Hasta ve Çalışan Güvenliği

Hasta ve Çalışan Güvenliği

• Sunumu hazırlayan: Doç. Dr. Gülşah Köse, Cerrahi Hastalıklar Hemşireliği ABD

Dersin Hedefleri

• Dersi anlamak
• Dersin gerekliliklerini gözden geçirmek
• Sınıf kurallarına uymak
• Kalite, hasta ve çalışan güvenliği kavramlarına aşina olmak

Dersin Amacı

• Öğrencilerin sağlık kurumlarında hasta ve çalışan güvenliği ile ilgili risklerin azaltılması konusunda bilgi sahibi olmasını sağlamak
• Öğrencilerin hasta güvenliği kültürünün geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması konularında bilgi sahibi olmasını sağlamak

Dersin İçeriği

• Sağlık bakım sisteminde kalite yönetim uygulamaları
• Kalite, hasta ve çalışan güvenliği konuları
• Kanıta dayalı bakım

Öğrenme Çıktıları

• Hasta güvenliği, çalışan güvenliği ve güvenlik kültürü kavramlarını tanımlayabilmek
• Ulusal ve uluslararası hasta güvenliği hedeflerini açıklayabilmek
• Hasta ve çalışan güvenliğini tehdit eden durumları değerlendirebilmek
• Hasta ve çalışan güvenliğini sağlamaya yönelik önlemleri sıralayabilmek

Kalite Kavramları, Kalite Kültürü, Hasta ve Çalışan Güvenliği Öğrenme Hedefleri

• Güvenlik, kalite ve kalite kültürünü tanımlayabilmek
• Sağlık kuruluşları için güvenlik ve kalite kültürünün önemini açıklayabilmek
• Kalite ve güvenlik kültürü oluşturmanın yollarını belirleyebilmek
• Kalitenin boyutlarını listeleyebilmek
• Hasta güvenliği ile kalite kültürü arasındaki bağı ve önemi açıklayabilmek

Kalite Nedir?

• Kalite, bireylerde ortak bir çağrışım yapabilen bir değer olmalıdır.
• Kişilerin görevleri, rolleri, sorumlulukları, beklentileri ve menfaatleri kavramlara farklı anlamlar yüklenmesine sebep olur.

Kalite Tanımları

• Bir ürün veya hizmetin, kullanıcının beklentilerini karşılama veya aşma yeteneğidir.
• Oxford English Dictionary (1988): "Mükemmellik derecesi veya derece"
• TDK: Nitelik, herhangi bir bakımdan üstünlük
• Kurumsal anlamda: Temelde var olan özelliklerin ihtiyaçları karşılaması
• Bir ürünün (mal veya hizmet) mevcut gereksinimleri/standartları ne ölçüde karşıladığı

Kalite Unsurları

• Hizmet alanların beklentilerini karşılamak
• Doğru olanı yapmak ve iyi yapmak
• Tatmin edici bir şekilde sunulmak
• Klinik olarak etkili olmak
• Verimli olmak
• Uygun fiyatlı sağlık hizmetleri sunmak

Kalite ve Sağlık Hizmetleri

• Sağlık hizmetleri araştırma ve kalite kurumuna göre, bireyler ve toplumlar için sağlık hizmetlerinin arzu edilen sonuçlarını artırma ve mevcut mesleki bilgilerle verilen hizmetin tutarlı olma derecesidir.
• Sağlık hizmetleri ve ürünlerinin ihtiyacı karşılaması ve beklenen sonucu vermesi önemlidir.
• Hizmet için gerekli bilgi, insan, malzeme ve teknolojik altyapının, sağlık hizmetine ihtiyaç duyan kişinin gereksinimini tam olarak karşılaması gerekir.
• Kaliteli sağlık hizmeti, doğru kişiye, doğru işi, doğru zamanda, doğru yolla ve doğru araçlarla yaparak mümkün olan en iyi sonucu elde etmektir.

Bakım Kalitesi

• Uygun ortamda, hastaları tatmin edecek şekilde sağlanan, sağlığı geliştirmeyi, korumayı ve iyileştirmeyi amaçlar.

Sağlık Sistemi

• Hizmeti oluşturan bütün ögeleri bir araya getirip uyumlu bir süreci oluşturan, düzenleyen ve yönetimini sağlayan organizasyondur.

Sağlık Bakım Kalitesi

• Aşırı kullanım, yetersiz kullanım veya yanlış kullanım örnekleri bulunur.
• Aşırı veya uygunsuz cerrahi işlemler yapılabilir.
• Cerrahi prosedürlerden kaynaklanan değişken sonuçlar görülebilir.
• Yaygın akut durumların uygun olmayan teşhisi veya tedavisi yapılabilir.
• Aşırı veya uygunsuz reçeteli ilaçlar kullanılabilir.

Kaliteden Kim Sorumlu?

• Her çalışan yaptığı işin kalitesinden sorumludur.
• Kalite sorunlarının %80'i yönetimden, %20'si ise çalışandan kaynaklanır (W. Edwards Deming).

Kalitenin Boyutları

• Teknik yeterlilik
• Hizmete erişim
• Verimlilik
• Yeterlilik
• Olanaklar (hayatı/işleri kolaylaştıran veya rahatlatan şeyler)
• Kişilerarası ilişkiler
• Süreklilik
• Güvenlik

Sağlık Bakım Alanında Kalite Boyutları

• Etkililik: Bakım süreçlerinin sağlanması ve bilimsel kanıtlarla desteklenen sonuçlara ulaşılması
• Verimlilik: Kullanılan kaynaklarla sağlanan sağlık hizmetinin karşılaştırılabilir veya elde edilen sağlık yararının kalitesini yükseltmesi
• Eşitlik: Kişisel özellikleri farklı olan kişilere eşit kalitede sağlık hizmeti sağlanması.
• Hasta Merkezli: Hastaların ihtiyaç ve tercihlerini karşılamak, eğitim ve destek sağlamak.
• Güvenirlik: Gerçek veya olası bedensel zararla ilgili olması.
• Zamanlama: Gecikmeleri en aza indirerek gerekli bakımın sağlanması.

Kalitenin Gelişimi ve Yaklaşımları

• Kalite Kontrol (QC)
• Kalite Güvencesi (QA)
• Toplam Kalite Yönetimi (TKY)
• Sürekli Kalite İyileştirme (CQI)

Kalite Kontrol Süreci

• Performansı izlemek ve değerlendirmek için sekiz adımlı bir süreçtir:
  • Kontrol kriterleri oluşturmak
  • Kriterlerle ilgili bilgileri tanımlamak
  • Bilgi toplama yollarını belirlemek
  • Bilgileri toplamak ve analiz etmek
  • Toplanan bilgileri belirlenen kriterlerle karşılaştırmak
  • Kalite hakkında bir karar vermek
  • Bilgi vermek ve gerekirse uygun kaynağa ulaşma konusunda düzeltici önlem almak
  • Yeniden değerlendirmeye ne zaman ihtiyaç duyulacağını belirlemek

Kalite Güvencesi

• Bakımın mümkün olduğunca etkili olması için standartların tanımlanması
• Hizmetlerin ve sağlık sunucularının performansının ölçülmesi
• Performansın iyileştirilmesini mümkün kılan tüm faaliyetler

Toplam Kalite Yönetimi (TKY)

• Mevcut tüm kaynakları kullanarak, organizasyonun her alanında performansı sürekli iyileştirmenin yolunu bulmayı ve kalitesizliğin maliyetini azaltmayı hedefler.
• TKY'nin ana unsurları:
  • Kalitenin belirlenmesinde hizmete duyulan ihtiyaç
  • Kaliteye ulaşmada ekip çalışması
  • Veriye dayalı karar verme

Sürekli Kalite İyileştirme

• Döngüsel bir süreçtir.
• İyileştirme fırsatı olan alanı belirlemeyi, sorunu çözmeyi ve uygulamak için gereken faaliyetlerin sırasını belirlemeyi içerir.
• Döngü tamamlandığında, sorunun çözülüp çözülmediği belirlenmelidir.
• Sorun devam ederse döngü tekrarlanmalıdır.