Ilmiy tadqiqot va o‘quvchilar qiziqishi
45 Questions
1 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

O‘quvchining sevimli fani ko‘pincha qanday omillarga bog‘liq?

  • Do‘stlar va maktab binosi
  • TV dasturlari va internet
  • Sport va san’at bilan shug‘ullanish
  • Ota-onalar va ta’lim jarayoni (correct)

Tadqiqot ishlarini olib borish fanni rivojlantirishga xizmat qilmaydi.

False (B)

O‘quvchining qiziqishlari qanday jarayon orqali intilishga aylanishi mumkin?

O‘rganish va ta’lim jarayoni orqali.

Darslik va o‘quv qo‘llanmalar _____ fan sohasi haqida tasavvur shakllantirishga yo‘naltirilgan vositalardir.

<p>muayyan</p> Signup and view all the answers

Quyidagi omillardan qaysi biri fanning rivojlanishiga ta’sir etadi?

<p>Barcha javoblar to‘g‘ri (B)</p> Signup and view all the answers

O‘quvchilar voqea-hodisalarni bir-biridan farqlashni o‘rganish jarayonini boshlamaydi.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Ilm yo‘lidan ketgan insonlar kimlar deb ataladi?

<p>Olimlar.</p> Signup and view all the answers

Quyidagi tushunchalarni ularning mos xususiyatlari bilan bog‘lang:

<p>Ilm = Tadqiqotlar orqali rivojlanadi Ota-onalar = O‘quvchini yo‘naltiradi O‘quvchilar = Qiziqishlardan mutaxassislikka boradi Darsliklar = O‘rganish uchun vositadir</p> Signup and view all the answers

Ilmiy tadqiqotning asosiy maqsadlariga qaysilar kiradi?

<p>Yangi natijalarni oldindan ko‘ra bilish (A)</p> Signup and view all the answers

Ilmiy tadqiqot jarayonida dolzarb muammolarni aniqlash talab qilinmaydi.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Ilmiy izlanishlar qaysi bosqichda boshlanadi?

<p>Yuqori ta'lim bosqichida (D)</p> Signup and view all the answers

Ilm olish jarayoni juda oddiy va tez amalga oshiriladi.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Ilmga oid qanday birinchi qadamlar qo'yiladi?

<p>Ilmiy izlanishlar va yangi jarayonlarni oldindan ko‘ra bilish.</p> Signup and view all the answers

Ilmiy tadqiqotga asoslangan jamlanma, __________ deb nomlanadi.

<p>ilmiy axborot</p> Signup and view all the answers

Ilmiy tadqiqot ishining maqsadlari nimalardan iborat?

<p>Ilmiy bilimlarni chuqurlashtirish va obyektiv bilimlarni egallash.</p> Signup and view all the answers

Qaysi bilim ilmi tushunchalari bilan bog'liq xususiyatlarni moslang:

<p>Nazariy bilim = Verifikatsiyalangan bo'lishi kerak Kontseptual bilim = Kumulyativ xarakterga ega Amaliy bilim = Ilmiy tajribaga asoslangan Teorik bilim = Aniq va obyektiv bo'lishi zarur</p> Signup and view all the answers

Ilm-fanni ________ uchun o'z faoliyatini tashkil etish kerak.

<p>egallash</p> Signup and view all the answers

Qaysi tushuncha ilmiy etika bilan bog'liq emas?

<p>Oziq-ovqat mahsulotlari (A)</p> Signup and view all the answers

Ilm-fanning asosiy maqsadlaridan biri nima?

<p>Bilim olish (D)</p> Signup and view all the answers

“Ilm - igna bilan quduq qazishdir” maqoli ilm olish jarayonini tasvirlaydi.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Ilmiy bilim faqat nazariy xususiyatga ega.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Ilmiy ishlar qanday rasmiylashtiriladi?

<p>Ilmiy ishlar ma'lum standartlarga muvofiq rasmiylashtiriladi.</p> Signup and view all the answers

Ilmiy faoliyat qaysi jarayonlardan iborat?

<p>Ilmiy bilim olish, qayta ishlash va saqlash.</p> Signup and view all the answers

Quyidagi ilmiy tushunchalarni ularning ta’riflari bilan moslang:

<p>Ilm-fan = Mavjud bilimlar to‘plami Ilmiy tadqiqot = Yangi bilimlarni kashf etish jarayoni Ilmiy etika = Ilmiy faoliyatda axloqiy qoidalar Ilmiy ish = Tadqiqot asosida yozilgan ilmiy maqola</p> Signup and view all the answers

Kompilyativ talqinning asosiy xususiyatlari qaysi birida to'g'ri ifodalangan?

<p>Obyekt muammolarini ko'rsatmaydi (B)</p> Signup and view all the answers

Ijodiy talqin obyektni shunchaki izohlashni anglatadi.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Differensiatsiya nima?

<p>O'rganilayotgan obyekt xususiyatlarini boshqalaridan farqlash orqali o'rganish.</p> Signup and view all the answers

Fan — bu ___ning taraqqiyot qonuniyatlarini ochib beruvchi bilimlar tizimi.

<p>tabiat va jamiyat</p> Signup and view all the answers

Quyidagi talqinlarni ularning ta'rifi bilan moslang:

<p>Kompilyativ talqin = Obyektni ijobiy va salbiy tomonlarini bo'rtirib ko'rsatadi Dogmatik talqin = Qat'iy o'rnatilgan tushuntirish usuli Ijodiy talqin = Zamonaviy ilmiy qarashlarga bog'lab o'rganish Differensiatsiya = Obyekt xususiyatlarini boshqalardan farqlash</p> Signup and view all the answers

Ilmiy bilim olish jarayonida qaysi ikki jarayon asosiy rol o'ynaydi?

<p>Differensiatsiya va integratsiya (C)</p> Signup and view all the answers

Integratsiya ilmiy bilim olishda ustuvor yo'nalish emas.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Axborotni to'plashning zarurati nimada yotadi?

<p>axborot tuzilmasi va umumiy xususiyatlarini o'rganish zaruratida</p> Signup and view all the answers

Fan, atrofdagi dunyo haqida _______ bilimlarni aniqlaydi.

<p>obyektiv</p> Signup and view all the answers

Ilmiy bilish jarayoni va uning qismlari:

<p>Differensiatsiya = Xususiyatlarni farqlash Integratsiya = Alohidalash Ilmiy tavsiflash = Tavsif va tasniflash Ilmiy etika = Axloqiy mas'uliyat</p> Signup and view all the answers

Ilmni egallashda qanday metodologik omil muhim hisoblanadi?

<p>Axborotni to'plash (D)</p> Signup and view all the answers

Ilmiy bilish obyektiga aylanish jarayoni ilmshunoslik fanini yuzaga keltiradi.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Yuqori ma’naviyat va axloqiy mas’uliyat nima uchun muhim?

<p>Insoniyat, jamiyat va tabiat oldida mas'ullik hissini yaratadi.</p> Signup and view all the answers

Ilmiy tavsifda qanday ikki tur xususiyatlar ajratiladi?

<p>Umumiy xususiyatlar va farqli xususiyatlar (B)</p> Signup and view all the answers

Ilmiy tadqiqot jarayoni faqat o'rganishga qaratilgan.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Ilmiy talqinning bajarilishi nimadan iborat?

<p>Voqea-hodisalarni tushuntirish va izohlash.</p> Signup and view all the answers

Ilmiy tasnif so'zi _____ tilidan olingan.

<p>arab</p> Signup and view all the answers

Ilmiy talqinning ko'rinishlarini moslang:

<p>Ijodiy talqin = Obyektni zamonaviy ilmiy qarashlarga bog'lab o'rganish Ilmiy talqin = Anglangan voqea-hodisalarni tushuntirish Badiiy talqin = Ijodkorning usulini taqdim etish Kompilyativ talqin = Har xil manbalarni birlashtirish</p> Signup and view all the answers

Ijobiy talqin nima maqsadni ko'zlaydi?

<p>Matnning ijobiy va salbiy tomonlarini yoritish (C)</p> Signup and view all the answers

Ijodiy talqin shunchaki izohlashdir.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Ilmiy talqin uslubi qaysi jarayonlarda muhim rol o'ynaydi?

<p>Uslub ilmiy tadqiqotlarni taqdim etishda muhim rol o'ynaydi.</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Ilmiy bilish bosqichlari

Oddiy qiziqishdan boshlangan savollar asta-sekin ilmni chuqurroq o‘rganishga olib keladi.

Maktab ta’limi rol

Maktab ta’limi o‘quvchilarni fanlarning asoslari bilan tanishtiradi.

O‘qituvchi va ota-ona rol

O‘qituvchilar va ota-onalar o‘quvchining sevimli fanini aniqlash va mutaxassis bo‘lishga bo‘lgan xohish-istagini rivojlantirishga yordam beradi.

Mutaxassis bo‘lish uchun nimalar kerak?

Bo‘lg‘usi mutaxassis tanlagan sohasida mavjud hodisalarni chuqurroq o‘rganib, ularning o‘zaro bog‘liqligi, o‘xshashligi va farqlanishi haqida aniq tushunchaga ega bo‘lishi kerak.

Signup and view all the flashcards

Darsliklarning maqsadi

Darsliklar muayyan fan sohasi haqida tasavvur shakllantirishga yordam beradi.

Signup and view all the flashcards

Ilmni rivojlantirish omillari

Har bir fanda o‘rganilmagan jihatlar, noma’lum obyektlar va yana nimalarni bilish kerakligi ilmning rivojlanishini belgilaydi.

Signup and view all the flashcards

Ilmiy tadqiqotlar rol

Tadqiqotlar ilmiy bilishni rivojlantiradi.

Signup and view all the flashcards

Olimlar

Ilm-fan bilan shug‘ullanadigan insonlar ilm egalari, ya’ni olimlardir.

Signup and view all the flashcards

Ilm olish

Ilm - bu to'xtovsiz rivojlanib boruvchi, murakkab va sermashaqqat jarayon. Bu jarayon orqali inson jamiyat uchun zarur bo'lgan yangi bilimlarga ega bo'ladi.

Signup and view all the flashcards

Ilmiy tadqiqot

O'z izlanishlarni amalga oshirish, ilmiy bilimlarni chuqurlashtirish va voqelik haqidagi obyektiv bilimlarni egallash.

Signup and view all the flashcards

Bilim olish

Ilmiy tadqiqotlarni boshlashdan oldin, voqelikni idrok etish va atrof-muhit bilan tanishishdan boshlash lozim. Keyin, qiziqqan soha bo'yicha fanlarni o'qib-o'rganish kerak.

Signup and view all the flashcards

Ilmiy etika

Turli fanlar va sohalarda ilmiy izlanishlarni amalga oshirish uchun qo'llaniladigan qoidalar va printsiplar to'plami.

Signup and view all the flashcards

Ilmiy tavsiflash

Muayyan jarayon yoki hodisa haqida aniq va tushunarli ma'lumot berish. Bu ilmni tushunish va qiziqishni kuchaytirishga yordam beradi.

Signup and view all the flashcards

Ilmiy ishni aprobatsiya qilish

Ilmiy tadqiqot natijalarini o'rganish, baholash va tasdiqlash jarayoni.

Signup and view all the flashcards

Ilmiy natijalarni aniqlash

Ilmiy tadqiqot natijalarini aniqlash uchun ishlatiladigan metodlar to'plami.

Signup and view all the flashcards

Ilmiy ishlarni rasmiylashtirish

Ilmiy tadqiqotlarni rasmiylashtirish uchun qo'llaniladigan qoidalar va uslublar.

Signup and view all the flashcards

Differensiatsiya

Bir objektning xususiyatlarini boshqalardan ajratib ko'rsatish va o'rganish usuli.

Signup and view all the flashcards

Dogmatik talqin

Ilmiy sohalarda qat'iy o'rnatilgan, avtoritetlar tomonidan ma'qullangan va erkin fikrlashga imkon bermaydigan tushuntirish va izohlash usuli.

Signup and view all the flashcards

Ijodiy talqin

Bir obyektni o'rganishda uni shunchaki izohlash emas, balki zamonaviy ilmiy qarashlarga bog'lash va sintez qilishni nazarda tutuvchi usul.

Signup and view all the flashcards

Fan

Tabiat va jamiyatning taraqqiyot qonuniyatlarini ochib beruvchi va erishgan natijalarini atrof-muhitga ta'sir etuvchi bilim tizimi.

Signup and view all the flashcards

Ilm

O'qish-o'rganish va tadqiqot, tahlil qilish orqali erishiladigan bilim, ko'nikma va ma'lumot.

Signup and view all the flashcards

Integratsiya

Turli xil narsalarni birlashtirish, ular o'rtasidagi o'xshashliklarni aniqlash va ulardan bir butunlik yaratish.

Signup and view all the flashcards

Ilmiy usullar

Ilmiy tadqiqotda qo'llaniladigan usullar juda xilma-xil va keng ko'lamlidir. Muayyan uslubning ustunligi haqida gapirish mumkin emas.

Signup and view all the flashcards

Integrativ yondashuv

Birlashtirilish, aloqador bo'lish.

Signup and view all the flashcards

Informatika

Axborot to'plash va u bilan ishlash jarayonini to'g'ri tashkil qilish zarurati informatika va axborotlashtirishning rivojlanishiga olib keldi.

Signup and view all the flashcards

Ilmshunoslik

Ilmni o'rganish obyekti sifatida o'rganish.

Signup and view all the flashcards

Ilmiy tafakkur

Bilimlarni rivojlantirish uchun insonning tafakkuri, kasbiy mahorati, ma'naviyati va axloqiy mas'uliyati yuksak darajada bo'lishi kerak.

Signup and view all the flashcards

Ilm-fanning ta'siri

Ilm-fan jamiyatga foydali bo'lishi bilan birga, unga ziyon keltirishi ham mumkin.

Signup and view all the flashcards

Umumiy xususiyatlar

Ilmiy tavsifda, biror obyektning qaysi umumiy toifaga kirishini ko'rsatuvchi xususiyatlarni aniqlash.

Signup and view all the flashcards

Farqli xususiyatlar

Ilmiy tavsifda, biror obyektni boshqa o'xshash obyektlardan farqlashga yordam beruvchi xususiyatlarni aniqlash.

Signup and view all the flashcards

Ilmiy tasnif (klassifikatsiya)

Olingan ma'lumotlarni guruhlash va tahlil qilish jarayoni; obyektlarni umumiy va farqli xususiyatlariga ko'ra guruhlarga ajratish.

Signup and view all the flashcards

Ilmiy talqin

Tadqiqot natijalarini izohlash, tushuntirish va ma'no berish jarayoni.

Signup and view all the flashcards

Ilmiy talqindan maqsad

Voqealar, xususiyat va belgilarni ochib berish jarayoni;

Signup and view all the flashcards

Ilmiy talqinda qo'llaniladigan usullar

Ilmiy talqinda qiziqish, tajriba, qiyoslash va eksperiment-sinovlarni qo'llash.

Signup and view all the flashcards

Ilmiy Izlanish

Ilmiy tadqiqotning dastlabki bosqichi. Yangi jarayonlar va hodisalarni oldindan bilishni, dolzarb muammolarni aniqlashni va ularning yechimini taxmin qilishni o'z ichiga oladi.

Signup and view all the flashcards

Tadqiqot Rejasi

Tadqiqotning aniq maqsadi va natijalarini o'z ichiga olgan reja. Tadqiqotchining individual farazlaridan kelib chiqadi.

Signup and view all the flashcards

Ilmiy Tadqiqotning Maqsadlari

Ilmiy tadqiqotning asosiy maqsadi. Yangi natijalarni oldindan ko'ra bilib, hodisalarning kelgusidagi rivojini bashorat qilish, dalillarni aniqlash va tahlil qilish, tasniflash va umumlashtirish, kashf qilingan ilmiy yangiliklarni aniqlab, amaliy tavsiyalar berishdan iborat.

Signup and view all the flashcards

Bilishning Kumulyativ Xususiyati

Ilm-fanning rivojlanishining asosiy omili. Avvalgi barcha natijalarni to'plash, ularga aniqlik kiritish va ularni keyingi muvaffaqiyatlarga asos qilib olish.

Signup and view all the flashcards

Verifikatsiya

Ilmiy tadqiqot natijalarining nazorat qilinadigan isbotlanishi yoki tasdiqlanishi.

Signup and view all the flashcards

Ilmiy Dalillar

Ilmiy tadqiqotning asosiy tamoyili. Yangi kashfiyotlar ilmiy dalillar bilan asoslanishi kerak.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Seminar Mashgʻulotlari Mavzusi

  • Seminar mashgʻulotlari ilm-fanning jamiyat rivojlanishidagi oʻrni va fanning maqsad va vazifalariga bagʻishlangan.

Ilm-Fan, Ilmiy Bilim, Ilmiy Tadqiqot va Ilmiy Etika

  • Ilm-fan taraqqiyoti davlatlarning rivojlanish yoʻlini aniqlaydi.
  • Yoshlarning bilim olishga boʻlgan intilishi, ilm-fanni chuqur oʻrganishga harakat qilish mamlakat boyligi hisoblanadi.
  • Ta'lim sohasidagi islohotlar yoshlarning ilm va hunar egallashini ragʻbatlantiradi.
  • Yoshlarning ilmiy tadqiqotlarni amalga oshirishga yoʻnaltirilishi muhimdir.
  • Oliy ta'lim muassasalarida talabalarga ilmiy tadqiqot ishlarini olib borish usullari oʻrgatiladi.
  • Inson voqelikni tugʻilib, oʻzini anglagan paytdan boshlab idrok qiladi va oʻrganishga intiladi.
  • Bilim olish avval idrok qilishdan boshlanadi, keyin atrof-muhit va fanlarga qiziqish va oʻrganish kuchayadi.
  • Ilm olish jarayoni bosqichma-bosqich murakkablashib borib, tadrijiy ravishda ilmiy bilishga yoʻnaladi.
  • Tadqiqotlar, tadqiqiy faoliyat orqali ilm va ilmlilik yuzaga keladi.
  • Ilm olimlar tomonidan tabiatni muhofaza qilish va jamiyatni rivojlantirish uchun ishlatiladi.

Ilm-Fanni Egallash, Ilmiy Bilish

  • Ilm-fanni egallash murakkab va uzoq davom etadigan jarayondir.
  • Ilm-fan - bu jamiyatning oʻz-oʻzini va atrof-olamni bilish yoʻnalishidagi bilimlarning majmui.
  • Ilm olish jarayoni insonning qat'iyatini va kuchini talab qiladi.
  • Ilm olish qiziqarli va jamiyat uchun zarur jarayondir.
  • Dunyoviy va diniy bilimlarni oʻzaro integratsiya qilishga e'tibor berilmoqda.

Ilmiy Tavsiflash, Tasniflash va Ilmiy Talqin

  • Ilmiy bilimlar obyektlarni tavsiflash, tasniflash va talqin qilish orqali olinadi.

  • Ilmiy tavsif obyektning xususiyatlarini aniqlash va izohlashni oʻz ichiga oladi.

  • Ilmiy tasnif obyektning guruhlarga ajratilishini ko'rsatadi.

  • Ilmiy talqin ko'plab shakllarga ega boʻlib, ijodkorlik, sintez, ratsionallik va boshqalarni oʻz ichiga oladi.

  • Ilmiy talqin tadqiqotchining uslubi va ijodkorligi orqali namoyon boʻladi.

  • Ilm-fanning oʻziga xos metodologik omillari axborot tuzilmalarini oʻrganish va ilmiy izlanishning optimal tashkil etilishi hisoblanadi.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

ITM 1 (1) PDF Seminar Mashg‘ulotlari

Description

Ushbu test o‘quvchilarning sevimli fanlarini belgilovchi omillar va ilmiy tadqiqot jarayonlarini o'rganishga qaratilgan. Ilmiy izlanishlarning maqsadlari va boshlanishi bo'yicha savollar mavjud. O'quvchilarning qiziqishlari qanday rivojlanishi haqida fikr yuritiladi.

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser