Hoofdstuk 2: Rechtsstaat
30 Questions
1 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat is de primaire taak van de wetgevende macht?

De wetgevende macht stelt de wetten op.

Welke rol spelen ministers en ambtenaren in het uitvoerende macht?

Ze zijn verantwoordelijk voor het uitvoeren van de wetten.

Wat is klassenjustitie?

Klassenjustitie is wanneer rechters zich laten leiden door vooroordelen over sociale afkomst.

Wie is de eiser in een civiele rechtszaak?

<p>De eiser is degene die de zaak aan de rechter voorlegt.</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er als partijen er onderling niet uitkomen in een rechtszaak?

<p>De rechter spreekt dan een vonnis uit.</p> Signup and view all the answers

Wat is de functie van een dagvaarding?

<p>Een dagvaarding is een schriftelijke mededeling om voor de rechter te verschijnen.</p> Signup and view all the answers

Wat houdt het strafbaarheidsbeginsel in?

<p>Je kunt niet veroordeeld worden voor iets wat niet strafbaar is.</p> Signup and view all the answers

Wat betekent de ne bis in idem-regel?

<p>Die regel bepaalt dat je niet twee keer voor hetzelfde vergrijp kan worden vervolgd.</p> Signup and view all the answers

Wat is het verschil tussen privaatrecht en strafrecht?

<p>Privaatrecht regelt geschillen tussen burgers, terwijl strafrecht gaat over strafbare feiten.</p> Signup and view all the answers

Wat is een dwangsom in het kader van een rechtszaak?

<p>Een dwangsom is een geldbedrag dat aan de eiser moet worden betaald als de afspraken niet worden nageleefd.</p> Signup and view all the answers

Wat is het belangrijkste verschil tussen een misdrijf en een overtreding?

<p>Een misdrijf betreft ernstige strafbare feiten, terwijl een overtreding minder ernstige strafbare feiten betreft.</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de term 'verdachte' in binnen het strafrecht?

<p>Een verdachte is iemand van wie er een redelijk vermoeden van schuld aan een misdrijf of overtreding bestaat.</p> Signup and view all the answers

Wat is een dagvaarding en wat wordt hierin vermeld?

<p>Een dagvaarding is een officieel document dat aangeeft wanneer en waarom iemand voor de rechter moet verschijnen.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn strafuitsluitingsgronden?

<p>Strafuitsluitingsgronden zijn omstandigheden waardoor iemand, ondanks het plegen van een feit, niet schuldig wordt verklaard.</p> Signup and view all the answers

Wat is de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens?

<p>Het is een document dat in 1948 door de Verenigde Naties werd opgesteld, dat fundamentele mensenrechten wereldwijd definieert.</p> Signup and view all the answers

Wat is big data en hoe wordt het gebruikt door politie en justitie?

<p>Big data betreft de verzameling, opslag en analyse van grote hoeveelheden gegevens, vaak gebruikt voor predictive policing.</p> Signup and view all the answers

Wat betreft 'predictive policing'?

<p>Predictive policing is het gebruik van computermodellen en big data om criminaliteit te voorspellen.</p> Signup and view all the answers

Wat wordt er tijdens een terechtzitting beoordeeld?

<p>Tijdens een terechtzitting beoordeelt de rechter getuigenissen en bewijs tegen de verdachte.</p> Signup and view all the answers

Waarom zou een rechter iemand niet schuldig verklaren, ondanks het gepleegde feit?

<p>Omdat er mogelijk strafuitsluitingsgronden zijn die van toepassing zijn op de zaak.</p> Signup and view all the answers

Hoe kan de status van 'verdachte' de acties van de politie beïnvloeden?

<p>Als iemand als verdachte wordt aangemerkt, mag de politie diegene staande houden of aanhouden.</p> Signup and view all the answers

Wat is het belangrijkste kenmerk van een rechtsstaat?

<p>Burgers worden beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur van de overheid.</p> Signup and view all the answers

Leg uit wat het soevereiniteits- en democratiebeginsel inhoudt.

<p>Het houdt in dat burgers gezamenlijk een sociaal contract sluiten, waarbij ze hun rechten en plichten vastleggen.</p> Signup and view all the answers

Wat betekent de term 'nachtwakersstaat'?

<p>Een staat die zich voornamelijk inzet voor de veiligheid van haar burgers.</p> Signup and view all the answers

Wat is het verschil tussen verticale en horizontale werking van grondrechten?

<p>Verticale werking is tegen de staat, horizontale werking tussen burgers onderling.</p> Signup and view all the answers

Noem het principe dat de verdeling van de staatsmacht in drie takken beschrijft.

<p>Het beginsel van de trias politica.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn sociale grondrechten?

<p>Wetten die ervoor zorgen dat elke burger zich gelukkig voelt en fatsoenlijk kan leven.</p> Signup and view all the answers

Hoe verschilt een democratische rechtsstaat van een autoritaire staat?

<p>In een democratische rechtsstaat hebben burgers enige invloed in vrije verkiezingen, in een autoritaire staat niet.</p> Signup and view all the answers

Wat verankert de grondwet in een constitutionele monarchie zoals Nederland?

<p>De rechten van de burgers en de structuur van de overheid.</p> Signup and view all the answers

Wat bevordert rechtszekerheid voor burgers?

<p>De wet, die duidelijk aangeeft waar burgers aan toe zijn.</p> Signup and view all the answers

Wat houdt het legaliteitsbeginsel in?

<p>Dat er regels zijn die de staat dient te volgen en die niet kunnen worden ontwijkt.</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Rechtsstaat

Een staat waarin burgers met grondrechten worden beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur van de overheid.

Autoritaire staat

Een staat waar burgers niet of nauwelijks beschermd zijn tegen machtsmisbruik.

Democratische rechtsstaat

Een systeem waarin burgers invloed hebben op de overheid door middel van vrije en eerlijke verkiezingen.

Sociale rechtsstaat

Een rechtstaat waarin de overheid zich actief inzet voor de welvaart en welzijn van burgers.

Signup and view all the flashcards

Beginselen van de rechtsstaat

De basisprincipes waarop een rechtsstaat is gebaseerd.

Signup and view all the flashcards

Beginsel van de grondrechten

Het recht van alle mensen om in gelijkheid en vrijheid geboren te worden.

Signup and view all the flashcards

Soevereiniteits- en democratiebeginsel

Het principe dat burgers samen een overeenkomst sluiten om een vredige en georganiseerde samenleving te creëren.

Signup and view all the flashcards

Legaliteitsbeginsel

De overheid moet zich aan de wet houden, net als burgers.

Signup and view all the flashcards

Beginsel van de trias politica

De verdeling van de macht van de staat in drie takken: wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht.

Signup and view all the flashcards

Grondwet

De wet die de basisrechten van burgers vastlegt.

Signup and view all the flashcards

Wetgevende macht

De macht die wetten maakt en deze bindt voor iedereen.

Signup and view all the flashcards

Uitvoerende macht

De macht die wetten uitvoert en ze in de praktijk brengt.

Signup and view all the flashcards

Rechterlijke macht

De macht die oordeelt over geschillen en de juiste toepassing van de wet beoordeelt.

Signup and view all the flashcards

Scheiding van machten

Het voorkómen dat één macht te veel macht krijgt. Dus er is balans tussen de drie machten.

Signup and view all the flashcards

Privaatrecht

Een rechtszaak tussen twee of meerdere burgers, bedrijven of organisaties.

Signup and view all the flashcards

Eiser

Degene die een zaak aan de rechter voorlegt.

Signup and view all the flashcards

Gedaagde

Degene die door de rechter wordt gedaagd.

Signup and view all the flashcards

Dagvaarding

Een schriftelijke mededeling aan een persoon om voor de rechter te verschijnen.

Signup and view all the flashcards

Dwangsom

Een geldbedrag dat moet worden betaald als er niet aan de afspraken van de rechter wordt gehouden.

Signup and view all the flashcards

Strafbaarheidsbeginsel

Je kunt niet veroordeeld worden voor iets wat niet strafbaar is.

Signup and view all the flashcards

Misdrijf

Zware strafbare feiten, zoals moord, mishandeling of verkrachting.

Signup and view all the flashcards

Overtreding

Minder ernstige strafbare feiten, zoals overlast, vandalisme of wildplassen.

Signup and view all the flashcards

Verdachte

Iemand die wordt verdacht van een misdrijf of overtreding.

Signup and view all the flashcards

Staande houden

De politie mag iemand die wordt verdacht van een misdrijf of overtreding kort vasthouden.

Signup and view all the flashcards

Aanhouden

De politie kan iemand vasthouden in het politiebureau.

Signup and view all the flashcards

Tenlastelegging

De beschuldiging tegen de verdachte.

Signup and view all the flashcards

Terexitzitting

De zitting waar de rechter de zaak behandelt.

Signup and view all the flashcards

Strafuitsluitingsgronden

Redenen waarom iemand niet schuldig wordt bevonden, ook al heeft de verdachte het feit gepleegd.

Signup and view all the flashcards

Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM)

Een internationale verklaring over de rechten van de mens.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Hoofdstuk 2: Rechtsstaat

  • Rechtsstaat: Staat waar burgers beschermd zijn tegen machtsmisbruik door overheid. Deze bescherming ontbreekt in autoritaire staten.
  • Democratische rechtsstaat (Nederland): Burgers mogen meedoen aan vrije verkiezingen.
  • Sociale rechtsstaat: Wetten bevorderen welvaart en welzijn van burgers.
  • Beginselen van de rechtsstaat:
    • Grondrechten: Iedereen gelijk en vrij geboren.
    • Soevereiniteit/democratie: Burgers sluiten sociaal contract.
    • Legaliteitsbeginsel: Staat kan regels afdwingen, niet ontwijken.
    • Trias politica: Scheiding machten (wetgevende, uitvoerende, rechterlijke)

2.2 Grondwet en grondrechten

  • Constitutionele monarchie (Nederland): Grondwet sinds 1813.
  • Censuskiesrecht: Vroege verkiezingen, gebaseerd op inkomen/belasting.
  • Nachtwakersstaat: Staat beschermt vooral veiligheid burgers.
  • Sociale grondrechten: Zorgen voor fatsoenlijk leven van burgers.
  • Verticale werking: Grondrechten tegen de staat.
  • Horizontale werking: Grondrechten tussen burgers onderling.

2.3 Legaliteitsbeginsel

  • Het recht: Vastgelegde regels in wetten.
  • Rechtsorde: Georganiseerd geheel van regels.
  • Rechtszekerheid: Burgers weten waar ze aan toe zijn dankzij wetten.

2.4 Trias Politica

  • Wetgevende macht: Parlement stelt wetten op.
  • Uitvoerende macht: Ministers en ambtenaren voeren wetten uit.
  • Rechterlijke macht: Rechters beslissen over conflicten en straffen.
  • Scheiding machten: Verdeling van macht voorkomt machtsmisbruik.

2.5 Rechtsgebieden

  • Privaatrecht: Rechtszaken tussen burgers/rechtspersonen.
  • Partijen in rechtszaak: Eiser (verzoekende partij) en gedaagde (verantwoordelijke).
  • Geschil: Conflict aan de rechter voorgelegd.
  • Dagvaarding: Schriftelijk bericht om voor de rechter te verschijnen.
  • Vonnis: Beslissing van de rechter.
  • Dwangsom: Geldboete als iemand zich niet aan afspraken houdt.

2.6 Strafrecht

  • Strafbaarheidsbeginsel: Iets moet strafbaar zijn om te kunnen worden vervolgd.
  • Strafbepaling: Duidelijke omschrijving van strafbare handelingen.
  • Ne bis in idemregel: Iemand kan niet twee keer vervolgd worden voor dezelfde vergrijp.
  • Wetboek van Strafrecht: Verschil tussen misdrijven (ernstig) en overtredingen (minder ernstig).

2.7 Strafrecht: Berechting

  • Tenlastelegging: Bescherming en details van de tenlastelegging om te voorkomen dat mensen overbodige kosten maken
  • Terechtzitting: Getuigen verhoord en bewijs onderzocht.
  • Strafuitsluitingsgronden: Redenen waarom iemand niet verantwoordelijk is voor misdrijf of overtreding.

2.8 De rechtsstaat Internationaal

  • Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM): Morele basis van de rechtsstaat.
  • 1948

2.9 Big Data

  • Big data: Grote hoeveelheden digitale gegevens.
  • Predictive Policing: Voorspellen van criminaliteit met big data.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

Maatschappijleer Hoofdstuk 2: Rechtsstaat PDF

Description

Dit quiz gaat over de beginselen van de rechtsstaat, inclusief grondrechten en de democratische rechtsstaat zoals in Nederland. Leer over de scheiding der machten en de rol van de grondwet in het waarborgen van burgerrechten en sociale voorzieningen. Ideaal voor studenten die inzicht willen krijgen in het functioneren van de rechtsstaat.

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser