Jeografå-ña Southern Africa

Aganggo estudio ginen i teskto:

Låstan i timpon guåhan gi Southern Africa

• Angola
• Zambia
• Malawi
• Mozambique
• Namibia
• Botswana
• Zimbabwe
• South Africa
• Lesotho
• Eswatini

Klima gi Southern Africa

• Namibia: Håfa na klima yan mångnge na påyon ya ti sinetbisio na uchan. Gaige gi entalo' håyu na mina'påyon yan semi-arid.
• Zimbabwe: Maske guaha gi tropiko, guaha subtropiko na klima put i ta'lu na lugåt. Parehu na gåsgas na taimano tumåmpe i temperatut, ya guaha tiempo uchan gi verano, lao Namibia taya'.

Sabåna

• Klåsan tåno' ni' måmga gi sanlagu yan sanhaya na lugåt gi Southern Africa.

Desierto

• Kalahari Desert gi Namibia, South Africa, yan Botswana, gaige 900,000 sq. miles.
• I Namib Desert gåsgas i costa gi Namibia.

Okavango Delta gi Botswana

• Delta gi tåno' ni' machule' i Okavango River yan i Kalahari Desert.
• Para sångan "Five Big Game" animals: Liyon, Leopard, African Buffalo, Elefante̊s, yan Rhinoceros.

Drakensberg Mountains, South Africa

• I kueba siha guaha ejemple̊s åntes mågi na arte, desde 8,000 años.

Kruger National Park, South Africa

• Uno gi mas dångkulo na lugåt na guaha manmammåtto na manånimåt gi Africa: 7,576 square miles.
• Lugåt gi tumångga siha mågi para u såfali para u li'e' pat u fais nånimåt siha gi lugåt ni' måmga siha.

Cape of Good Hope, South Africa

• Årea na tåno' ni' tinilîk gi håyu, ni' sinundan håfa gi guåsåk, gi i Atlantic Coast gi South Africa.
• Ti gåsgas i mas tadåhlilo na lugåt gi South Africa, lao nigap låo ti u åtråsa.

Diverse Ecosystem

• Guaha mañåsåk na tåno', plåyan, 250 na påharu, kolonia gi penguino na afrikåno, totugas, otra siha, ålågo sigua yan ballena.

Fish River Canyon gi Namibia

• I mas ma'åña na canyon gi Africa, ni' guaha ravine ni' 100 miles na båstu yan 16 miles na åncho'.

The Skeleton Coast gi Namibia

• Manmamåttto mågi para u fåsni, u håyik, u li'e' påharu yan u fåhan håyun gi desierto.

Liwonde National Park gi Malawi

• Safari para u fais mági sihippos, kokokdre̊lo, elefante̊s, antelopes, yan se̊bras.

Lake Malawi

• Tinalo' UNESCO World Heritage Site yan i sigundu na mas dångkolo na gåsåk gi Africa.

Ecotourism

• Ecotourism* månggågan i månggågan gåsgas i protihision i nånimåt yan responsåbile na inusågan i tåno' yan guåsåk siha.

Mankuentos gi i Ecotourism

• Ti måkkat u atsåsa i nåturål na ympänu.
• Nonprofits manhusun kuålta gi ecotourism para u protehi i ympänu.
• Tåmpe ham åntes gi i ympänu.

Hundanon Tåno'

• Hundanon tåno' para husu siha gi agrikoltura siha gi Southern Africa siha: gatas, tininu, potåtgu, asuka yan trigo.

Problema Siha gi Invironmen

• Acid Rain*: mambåbåbi guifi ni' sina påyo ni' mamåhåyan sinådduk gi ympänu.
• I såddak tumupu gi watershed siha.

Minanan Mineral Gi Zambia

• Machetun gi mina yan estrakcion gi minan mineral.

HIV

• HIV*: Mamåhåyan i immunodeficiencies para taotao siha. I birtut yan atsåsa i selula siha ni' inådahi i gåsgas na åtak gi infekcion siha. Kumachålan gi i tiningo' ni' guaha birtut siha.

AIDS

• AIDS*: Mamåhåyan i acquired immunodeficiencies siha. Kada tåno'gi infekcion an malingu i nåturål na kinenihao gi i tataotao.

Ginen i mina gi Southern Africa

• Tremendous minan mineral: Oru, Kopra, Kohæt, Nakæl, Uranium. Dångkolo siha na kompania na minanan manhusuhu siha manmamåhåyiggi para manmamahålåi i manma’lak ånim åt siha.
• Danglak na chocho’åniyan yan Pågu guifi.

Tåno' gi Afrika

• Angola: Portuguese i ofisiat na lengguåhi. 41.%.

Kalahari Desert

• Mabåbåbi na desierto ni' gaige ka’i gi Botswana, i tatluna gi sanhaya na Namibia, yan sånlågu na lugåt gi South Africa.
• 360,000 square miles.

Namib Desert

• Falågu na desierto nga gi i kustånt África Desde Angola yan asta Namibia gi i håya na lugåt i South Africa.
• 62,000 square miles.

Mozambique Channel

• 1,110 miles båstu gi i håvu gi aniku.
• Importånte na ruta para chånan gi sanlågu na lugåt gi África.

Orange River

• Gi mas båstu na ninalåt gi South África.
• Månggagan maolek na rutanan gi i irigåsion yan hidrotataotåt.

Zambezi River

• Gi fåtfåt na gi mas båstu na ninalåt gi Afri