Historiography: Western Tradition

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

इतिहासलेखनाची परंपरा काय आहे?

इतिहासलेखनाची परंपरा ही एक अखंडितपणे चालणारी प्रक्रिया आहे, ज्यामध्ये महत्त्वाचे विचारवंत गतकाळात घडून गेलेल्या घटनांची क्रमशः संगती लावून त्यांचे आकलन करून घेण्याचा प्रयत्न केला जातो.

आधुनिक इतिहासलेखनाचे वैशिष्ट्य काय आहे?

आधुनिक इतिहासलेखनात वैज्ञानिक ज्ञानशाखांमध्ये उपलब्ध ज्ञानाची सत्यता पडताळून पाहण्यासाठी प्रायोगिक पद्धती आणि प्रत्यक्ष निरीक्षण यांचा अवलंब केला जातो.

युरोपमधील वैज्ञानिक दृष्टिकोनाचा विकास इतिहासलेखनावर कसा परिणाम करतो?

युरोपमधील वैज्ञानिक दृष्टिकोनाचा विकास इतिहासलेखनावर असा परिणाम करतो की, वैज्ञानिक ज्ञानशाखांमध्ये उपलब्ध ज्ञानाची सत्यता पडताळून पाहण्यासाठी प्रायोगिक पद्धती आणि प्रत्यक्ष निरीक्षण यांचा अवलंब केला जातो.

इतिहासाचे संशोधन, लेखन आणि अभ्यास का केला जातो?

इतिहासाचे संशोधन, लेखन आणि अभ्यास महत्त्वाचे विचारवंत गतकाळात घडून गेलेल्या घटनांची क्रमशः संगती लावून त्यांचे आकलन करून घेण्या या उद्दिष्टाने केला जातो. Signup and view all the answers

इतिहासलेखनाची प्रक्रिया कशी वर्णन केली जाऊ शकते?

इतिहासलेखनाची प्रक्रिया ही एक अखंडितपणे चालणारी प्रक्रिया असते. Signup and view all the answers

वैज्ञानिक ज्ञानशाखांमध्ये उपलब्ध ज्ञानाची सत्यता कशी पडताळून पाहिली जाते?

वैज्ञानिक ज्ञानशाखांमध्ये उपलब्ध ज्ञानाची सत्यता प्रायोगिक पद्धती आणि प्रत्यक्ष निरीक्षण यांच्या माध्यमातून पडताळून पाहिली जाते. Signup and view all the answers

इतिहास संशोधनामध्ये कोणत्या पद्धतींचा अवलंब करता येत नाही?

प्रायोगिक पद्धती आणि प्रत्यक्ष निरीक्षण यांचा अवलंब करता येत नाही. Signup and view all the answers

इतिहास संशोधनामध्ये कोणत्या पद्धतींचा अवलंब केला जातो?

उपलब्ध ऐतिहासिक माहितीचे संदर्भ तपासणे आणि संभाव्य परिकल्पना मांडणे. Signup and view all the answers

इतिहास संशोधनामध्ये सार्वकालिक आणि सार्वत्रिक नियम मांडणे शक्य असते कशा पद्धतीच्या आधारे?

विविध घटनांच्या संदर्भातील सार्वकालिक आणि सार्वत्रिक नियम मांडणे शक्य असते या पद्धतीच्या आधारे. Signup and view all the answers

इतिहास संशोधनामध्ये सार्वकालिक आणि सार्वत्रिक नियम मांडणे शक्य असते कोणत्या गोष्टीमुळे?

इतिहास संशोधनामध्ये सार्वकालिक आणि सार्वत्रिक नियम मांडणे शक्य असते त्या नियमांना पुन्हा पुन्हा सिद्ध करता येण्यामुळे. Signup and view all the answers

इतिहास संशोधनामध्ये कोणत्या प्रकारच्या माहितीचा अवलंब केला जातो?

इतिहास संशोधनामध्ये उपलब्ध ऐतिहासिक माहितीचा अवलंब केला जातो. Signup and view all the answers

इतिहास संशोधनामध्ये कोणत्या टप्प्यांचा अवलंब केला जातो?

इतिहास संशोधनामध्ये उपलब्ध ऐतिहासिक माहितीचे संदर्भ तपासणे आणि संभाव्य परिकल्पना मांडणे या टप्प्यांचा अवलंब केला जातो. Signup and view all the answers

किम् ऐतिहासिकं संदर्भांशं कृत्वा प्रश्नाः मांडणीकृताः?

ऐतिहासिक संदर्भांशी निगडित योग्य प्रश्नांची मांडणी करणे Signup and view all the answers

किमर्थं ऐतिहासिक माहितीचे संकलनं कृतम्?

ऐतिहासिक बदलांना कारणीभूत असणाऱ्या प्रक्रियांचे स्वरूप अधोरेखित करणे, त्यांचे तौलनिक विश्लेषण करणे Signup and view all the answers

किम् ऐतिहासिक घटनानां माहितीविषये अवगन्तव्यम्?

विशिष्ट ऐतिहासिक घटनांच्या उपलब्ध माहितीचे स्थलकालात्मक संदर्भ तसेच ऐतिहासिक अभ्यासपद्धतीच्या विविध संकल्पनात्मक चौकटींचे आकलन करून घेणे Signup and view all the answers

किं प्रयोजनं ऐतिहासिक माहितीविश्लेषणस्य?

ऐतिहासिक बदलांना कारणीभूत असणाऱ्या प्रक्रियांचे स्वरूप अधोरेखित करणे, त्यांचे तौलनिक विश्लेषण करणे Signup and view all the answers

किमर्थं ऐतिहासिक घटनानां स्थलकालात्मक संदर्भ अवगन्तव्यः?

ऐतिहासिक घटनानां उपलब्ध माहितीचे स्थलकालात्मक संदर्भ अवगन्तव्याः, यथा ताः कुत्र कदा घटिताः इति Signup and view all the answers

इतिहासलेखनस्य किं मुख्यं प्रतिबन्धकं भवति?

इतिहासस्य घटनानां पुनरावृत्तिं न कर्तुं शक्यते। Signup and view all the answers

इतिहासलेखने सर्वदा सार्वकालिकानि सार्वत्रिकानि च नियमानि मातुं शक्यते?

न, सार्वकालिकानि सार्वत्रिकानि च नियमानि मातुं न शक्यते। Signup and view all the answers

इतिहासलेखनं कर्तुं किमवश्यकं भवति?

दस्तऐवजानां भाषालिपिज्ञानं अवश्यकं भवति। Signup and view all the answers

इतिहासलेखनस्य किं प्रमुखं साधनं भवति?

ऐतिहासिकदस्तऐवजानि प्रमुखं साधनं भवन्ति। Signup and view all the answers

इतिहासलेखनस्य किं प्रयोजनं भवति?

इतिहासलेखनस्य प्रयोजनं अतीतघटनानां ज्ञानं भवति। Signup and view all the answers

इतिहासलेखनस्य किं दुर्बलं पक्षं भवति?

इतिहासलेखनस्य दुर्बलं पक्षं निरीक्षणाभावः भवति। Signup and view all the answers

अक्षरवटिकेच्या उपयोगाविषयी किमान दोन गोष्टी लिहा।

अक्षरवटिका म्हणजे अक्षराचे वळण, लेखकाची भाषाशैली, वापरलेल्या कागदाच्या निर्मितीचा काळ आणि कागदाचा प्रकार, अधिकारदर्शक मुद्रा यांसारख्या विविध गोष्टींचे जाणकार संबधित दस्तऐवज अस्सल आहे की नाही, हे ठरवण्यास मदत करू शकतात। Signup and view all the answers

दस्तऐवजाच्या विश्वासार्हतेची पडताळणी करण्यासाठी इतिहासतज्ज्ञ कोणता मार्ग अवलंबतात?

इतिहासतज्ज्ञ ऐतिहासिक संदर्भाच्या तौलनिक विश्लेषणाच्या आधारे दस्तऐवजातील माहितीच्या विश्वासार्हतेची पडताळणी करू शकतात। Signup and view all the answers

अक्षरवटिकेचा उपयोग कशासाठी केला जातो?

संबधित दस्तऐवज अस्सल आहे की नाही, हे ठरवण्यासाठी अक्षरवटिकेचा उपयोग केला जातो। Signup and view all the answers

अक्षरवटिकेच्या अभ्यासाद्वारे काय निर्धारित करता येते?

अक्षरवटिकेच्या अभ्यासाद्वारे अक्षराचे वळण, लेखकाची भाषाशैली, वापरलेल्या कागदाच्या निर्मितीचा काळ आणि कागदाचा प्रकार, अधिकारदर्शक मुद्रा यांसारख्या विविध गोष्टी निर्धारित करता येतात। Signup and view all the answers