Tarih

3 Mart 1924 Tarihli Diğer İnkılaplar

• Şeriye ve Evkaf Vekâleti kaldırıldı, yerine Diyanet İşleri Başkanlığı kuruldu.
• Erkan-ı Harbiye Vekâleti kaldırıldı, yerine Genelkurmay Başkanlığı oluşturuldu.
• Tevhid-i Tedrisat Kanunu kabul edilerek eğitim kurumları tek çatı altında toplandı.

1926 Türk Medeni Kanunu ile Kadın Hakları

• Resmi nikâh zorunlu hale getirildi, tek eşlilik esası benimsendi.
• Kadınlara boşanma hakkı, miras ve tanıklıkta erkeklerle eşit haklar tanındı.
• Kadınlar istedikleri mesleği seçme ve çalışma hakkına sahip oldu.

Türk Kara Sularında Yük ve Yolcu Taşıma Hakkı

• Bu hak, Kabotaj Kanunu ile yalnızca Türk gemilerine verildi.

Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile Eğitimde Değişiklikler

• Eğitimde birlik sağlanarak tüm okullar Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlandı.
• Medreseler kapatıldı, çağdaş ve laik eğitim sistemi benimsendi.
• Kız ve erkek öğrenciler aynı okullarda eğitim görmeye başladı.

Misak-ı İktisadi Kararları

• İzmir İktisat Kongresi'nde alındı.
• Milli ve bağımsız bir ekonomi oluşturulması hedeflendi.
• Yerli üretim desteklenecek, yabancı tekellerden kaçınılacak.
• Özel sektörün gelişmesi için devlet gerekli desteği sağlayacak.

Türk Tarih Kurumu ve Üniversite Reformu

• Türklerin dünya medeniyetine katkılarını bilimsel olarak araştırmak amacıyla 1931'de Türk Tarih Kurumu açıldı ve Belleten dergisini yayınladı.
• 1933 Üniversite reformu ile Darülfünun kapatılarak yerine İstanbul Üniversitesi kuruldu (Albert Malche raporu doğrultusunda).

Cumhuriyetin İlanının Sonuçları

• Ulusal birlik güçlendi ve modernleşme hızlandı.
• Monarşi, saltanat ve halifelik sona erdi, demokrasi benimsendi.
• Meclis hükümeti sisteminden kabine sistemine geçildi.

Tekke, Zaviye ve Türbelerin Kapatılması ve Soyadı Kanunu

• 1925'te Şeyh Sait İsyanı, Tekke, Zaviye ve Türbelerin kapatılmasını hızlandırdı.
• 1934 Soyadı Kanunu, Halkçılık ve İnkılapçılık ilkeleriyle ilgilidir.

Laiklik İlkesi Doğrultusunda Yapılan İnkılaplar

• Tekke ve zaviyelerin kapatılması
• Saltanatın ve halifeliğin kaldırılması
• Diyanet İşleri Başkanlığı'nın kurulması

Türk Kadın Hakları ve Cumhuriyetçilik İlkesi

• Türk kadınına tanınan siyasi haklar Cumhuriyetçilik ilkesine dayanır.
• Belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı verildi.
• Köylerde muhtar olma ve ihtiyar meclisine katılma hakları verildi.
• Milletvekili seçme ve seçilme hakkı verildi.

Ordu-Siyaset Ayrımı

• Halifeliğin kaldırıldığı gün Teşkilat-ı Esasiye Kanunu ile ordu-siyaset ayrımı için kanun çıkarıldı.

Mustafa Kemal'in İktisadi Zafer Vurgusu

• 1923'te Mustafa Kemal'in konuşmasıyla İzmir İktisat Kongresi açıldı.
• 1927'de Teşvik-i Sanayi Kanunu çıkarıldı, ancak Dünya Ekonomik Krizi nedeniyle yeterince uygulanamadı.

Güçler Birliği

• Yasama, yürütme ve yargı gücünün tek bir çatı veya kurum altında toplanmasına güçler birliği denir.

İş Bankası ve Merkez Bankası

• 1924'te Mustafa Kemal'in girişimiyle İş Bankası kuruldu.
• 1931'de Türk parasının değerini korumak için Merkez Bankası kuruldu.

Meclis Hükümeti Sistemi

• Yasama, yürütme, yargı yetkilerinin Meclis'te toplandığı ve Meclis'in ülkeyi yönettiği sistemdir.

Umumi Hıfzıssıhha Kanunu

• 1930'da bulaşıcı hastalıklarla mücadele ve koruyucu hekimlik uygulamaları için çıkarıldı.

Kızılay ve Yeşilay

• Osmanlı dönemindeki Hilal-i Ahmer ve Hilal-i Ahdar cemiyetleri, Cumhuriyet döneminde Kızılay ve Yeşilay olarak devam etti.

Saltanatın Kaldırılması

• TBMM Hükümetinin Lozan görüşmelerine tek başına katılabilmesi için laiklik yolunda yapılan ilk inkılaptır.

Refik Saydam

• Türkiye Cumhuriyeti’nin sağlık politikasının oluşmasında büyük hizmetleri olan devlet adamı, 4. Başbakan ve Atatürk’ün yol arkadaşıdır.

Halifeliğin Kaldırılma Nedenleri

• Halifelik makamının ulusal egemenlik anlayışına aykırı olması.
• Halifeliğin çağdaşlaşma ve laik bir devlet kurma önünde engel olarak görülmesi.

Ulusal Egemenlik Tanımı

• Halkın kendi geleceğini belirleme ve yönetme hakkına sahip olmasıdır. Devletin egemenliğinin halkın iradesine dayandığı sistemdir.