12 Questions
Ano ang karapatang-ari na iginigawad sa isang imbensyon?
Patente
Anong karapatang-ari ang nagpapakita ng kaibahan ng isang kalakal, paninda, o serbisyo ng isang negosyo sa iba pang negosyo?
Markang Pangalakal
Anong simbolo ang ginagamit upang ipakita na ang isang gawa, bagay, o akda ay protektado ng karapatang-ari?
©
Ano ang karapatang-ari na protektado ang mga kalakal na may espisipikong lugar na pinanggalingan at nagtataglay ng mga kalidad, reputasyon, o katangian na maiiugnay sa pook na pinagmulan nito?
Palatandaang Heograpikal
Ano ang karapatang-ari na binubuo ng ornamental at estetikong aspekto ng isang artikulo?
Disenyong Pang-Industriya
Ano ang karapatang-ari na protektado ang mga kumpidensiyal na impormasyon na maaaring ipagbenta o palisensiyahan?
Lihim-Pangalakal
Ano ang mga uri ng bagay na sakop sa karapatang-ari?
Programang pangkompyuter, database, pelikula, musika, atbp.
Kailan kinikilala ang pag-iral o existence ng karapatang-ari?
Sa sandali ng paglikha ng isang bagay
Ano ang ginagamit ng pamahalaan upang ipahayag ang mga probisyon sa pagtatamasa o paggagawad ng karapatang-ari?
Batas Republika Blg. 8293
Kailan kinakamit ang proteksyon ng karapatang-ari?
Awtomatikong nakakamit
Anong ginagamit upang irehistro ang mga gawang nasusulat?
Pambansang Aklatan ng Pilipinas
Gaano katagal ang pagtatamasa ng karapatang-ari sa annumang gawa?
Sa buong buhay ng may-ari at 50 taon pagkatapos ng kaniyang kanatayan
Study Notes
Karapatang-Ari / Karapatang-Sipi
- Karapatang-Ari: Karapatan ng mga manlilikha sa kani-kanilang gawang pampanitikan & pansining
- Legal na salitang ginagamit upang ilarawan ang mga karapatan ng mga manlilikha sa kani-kanilang gawang pampanitikan & pansining
Uri ng Karapatang-Ari
- Patente (Patent): Eksklusibong karapatan na iginigawad sa isang imbensiyon
- Markang Pangalakal (Trademark): Tanda na nagpapakita ng kaibahan ng isang kalakal, paninda, o serbisyo ng isang negosyo sa iba pang negosyo
- Disenyong Pang-Industriya (Industrial Design): Binubuo ng ornamental & estetikong aspekto ng isang artikulo
- Palatandaang Heograpikal (Geographical Indication): Apelasyon ng pinagmulan
- Lihim-Pangalakal (Trade Secret): Karapatan sa kumpidensiyal na impormasyon na maaaring ipagbenta/palisensiyahan
Saklaw ng Karapatang-Ari
- Saklaw ng karapatang-ari ang iba’t ibang pampanitikan & pansining na gawa (literary & artistic works”)
- Kabilang dito ang mga aklat, peryodiko, maikling kuwento, nobela, tula, artikulo, liham, atbp.Programang pangkompyuter, database Pelikula, musika (may liriko man o wala), koreograpiya Painting, guhit (drawing), litrato, estruktura, litograpiya, grabado (engraving) Disenyong pang-arkitektura Patalastas, mapa, teknikal na guhit
Limitasyon ng Karapatang-Ari
- Hindi na sakop ang mga ideya, pamamaraan, metodo ng operasyon, konseptong pangmatematika, atbp.
- Maaaring mayroon o walang karapatang-ari ang ilang mga gawa (pamagat, islogan, o tatak) kung hindi tiyak kung sino ang awtor o may-likha.
Pagmamay-Ari ng Karapatang-Ari
- Kinikilala ang pag-iral o existence ng karapatang-uri sa sandali ng paglikha (moment of creation) ng isang bagay
- Kung ang may hawak ng karapatang-ari ay nag-iisa o walang kakayahang ilathala, ipakalat, o ipagbenta nang mag-isa ang sariling gawa, makipag-ugnayan o lumagda ng kontrata sa mga kompanyang may kaalaman o kasanayan dito.
Batas Republika Blg. 8293 o Kodigo ng Pag-aaring Intelektuwal (Intellectual Property Code)
- Nakasaad dito ang mga probisyon sa pagtatamasa o paggagawad ng karapatang-ari; proteksiyong ibinibigay; & benepisyong naidudulot sa may-ari.
- Pinahahalagahan ng pamahalaan ang mga manlilikha & binibigyan sila ng insentibo na ipagpatuloy ang paglikha lalo na kung nakatutulong sa lipunan.
Pag-aaral sa mga karapatan ng mga manlilikha sa kanilang mga gawang pampanitikan at pansining. Nakikipag-usap sa mga konsepto ng eksklusibong karapatan, patente, at iba pang mga tema kaugnay sa intellectual property.
Make Your Own Quizzes and Flashcards
Convert your notes into interactive study material.
Get started for free
