Karunungang Bayan: Salawikain

Karunungang Bayan

• Salawikain: Tila batas at tuntunin ng magandang asal; layuning mangaral at akayin ang kabataan.

• Halimbawa ng Salawikain:

  • "Kung ano ang puno, siya ang bunga."
  • "Sa taong walang takot, walang mataas na bakod."

• Bugtong: Pahulaan sa pamamagitan ng paglalarawan; nagsisilbing talinghaga na may nakatagong kahulugan.

• Halimbawa ng Bugtong:

  • "Ang bahay ni Pedrito, walang pinto, puro kwarto." (Sagot: Kawayan)
  • "Itinanim sa kinagabihan, inani sa kinaumagahan." (Sagot: Bituin)

• Palaisipan: Nasa anyong tuluyan, nag-uudyok sa mga tao na mag-isip at bumuo ng solusyon sa isang problema.

• Kasabihan: Ginagamit sa panunukso o pagpuna sa asal ng isang tao.

• Halimbawa ng Kasabihan:

  • "Walang lihim na hindi nabubunyag, walang totoo na hindi nahahayag."
  • "Ang anak na magalang, ay kayamanan ng magulang."

• Bulong: Mga pahayag na may sukat at tugma, kadalasang ginagamit sa pangkulam o pangontra; tawag sa orasyon ng mga sinaunang tao.

• Sawikain: Paraan ng pananalita na hindi marahas, gumagamit ng tayutay upang maging kaaya-aya ang pagpapahayag.

• Halimbawa ng Sawikain:

  • "Anak-pawis." (Sagot: Anak mahirap)
  • "Nagsusunog ng kilay." (Sagot: Nag-aaral nang mabuti)

Sanhi at Bunga

• Sanhi: Tumutukoy sa dahilan ng isang pangyayari; gumagamit ng hudyat na sapagkat, kasi, dahil, at palibhasa.
• Bunga: Tumutukoy sa epekto o kinalabasan ng mga pangyayari; gumagamit ng hudyat na kaya, bunga nito, at tuloy.

Pang-abay

• Pang-abay: Salitang nagbibigay-turing sa pandiwa, pang-uri at kapwa pang-abay; kasama ang man, kasi, sana, at iba pa.
• Uri ng Pang-abay:
  • Pamanahon: Nagsasaad ng panahon; halimbawa: Tuwing umaga.
  • Panlunan: Nagsasaad ng lugar; halimbawa: Saan.
  • Pamaraan: Nagsasaad kung paano; halimbawa: Magaling.
  • Pang-agam: Nagsasaad ng pag-aalinlangan; halimbawa: Marahil.

Tula

• Tanaga: Binubuo ng apat na taludtod na may pitong pantig; rima ay AABB. Karaniwang tema: kalikasan, pag-ibig.

• Haiku: Maikling tula mula sa Hapon; may estrukturang 5-7-5 na silaba; temas ng kalikasan.