İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

İşte kullanıcı tarafından sağlanan metinden oluşturulan çalışma notları:

Amaç (Madde 1)

• İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması, sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi amaçlanır.
• İşveren ve çalışanların bu konudaki görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenler.

Kapsam ve İstisnalar (Madde 2)

• Kanun, kamu ve özel sektöre ait tüm iş ve işyerlerini kapsar.
• İşverenler, işveren vekilleri, çırak ve stajyerler dahil tüm çalışanlar kanun kapsamındadır.
• Aşağıdaki faaliyetler ve kişiler kanun kapsamı dışındadır:
  • Fabrika, bakım merkezi, dikimevi hariç TSK, emniyet ve MİT'in faaliyetleri
  • Afet ve acil durum müdahale faaliyetleri
  • Ev hizmetleri
  • Kendi nam ve hesabına çalışanlar
  • İnfaz hizmetlerindeki iyileştirme, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri
  • Anayasa Mahkemesi'nin kararı ile iptal edilen hükümler

Tanımlar (Madde 3)

• Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
• Çalışan: Kamu veya özel işyerlerinde istihdam edilen gerçek kişi.
• Çalışan temsilcisi: İş sağlığı ve güvenliği çalışmalarına katılan, tedbir isteyen, teklif sunan yetkili çalışan.
• Destek elemanı: Asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili özel görevlendirilmiş, donanımlı ve eğitimli kişi.
• Eğitim kurumu: Bakanlıkça yetkilendirilmiş eğitim veren kurum ve kuruluşlar.
• Genç çalışan: 15 yaşını bitirmiş, 18 yaşını doldurmamış çalışan.
• İş güvenliği uzmanı: Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapan kişi.
• İş kazası: İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme veya engele neden olan olay.
• İşveren: Çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kişi ya da tüzel kişiliği olmayan kurum/kuruluş.
• İşyeri: Mal veya hizmet üretmek amacıyla kurulan ve çalışanın örgütlendiği yer. Dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene, bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçları da içerir.
• İşyeri hekimi: Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapan hekim.
• İşyeri sağlık ve güvenlik birimi: İşyerinde İSG hizmetlerini yürütmek için kurulan, gerekli donanım ve personele sahip birim.
• Konsey: Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi.
• Kurul: İş sağlığı ve güvenliği kurulu.
• Meslek hastalığı: Mesleki risklere maruziyet sonucu oluşan hastalık.
• Ortak sağlık ve güvenlik birimi (OSGB): İşyerlerine İSG hizmeti sunmak üzere kurulan, Bakanlıkça yetkilendirilen birim.
• Önleme: İşyerinde İSG ile ilgili riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için yapılan tüm çalışmalar.
• Risk: Tehlikeden kaynaklanacak zarar veya kayıp olasılığı.
• Risk değerlendirmesi: Tehlikelerin belirlenmesi, risk analizleri ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması süreci.
• Tehlike: Çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyeli.
• Tehlike sınıfı: İşin özelliği, kullanılan maddeler, ekipman, üretim yöntemleri, çalışma ortamı ve şartlarına göre belirlenen tehlike grubu.
• Teknik eleman: Teknik öğretmen, fizikçi, kimyager, biyolog unvanlı kişiler ile üniversitelerin İSG programı mezunları.
• İşyeri hemşiresi: Bakanlıkça yetkilendirilmiş, diğer sağlık personeli belgesine sahip ebe, hemşire, sağlık memuru, acil tıp teknikeri, acil tıp teknisyeni, çevre sağlığı teknikeri veya çevre sağlığı teknisyeni diplomasına sahip olan kişiler.
• Çalışan Sağlığı Merkezi (ÇASMER): Sağlık Bakanlığına bağlı, işyerlerine İSG hizmetleri sunmak üzere yetkilendirilen birim.
• Ekipman muayene kuruluşu: İşin yapılmasında kullanılan her türlü sistemin İSG yönünden uygunluğunu denetleyen kuruluşlar.
• İşveren adına hareket eden ve işin yönetiminde görev alan işveren vekilleri, kanun uygulaması bakımından işveren sayılır.

İşverenin Yükümlülükleri (Madde 4)

• Çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamak.
• Mesleki riskleri önlemek, eğitim vermek, organizasyon yapmak, araç gereç sağlamak, mevcut durumu iyileştirmek.
• İSG tedbirlerine uyulup uyulmadığını izlemek, denetlemek, uygunsuzlukları gidermek.
• Risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmak.
• Çalışana görev verirken sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu dikkate almak.
• Yeterli bilgi ve talimat verilmeyen çalışanları tehlikeli yerlere sokmamak.
• İşyeri dışından uzman hizmeti almak işverenin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
• İSG tedbirlerinin maliyetini çalışana yansıtmamak.

Risklerden Korunma İlkeleri (Madde 5)

• Risklerden kaçınmak.
• Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek.
• Risklerle kaynağında mücadele etmek.
• İşi kişilere uygun hale getirmek, iş ekipmanı ve üretim metotlarını seçerken özen göstermek.
• Teknik gelişmelere uyum sağlamak.
• Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek.
• Teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası geliştirmek.
• Toplu korunma tedbirlerine öncelik vermek.
• Çalışanlara uygun talimatlar vermek.

İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri (Madde 6)

• İşveren, mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklere karşı korunması için İSG hizmetlerini sunmakla yükümlüdür.
• Çalışanlar arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde diğer sağlık personeli görevlendirilir.
• 10 ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde diğer sağlık personeli görevlendirilir.
• Belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması halinde, bu hizmetin tamamı veya bir kısmı OSGB'lerden veya ÇASMER'lerden alınabilir.
• Belirlenen niteliklere sahip ve gerekli belgeye sahip olmak kaydıyla, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, işveren bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir.
• Görevlendirilen kişilerin veya hizmet alınan kurumların görevlerini yerine getirmesi için gerekli araç, gereç, mekân ve zaman gibi ihtiyaçlar işveren tarafından karşılanır.
• İşveren, işyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürüten kişiler arasında iş birliği ve koordinasyonu sağlar.
• İşveren, görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldıkları kurum ve kuruluşlar tarafından yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirir.
• İşveren, çalışanların sağlığını etkilediği bilinen veya etkilemesi muhtemel konular hakkında görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı kurumları bilgilendirir.
• 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki kuruluşlar İSG hizmetlerini Sağlık Bakanlığı'na ait döner sermayeli kuruluşlardan doğrudan alabileceği gibi aynı kanun hükümleri çerçevesinde de alabilir.
• Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, ayrıca diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu değildir.
• (Ek: 10/9/2014-6552/16 md.) Birinci fıkranın (a) bendine göre yapılacak görevlendirme süresinin belirlenmesinde 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu ile 4/11/1981 tarihli kanun dikkate alınır.
• Çırak ve stajyerler çalışan sayısına dahil edilmez.

İSG Hizmetlerinin Desteklenmesi (Madde 7)

• Bakanlık, İSG hizmetlerinin yerine getirilmesi için belirli şartlarda destek sağlayabilir.
• Kamu kurumları hariç 10'dan az çalışanı olan, çok tehlikeli ve tehlikeli işyerleri bu destekten yararlanabilir. Cumhurbaşkanı, 10'dan az çalışanı olan az tehlikeli işyerlerinin de faydalanmasına karar verebilir.
• Giderler, kısa vadeli sigorta kolları primlerinden aktarılmak suretiyle SGK tarafından finanse edilir.
• Uygulamada SGK kayıtları esas alınır.
• Bu Kanun ve diğer mevzuatlar gereğince yapılan kontrollerde sigortasız işçi çalıştırdığı tespit edilen işverenler, sağlanan destekten 3 yıl faydalanamaz.
• Uygulamaya ilişkin tereddütleri gidermeye ve sorunları çözmeye Bakanlık yetkilidir.
• Desteğin uygulanması, ödenecek miktarlar, destek şartları ve İSG hizmeti verecek kuruluşların özellikleri Maliye Bakanlığı'nın görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.
• Etkinlik ve süreklilik için Bakanlık; Sağlık Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve ilgili meslek kuruluşlarıyla iş birliği yapabilir.

İşyeri Hekimleri ve İş Güvenliği Uzmanları (Madde 8)

• İşyeri hekimi ve uzmanlarının yetkileri kısıtlanamaz, görevlerini etik ilkeler ve mesleki bağımsızlık içinde yürütürler.
• İşveren iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda rehberlik hizmeti almak üzere işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirir.
• İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı, işyerindeki eksiklikleri ve aksaklıkları belirler, tavsiyelerde bulunur ve durumu işverene yazılı olarak bildirir.
• Eksiklikler düzeltilmezse ve acil durdurma gerektiren bir durum varsa, durum Bakanlığa, sendika temsilcisine veya çalışan temsilcisine bildirilir.
• Bildirim yapmayan hekim veya uzmanın belgesi 3 ay, tekrarında 6 ay süreyle askıya alınır. OSGB'nin yetki belgesi ise 6 ay, tekrarında 1 yıl süreyle askıya alınır.
• Bildirimden dolayı hekim veya uzmanın iş sözleşmesine son verilemez, hak kaybına uğratılamaz. Aksi takdirde işverene tazminat yükümlülüğü getirilir.
• Yanlış bildirimde bulunduğu mahkeme kararıyla tespit edilen kişinin belgesi 6 ay süreyle askıya alınır.
• Hizmet sunan kuruluşlar, hekimler ve uzmanlar ihmallerinden dolayı işverene karşı sorumludur.
• İhmal sonucu çalışanın ölümü veya sakatlığına neden olan hekim veya uzmanın yetki belgesi askıya alınır.
• İş güvenliği uzmanlarının görev alabilmeleri için tehlike sınıfına göre A, B veya C sınıfı belgeye sahip olmaları gerekir.
• Bakanlık iş güvenliği uzmanlarının ve işyeri hekimlerinin görevlendirilmesi konusunda sektörel düzenleme yapabilir.
• İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda işveren, İSG birimi kurmakla yükümlüdür.
• Kamu kurumlarında ilgili mevzuata göre çalışan ve gerekli niteliklere sahip personel, asıl görevinin yanında İSG görevlerini de yürütebilir.
• Bu durumda görevlendirilecek personele ek ödeme yapılır ve aylık görevlendirme süresi 80 saati geçemez.
• Kamu sağlık hizmetlerinde tam süreli çalışan personel, İSG birimlerinde görevlendirilebilir ve diğer kanunların kısıtlayıcı hükümleri uygulanmaz.

Tehlike Sınıfının Belirlenmesi (Madde 9)

• Tehlike sınıfları, 5510 sayılı Kanunun 83. maddesine göre belirlenen kısa vadeli sigorta kolları prim tarifesi de dikkate alınarak İSG Genel Müdürlüğü başkanlığındaki komisyonun görüşüyle Bakanlıkça tespit edilir.
• Tehlike sınıfı belirlenirken işyerinde yapılan asıl iş dikkate alınır.

Risk Değerlendirmesi (Madde 10)

• İşveren, İSG yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür.
• Risk değerlendirmesi yapılırken, belirlenecek risklerden etkilenecek olan çalışanların durumu, kullanılacak madde ve ekipmanların seçimi, işyerinin tertibi ve düzeni dikkate alınır.
• Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren grupların ve kadın çalışanların durumu da dikkate alınması gerekenlerdendir.
• Risk değerlendirmesi sonucu iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri ile koruyucu donanım veya ekipmanlar belirlenir.
• İSG tedbirleri, çalışma şekilleri ve üretim yöntemleri çalışanların korunma düzeyini yükseltecek ve her kademede uygulanabilir nitelikte olmalıdır.

Acil Durum Planları ve İlk Yardım (Madde 11)

• Çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ve çevre şartları dikkate alınarak acil durumlar önceden değerlendirilir, çalışanlar ve çalışma çevresinin etkilenmemesi için önleyici ve sınırlandırıcı tedbirler alınır.
• Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak ve planları hazırlamak için gerekli ölçüm ve analizler yapılır.
• İşyerinin büyüklüğü, özel tehlikeler, işin niteliği, çalışan sayısı ve diğer kişiler dikkate alınarak uygun donanıma sahip ve eğitimli personel görevlendirilir.
• Özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında dış kuruluşlarla irtibat sağlanır.

Tahliye (Madde 12)

• Ciddi, yakın ve önlenemeyen tehlike durumunda işveren, çalışanların güvenli bir yere gidebilmesi için gerekli düzenlemeleri yapar ve talimatları verir.
• Durumun devamı halinde, zorunluluk olmadıkça, gerekli donanıma sahip ve özel olarak görevlendirilenler dışındaki çalışanlardan işlerine devam etmeleri istenemez.
• Çalışanlar, kendileri veya diğerlerinin güvenliği için ciddi ve yakın tehlikeyle karşılaştıklarında ve amirine haber veremediklerinde, istenmeyen sonuçları önlemek için mevcut bilgileri ve teknik donanımları çerçevesinde müdahale edebilirler. İhmal veya dikkatsiz davranışları olmadıkça yaptıkları müdahaleden dolayı sorumlu tutulamazlar.

Çalışmaktan Kaçınma Hakkı (Madde 13)

• Çalışanlar, ciddi ve yakın tehlike durumunda kurula veya işverene başvurarak durumun tespitini ve gerekli tedbirlerin alınmasını talep edebilir.
• Kurul veya işveren talebi kabul ederse, çalışan gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Bu dönemdeki ücreti ve diğer hakları saklıdır.
• Çalışanlar, tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen güvenli yere gidebilir ve bu hareketlerinden dolayı hakları kısıtlanamaz.
• İş sözleşmesiyle çalışanlar, gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda iş sözleşmelerini feshedebilir. Toplu sözleşme veya toplu iş sözleşmesi ile çalışan kamu personeli, çalışmadığı dönemde fiilen çalışmış sayılır.

İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının Kayıt ve Bildirimi (Madde 14)

• İşveren tüm iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutar, incelemeler yapar ve raporlar düzenler.
• İşyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da iş ekipmanına zarar veren veya verme potansiyeli olan olaylar incelenir ve raporlanır.
• İşveren, iş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde SGK'ya bildirir.
• Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıkları, öğrenildiği tarihten itibaren üç iş günü içinde SGK'ya bildirilir.
• Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, Sağlık Bakanlığının uygun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.

Sağlık Gözetimi (Madde 15)

• İşveren, çalışanların sağlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
• Çalışanların sağlık muayeneleri; işe girişlerde, iş değişikliğinde ve iş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalardan sonra talep etmeleri hâlinde yapılır.
• Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışacaklar, işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz.
• Raporlar işyeri hekiminden alınır. 50'den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli işyerleri için ise ÇASMER'lerden, aile hekimlerinden veya diğer kamu sağlık hizmeti sunucularından da alınabilir. Raporlara itirazlar Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hakem hastanelere yapılır, verilen kararlar kesindir.
• Sağlık gözetimi maliyeti işverence karşılanır, çalışana yansıtılamaz.
• Çalışanın sağlık bilgileri gizli tutulur.

Çalışanların Bilgilendirilmesi (Madde 16)

• İşveren, çalışanları ve çalışan temsilcilerini işyerinin özelliklerini dikkate alarak aşağıdaki konularda bilgilendirir:
  • İşyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirler.
  • Yasal hak ve sorumlulukları.
  • İlk yardım, olağan dışı durumlar, afetler ve yangınla mücadele konularında görevlendirilen kişileri.
• Ciddi ve yakın tehlikeye maruz kalan veya kalma riski olan çalışanlar, tehlikeler ve bunlardan doğan risklere karşı alınmış ve alınacak tedbirler hakkında derhal bilgilendirilir.
• Başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanların bilgilendirilmesini sağlamak üzere, söz konusu çalışanların işverenlerine gerekli bilgileri verir.
• Risk değerlendirmesi, koruyucu ve önleyici tedbirler, ölçüm, analiz, teknik kontrol, kayıtlar, raporlar ve teftişten elde edilen bilgilere destek elemanları ve çalışan temsilcilerinin ulaşmasını sağlar.

Çalışanların Eğitimi (Madde 17)

• İşveren, çalışanların İSG eğitimlerini almasını sağlar.
• Eğitimler; işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliğinde, iş ekipmanının değişmesi halinde veya yeni teknoloji uygulanması halinde verilir.
• Eğitimler, değişen risklere göre yenilenir ve düzenli aralıklarla tekrarlanır.
• Çalışan temsilcileri özel olarak eğitilir.
• Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde, mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz.
• İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana ilave eğitim verilir. Ayrıca, herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir.
• Tehlikeli ve çok tehlikeli işyerlerinde; yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmadan, başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanlar işe başlatılamaz.
• Geçici iş ilişkisi kurulan işveren, İSG risklerine karşı çalışana gerekli eğitimin verilmesini sağlar.
• Verilecek eğitimin maliyeti çalışana yansıtılamaz.
• Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır. Eğitim sürelerinin haftalık çalışma süresinin üzerinde olması hâlinde, bu süreler fazla sürelerle çalışma veya fazla çalışma olarak değerlendirilir.

Çalışanların Görüşlerinin Alınması ve Katılımlarının Sağlanması (Madde 18)

• İşveren, görüş alma ve katılım konusunda çalışanlara veya çalışan temsilcilerine aşağıdaki imkânları sağlar:
  • İSG ile ilgili konularda görüşlerinin alınması, teklif getirme hakkının tanınması ve bu konulardaki görüşmelere katılmalarının sağlanması.
  • Yeni teknolojilerin uygulanması, iş ekipmanı seçimi, çalışma ortamı ve şartlarının çalışanların sağlığına etkisi konularında görüşlerinin alınması.
• İşveren, destek elemanları ve çalışan temsilcilerinin aşağıdaki konularda önceden görüşlerini alır:
  • İşyerinden görevlendirilecek veya dışarıdan hizmet alınacak işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer personel ile ilk yardım, yangınla mücadele ve tahliye işleri için kişilerin görevlendirilmesi.
  • Risk değerlendirmesi yapılarak, alınması gereken koruyucu ve önleyici tedbirlerin ve kullanılması gereken koruyucu donanım ve ekipmanın belirlenmesi.
  • Sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve koruyucu hizmetlerin yürütülmesi.
  • Çalışanların bilgilendirilmesi.
  • Çalışanlara verilecek eğitimin planlanması.
• Çalışanların veya çalışan temsilcilerinin, işyerinde İSG için alınan önlemlerin yetersiz olduğu durumlarda veya teftiş sırasında yetkili makama başvurmalarından dolayı hakları kısıtlanamaz.

Çalışanların Yükümlülükleri (Madde 19)

• Çalışanlar; aldıkları eğitim ve işverenin talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür.
• Eğitim ve talimatlar doğrultusunda çalışanların yükümlülükleri:
  • İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını kurallara uygun şekilde kullanmak ve güvenlik donanımlarını doğru kullanmak
  • Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak.
  • İşyerindeki tehlikeleri ve koruma tedbirlerindeki eksiklikleri derhal bildirmek.
  • Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlıkların giderilmesi konusunda iş birliği yapmak.
  • Kendi görev alanında, İSG'nin sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.

Çalışan Temsilcisi (Madde 20)

• İşveren, işyerinin değişik bölümlerindeki riskler ve çalışan sayılarını göz önünde bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla, çalışanlar arasında seçim veya atama yoluyla çalışan temsilcisi görevlendirir ve sayıları aşağıdaki gibidir:
  • 2-50 çalışanı olan işyerlerinde 1 temsilci
  • 51-100 çalışanı olan işyerlerinde 2 temsilci
  • 101-500 çalışanı olan işyerlerinde 3 temsilci
  • 501-1000 çalışanı olan işyerlerinde 4 temsilci
  • 1001-2000 çalışanı olan işyerlerinde 5 temsilci
  • 2001 ve üzeri çalışanı olan işyerlerinde 6 temsilci
• Birden fazla temsilci varsa, baş temsilci çalışan temsilcileri arasından seçilir.
• Çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok edilmesi veya riskin azaltılması için işverene öneride bulunma hakkına sahiptir.
• Görevlerini yürütmeleri nedeniyle temsilcilerin hakları kısıtlanamaz ve işveren tarafından gerekli imkanlar sağlanır.
• İşyerinde yetkili sendika bulunması halinde, işyeri sendika temsilcileri çalışan temsilcisi olarak da görev yapar.

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi (Madde 21)

• Konsey, ülke genelinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi için tavsiyelerde bulunmak üzere kurulmuştur.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu (Madde 22)

• Elli ve daha fazla çalışanı bulunan ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur ve kurul kararlarını uygular.
• Altı aydan fazla süren asıl işveren-alt işveren ilişkisinin olduğu hallerde:
  • Ayrı ayrı kurul oluşturulmuşsa, iş birliği ve koordinasyon asıl işverence sağlanır.
  • Asıl işveren tarafından kurul oluşturulmuş ise, kurul oluşturması gerekmeyen alt işveren, koordinasyonu sağlamak üzere yetkili bir temsilci atar.
  • Kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren, alt işverenin oluşturduğu kurula katılım için yetkili temsilci atar.
  • Kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren ve alt işverenin toplam çalışan sayısı elliden fazla ise, koordinasyonu asıl işverence yapılmak kaydıyla, asıl işveren ve alt işveren tarafından birlikte bir kurul oluşturulur.

İş Sağlığı ve Güvenliğinin Koordinasyonu (Madde 23)

• Aynı çalışma alanını birden fazla işverenin paylaşması durumunda işverenler; iş hijyeni ile iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin uygulanmasında iş birliği yapar.
• Yapılan işin yapısı göz önüne alınarak mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulması çalışmalarını koordinasyon içinde yapar ve birbirlerini/çalışan temsilcilerini bu riskler konusunda bilgilendirir.
• Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri veya sitelerde koordinasyon yönetim tarafından sağlanır.
• Yönetim, işverenleri uyarır ve uyarılara uymayanları Bakanlığa bildirir.

Teftiş ve İdari Yaptırımlar (Madde 24)

• Kanun hükümlerinin uygulanmasının izlenmesi ve teftişi, Bakanlık iş müfettişlerince yapılır.
• Teftişlerde 4857 sayılı Kanunun ilgili maddeleri uygulanır.
• Askeri işyerleri ve yurt güvenliği için madde üreten işyerlerinin denetimi, MSB ve Bakanlıkça hazırlanacak yönetmeliğe göre yürütülür.

Bakanlığın İnceleme, Kontrol, Denetim Yetki ve Sorumluluğu (Madde 24/A)

• Bakanlık; eğitim kurumları, OSGB'ler, ekipman muayene kuruluşları ve laboratuvarları inceleme ve denetleme yetkisine sahiptir.
• İnceleme, kontrol ve denetim yetkisi İSG Genel Müdürlüğü personeli tarafından yerine getirilir.
• Görevlendirilen personel, iş akışını aksatmamak ve mesleki sırları gizli tutmakla yükümlüdür.
• Gerektiğinde kolluk kuvvetlerinden yardım istenebilir.

İşin Durdurulması (Madde 25)

• İşyerinde hayati tehlike oluşturan bir durum tespit edildiğinde, tehlike giderilinceye kadar işin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur.
• Risk değerlendirmesi yapılmamış çok tehlikeli işlerde (maden, metal, yapı vb.) veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde iş durdurulur.
• İşin yeniden başlaması için durdurma sebeplerinin giderilmesi gerekir.
• İSG yönünden yetkili üç iş müfettişinden oluşan heyet, işin durdurulmasına karar verebilir.
• Tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi hâlinde, tespiti yapan iş müfettişi, heyet tarafından karar alınıncaya kadar geçerli olmak kaydıyla işi durdurur.
• İşin durdurulması kararı, ilgili mülki idare amirine ve işyeri dosyasının bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğüne bir gün içinde gönderilir.
• İşin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından kolluk kuvvetleri marifetiyle yirmidört saat içinde yerine getirilir.
• Tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi nedeniyle verilen işin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından kolluk kuvvetleri marifetiyle aynı gün yerine getirilir.
• İşveren itirazını 6 iş günü içinde iş mahkemesine yapabilir, itiraz işin durdurulmasını etkilemez. Mahkeme 6 iş günü içinde karar verir, mahkeme kararı kesindir.
• İşveren tehlikelerin giderildiğini Bakanlığa yazılı olarak bildirirse, 7 gün içinde inceleme yapılarak talep sonuçlandırılır.
• İşin durdurulması nedeniyle işsiz kalan çalışanlara ücretleri ödenir veya durumlarına göre uygun başka bir iş verilir. -Teknolojik gelişme, iş gücü kapasitesinin artırılması, üretim metotlarında yenilik gibi bir kısım unsurlar sağlanmadan üretim ve/veya imalat planlarına, iş programlarına aykırı hareket edilerek üretim zorlaması nedeniyle hayati tehlike oluşturacak şekilde çalışma biçimleri, işin durdurulma sebebi sayılır.
• Durdurulan işlerde izinsiz çalışma yaptıran işveren veya vekillerine 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilir.

Ölümlü İş Kazası Sebebiyle Kamu İhalesinden Yasaklama (Madde 25/A)

• Ölümlü iş kazası olan maden işyerlerinde kusuru yargı kararıyla tespit edilen işverenler, 2 yıl süreyle kamu ihalelerinden yasaklanır.

İdari Para Cezaları (Madde 26)

• 4. maddenin 1. fıkrasının (a) ve (b) bentlerindeki yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene her bir yükümlülük için 2.000 TL ceza verilir.
• İSG uzmanı veya işyeri hekimi görevlendirmeyen işverene görevlendirmediği her kişi için 5.000 TL, her ay için aynı ceza uygulanır. Diğer sağlık personeli görevlendirmeyen işverene 2.500 TL, her ay için aynı ceza uygulanır.
• 8. maddenin 1. ve 6. fıkralarına aykırı hareket eden işverene her bir ihlal için 1.500 TL ceza verilir.
• Risk değerlendirmesi yapmayan işverene 3.000 TL, aykırılığın devam ettiği her ay için 4.500 TL ceza verilir. 10.maddenin 4. fıkrasına aykırı hareket eden işverene 1.500 TL ceza verilir.
• 11 ve 12. maddelere aykırı hareket eden işverene her yükümlülük için 1.000 TL ceza verilir, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar ceza uygulanır.
• 14. maddenin 1. fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene 1.500 TL, 2. fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene 2.000 TL, 4. fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen sağlık hizmeti sunucuları veya yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına 2.000 TL ceza verilir.
• 15. madde ile ilgili bir ihlalde sağlık gözetimi yapılmayan her çalışan için 1.000 TL ceza verilir.
• 16. madde ile ilgili bir ihlalde bilgilendirilmeyen her çalışan için 1.000 TL ceza verilir.
• 17. maddedeki yükümlülükleri yerine getirmeyenlere, her bir aykırılık için çalışan başına 500 TL ceza verilir.
• 18. maddedeki yükümlülükleri yerine getirmeyen işverenlere 1.000 TL ceza verilir.
• 20. maddenin birinci ve dördüncü fıkralarında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene 1.000 TL ceza uygulanır. Aynı maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene ise, 1.500 TL ceza verilir.
• 22. maddedeki yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene her bir aykırılık için 2.000 TL ceza verilir.
• 23. maddenin ikinci fıkrasında belirtilen bildirim yükümlülüklerini yerine getirmeyen yönetimlere 5.000 TL ceza verilir.
• 24/A maddesine göre ölçüm-inceleme yapılmasına engel olanlara 5.000 türk lirası ceza kesilir.
• 25. maddenin altıncı fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene ihlale uğrayan her bir çalışan için bin Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar ceza uygulanır.
• Güvenlik raporu hazırlamayan işverene 50.000 TL, izinsiz faaliyete geçen işyerini işleten veya durdurulan işyerinde faaliyete devam eden işverene 80.000 TL ceza uygulanır.
• Yönetmeliklerde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene uymadığı her hüküm için aylık 1.000 TL ceza verilir.
• Çalışanlarına Standartlara uygun ve CE işaretli kişisel koruyucu donanım temin etmeyen işverenlere çalışan başına 500 tl ceza verilir, yer altı maden işletmelerinde çalışanların bulundukları yeri ve giriş çıkışlarını gösteren takip sistemini kurmayan işverenlere çalışan başına 500 tl ceza verilir.
• 14 üncü maddede belirtilen bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere uygulanacak idari para cezaları hariç gerekçesi belirtilmek suretiyle Çalışma ve İş Kurumu il müdürünce verilir. 14 üncü maddede belirtilen bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyenler için uygulanan idari para cezaları hariç olmak üzere bu Kanuna göre tahsil edilen idari para cezaları genel bütçeye gelir kaydedilir. 14 üncü maddede belirtilen bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere uygulanacak idari para cezaları ise doğrudan Sosyal Güvenlik Kurumunca verilir
• İdari para cezaları tebliğden itibaren 30 gün içinde ödenir. Tüzel kişiliği bulunmayan kamu kurum ve kuruluşları adına da düzenlenebilir.
• Para cezaları, işyerinin tehlike sınıfına göre artırımlı uygulanır.
• İşin durdurulması halinde, durdurmaya sebep olan fiilden ilgili idari para cezası uygulanmaz.
• Çalışan sayısıyla çarpılarak verilen idari para cezalarında üçüncü fıkra hükümleri uygulan