Jose Rizal: Buhay at Pamilya

Jose Rizal

• Ikapito siya sa mga anak nina Francisco Mercado at Teodora Alonso Realonda.
• Mahusay siya sa pagsulat, pagguhit, at iba pang sining.
• Isinulat niya ang Noli Me Tangere at El Filibusterismo na naglantad sa mga pang-aabuso ng mga Espanyol.
• Siya ay inspirasyon ng rebolusyon, nagpakita na hindi lamang armas ang daan sa kalayaan, kundi pati na rin ang talino at panulat.

Pamilya ni Jose Rizal

• Si Francisco Mercado (1818-1898) ang kanyang ama, isang negosyante na tinawag niyang "Huwaran ng mga Ama".
• Si Teodora Alonso Realonda (1830-1911) ang kanyang ina, isang disiplinadong babae na unang guro ni Rizal at naging inspirasyon niya sa medisina.

Mga Kapatid ni Rizal

• Saturnina (1850-1930): Ang pinakamatanda, tumulong sa pag-aaral ni Rizal.
• Paciano (1851-1930): Isang rebolusyonaryo, sumali sa digmaan pagkamatay ni Rizal.
• Narcisa (1852-1939): Siya ang nakahanap sa libingan ni Rizal sa Paco.
• Olimpia (1855-1887): Malapit kay Rizal, may koneksyon kay Segunda Katigbak.
• Lucia: Ina ni Delfina Herbosa, isa sa mga nagtahi ng watawat ng Pilipinas.
• Maria: Matalino, tinanong ni Rizal tungkol sa pagpapakasal kay Josephine Bracken.
• Concepcion (1862-1865): Namatay sa edad na 3, unang kalungkutan ni Rizal.
• Josefa (1865-1945): Hindi nag-asawa at may epilepsy.
• Trinidad: Tagapangalaga ng "Mi Último Adiós".
• Soledad: Ang bunso, naging guro, tumulong sa paglaya ng kanilang ina.

Mga Ninuno

• Lolo at Lola: Juan Mercado, gobernadorcillo ng Biñan, Laguna, at Cirila Alejandro, may lahing Tsino at nagkaroon ng 13 anak.
• Lola: Regina Ursua, may lahing Hapones, ikinasal kay Manuel de Quintos.
• Lolo: Manuel de Quintos, abogado mula Pangasinan.
• Mga Lolo’t Lola sa Tuho: Francisco Mercado Sr., negosyante, isa sa mga unang Mercado sa Pilipinas.
• Cirila Bernacha, Chinese mestiza, kaunti lamang ang tala tungkol sa kanya.
• Inez dela Rosa (1670-1752), mayamang Chinese-Filipino mula Binondo, Maynila.
• Domingo Lamco (1662-1732), Tsino mula Fujian, nagtatag ng apelyidong Mercado.
• Brigida Quintos de Alonzo (1792-1830), asawa ni Lorenzo Alberto Alonzo.
• Lorenzo Alberto Alonzo (1790-1854), may lahing Muslim, naging Realonda noong 1850.

Mga Paaralan ni Rizal

• Doña Teodora ang kanyang unang guro, nagturo sa kanya ng pagbabasa, pagsulat, at panalangin, natuklasan ang kanyang talento sa tula at hinikayat siyang magsulat.
• Impluwensya ng mga Tiyo: Jose Alberto nagturo ng pagpipinta, pagguhit, at eskultura, Gregorio pinaunlad ang kanyang hilig sa pagbabasa, at Manuel tinuruan siya ng pisikal na pagsasanay tulad ng pakikipagbuno.
• Ang kanyang mga pribadong guro ay sina Maestro Celestino, Maestro Lucas, at Leon Monroy.
• Biñan, Laguna (1869): Pinuntahan niya ang Biñan kasama si Paciano at nag-aral kay Maestro Justiniano at binully ni Pedro, ngunit napagtagumpayan at nanguna sa klase.
• Ateneo de Manila (1872-1877): Pumasa siya sa pagsusulit sa San Juan de Letran, ngunit pinili ng kanyang ama na ipasok siya sa Ateneo.
• Mga Nakamit sa Ateneo de Manila: Naging pinakamagaling na estudyante at Emperador ng klase, nagtapos bilang sobresaliente noong Marso 23, 1877 sa edad na 16.
• Mga Gawain sa Labas ng Klase sa Ateneo: Naging lider sa paaralan at kalihim ng Marian Congregation, miyembro ng Academy of Spanish Literature at Academy of Natural Sciences, nag-aral ng pagpipinta kay Agustin Saez at eskultura kay Romualdo de Jesus, at nag-ensayo ng himnastika at eskrima sa ilalim ng pagtuturo ni Tio Manuel.
• Pamantasan ng Santo Tomas (1877-1882): Unang kinuha ang Pilosopiya at Letra dahil sa kagustuhan ng kanyang ama, lumipat sa Medisina upang gamutin ang panlalabo ng paningin ng kanyang ina.
• Pagsasanay sa Medisina sa UST: Isa siya sa apat na estudyanteng pinayagang kumuha ng Ampliacion at pangalawang pinakamahusay na estudyante sa kanyang klase.
• Pag-aaral sa Espanya – Universidad de Madrid (1882-1885): Palihim na umalis ng Pilipinas gamit ang pangalang Jose Mercado, nag-aral ng Pilosopiya at Letra at Medisina, at nagtapos ng Licentiate in Medicine noong Hunyo 21, 1884.

Ophthalmology at Paglalakbay sa Europa

• Nagpakadalubhasa sa Paris at Alemanya sa ophthalmology upang gamutin ang panlalabo ng kanyang ina.
• Nagtrabaho sa ilalim ni Dr. Otto Becker sa Heidelberg, Germany, kung saan isinulat niya ang tulang A Las Flores de Heidelberg dahil sa kanyang paghanga sa mga bulaklak sa Ilog Neckar.
• Nagtungo sa Leipzig upang dumalo sa mga lektura sa kasaysayan at sikolohiya.
• Nanatili siya sa Alemanya para magpatuloy ng pag-aaral sa agham at wika, obserbahan ang ekonomiya at politika ng Alemanya, makisalamuha sa mga sikat na siyentipiko at iskolar, at ipalimbag ang kanyang nobelang Noli Me Tangere sa Berlin noong 1887.

Mga Babae ni Rizal

• Segunda Katigbak: Taga Lipa, Batangas, unang babaeng nagpatibok ng puso ni Rizal, mula sa isang mayamang pamilya ng haciendero, maliit ngunit kaakit-akit, may mapupungay na mata, rosas na pisngi, at nakahahalina at mapang-akit na ngiti, napangasawa ang kanyang kababata na si Manuel Luz, at hindi nauwi sa kasal.
• Leonor Valenzuela (Orang): Magkapitbahay sila ni Rizal sa Intramuros noong nag-aaral siya sa UST, mula sa Pangasinan, matangkad, at may natatanging tindig, niligawan ni Rizal gamit ang invisible ink, bumisita si Rizal sa kanya bago umalis papuntang Espanya, at hindi nauwi sa kasal.
• Leonor Rivera: Kasintahan ni Rizal sa loob ng 11 taon, ang naging inspirasyon ni Maria Clara sa Noli Me Tangere, nagkakilala sa paupan ng kanyang ama sa Sampaloc, Maynila, tunay na pag-ibig ni Rizal, tinawag niya itong kanyang "tanging mahal", sa huli, napangasawa niya si Antonio López.
• Consuelo Ortiga: Sinulatan ni Rizal ng tula na A la Señorita C.O. y R., binigay ni Rizal ang pagkakataon sa kanyang kaibigan na si Eduardo de Lete, naging "crush ng bayan" ng mga Pilipino sa Madrid, at hindi nauwi sa kasal.
• O Sei San: Tinuruan si Rizal ng sining ng pagpipinta na tinatawag na su-mie, tinulungan si Rizal na paghusayin ang kanyang wikang Hapones, at kung wala lang misyon si Rizal, maaaring nagpakasal siya kay O Sei San at nanirahan sa Japan.
• Gertrude Beckett: Nakilala sa London habang ginagawa ni Rizal ang anotasyon sa Sucesos de las Islas Filipinas, umiwas si Rizal dahil nais niyang ipagpatuloy ang pagmamahal kay Leonor Rivera, at iniwan niya si Gertrude ngunit binigyan ng eskultura bilang alaala.
• Josephine Bracken: May asul na mata, kayumangging buhok, at masayahing disposisyon, anak ni George Taufer mula Hong Kong, pinaghinalaan ng pamilya Rizal bilang espiya ng mga prayle, at nabuntis ngunit namatay ang kanilang anak.
• Nellie Boustead: Nakilala matapos mawala si Leonor Rivera, anak ng pamilyang Boustead kung saan panauhin si Rizal, nag-away sina Antonio Luna at Rizal dahil sa kanya, at nabigo ang relasyon dahil hindi pumayag si Rizal na magpalit ng relihiyon sa Protestantismo.
• Suzuki Jacoby: Naging malapit sa isa't isa, ngunit umalis si Rizal at iniwan siya, at umiiyak na sumulat si Suzanne kay Rizal nang ito ay lumipat sa Madrid.

Pacto de Sangre

• Ito ay isang ritwal na isinasagawa upang pagtibayin ang isang pagkakaibigan o kasunduan.
• Ang mga pangunahing tauhan sa Sanduguan ni Sikatuna at Legazpi ay sina Kapitan Heneral Miguel Lopez de Legazpi, Datu Sikatuna, Moro, Santiago, Marcelo Del Pilar, at Andres Bonifacio.
• Nilinaw na ang sanduguan nina Sikatuna at Legazpi ay hindi ang kauna-unahang pagsasagawa ng ganitong ritwal sa pagitan ng mga Pilipino at Kastila.
• Unang isinagawa ang pacto de sangre nina Ferdinand Magellan at Raja Kulambu noong Marso 29, 1521.
• Marso 6: Dumating si Ferdinand Magellan sa Pilipinas at sinubukang sakupin ito ngunit nabigo.
• Dahil dito, inutusan ni King Philip si Viceroy Luis de Velasco na magpadala ng isang ekspedisyon patungong Spice Islands sa ilalim ng pamumuno ni Kapitan Heneral Miguel Lopez de Legazpi.
• Napadpad ang ekspedisyon sa Pilipinas kung saan sinubukan nilang gumawa ng blood compact sa Cibabao,
• Inutusan ni: Legazpi ang isang Moro at si Santiago upang hanapin si Datu Sikatuna kung saan nag-alok ng isang pacto de sangre, ngunit hindi siya agad nagpakita dahil sa pangamba sa mga dayuhan.
• Dumating si Datu Sikatuna sa dalampasigan upang makipagkita kay Kapitan Heneral at sa huli, nakumbinsi ng mga Kastila si Datu Sikatuna na umakyat sa barko matapos siyang tiyakin na ligtas siya.
• May dalawang pananaw tungkol sa pagbagsak ng Pilipinas pagkatapos ng pacto de sangre: Ayon kay Marcelo Del Pilar, walang "maling desisyon" si Datu Sikatuna at nagsimula lamang ang pagtataksil ng mga Kastila matapos ang kasunduan at kay Andres Bonifacio, mapanlinlang ang mga kastila mula pa sa simula, gumamit sila ng matatamis na salita at pangako ng kaunlaran upang malinlang si Datu Sikatuna.
• Sa kanyang mga sinulat at likhang sining, ipinakita ni José Rizal ang Pacto de Sangre bilang simbolo ng pagkakaisa, pagtitiwala, at pagsuway laban sa pananakop.

Aral ng Kwento

• Huwag agad magtiwala sa isang estranghero at huwag basta-bastang ialay ang pakikipagkaibigan.
• Maging mapanuri sa matatamis na salita, dahil maaaring ginagamit ka lamang para sa pansariling interes.
• Lumaban gamit ang mga armas na alam natin tulad ni Rizal na gumamit ng pagsusulat, o gaya ni Bonifacio na gumamit ng dahas.
• Bilang mga artists, may kakayahan tayong lumikha—sana hanggang drawing na lang ang mga digmaan.