikilala bilang isa sa и пангмаунос sa desain во sa desain ng entablado sa Pilipinas.
• Ang kaniyang pag-aaral се базира sa Ateneo de Manila at sa Northwestern University во САД.
• Siya ай mas kilala од sa kaniyang disenyo на парак за тркала.