Inleiding tot het Strafrecht

Questions and Answers

Wat is strafrecht?

Geheel van rechtsregels die de strafbare gedragingen aangeven en de sancties bepalen.

Welke van de volgende sancties maken deel uit van het strafrecht?

Administratieve sancties

Burgerlijke sancties

Strafrechtelijke sancties (correct)

Disciplinaire sancties

Het strafrecht is een privaat recht.

False

Wat is het legaliteitsbeginsel in het strafrecht?

Geen misdrijf zonder wet en geen straf zonder wet. Signup and view all the answers

Het strafrecht is ook bekend als ________.

sanctierecht Signup and view all the answers

Welke theorie stelt dat de straf moet volgen omdat er iets misdaan is?

Vergeldende theorie Signup and view all the answers

Wat zijn klassieke opvattingen over straf?

Straf als leedtoewijzing Signup and view all the answers

Koppel de volgende termen aan hun beschrijving:

Formeel strafrecht = Rechtsregels over de procedure Materieel strafrecht = Rechtsregels over wat strafbaar is Bijzondere strafwetten = Specifieke wetten over bepaalde misdrijven Signup and view all the answers

Wat was het doel van de herziening van de wetgeving in 2006 voor het Militair Strafwetboek?

Vereisten van economische, sociale of politieke aard in het strafrecht opnemen. Signup and view all the answers

Wat is het principe van territorialiteit?

Het principe dat misdrijven gepleegd op het grondgebied van België gestraft worden volgens de Belgische wetten. Signup and view all the answers

Welke van de volgende uitspraken over de toepasselijkheid van de strafwet naar plaats zijn juist? (Selecteer alle die van toepassing zijn)

De Belgische strafwet geldt voor vreemdelingen die een misdrijf plegen in België. Signup and view all the answers

Wat zijn de constitutieve bestanddelen van een misdrijf?

De onderdelen van de strafbare gedraging waardoor het misdrijf zich veruiterlijkt. Signup and view all the answers

De onmiddellijke toepassing van procedurewetten is gelijk aan terugwerkende kracht.

False Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met de locus delicti?

De plaats waar het strafbaar feit is gepleegd. Signup and view all the answers

Welke van de volgende principes zijn van toepassing op de extraterritorialiteit? (Selecteer alle die van toepassing zijn)

Passief nationaliteitsbeginsel Signup and view all the answers

Welke rol speelt het legaliteitsbeginsel in het strafrecht?

Het bepaalt dat iemand pas als schuldig kan worden beschouwd wanneer er een wettelijke basis voor de straf is. Signup and view all the answers

Alle Belgische wetten zijn ook van toepassing op vreemdelingen die in België misdrijven plegen.

True Signup and view all the answers

Wat bevrijdt een dader van strafbaarheid ondanks het bestaan van een morele en materiële bestanddeel?

Er kunnen rechtvaardigingsgronden zijn waardoor de daad niet als misdrijf wordt gekwalificeerd. Signup and view all the answers

Wat zijn de mogelijke straffen voor gehele of gedeeltelijke vernieling van ongebruikmaking van wagens volgens artikel 521 Sw.?

15 dagen tot 3 jaar en 50-500 euro Signup and view all the answers

Een misdrijf heeft altijd een definitieve aard na de rechtszaak.

True Signup and view all the answers

Wanneer een misdrijf van misdaad naar wanbedrijf gaat, noemen we dit _______.

correctionalisering Signup and view all the answers

Match de termen met hun definities:

Wanbedrijf = Lichter misdrijf met milde straffen Misdaad = Zwaarder misdrijf met strengere straffen Correctie = Wijziging van een misdrijf van zwaarder naar lichter Contraventionalisering = Van wanbedrijf naar overtreding Signup and view all the answers

Wat is strafverzwarende omstandigheden?

Omstandigheden die de straf van de dader kunnen verzwaren. Signup and view all the answers

Wat is politieke misdaad?

Misdrijven die rechtstreeks gericht zijn tegen de politieke orde. Signup and view all the answers

Welke van de volgende opties is een voorbeeld van een gemengd politiek misdrijf?

Valsheid in geschriften met een politiek doel Signup and view all the answers

De aard van een misdrijf kan in de loop van de procedure veranderen door verzachtende omstandigheden.

True Signup and view all the answers

Wat gebeurt er bij de aanname van verzachtende omstandigheden?

Het misdrijf kan gecorrectionaliseerd of gecontraventionaliseerd worden. Signup and view all the answers

Wat stelt artikel 85 Sw.a. over verzachtende omstandigheden op correctionele straffen?

In principe is er geen toepassing van verzachtende omstandigheden op correctionele straffen in bijzondere wetten. Signup and view all the answers

Wat regelt artikel 100bis Sw?

De verhouding tussen het Militair Strafwetboek en het Strafrecht van de Gewone Regels met betrekking tot de deelneming van niet-militairen aan militaire misdrijven. Signup and view all the answers

Kan niemand vervolgd worden zonder dat dit door de wet bepaald is?

True Signup and view all the answers

Welke van de volgende uitspraken over het legaliteitsbeginsel is waar?

Nulla poena sine lege betekent geen straf zonder wet. Signup and view all the answers

Wat betekent nullem crimen sine lege?

Geen misdrijf zonder wet. Signup and view all the answers

Wat is de term voor de niet-naleving van decreten die strafbaar kan worden gesteld?

Strafbaarstelling. Signup and view all the answers

Wat is het effect van dwang of onoverkomenlijke dwaling op opzettelijke misdrijven?

Het ontnemt niet de opzet, maar de dader wordt niet verweten. Signup and view all the answers

De koning kan besluiten nemen die strafbaarstellingen bevatten?

True Signup and view all the answers

Minderjarigen kunnen altijd vrijgesproken worden van een misdrijf.

False Signup and view all the answers

De fiscale verantwoordelijkheid is _____ van een overeenkomst.

onafhankelijk Signup and view all the answers

Een __________ kan niet zonder meer leiden tot vrijspraak, maar tot maatregelen.

niet-toerekeningsvatbaarheid Signup and view all the answers

Wat leidt niet tot een vrijspraak?

Niet-toerekeningsvatbaarheid Signup and view all the answers

Wat is een voorbeeld van een administratieve sanctie?

Een GAS-boete van 200 EUR. Signup and view all the answers

Kan het Europees recht een bron van strafrecht zijn?

True Signup and view all the answers

Wat is de rol van het OM in verband met de bestanddelen van een misdrijf?

Het OM moet het bestaan van de bestanddelen van het misdrijf leveren. Signup and view all the answers

Wat zijn de twee schuldvormen in het strafrecht?

Opzet en Onachtzaamheid Signup and view all the answers

Wat vereist de wetgever bij de opheffing van strafwetten?

De strafwet moet uitdrukkelijk of stilzwijgend opgeheven worden. Signup and view all the answers

Een misdadige gedachte kan strafrechtelijk worden vervolgd.

False Signup and view all the answers

Wat gebeurt er als de strafvordering niet ontvankelijk is?

De strafrechter ontvangt de strafvordering niet. Signup and view all the answers

Wat betekent 'opzet' binnen de context van misdrijven?

De wil om een gedraging te stellen die door de wet verboden is. Signup and view all the answers

Wat zijn de vier strafbeïnvloedende regels?

Strafverminderende verschoningsgronden Signup and view all the answers

Bij voorbedachte rade heeft de dader zijn handeling __________ gedurende een zekere tijd beraamd.

beraamd Signup and view all the answers

Wat is 'onachtzaamheid' in de context van het strafrecht?

Het veroorzaken van een schadelijk gevolg door gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg. Signup and view all the answers

Wat houdt het algemeen beginsel van artikel 2 SW in?

De niet-retroactieve werking van de strafwet. Signup and view all the answers

Een nieuwe strafwet kan retroactief worden toegepast als deze milder is dan de oude wet.

True Signup and view all the answers

Wat geldt als uitzondering op de niet-terugwerkende kracht van de strafwet?

De retroactiviteit van de zachtere strafwet Signup and view all the answers

Wat is de hoofdregel voor de toepassing van de zwaarste straf volgens artikel 2, 2de lid SW?

De minst zware straf moet toegepast worden. Signup and view all the answers

De ______ van een strafwet kan niet retroactief toegepast worden.

terugwerkende kracht Signup and view all the answers

Wat gebeurt er als de rechter zich vergist en een verkeerde opdeciemen toepast?

Het HVC zal deze aanpassen zonder de zaak naar een nieuwe rechter te verwijzen. Signup and view all the answers

De strafverzwarende omstandigheid kan niet retroactief worden toegepast.

True Signup and view all the answers

Wat is de volgorde van straffen van zwaar naar licht volgens de regels?

Criminele straffen > Wanbedrijven > Overtredingen Signup and view all the answers

Wat is een voorbeeld van een gelegenheidswet?

Een wet die invoert dat auto wassen verboden is in warme zomers Signup and view all the answers

Wat is het belangrijkste kenmerk van de legaliteit van de straf?

Geen straf zonder wet. Signup and view all the answers

Hoe beïnvloedt leedtoevoeging de werking van de straf?

Het versterkt de preventieve werking van de straf. Signup and view all the answers

Wat is een gevolg van de toepassing van het legaliteitsbeginsel binnen het strafrecht?

Willekeur van de overheid wordt beperkt. Signup and view all the answers

Welke uitspraak over de werking van het strafrecht is juist?

Strafrecht is voornamelijk gericht op publiek belang. Signup and view all the answers

Wat verstaat men onder het principe 'nullem crimen sine lege'?

Misdrijven moeten bij wet vastgelegd zijn. Signup and view all the answers

Hoe verschilt strafrecht van privaat recht?

Strafrecht staat primair voor publiek belang. Signup and view all the answers

Wat is de functie van de sanctie binnen het strafrecht?

Het voorkomen van toekomstige misdrijven. Signup and view all the answers

Wat impliceert 'nulla poena sine lege' in het strafrecht?

Een straf kan alleen worden opgelegd op basis van een wet. Signup and view all the answers

Wat vereist het lex certa beginsel van een strafbepaling?

Dat de strafbepaling toegankelijk en voldoende precies is. Signup and view all the answers

Welke uitspraak over de rol van de rechter in relatie tot strafbepalingen is correct?

De rechter heeft de vrijheid om detailaspecten van strafbaarstellingen te interpreteren, maar moet rekening houden met nauwkeurigheid en duidelijkheid. Signup and view all the answers

Wat gebeurde er met de Drugswet van 2003 volgens het GWH?

De wet werd vernietigd vanwege te vage termen die in strijd waren met het legaliteitsbeginsel. Signup and view all the answers

In welke situatie heeft een nationale norm geen voorrang voor een internationale norm?

Als de nationale norm in strijd is met een internationale norm zonder directe werking. Signup and view all the answers

Welke vereiste is onvoldoende om te voldoen aan het legaliteitsbeginsel in strafwetgeving?

Dat de wet in detail regelt wat strafbaar is. Signup and view all the answers

Welke uitspraak over de onschendbaarheid van de koning is correct?

De koning kan niet worden aangeklaagd voor strafbare feiten. Signup and view all the answers

Wat is het gevolg van de parlementaire onschendbaarheid voor parlementsleden tijdens de zittijd?

Zij mogen alleen vervolgd worden met machtiging van de vergadering. Signup and view all the answers

Welke van de volgende beweringen over ministeriële immuniteit is juist?

Ministers zijn onschendbaar voor uitspraken tijdens hun functie. Signup and view all the answers

Wat is het doel van het invoeren van een strafbaarstelling door de decreetgever?

Het straffen van nieuwe categorieën van strafrechtelijke verantwoordelijkheid. Signup and view all the answers

Wat kan een gevolg zijn van het verlagen van de strafrechtelijke meerderjarigheidsgrens?

Minderjarigen kunnen strafrechtelijk worden vervolgd. Signup and view all the answers

Wat bepaalt artikel 88 van de grondwet over de koning?

De koning is onschendbaar voor strafvervolging. Signup and view all the answers

Welke uitspraak over koninklijke en ministeriële besluiten is correct?

Niet-naleving van ministeriële besluiten kan strafbaar worden gesteld. Signup and view all the answers

Wat vereist de wet bij de vervolging van een parlements lid buiten de zittijd?

Geen machtiging is vereist, ook niet bij heterdaad. Signup and view all the answers

Wat regelt artikel 105 van de Grondwet in relatie tot de koning?

De koning mag besluiten nemen ter uitvoering van bijzondere machten. Signup and view all the answers

Bij het toepassen van het territorialiteitsbeginsel, hoe verhouden Belgische wetten zich tot vreemdelingen?

Belgische wetten zijn ook van toepassing op vreemdelingen die in België misdrijven plegen. Signup and view all the answers

Wat is de rol van de vergadering bij het opheffen van parlementaire onschendbaarheid?

De vergadering vereist een meerderheid om parlementaire onschendbaarheid op te heffen. Signup and view all the answers

Wat is een hoofdfunctie van provincieraden en gemeenteraadsleden volgens de Provinciewet?

Het maken van provinciale reglementen van inwendig bestuur. Signup and view all the answers

Welke uitspraak over strafbaarstellingen en hun gevolgen is waar?

Decreetgevers kunnen zonder meer nieuwe strafbaarstellingen invoeren. Signup and view all the answers

Welke van de volgende uitspraken over strafwetgeving is waar?

Belgische wetgeving is ook van toepassing op vreemdelingen die misdrijven in België plegen. Signup and view all the answers

Wat is een belangrijke beperking voor ministers bij het uitvoeren van onderzoekshandelingen?

Voor bepaalde handelingen mag het Hof van Beroep geen machtiging vereisen. Signup and view all the answers

Wat is het kernprincipe van het legaliteitsbeginsel in het strafrecht?

Een daad moet wettelijk zijn vastgesteld als strafbaar voor vervolging. Signup and view all the answers

Wat vereist artikel 103 van de grondwet betreft de vervolging van ministers?

Er is altijd een machtiging vereist voor de vervolging van ministers. Signup and view all the answers

Hoe kunnen koninklijke besluiten verschillen van ministeriële besluiten?

Koninglijke besluiten kunnen zowel voor bijzondere als voor gewone wetgeving worden gebruikt. Signup and view all the answers

Wat is een mogelijke beperking van strafbarestellingen ingesteld door decreetgevers?

Ze dienen altijd in overeenstemming met de federale wetgeving te zijn. Signup and view all the answers

Wat impliceert het verlagen van de strafrechtelijke meerderjarigheidsgrens?

Er ontstaat een verschuiving in hoe strafrechtelijke verantwoordelijkheid wordt ongelimiteerd. Signup and view all the answers

Welk van de volgende beweringen over de rol van de decreetgever in het strafrecht is juist?

Decreetgevers kunnen straffen bepalen voor de niet-naleving van hun decreten. Signup and view all the answers

Welke procedure moet volgen worden als de decreetgever een nieuw soort straf wil invoeren?

Een eensluidend advies van de Ministerraad. Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met aangetoonde 'versnippering' in het context van het legaliteitsbeginsel?

Een toename van verschillende straffen voor dezelfde overtredingen. Signup and view all the answers

Welke uitspraak over de grondwet en het materieel strafrecht is waar?

De grondwet bepaalt dat de decreetgevers ook normen kunnen stellen binnen het materieel strafrecht. Signup and view all the answers

Welke van de volgende straffen is NOOIT opgenomen in Boek I van het SWB?

De doodstraf. Signup and view all the answers

Wat is de achterliggende reden voor de toevoeging van een 2de lid aan artikel 11 BWHI?

Om te reguleren dat decreetgevers duidelijke richtlijnen nodig hebben voor afwijkingen. Signup and view all the answers

Wat vereist de wetgever bij de invoering van nieuwe strafwetgeving?

Een eensluidend advies van de Ministerraad. Signup and view all the answers

Welke van de volgende uitspraken over het legaliteitsbeginsel is waar?

Het legaliteitsbeginsel vereist dat misdrijven enkel in wetten zijn vastgelegd. Signup and view all the answers

Welk van de volgende aspecten betreft een uitzondering op de toepassing van Boek I in de strafwet?

Specifieke decreten voor bijzondere inbreuken. Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk gevolg van de niet-naleving van decreten?

Het kan bestraft worden door de decreetgever zelf. Signup and view all the answers

Study Notes

Inleiding tot het Strafrecht

Strafrecht regelt de ordening van de gemeenschap via dwingende, afdwingbare regels.
Sancties kunnen burgerlijk (bijv. art. 1382 BW), administratief (bijv. GAS-boete) of disciplinaire (bijv. schorsing door de orde van geneesheren) zijn.
Strafrecht heeft als ultimum remedium de bescherming van fundamentele waarden wanneer andere sancties onvoldoende zijn.
Hoofdzakelijk beschermde rechtsgoederen zijn de mens en zijn bezittingen, met extra bescherming voor milieu en dieren via bijzondere strafwetten.

Definitie van Strafrecht

Geheel van rechtsregels dat strafbare gedragingen en sancties definieert, zoals straffen en beveiligingsmaatregelen.
Positief strafrecht omvat geldend recht in verdragen, wetten en decreten.
Wijsgerig strafrecht onderzoekt de rationale en morele fundamenten van straffen.

Theorieën van Straffen

Absolute leer: straf op basis van gepleegd misdrijf (vergeldende theorie).
Relatieve leer: straf als preventieve maatregel om misdrijven te voorkomen (preventieve theorie).
In praktijk vaak een combinatie van beide theorieën, met nadruk op relatieve leer.

Kenmerken van het Strafrecht

Strafrecht valt onder publiek recht: verticale rechtsverhouding tussen dader en gemeenschap.
Het Openbaar Ministerie (OM) handelt namens de gemeenschap, niet namens de staat.
Er bestaat ook een horizontale privaatrechtelijke rechtsverhouding tussen dader en slachtoffer, maar niet altijd essentieel voor strafrechtelijke procedures.

Legaliteitsbeginsel

Geen misdrijf zonder wet (nullum crimen sine lege) en geen straf zonder wet (nulla poena sine lege).
Dit waarborgt bescherming tegen willekeur van de overheid.
Strafrecht verschilt van privaat recht, waar herstel van schade het doel is, in plaats van publiek belang en leedtoevoeging aan de dader.

Kernbegrippen van het Strafrecht

Misdrijven zijn gedragingen waarop de wet een straf stelt, ook als ze gevaarlijk zijn zonder schade te veroorzaken.
Strafrechtelijke sancties zijn wettelijke reacties op de schending van strafnormen, met klassieke opvattingen over leedtoevoeging.
Evolutie in aandacht voor de dader, met een focus op individuele strafoplegging en resocialisering.

Indeling van het Strafrecht

Formeel strafrecht: regels over de procedure en bevoegdheid (Wetboek van Strafvordering).
Materieel strafrecht: regels over welke gedragingen strafbaar zijn en welke sancties gelden (Strafwetboek en bijzondere strafwetten).

Bijzondere en Gemeenrechtelijke Strafwetten

Gemeen recht (Strafwetboek) regelt algemene straffen en misdrijven.
Bijzondere strafwetten zijn specifiek en vaak aansluitend bij economische, sociale of politieke eisen.

Positief Strafrecht

Belangrijke artikelen die het legaliteitsbeginsel claimen omvatten de grondwet en het strafwetboek.
Misdrijven en straffen moeten wettelijk vastgelegd zijn op het moment van gedraging.
Draagwijdte van het legaliteitsbeginsel omvat regels uit andere normatieve teksten, niet alleen uit formele wetten.### Strafrechtelijke Bronnen
Strafrecht is beïnvloed door decreten en ordonnanties, die ook strafbaarstellingen kunnen bevatten.
Materieel strafrecht was oorspronkelijk voorbehouden aan de wetgever, maar decreetgevers kunnen nu ook optreden (artikel 11 BWHI).
Bij niet-naleving van decreten kan straf opgelegd worden door de decreetgever.
Boek I van het Strafwetboek (SWB) is van toepassing, behalve indien specifieke afwijkingen door decreet toegestaan zijn.

Afwijkingen van het Strafwetboek

Decreetgevers kunnen straffen invoeren die niet in Boek I staan, na toestemming van de Ministerraad.
Voor bijzondere inbreuken moet een specifiek advies worden ingewonnen.
Het invoeren van nieuwe strafbaarstellingen moet ook met toestemming van de Ministerraad.

Koninklijke en Ministeriële Besluiten

De koning kan besluiten nemen ter uitvoering van speciale en gewone machten op basis van de Grondwet.
Niet-naleving van ministeriële besluiten kan strafbaar zijn, met specifieke straffen voor overtredingen.

Provinciale en Gemeentelijke Regels

Provinciereglementen kunnen op basis van de Provinciewet worden gemaakt, met bestraffing van hoogstens 8 dagen cel en €200 boete.
Gemeentelijke reglementen zijn ook mogelijk en overtredingen kunnen bestraft worden met straffen of administratieve sancties.

Supranationaal Niveau

Strafrecht blijft voornamelijk een nationale bevoegdheid, maar EU-regelgeving beïnvloedt de nationale wetgeving.
Nieuwe strafbepalingen kunnen voortkomen uit Europese regelgeving, zoals witwassen en terrorisme.

Legaliteitsbeginsel

Controle op het legaliteitsbeginsel door het Hof van Cassatie (HvC) en het Grondwettelijk Hof (GWH).
Vage begrippen in wetten worden als strijdig met het legaliteitsbeginsel beschouwd.
Duidelijkheid en voorspelbaarheid van strafbepalingen zijn vereist.

Toetsing aan Hogere Normen

Nationale normen moeten voldoen aan internationale normen met voorrang bij conflicten.
Er zijn voorwaarden voor inbreuk op mensenrechten: legaliteit, legitimiteit en proportionaliteit.
Rechtbanken kunnen nationale wetten toetsen aan de Grondwet en buitensluiten bij conflict.

Kenmerken van Strafwetgeving

Strafwetten zijn van openbare orde; zij kunnen niet worden omzeild door private overeenkomsten.
Toestemming van het slachtoffer neemt de strafbaarheid niet weg; vervolging is vaak onafhankelijk van de benadeelde.

Interpretatie van Strafwetgeving

Bij twijfel in betekenis moet de werkelijke bedoeling van de wetgever worden vastgesteld.
Verschillende interpretatiemethoden: contextuele, taalkundige en teleologische interpretatie.

Interpretatiemiddelen

Authentieke interpretatie is een uitleg door de wetgever zelf.
Doctrinale en jurisprudentiële interpretaties zijn belangrijke hulpmiddelen voor rechtsgeleerden en rechters.

Toepasselijkheid van de Strafwet in de Tijd

Strafwetten treden in werking na bekendmaking, met verschillende termijnen afhankelijk van soort wet.
Niet-retroactieve werking van strafwetten; oude wet blijft geldig tenzij specifiek opgeheven.
Uitzondering: zachtere straffen van nieuwe wetten zijn retrospectief toepasbaar.

Niet-Terugwerkende Kracht

Legaliteitsbeginsel vereist dat de wet en gevolgen vooraf bekend zijn.
Nieuwe straffen of gewijzigde wetten zijn pas van toepassing op toekomstige feiten.
Veroordelingen moeten altijd gebaseerd zijn op de wetgeving die op dat moment gold.### Terugwerkende Kracht en Strafrecht
Retroactieve toepassing is toegestaan voor punitieve sancties, ongeacht interne kwalificatie.
Interpretatieve wetten blijven retroactief, ook als het om strafwetten gaat.
Een mildere strafwet kan retroactief worden toegepast, waardoor eerder gepleegde feiten niet langer strafbaar zijn.

Regelgeving van Sancties

De minst zware sanctie moet worden toegepast volgens artikel 2, tweede lid SW.
Sancties worden geordend van zwaar naar licht: misdaden < wanbedrijven < overtredingen.
Bij straffen van dezelfde aard is de zwaarste de langstdurende straf, zonder minimum in acht te nemen.

Toepassing van Mildere Strafwetten

Bij conflicten tussen wetten geldt: de lichtste straf wordt toegepast, zelfs als er een tussenliggende wet is die ook een lichtere straf voorziet.
Het Hof van Cassatie en het Grondwettelijk Hof hebben in bepaalde gevallen verschillende opvattingen over de retroactiviteit van nieuwe wetten en de straffen die ermee gepaard gaan.

Wetsconflicten en Strafbaarstelling

Retroactieve toepassing is mogelijk als de nieuwe wet een voorheen strafbaar gedrag haar strafrechtelijk karakter ontnemt.
Wijzigingen die de strafbaarstelling verzwakken, zoals het verminderen van strikte voorwaarden, kunnen retroactief worden toegepast.

Uitzondering op Terugwerkende Kracht

De regel voor terugwerkende kracht geldt niet voor gelegenheidswetten of periodieke reglementen.
Gelegenheidswetten worden ingevoerd om tijdelijke situaties te adresseren en zijn niet van toepassing na de intrekking bij het verdwijnen van speciale omstandigheden.

Extra Regels over Procedurewetten

Procedurewetten zijn onderhevig aan onmiddellijke toepassing, niet aan retroactiviteit.
Wijzigingen in bewijsvoering mogen niet retroactief worden toegepast als ze het recht van verdediging aantasten.

Principes van Territorialiteit en Extraterritorialiteit

Het beginsel van territorialiteit betekent dat Belgische wetten van toepassing zijn op alle misdaden gepleegd op Belgisch grondgebied.
Uitzondering voor extraterritorialiteit: straffen voor misdaden gepleegd door Belgen of vreemdelingen in het buitenland worden alleen in specifieke gevallen gestraft.

Lokalisatie van Strafbare Feiten

Beoordeling van waar het misdrijf plaatsvond is cruciaal voor de toepasselijke wetgeving.
Verschillende theorieën over locus delicti: handelingstheorie, resultaatstheorie, en ubiquiteitstheorie.
Ubiquiteitstheorie wordt in België aangenomen, wat betekent dat deelname aan een misdrijf in het buitenland als lokaal gepleegd wordt beschouwd.

Constitutieve Bestanddelen van Een Misdrijf

Constitutieve bestanddelen zijn de elementen die de strafbare gedraging definiëren en veruiterlijken.
Voorbereidende handelingen zijn niet relevant voor de lokalisatie, tenzij het gaat om de strafbare poging.

Belang van de Plaats van het Misdrijf

De plaats is essentieel voor de toepasselijke strafwet zonder rekening te houden met nationaliteit van de dader.
Belgische strafwetten zijn van toepassing op iedereen binnen het nationale grondgebied, inclusief vreemdelingen.

Legitimiteit van Incriminatie en Straf

Geen misdrijf zonder wet: prinsipe "nullum crimen sine lege" (Art. 12 GW).
Geen straf zonder wet: prinsipe "nulla poena sine lege" (Art. 14 GW).
Fundamentele waarborg tegen willekeur van de overheid.

Sanctierecht

Strafrecht als sanctierecht, in tegenstelling tot privaat recht, dat herstel van schade nastreeft.
Strafrecht richt zich op publiek belang, met straffen die leed toebrengen aan de dader.

Kernbegrippen van het Strafrecht

Misdrijven zijn gedragingen waarop de wet een straf stelt.
Legaliteitsbeginsel stelt dat wetgeving de basis vormt voor misdrijven en straffen.
Overtredingen zijn niet beperkt tot de formele wet, maar kunnen ook in normatieve teksten staan.

Decreten en Ordonnanties

Materieel strafrecht was aanvankelijk voorbehouden voor de wetgever.
De wet van 08/08/1980 BWHI staat de decreetgever toe om straffen in te voeren binnen eigen materieel bevoegdheid.
Decreetgever kan de niet-naleving van decreten strafbaar stellen.

Gelijkheidsbeginsel

Alle Belgen zijn gelijk voor de wet (Art. 10 GW).
Belgische wetten zijn ook van toepassing op vreemdelingen die in België misdrijven plegen.

Persoonlijke Immuniteiten

Onschendbaarheid van de Koning sluit alle strafvervolging uit (Art. 88 GW).
Parlementsleden zijn immuun voor strafvordering tijdens zitting, buiten functie kan vervolgd worden.
Ministers genieten dezelfde immuniteit in de uitoefening van hun functie.

Strafbaarstellingen door de Decreetgever

Decreetgever kan nieuwe strafbaarstellingen invoeren, ook voor niet eerder strafbare categorieën.
Regels voor afwijkingen van Boek I vereisen een bijzondere procedure en goedkeuring van de Ministerraad.

Koninklijke en Ministeriële Besluiten

Koninklijke besluiten binnen bijzondere en gewone macht van de koning kunnen strafbaarstellingen bevatten.
Ministeriële besluiten kunnen ook strafbaarstellingen opleggen bij niet-naleving.

Provinciële en Gemeentelijke Reglementen

Provinciale raden hebben de bevoegdheid om reglementen op te stellen onder de Provinciewet.
Vage termen in wetsbepalingen kunnen in strijd zijn met het lex certa-beginsel (heldere omschrijvingen van strafbare feiten).

Toetsing aan Hogere Normen

Rechters kunnen nationale normen toetsen aan internationale normen met directe werking.
In geval van conflict heeft de internationale verdragsnorm voorrang boven nationale wetgeving.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Dit quiz betreft de inleiding tot het strafrecht en zijn begripsbepalingen. We onderzoeken hoe de ordening van de gemeenschap plaatsvindt door middel van dwingende regels en de verschillende sanctiesystemen die hierop van toepassing zijn. Bereid je voor op een diepgaand begrip van de basisprincipes van het strafrecht.