Kapitalizmi dhe Feudalizmi në Evropë

Kapitalizmi dhe Feudalizmi

• Kapitalizmi është një sistem ekonomik dhe politik që kontrollohet nga pronarët privat të prodhimit dhe tregtisë.
• Midis shekujve XV-XVII, Evropa Perëndimore kaloi nga sistemi feudal në atë kapitalist.
• Shkëputja nga feudalizmi shënoi fillimin e një epoke të re për historinë e njerëzimit.
• Zhvillimi i mjeteve të punës bëri të mundur prodhimin e mallrave cilësore dhe modernizimin e sektorëve si bujqësia dhe industria.
• Dy shtresa kryesore shfaqeshin: borgjezët kapitalistë si pronarë dhe punëtorët.
• Ngritja e marrëdhënieve të reja në prodhim solli ndarjen sociale sipas pasurisë dhe professioneve.

Ndryshimet Politike dhe Ekonomike

• Pronaret feudale ruanin pushtetin politik dhe ekonomik gjatë kalimit në sistemin kapitalist.
• Absolutizmi u vendos në vende si Angli dhe Francë, duke përqendruar pushtetin tek mbreti.
• Mbreti kishte kontroll të plotë mbi vendimet ligjore, financiare dhe ushtarake.

Zbulimet Gjeografike

• Shekujt XII-XV karakterizoheshin nga njohuri të pakta për Afrikën, Amerikën, Australinë dhe Oqeanin.
• Marko Polo ishte një nga gjeografët e njohur që hulumtoi Azi.
• Vellezerit Vivaldi ishin të parët që kërkuan rruge detare për në Indi.
• Pushtimi portugalis dhe ndërtimi i bazave ushtarake shënuan fillimin e lundrimeve në oqeanin Indian.

Vasko De Gama dhe Roli i Portugalise

• Vasko De Gama ishte lundruesi portugez që arriti në Indi përmes oqeanit, duke lidhur Evropën me Azinë.
• Në vitin 1498, De Gama mbërriti në Kalkutë dhe solli pasuri të mëdha në Portugali.

Kristofor Kolombo dhe Zbulimi i Amerikës

• Kolombo udhëhoqi ekspedita për të gjetur një rrugë në Indi, duke zbarkuar në 1492 në ishujt Bahama.
• Ishujt e zbuluar nga Kolombo u quajtën India Perëndimore, duke shkaktuar konfuzion në identifikim.
• Kolombo bëri disa udhëtime të tjera dhe zbuloi pjesë të Amerikës Qendrore dhe Jugore.

Shfrytëzimi i Tokave të Reja

• Spanjollët ekspanduan ndikimin dhe pushtuan tokat e majaneve dhe inkeve.
• Supplementi i besimit të krishterë ishte një nga objektivat e kolonizimit.
• Skllavërimi vaizhtoi si një formë për të plotësuar nevojat punuese në plantacione.

Ndikimi Ekonomik i Zbulimeve

• Zbulimet gjeografike sollën një transfer të tregtisë nga Deti Mesdhe në Oqeanin Atlantik.
• Tregtarët dhe kolonialistët sollën produkte të reja në Evropë si misrin, patatet dhe duhanin.
• Shfrytëzimi i mineraleve të çmuara ndikoi rëndë në ekonominë evropiane, duke shkaktuar inflacion të lartë.

Rritja e Rivalitetit midis Spanjës dhe Portugalise

• Rivaliteti midis Spanjës dhe Portugalise u intensifikua pas zbulimeve gjeografike.
• Traktati i Tordesillas (1494) ndau rrugët tregtare duke përcaktuar zonat e ndikimit për secilin shtet.

Ndihma e Amerigo Vespuçit dhe Ferdinand Magelanit

• Amerigo Vespuçi zbuloi se tokat e reja nuk ishin periferi e Azisë por një kontinent i ri, i njohur si Amerika.
• Ferdinand Magelani udhëhoqi ekspeditën e parë rreth botës, duke kërkuar një rrugë perëndimore për në Azi.

Ndikimi në Kulturën dhe Shoqërinë

• Zbulimet dhe kolonizimi sollën një përzierje të kulturave dhe ndikonin ndjeshëm në jetesën e popullsive vendase.
• Kolonizatorët ndryshuan strukturat shoqërore dhe ekonomike, duke krijuar një shpërbërje të kulturave tradicionale.

Pasojat e Zbulimeve Gjeografike

• Pasojat ekonomike, politike dhe shoqërore pas zbulimeve ishin të thella, duke përfshirë kriza dhe rritjen e pabarazisë.
• Ndikimi në ekonomi rezultoi në pasurimin e tregtarëve dhe aristokracisë, dhe në varfërimin e masa të gjera të popullsive vendase.