Hoofdstuk 2 Bespiegeling Begrippen
47 Questions
1 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat is een aflaat binnen de katholieke kerk?

  • Een (gedeeltelijke) kwijtschelding van straf voor zonden. (correct)
  • Een type religieuze muzikale compositie.
  • Een vorm van middeleeuwse literatuur.
  • Een soort kerkelijke vergadering.

Wat is een altaarstuk?

  • Een kunstwerk dat op het altaar wordt geplaatst. (correct)
  • Een religieus kledingstuk voor priesters.
  • Een type chorale zanggroep.
  • Een middeleeuwse rommelmarkt.

Welk van de volgende beschrijvingen past het best bij een amfitheater?

  • Een type openluchtmuseum.
  • Een ovaal theater met oplopende zitplaatsen. (correct)
  • Een ondergrondse schuilplaats voor vluchtelingen.
  • Een rond gebouw voor kerkelijke bijeenkomsten.

Wat houdt de term 'annunciatie' in?

<p>De aankondiging van de aartsengel Gabriël aan Maria. (C)</p> Signup and view all the answers

Wie zijn de apostelen?

<p>De twaalf leerlingen en volgers van Christus. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn artes liberales?

<p>De vrije kunsten binnen oudheid en middeleeuwse opleidingen. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is kenmerkend voor een bedelorde?

<p>Ze vestigen zich in steden en ontvangen giften. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een bestiarium?

<p>Een geïllustreerd manuscript met dieren en fabeldieren. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een palazzo in Italië?

<p>Een groot prestigieus gebouw voor gezaghebbende families (D)</p> Signup and view all the answers

Wat betekent 'passiespel'?

<p>Een toneelspel over het lijden van Christus (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een pelgrimstocht?

<p>Een bedevaartstocht naar heilige plaatsen (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is polyfonie?

<p>Een meerstemmige compositietechniek (D)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt een processie in?

<p>Een plechtige kerkelijke optocht (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een reliëf?

<p>Een driedimensionale gebeeldhouwde afbeelding (D)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn relieken?

<p>Overblijfselen van heiligen of voorwerpen die zij hebben aangeraakt (B)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt verstaan onder de renaissance?

<p>Heropleving van klassieke idealen en kunst (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de kenmerkende leefwijze van de cisterciënzers?

<p>Soberheid en navolging van Christus (A)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met 'gebrandschilderd glas'?

<p>Gekleurd glas met patronen aangebracht door versmelting (B)</p> Signup and view all the answers

Welke stijl in de architectuur wordt gekarakteriseerd door luchtbogen en spitsbogen?

<p>Gotiek (C)</p> Signup and view all the answers

Wat typeert de cluniacenzers in vergelijking met de cisterciënzers?

<p>Aandacht voor luxe en rijkdom (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een 'contratenor' in de vocale polyfonie?

<p>Een hoge mannenstem equivalent aan een altstem (C)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn 'getijden' in de katholieke kerk?

<p>Officiële gebeden op vaste tijden (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een 'halfzuil'?

<p>Een zuil die tegen een muur is gebouwd (D)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt verstaan onder 'fresco'?

<p>Muur- of plafondschildering op natte kalk (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een handschrift?

<p>Een document dat met de hand is geschreven. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat betekent heiligverklaring?

<p>Een officiële verklaring door de paus voor een heilige. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met hoofse liefde?

<p>De verering en bezinging van een onbereikbare vrouw. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kapiteel?

<p>Een kopstuk van een zuil of pijler. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kathedraal?

<p>De eigen kerk van de bisschop in zijn bisdom. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een komedie?

<p>Dramavorm met een vrolijke en satirische toon. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn kruistochten?

<p>Internationale tochten met ridders gericht op geloofsverspreiding. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt het laatste oordeel in?

<p>Een dag waarop God over goed en kwaad oordeelt. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is de functie van een luchtboog in de constructie van een kerk?

<p>Het afleiden van druk van gewelven en dak (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een martelaar?

<p>Iemand die gestorven is voor zijn geloof of overtuiging (D)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met melismatisch in vocale muziek?

<p>Het zingen van meerdere noten op één lettergreep (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de functie van het middenschip in een kerk?

<p>Het vormt het deel dat de zijbeuken omgeeft (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een mirakelspel?

<p>Een middeleeuws theatergenre met volkse inhoud (C)</p> Signup and view all the answers

Wat omvat de mis in de rooms-katholieke kerk?

<p>Vaste terugkerende onderdelen en gezongen delen (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is een mysteriespel?

<p>Een toneelspel over het leven van heiligen (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is de kenmerken van romaanse bouwkunst?

<p>Rondbogen en zware massieve dragende muren (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijke functie van een roosvenster in een kerkgebouw?

<p>Het afsluiten van het middenschip en het dwarsschip (B)</p> Signup and view all the answers

Wat defineert scholastiek in de middeleeuwen?

<p>De verbinding tussen de leer van de kerk en filosofie van de Oudheid (B)</p> Signup and view all the answers

Waarvoor dient een scriptorium in een klooster?

<p>Voor het kopiëren en bewaren van boeken (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is een steunbeer?

<p>Een massieve verzwaring ter versterking van de muur (C)</p> Signup and view all the answers

Wat beschrijft een vagant het beste?

<p>Een rondtrekkende geestelijke of student (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is de functie van een tongewelf?

<p>Het is een gewelf in de vorm van een halve cilinder (A)</p> Signup and view all the answers

Wat karakteriseert een troubadour?

<p>Een zanger die in adellijke kringen optreedt met niet-kerkelijke muziek (A)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Aflaat

Binnen de katholieke kerk: een (gedeeltelijke) kwijtschelding van straf voor de zonden die iemand heeft begaan. Een aflaat wordt door de kerk afgegeven in ruil voor bijvoorbeeld schenkingen of het ondernemen van een pelgrimstocht.

Altaarstuk

Kunstwerk dat op het altaar wordt geplaatst. Vaak een paneel of een veelluik met een aantal panelen, waarop heiligen of Bijbelse voorstellingen zijn afgebeeld.

Amfitheater

Ovaal theater met oplopende zitplaatsen (tribune).

Annunciatie

Letterlijk: aankondiging. Boodschap van de aartsengel Gabriël aan Maria dat zij moeder zal worden van Christus.

Signup and view all the flashcards

Apostel

Elk van de twaalf leerlingen en volgers van Christus, de eerste verspreiders van het christelijke geloof.

Signup and view all the flashcards

Apsis

Halfronde nis of uitbouw waarmee het koor van de kerk wordt afgesloten.

Signup and view all the flashcards

Artes Liberales

Letterlijk: de vrije kunsten. Zeven takken van wetenschap of vakken die deel uitmaken van het studieprogramma in oudheid en middeleeuwse opleidingen.

Signup and view all the flashcards

Bedelorde

Type kloosterorde ontstaan in de eerste helft van de dertiende eeuw, die zich vestigt in de steden en in het eigen levensonderhoud voorziet door het ontvangen van giften in ruil waarvoor de orde diensten aan de stad verleent, zoals onderwijs en ziekenzorg.

Signup and view all the flashcards

Cluniacenzers

Kloosterorde gesticht in Cluny, bekend om hun luxe en rijkdom ter ere van God. Hun levenswijze, liturgie en bouwstijl weerspiegelen deze opvallende rijkdom.

Signup and view all the flashcards

Cisterciënzers

Kloosterorde gesticht in Citeaux, die bekendstaan om hun soberheid en navolging van Christus. Hun levenswijze, liturgie en bouwstijl stralen deze soberheid uit.

Signup and view all the flashcards

Contratenor

Hoge mannenstem met een stembereik vergelijkbaar met een lage vrouwenstem (altstem). In vocale polyfonie vormt deze stem de tegenstem van de tenor.

Signup and view all the flashcards

Fresco

Muurschildering aangebracht op natte kalk. De pigmenten trekken in de muur tijdens het drogen.

Signup and view all the flashcards

Getijden

Geheel van officiële gebeden in de katholieke kerk, uitgevoerd op vaste tijdstippen van de dag.

Signup and view all the flashcards

Glas in lood

Venster bestaande uit gekleurde glasstukken, bijeengehouden door loodlijsten en smalle loodstrips.

Signup and view all the flashcards

Gotiek

Stijl in architectuur en beeldende kunst, die ontstond in de late Middeleeuwen. Kenmerkend zijn luchtbogen, spitsbogen, grote raampartijen en een streven naar detail en realisme.

Signup and view all the flashcards

Gregoriaans

Eenstemmige Latijnse kerkzang zonder begeleiding, die wordt gezongen in de katholieke kerk.

Signup and view all the flashcards

Heiligverklaring

Officiële verklaring door de paus voor een persoon die als martelaar voor het geloof is gedood of tijdens het leven wonderen heeft verricht waarin de macht van God is geopenbaard.

Signup and view all the flashcards

Hoofse liefde

Benaming voor de aandacht die in de late middeleeuwen in Frankrijk ontstaat aan adellijke hoven voor de verering en het bezingen van – en voor de verliefdheid op - een (onbereikbare) vrouw.

Signup and view all the flashcards

Kapelmeester

Leider van een kapel, dirigent.

Signup and view all the flashcards

Kapiteel

Kopstuk van een zuil, pijler of pilaster waaraan je de bouworde herkent.

Signup and view all the flashcards

Kathedraal

De eigen kerk van de bisschop in zijn bisdom, ook wel dom genoemd.

Signup and view all the flashcards

Komedie

Dramavorm ontstaan in het antieke Griekenland die zich van de tragedie onderscheidt door de vrolijke, satirische toon, een volks karakter en vaak goede afloop.

Signup and view all the flashcards

Kruistocht

Internationale tochten met ridders van de elfde tot en met de dertiende eeuw, gericht op de verspreiding van het christelijk geloof en de heroveringen van Jeruzalem op de moslims.

Signup and view all the flashcards

Laatste oordeel

De dag die zowel in het christelijke, islamitische als joodse geloof genoemd wordt, waarop God over alle (ook de eerder gestorven) mensen een oordeel over goed en kwaad velt.

Signup and view all the flashcards

Luchtboog

De zichtbare boogvormige constructie aan de buitenkant van de kerk, die de druk van gewelven en dak afleidt.

Signup and view all the flashcards

Manuscript

Handgeschreven documenten voor de uitvinding van de boekdrukkunst. Gebundeld tot een boek worden ze 'codex' genoemd.

Signup and view all the flashcards

Martelaar

Iemand die wordt vereerd omdat hij leed en stierf voor zijn geloof of overtuiging. Denk aan heiligen die stierven tijdens christenvervolging.

Signup and view all the flashcards

Melismatisch

Het zingen van meerdere noten op één lettergreep in eenstemmige vocale muziek.

Signup and view all the flashcards

Middenschip

Het langste deel van een kerk met een kruisvormige plattegrond, gelegen in de lengte-as en omgeven door zijbeuken.

Signup and view all the flashcards

Mysteriespel

Toneelstuk gebaseerd op Bijbelverhalen of het leven van heiligen, uitgevoerd buiten de kerk.

Signup and view all the flashcards

Mystiek

Het streven naar en de persoonlijke ervaring van één te worden met God.

Signup and view all the flashcards

Neumen

Vroege vorm van muzieknotatie, voor de notenbalknotatie. De vorm geeft stijgende en dalende melodie aan.

Signup and view all the flashcards

Rondboog

Een halfronde boog die de bovenkant vormt van een poort, raam of gewelf. Veel gebruikt in de klassieke oudheid door de Romeinen en in de middeleeuwen in romaanse kerken.

Signup and view all the flashcards

Scholastiek

Filosofische praktijk op middeleeuwse scholen en universiteiten waarin een verbinding wordt gemaakt tussen de leer van de kerk en filosofen uit de Oudheid, met name Aristoteles.

Signup and view all the flashcards

Roosvenster

Rond venster als onderdeel van de portalen in een kerkgebouw waarmee het middenschip en het dwarsschip worden afgesloten. Vaak voorzien van gebrandschilderde ramen.

Signup and view all the flashcards

Scriptorium

Schrijfkamer, ruimte waar boeken in een klooster worden gekopieerd en bewaard.

Signup and view all the flashcards

Sinopia

Voortekening of schets als basis voor een fresco schildering. Het woord synopsis is hiervan afgeleid.

Signup and view all the flashcards

Skeletbouw

Constructiewijze toegepast vanaf de gotiek waarbij gewicht gedragen wordt door een geraamte en muren alleen dienen om ruimtes te scheiden.

Signup and view all the flashcards

Steunbeer

Massieve verzwaring ter versterking van de muur om de zijwaartse druk van gewelven, luchtbogen of daken op te vangen.

Signup and view all the flashcards

Syllabisch

Een syllabe is een lettergreep. In syllabische vocale muziek wordt per lettergreep slechts één noot gezongen.

Signup and view all the flashcards

Wat is een Palazzo?

Een groot paleis in Italië waar machtige families woonden en werkten. Het kon ook dienen als hoofdkantoor voor instellingen.

Signup and view all the flashcards

Wat is een Passiespel?

Een toneelstuk, vooral in de late Middeleeuwen en vroegrenaissance, waarbij het lijden en de kruisiging van Christus centraal staan.

Signup and view all the flashcards

Wat is een pelgrimstocht?

Een reis naar heilige plaatsen, vaak met het doel om relieken te bekijken.

Signup and view all the flashcards

Wat is een pijler of kolom?

Een smalle, verticale ondersteuning in een muur die gebruikt wordt om de constructie te versterken. Ze kunnen halfrond (halfzuil) of plat (pilaster) zijn.

Signup and view all the flashcards

Wat is polyfonie?

Een muziekcompositietechniek waarbij verschillende melodieën tegelijk worden gespeeld, waardoor er meerdere stemmen ontstaan.

Signup and view all the flashcards

Wat is een processie?

Een plechtige kerkelijke optocht, vaak met heilige voorwerpen.

Signup and view all the flashcards

Wat is een psalm?

Een lied uit de Bijbel (Oude Testament) dat in de kerk en soms thuis wordt gezongen.

Signup and view all the flashcards

Wat is relief?

Een driedimensionale afbeelding, gemaakt van hout, brons, steen, etc. die niet volledig vrijstaand is. Het heeft een driedimensionale voorkant en meestal een platte achterkant.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Hoofdstuk 2 Bespiegeling Begrippen

  • Aflaat: Gedeeltelijke kwijtschelding van straf voor zonden binnen de katholieke kerk. Afgegeven in ruil voor schenkingen of pelgrimstochten.
  • Altaarstuk: Kunstwerk geplaatst op het altaar, vaak een paneel of veelluik met voorstellingen van heiligen of Bijbelse gebeurtenissen.
  • Amfitheater: Ovaal theater met oplopende zitplaatsen (tribunes).
  • Anunciatie: Aankondiging van de aartsengel Gabriël aan Maria dat ze moeder van Christus zal worden.
  • Apostel: Een van de twaalf leerlingen van Christus; de eerste verspreiders van het christelijke geloof.
  • Aps: Halfronde nis of uitbouw in het kerkkoor.
  • Artes liberales: De vrije kunsten, zeven wetenschappelijke vakken in middeleeuwse opleidingen.
  • **Bedelorde:**Kloosterorde uit de 13e eeuw, die leeft van giften en diensten verleent aan de stad (onderwijs en zorg).
  • Bestiarium: Middeleeuws geïllustreerd manuscript met dieren, fabeldieren en mensen uit klassieke en Bijbelse bronnen.
  • Cantus firmus: Hoofdmelodie als uitgangspunt in meerstemmige muziek.
  • Chanson: Letterlijk: liederen; in de middeleeuwen, niet religieuze liederen van Franse troubadours. Nu breder: Franstalige liederen.
  • Cisterciënzers: Kloosterorde uit de romaanse tijd (in Citeaux); kenmerkend soberheid in leefwijze, liturgie en bouwstijl.
  • Cluniacenzers: Kloosterorde (in Cluny); kenmerkend luxueuze en rijkelijke leefwijze, liturgie en bouwstijl.
  • Contratenor: Hoge mannenstem met stembereik van een lage alt.
  • Fresco: Muur- of plafondschilderingen aangebracht op natte kalklaag.
  • Gebrandschilderd glas: Gekleurd glas met voorstellingen of patronen, vaak in combinatie met glas-in-lood.
  • Getijden: Officiële gebeden van de katholieke kerk op vaste tijden van de dag.
  • Gilde: Werknemers met hetzelfde beroep in een samenwerkingsverband.
  • Glas in lood: Vensterraam met gekleurde stukken glas met loodlijsten.
  • Gotiek: Architectuurstijl met luchtbogen, spitsbogen en grote raampartijen.
  • Gregoriaans: Een-stemmige Latijnse onbegeleide kerkzang.
  • Halfzuil: Een zuil die half in de muur is verzonken.
  • Handscriptie: Schriftelijk document geschreven met de hand (voor boekdrukkunst).
  • Heiligverklaring: Paus erkent een persoon tot martelaar (sterfende voor geloof) voor de kerk.
  • Hoofse liefde: Middeleeuws concept van verliefdheid en verering voor een adellijke vrouw.
  • Kapelmeester: Leider van een kapel, dirigent.
  • Kapiteel: Versierde kopstuk aan een zuil, pilaar of pilaster.
  • Kathedraal: Kerk van een bisschop.
  • Komedie: Type drama met vrolijke, satirische toon.
  • Kruistocht: Militaire campagnes (11e - 13e eeuw) om Jeruzalem te heroveren.
  • Laatste oordeel: Dag van het oordeel van God over alle mensen, voor- en nageslacht, over hun gedragingen.
  • Lijnperspectief: Methode om diepte op een plat vlak te suggereren.
  • Liturgie: Gebeden, rituelen en handelingen in een kerkdienst.
  • Liturgisch drama: Uitbreiding van de liturgie door dialoog en theatrale middelen.
  • Luchtboog: Constructie in een kerk; geeft ondersteuning aan de constructie.
  • Manuscript: Geschreven documenten (voor de uitvinding van de boekdrukkunst).
  • Martelaar: Persoon die sterft voor zijn geloof.
  • Melismatisch: Verschillende tonen per lettergreep.
  • Middenschip: Belangrijkste ruimte in een kruisvormige kerk.
  • Mirakelspel: Middeleeuws toneelgenre, vaak religieus van inhoud (niet in de kerk).
  • Mis: Vooral Rooms Katholieke religieuze dienst.
  • Mysteriespel: Toneelstuk gebaseerd op Bijbelse verhalen of heiligenlevens.
  • Mystiek: Streven naar eenheid met God.
  • Neumen: Vroege vorm van muzieknotatie.
  • Opera: Drama dat gecombineert woord, muziek, orkest en decor.
  • Palazzo: Groot prestigieus gebouw (wonen, werken) in Italië.
  • Passie: Lijdensverhaal van Jezus Christus.
  • Passiespel: Toneelspel over het lijden van Jezus.
  • Pelgrimstocht: Bedevaartstocht naar heilige plaatsen.
  • Pijler/kolom: Verticale ondersteuning (bouwconstructie).
  • Polyfonie: Meerstemmige compositietechniek.
  • Processie: Kerkelijke optocht (onderdeel van een viering).
  • Psalm: Lied opgenomen in de Bijbel (oud Testament).
  • Reliëf: Driedimensionale beeldhouwkunst (niet volledig vrijstaand, in een vlak).
  • Reliek: Een object (deel lichaam) of voorwerp dat een verband heeft met een heilige persoon (vaak bewaard).
  • Renaisance: Kennismaking(wederopstanding) met de klassieke kunst en idealen in Italië.
  • Romaans: Architectuur- en kunststijl van 11e en 12e eeuw in Europa.
  • Rondboog: Halfronde boog.
  • Roosvenster: Decoratief rond venster in gotische kerk.
  • Scholastiek: Filosofische praktijk op middeleeuwse scholen en universiteiten.
  • Scriptorium: Schrijfkamer in klooster (voor het kopiëren van manuscripten).
  • Sinopia: Voortekening, schets voor een fresco.
  • Skeletbouw: Constructieve techniek, gewicht gedragen door een geraamte.
  • Steunbeer: Massieve verzwaring bij muren (ookwel: zuilbekrachtiging)-
  • Syllabisch: Eén noot per lettergreep in muziek.
  • Tenor: Hoge mannelijke zangstem.
  • Timpaan: Halfcirkelvormig of driehoekig vlak.
  • Tonggewelf: Gewelf in de vorm van een halve cilinder.
  • Troubadour: Zanger in middeleeuwse tijd met niet-kerkelijk repertoire (vaak over 'de liefde').
  • Vagant: Rondtrekkende geestelijke of student.
  • Vagevuur: Plaats tussen hemel en hel waar zonden worden geloosd.
  • Visitatie: Bezoek van Maria aan Elisabeth (moeder van Johannes).
  • Wagenspel: Middeleeuws toneelspel, op wagens gespeeld.
  • Zuil: Vrijstaande, verticale ondersteuning.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

Multimedia 4.2 Begrippen PDF

Description

Test je kennis over belangrijke concepten uit Hoofdstuk 2. Deze quiz behandelt termen zoals aflaat, altaarstuk, en amfitheater, die cruciaal zijn voor de middeleeuwse cultuur en religie. Ontdek hoe goed je deze begrippen begrijpt en onthoudt.

More Like This

Medieval History Names and Concepts Quiz
29 questions

Medieval History Names and Concepts Quiz

PureFeynman avatar
PureFeynman
Medieval History Quiz: Key Concepts
10 questions

Medieval History Quiz: Key Concepts

TopComputerArt avatar
TopComputerArt
Medieval Society and Production Concepts
81 questions

Medieval Society and Production Concepts

BetterKnownOstrich6789 avatar
BetterKnownOstrich6789
Early Medieval Europe: Key Concepts
16 questions

Early Medieval Europe: Key Concepts

SnazzyGrace1729 avatar
SnazzyGrace1729
Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser