Histopatologjia e lezioneve të lëkurës

• (Bene curatum bene diagnosticum)
• Për të diagnostikuar patologjinë kutane, është e rëndësishme njohja e shkaktarëve etiologjikë dhe patogjeneikë. Duhet marrë parasysh kuadri klinik (elementët morfologjikë) dhe metodat ndihmëse siç janë ekzaminimet laboratorike, histopatologjike, imunologjike.

Shkaqet e sëmundjeve të lëkurës:

• Shkaktarët e jashtëm përfshijnë shkaqe biologjike (infeksionet) dhe jobiologjike.
• Shkaktarët e brendshëm përfshijnë shkaqe metabolike, gjenetike dhe sëmundje të tjera.
• Shkaqe të panjohura.

Elementët primarë:

• Janë elementë esencialë mbi bazën e të cilëve vendoset diagnoza klinike e sëmundjes.
• Janë të pranishëm në momentin e shfaqjes.
• Mjaftojnë shpesh për vendosjen e diagnozës.
• Në shumë raste lind nevoja për ekzaminime të ndryshme.
• Paralelisht me ecurinë e sëmundjes,elementët evoluojnë.
• Elementet primare dhe sekondare janë të pranishme njëkohësisht (varicella: erozione, kruste+vezikula të reja).

Makula

• Ndryshimi i ngjyrës së lëkurës pa ndryshime të tjera të dukshme makroskopike të dermës dhe epidermës.
• Është lezion jo i palpueshëm.
• Duhet të përshkruhet bazuar në formë, kufij, përmasa dhe ngjyrë.
• Makulat janë lezione me diametër më të vogël se 1 cm, ndërsa lezionet më të mëdha quhen njolla.

Shkaku i ngjyrave të lëkurës:

• E kuqe: Hiperemia (Eritema), Ekstravazimi i gjakut (Purpura), Teleangiectasia.
• Blu: Cianoza, Hematoma, Melanina.
• Kafe: Melanina, Hemosiderina.
• E bardhë: mungesa ose reduktimi i melaninës, anemia, spazma vaskulare, pseudoleukoderma(psoriasis e trajtuar me dithranol).
• Portokalli: Karotene.
• E verdhë: Lipidët, Pigmentet biliare, dëmtim i indit elastik dermal.
• Gri, e zezë: Melanina, Arsenik, Argjend, Mërkur, dithranol, qymyr.
• Miks: Tatuazhet.

Sëmundje të lëkurës

• Purpura: e shkaktuar nga ekstravazat
• Vitiligo: Reduktimi sasisë ose funksionit të melanociteve.
• Tatuazh: Bojë në Dermis.

Papula

• Ngritje solide e lëkurës me madhësi nga 0.1-1 cm.
• Mënyrat se si mund të paraqitet:
  • Në epidermë: Shkaktohet nga trashja e epidermës ose hiperkeratoza (verruke p.sh).
  • Në dermë: Shkaktohet nga infiltrimi në shtresat sipërfaqësore të dermës (rritja e prodhimit të kolagjenit, infiltrat qelizor, proliferime të elementeve adnexiale, enë gjaku, ind nervor, melanocite).
  • Në Dermo-epidermike: Kombinim i ndryshimeve dermike dhe epidermike (lichen planus hypertrophicus).

Urtika

• Ngritje solide e kufizuar mbi nivelin e lëkurës, me madhësi nga kokrra e orizit deri te shuplaka e dorës.
• Ka konsistencë të fortë dhe ngjyrë nga e kuqe në të bardhë.
• Shkaktohet nga një edemë akute inflamatore e kufizuar e shtresës papilare.
• Është shumë pruriginoze dhe zhduket pa lënë gjurmë.
• Mund të jetë: E kuqe (edemë + dëmtim i kapilarëve: urtica rubra), E bardhë (edemë + ngushtim i enëve të gjakut (urtica porcelanea), edematoze, gjysëm sferike (urtica mollis-në palpebra, buzë, gjenitale).

Noduli

• Formacion solid në dermë ose hipodermë.
• Shkaktohet nga infiltrat inflamator, neoplastik ose nga akumulimi i substancave metabolike (kripëra kalciumi, lipide, acid urik).

Sëmundje të lëkurës 2

• Xanthoma Tendinosum: Shkaktuar nga noduli metabolik.
• Nodul Rheumatoid: Shkaktuar nga noduli inflamator.

Pllaka

• Është një ngritje e lëkurës në formë plateje që mbulon një sipërfaqe të madhe lëkure.
• Formohet zakonisht nga bashkimi i papulave (psoriasis) ose nga akumulim dermal difuz (mycosis fugoides).

Sëmundje të lëkurës 3

• Psoriasis
• Mycosis fungoides

Vezikula

• Ngritje e vogël (<1cm) e sipërfaqes së lëkurës me kavitet të mbushur me likid seroz.
• Herpes Simplex
• Herpes Zoster

Bula

• Ngritje mbi sipërfaqen e lëkurës me kavitet të mbushur me likid me diametër >1cm.
• Klasifikohet në bazë të nivelit (subkorneale, intraepidermale, subepidermale, dermale) dhe përmbajtjes (serum, pus, gjak).

Patogjeneza e Bulës

• Qelizat epidermale mund të shkëputen si rezultat i edemës intracelulare (herpes), edemës intercelulare (dermatit kontakti), ose akantolizës(pemphigus vulgaris).
• Bulat subepidermale mund të zhvillohen si rezultat i ndryshimeve në keratinocitet bazale (lichen planus), ndryshimeve në junksionet dermo-epidermale(pemfigoidi buloz) ose ndryshimeve në dermis.

Faktorë etiologjikë të bulës:

• Gjenetikë (epidermolysis bulosa).
• Imunologjikë (pemphigus vulgaris).
• Fizikë (djegie nga dielli).
• Kimikë (djegie nga kaustike).
• Infektive (impetigo).
• Idiopatikë (lichen skleroz buloz).

Sëmundjet e lëkurës 4

• Pemphigoid buloz
• Impetigo buloz

Pustula

• Vezikul me eksudat purulent në epidermë ose poshtë saj.
• Përmbajtja e likidit është ajo që e dallon nga vezikula.
• Shoqërohet me infeksion (impetigo, folikulit).
• Mund të përmbajë baktere jo piogjene (acne).
• Mund të jetë sterile (psoriasis pustuloze).
• Ka raste kur shfaqet si elementë primar, ose evoluon nga vezikulat dhe bulat (herpes simplex).

Ky material shpjegon shkaqet e lezioneve dermo-epidermike, si shfaqet urtikaria porcelanea, dhe si klasifikohen ngritjet e lëkurës. Ai gjithashtu diskuton mekanizmat e formimit të pllakave dhe bulave, si dhe sëmundjet e karakterizuara nga vezikula ose bula me eksudat purulent.