Karapatang Pantao at Kasaysayan

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Ano ang layunin ng paghingi ng asylum?

Upang makaiwas sa mga buwis sa sariling bansa.

Upang makipag-alyansa sa ibang mga bansa.

Upang makuha ang karapatan bilang mamamayan dahil sa pag-aalis mula sa sariling bansa. (correct)

Upang maging mamamayan ng ibang bansa ng walang dahilan.

Alin sa mga sumusunod ang hindi kabilang sa mga Karapatan sa Pangkabuhayan, Panlipunan at Pangkultura?

Karapatan sa panlipunang seguridad

Karapatan sa malayang pagsasalita (correct)

Pantay na bayad sa pantay na paggawa

Karapatan sa edukasyon

Ano ang pangunahing layunin ng Pandaigdigang Kasunduan sa Karapatang Sibil at Pulitikal?

Upang protektahan ang karapatan ng bawat tao na mabuhay. (correct)

Upang mabawasan ang kapangyarihan ng mga pamahalaan.

Upang palakasin ang militar ng mga kasaping bansa.

Upang bigyang-diin ang karapatan sa ekonomiya ng mga bansa.

Alin sa mga sumusunod ang bahagi ng mga karapatan ng mga mamamayan sa isang demokratikong bansa?

Magkaroon ng kalayaan sa opinyon at pagsasalita. Signup and view all the answers

Ano ang isang halimbawa ng karapatang pang-ekonomiya?

Karapatan sa pahinga at paglilibang Signup and view all the answers

Anong taon ipinasa ang Bill of Rights sa Estados Unidos?

1791 Signup and view all the answers

Ano ang layunin ng The First Geneva Convention noong 1864?

Magbigay proteksyon sa mga nasugatan at may sakit na sundalo Signup and view all the answers

Sino ang nanguna sa Human Rights Commission ng United Nations noong 1948?

Eleanor Roosevelt Signup and view all the answers

Ano ang opisyal na tawag sa Universal Declaration of Human Rights?

International Magna Carta for all Mankind Signup and view all the answers

Aling kaganapan ang nagbigay-diin sa pagtutok sa mga karapatang pantao sa mga bansa?

Pagkakatatag ng United Nations Signup and view all the answers

Anong taon inilabas ang Declaration of the Rights of Man and of the Citizen?

1789 Signup and view all the answers

Anong nilalaman ng Universal Declaration of Human Rights?

Mga karapatan ng mamamayan Signup and view all the answers

Saan isinagawa ang pagpupulong ng mga bansang Europeo at ng United States noong 1864?

Geneva Signup and view all the answers

Ano ang ibig sabihin ng 'respect' sa konteksto ng mga obligasyon ng estado?

Di pagawa ng mga aksyon na maaaring maka-abuso sa karapatang pantao Signup and view all the answers

Ano ang pangunahing responsibilidad ng hindi estado na mga aktor ayon sa kanilang obligasyon?

Siguraduhing hindi gagawa ng anumang bagay na maaaring maka-abuso sa integridad ng mga tao Signup and view all the answers

Ano ang halimbawa ng human rights abuse by commission?

Pagalis ng mga batas na nagpoprotekta sa karapatang pantao Signup and view all the answers

Anong pahayag ang hindi tama ukol sa economic, social, and cultural (ESC) rights?

Madaling ipatupad ang ESC rights gamit ang political will Signup and view all the answers

Bakit mas mahirap ipaglaban ang ESC rights ayon sa mga misconceptions?

Dahil nagkukulang ang estado ng kapasidad na ipatupad ito Signup and view all the answers

Alin sa mga sumusunod ang ipinagbabawal sa batas kaugnay ng diskriminasyon?

Pagsusulong ng galit batay sa lahi Signup and view all the answers

Ano ang karapatan ng mga babae at lalaki sa ilalim ng batas?

Karapatang mag-asawa at magtaguyod ng pamilya Signup and view all the answers

Ano ang isang dahilan kung bakit kinakailangan ang mga batas para sa mga pangkat etniko?

Upang bigyan sila ng proteksyon Signup and view all the answers

Ano ang pangunahing layunin ng Pandaigdigang Kasunduan sa mga Karapatang Pangkabuhayan, Panlipunan at Pangkultural?

Upang bigyang proteksyon ang mga indibidwal o pangkat Signup and view all the answers

Ano ang isang karapatan na dapat matamo ng bawat tao ayon sa kasunduan?

Karapatan sa mataas na pamantayan sa kalusugan at edukasyon Signup and view all the answers

Alin sa mga sumusunod ang hindi isinasaad bilang karapatan ng mga bata?

Karapatan na magkaroon ng sariling negosyo Signup and view all the answers

Ano ang isang karapatan na ibinibigay sa mga mamamayan sa ilalim ng batas?

Karapatan na bumoto at iboto Signup and view all the answers

Aling pahayag ang hindi kasama sa mga karapatang sibil?

Karapatan sa sapat na antas na pamumuhay Signup and view all the answers

Alin sa mga sumusunod ang hindi karapatan ng mga kababaihan?

Karapatang hindi sumunod sa mga batas Signup and view all the answers

Ano ang isa sa mga halimbawa ng pisikal na paglabag sa karapatang pantao?

Pambubugbog Signup and view all the answers

Paano nagiging sikolohikal at emosyonal na paglabag ang masamang pagsasalita sa isang tao?

Nagreresulta ito sa balisang estado at pagkababa ng tiwala sa sarili Signup and view all the answers

Ano ang pangunahing karapatan ng tao na may kaugnayan sa dignidad?

Karapatang mabuhay nang may dignidad Signup and view all the answers

Ano ang ipinapahayag ng istruktural na paglabag sa karapatang pantao?

Mababang kalagayan sa lipunan at kawalan ng kapangyarihan Signup and view all the answers

Anong uri ng paglabag ang maaaring magdulot ng trauma sa isang tao?

Sikolohikal at emosyonal na paglabag Signup and view all the answers

Alin sa mga sumusunod ang hindi kabilang sa mga karapatan ng mga kababaihan?

Karapatan sa sobrang kapangyarihan sa lipunan Signup and view all the answers

Ano ang maaaring maging epekto ng istruktural na paglabag sa karapatang pantao?

Kawalan ng kabuhayan at kapangyarihan Signup and view all the answers

Study Notes

Bill of Rights

Ipinatupad noong Disyembre 15, 1791.
Nagbibigay-proteksiyon sa mga karapatang pantao ng lahat ng mamamayan at maging ang iba pang taong nanirahan sa bansa.

Deklarasyon ng mga Karapatan ng Tao at ng Mamamayan (1789)

Nagtagumpay ang French Revolution noong 1789 na wakasan ang ganap na kapangyarihan ni Haring Louis XVI.
Sumunod ang paglagda ng Deklarasyon ng mga Karapatan ng Tao at ng Mamamayan na naglalaman ng mga karapatan ng mamamayan.

Ang Unang Geneva Convention (1864)

Noong 1864, nagtagumpay ang pagpupulong ng labing-anim na Europeanong bansa at ilang estado ng United States sa Geneva, Switzerland.
Kinilala ito bilang The First Geneva Convention na may layuning isaalangalang ang pag-alaga sa mga nasugatan at may sakit na sundalo nang walang anumang diskriminasyon.

Universal Declaration of Human Rights (1948)

Noong 1948, itinatag ng United Nations ang Human Rights Commission sa pangunguna ni Eleanor Roosevelt, asawa ng yumaong Pangulong Franklin Roosevelt ng United States.
Ang Universal Declaration of Human Rights (UDHR) ay isa sa mahalagang dokumentong naglalahad ng mga karapatang pantao ng bawat indibiduwal na may kaugnayan sa bawat aspekto ng buhay ng tao.
- Karapatang sibil
- Karapatang politikal
- Karapatang ekonomiko
- Karapatang sosyal
- Karapatang kultural
Nang itatag ang United Nations noong Oktubre 24, 1945, binigyang-diin ng mga bansang kasapi nito na magkaroon ng kongkretong balangkas upang matiyak na maibabahagi ang kaalaman at maisakatuparan ang mga karapatang pantao sa lahat ng bansa.
Nabuo ang UDHR nang maluklok bilang tagapangulo ng Human Rights Commission ng United Nations si Eleanor Roosevelt. Binalangkas ng naturang komisyon ang talaan ng mga pangunahing karapatang pantao at tinawag ang talaang ito bilang Universal Declaration of Human Rights o "International Magna Carta for all Mankind", noong Disyembre 10, 1948.

Karapatang Sibil at Pulitikal

Ang Asylum ay ang paghingi ng karapatang maging mamamayan ng isang bansa kung sakaling ang isang tao ay napaalis sa kanyang bansa dahil sa pagtutol sa pamahalaan.
Karapatang magkaroon ng nasyonalidad.
Kalayaan sa pag-iisip, konsensiya at relihiyon.
Kalayaan sa sariling opinyon at pagsasalita.
Kalayaan sa tahimik na asembliya at asosasyon.
Pagsali sa pamahalaan ng sariling bansa.
Pagkakaroong ng pantay na serbisyo publiko sa sariling bansa.

Karapatan sa Pangkabuhayan, Panlipunan at Pangkultura

Karapatan sa panlipunang seguridad.
Karapatang magkaroon ng hanapbuhay at kalayaan sa pagpili ng empleo.
Pantay na bayad sa pantay na paggawa.
Karampatang kabayaran sa trabaho ng nagbibigay respeto sa pamumuhay na may dignidad.
Bumuo at sumali sa mga unyong pangkalakal.
Karapatan sa pahinga at paglilibang.
Maayos na pamumuhay upang maging malusog (kasama dito ang karapatan sa pagkain, pananamit, pabahay at gamot).
Magkaroon ng seguridad sa panahon na walang hanapbuhay, pagkakasakit, pagkakaroon ng kapansanan, pagkamatay ng asawa, pagtanda ai iba pang pagkakataon na wala sa kontrol ng tao.
Bigyan ng proteksyon ang mga ina at anak.
Karapatan sa edukasyon. Ang magulang ay may karapatang mamili ng edukasyon ng kanilang anak.
Karapatan sa partisipasyon sa buhay kultural ng isang pamayanan.
Magkaroon ng proteksyon sa moral at material na interes na nagreresulta sa pagiging may akda ng siyentipiko, literari at artistikong produksyon.

Ang Pandaigdigang Kasunduan sa Karapatang Sibil at Pulitikal

Ang kasunduang ito ay ipinatutupad sa mga bansang sumang-ayon dito. Ang Pilipinas ay isa sa mga bansang pumirma dito.
Pangunahing binibigyang proteksyon ng kasunduang ito ang karapatang mabuhay ng bawat isa.
Ang pagsusulong ng galit sa bansa, lahi o relihiyon na nag-uudyok ng diskriminasyon, kasungitan o agresyon ay ipinagbabawal sa batas.
- Karapatang sumali sa matahimik na asembliya.
- Karapatan sa pagbubuo ng mga samahan.
- Ang mga babae at lalaki ay may karapatang mag-asawa at magtatag ng pamilya.
- Kinikilala din nito ang pagkakapantay-pantay ng mga mag-asawa habang sila ay kasal at maging sa panahon na napawalang bisa ang kanilang kasal.
- Karapatan ng mga bata ang magkaroon ng pamilya, lipunan at nasyonalidad.
- Karapatan ng bawat mamamayan na sumali sa anumang gawaing pampubliko, bumoto at iboto, at makinabang sa mga serbisyong publiko.
- Lahat ng tao ay may proteksyon sa ilalim ng batas.
- Dapat magkaroon ng mga batas upang bigyang proteksyon ang mga pangkat etniko, relihiyon o linggwistikong grupo.

Pandaigdigang Kasunduan sa mga Karapatang Pangkabuhayan, Panlipunan at Pangkultural

Ang kasunduang ito ay nabuo upang bigyang proteksyon ang mga indibidwal o pangkat sa iba't ibang panig ng mundo.
Ang mga karapatang ito ay ang mga sumusunod:
- Karapatan ng lahat ng tao na bigyang direksyon ang kanyang katayuang pulitikal, kabuhayan, panlipunan at pangkultural na pag-unlad.
- Karapatan ng tao na ibahagi at paunlarin ang kanilang likas na kayamanan.
- Karapatan ng bawat isa na maghanapbuhay, magkaroon ng makatao at makatarungang kondisyon sa trabaho, magkapantay na suweldo at trabaho, ligtas at maayos na lugar ng trabaho at magkaroon ng pahinga at libangan.
- Karapatang bumuo at sumali sa mga unyong pangkalakal, karapatang mag-aklas at karapatan sa panlipunang seguro.
- Proteksyon para sa mga nanay at kabataan.
- Karapatan sa sapat na antas na pamumuhay: sapat na pagkain, damit at bahay.
- Lahat ay may karapatan sa mataas na pamantayan sa pisikal at pangkaisipang kalusugan at Edukasyon.
- Ang mga bansa na pumirma sa kasunduan ay dapat maglaan ng libreng edukasyon sa primarya at pagsikapang libre ang edukasyon sa sekondarya. Pantay din ang pagkakataon sa lahat na makapg-aral sa tersyarya.

Karapatan ng mga Kababaihan

Karapatan sa pantay na pagtingin sa babae at lalaki.
Partisipasyon sa pulitikal at pampublikong larangan.
Partisipasyon sa pandaigdigang talastasan.
Karapatan sa nasyonalidad.
Pantay na karapatan sa edukasyon.
Karapatang maghanapbuhay.
Karapatan sa pangangalaga ng kalusugan at pagpaplano ng pamilya.
Karapatang magtamo ng pangkabuhayan at panlipunang benepisyo.
Pantay na pagtingin sa mga kababaihan sa rural.
Pantay na pagtingin sa harap ng batas.
Karapatang mag-asawa at magkapamilya.

Konsepto ng Paglabag sa Karapatan

Anumang karapatan na hindi natatamasa o naisusulong ng tao ay isang uri ng paglabag sa karapatang pantao.
Pangunahin sa karapatan ng tao ay ang karapatang mabuhay nang may dignidad. Halimbawa, ang pagkitil ng buhay ay isang pagpigil sa karapatan ng taong mabuhay.
Ang pagsikil sa kalayaan ng tao ay isang pagaalis sa karapatan ng taong mabuhay nang malaya.
Sa pangkalahatan, ang paglabag sa karapatang pantao ay makikita kapag nilabag ng tao at ng estado Saligang-Batas ng Pilipinas at ang mga Pandaigdigang Instrumento sa Karapatang Pantao.

Mga Uri ng Paglabag sa Karapatang Pantao

Pisikal: Pisikal na paglabag ang turing kapag ang nasaktan ay ang pisikal na pangangatawan ng tao. Halimbawa, ang pambubugbog, pagkitil ng buhay, pagputol sa anumang parte ng katawan at sekswal na pananakit tulad ng panghahalay at pagsasamantala.
Sikolohikal at Emosyonal: Ang pisikal na pananakit ay nagdudulot ng trauma sa isang tao. Ito ang nagiging dahilan kaya nawawalan ng kapayapaan ng loob ang isang tao at bumababa din ang pagtingin niya sa kanyang sarili. Ang pagsasalita nang masama sa tao ay isang uri ng sikolohikal na paglabag sa kanyang karapatan sapagkat ito ay nagreresulta sa balisang estado ng isang tao.
Istruktural: Ang kaayusan ng lipunan batay sa kung sino ang may kapangyarihan, kayamanan at kalagayan sa lipunan ay simula ng hindi pagtatamasa ng karapatan istruktural. Ang istruktural na paglabag ay makikita kung ang tao ay walang kabuhayan, mababa ang kanyang kalagayan sa lipunan at wala siyang kapangyarihan magdesisyon para sa sarili, sa pamilya, sa pamayanan, sa bansa at sa daigdig.

State Obligations

RESPECT: Ang di pagawa ng mga aksyon o polisiyang maaring maka-abuso sa karapatang pantao.
PROTECT: Pagdepensa sa mga karapatang pantao ng mga indibiduwal at pagpigil sa pangaabuso na maaring gawin ng ibang partido.
FULFILL: Pagawa ng mga aksyon upang masigurong tuloy-tuloy na matatamasa ang mga karapatang pantao.

Obligations of Non-State Actors

RESPECT: Siguraduhing di gagawa ng anumang bagay na maaaring maka-abuso sa integridad ng mga tao.
FULFILL: Responsibilidad na makatulong sa pagpapalawig ng karapatang pantao.

Human Rights Abuses

BY COMMISSION:
- Pagawa ng mga aktong umaabuso sa karapatang pantao.
- Pagsasatupad ng batas na aabuso sa karapatang pantao.
- Pagalis ng mga batas ng pumoprotekta sa karapatang pantao.
BY OMMISSION:
- Di paglagay ng mga batas o programa na proprotekta sa mga karapatang pantao.
- Di pag-aksyon para sa pagpapalawig ng karapatang pantao.

Misconceptions on Human Rights

Ang mga ESC rights ay 'positive rights (dapat ibigay)’ habang ang CP entitlements ay 'negative rights (di dapat gawin)'. Mas madali ang mga bagay na 'hindi lang dapat gawin' kaysa sa mga bagay na 'dapat ibigay'.
Ang mga kabuuhan ESC rights ay mga 'state aspirations (panagarap abutin)’ lamang habang ang mga CP rights ay 'human rights proper (tunay na mga karapatang pantao)’.
Kailangan lamang ng political will para ipatupad ang CP Rights habang kailangan ng malaking resources and ESC Rights.
(Justiciability Issue) Mas madaling ihabla ang estado sa mga internasyunal na korte at mekanismo kung ang isyu ay CP Rights. Paano mo naman gagwin yan kung ang isyu ay ESC Rights? Eh sa wala ngang kapasidad!
Lahat ng mga karapatan ay INDIVISIBLE (di nahahati), INTERDEPENDENT (nakaasa sa isa't isa) at INTERRELATED (magkakaugnay).

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Tuklasin ang mahalagang bahagi ng kasaysayan tungkol sa Karapatang Pantao. Mula sa Bill of Rights hanggang sa Universal Declaration of Human Rights, alamin ang mga ligal na proteksyon na itinaguyod para sa mga mamamayan. Suriin ang mga pangyayari na nagbukas ng daan sa mga karapatang ito.