Ғылым философиясы
7 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Фәннең философиясын өз эченә ала?

  • Фәнни-техник революциянең кануннарын (correct)
  • Фәнни белемнең практикадагы әһәмиятен (correct)
  • Фәнни белемнең барлыкка килү кануннарын (correct)
  • Фәнни белемнең мәгънәсен, төзелешен, системасын (correct)
  • Җәмгыять үсешенең кануннарын (correct)

Фән психологиясе нинди аспектларны үз эченә ала?

  • Теологик карашларны
  • Мораль кануннарын
  • Экономик хәлне
  • Җәмгыять структураларын
  • Галимнәрнең танып белү процессларын һәм фәнни иҗатны (correct)

Дж. Бернал фикеренчә ğalimнәрнең төп бурычы нинди?

  • Техник инновацияларны үстерү
  • Җәмгыять ихтыяҗларын канагатьләндерү (correct)
  • Табигать фәннәрен пропагандалау
  • Җәмгыятьне контрольдә тоту
  • Теорияле белем туплау

Интерналь әдіснең төп өстенлеге нәрсәдә?

<p>Фәннең эчке үсешен тулырак күрсәтә (A)</p> Signup and view all the answers

Фәнни белемнең динамикасы нинди термин белән аңлатыла?

<p>Кумулятив һәм антикумулятив модельләр (A)</p> Signup and view all the answers

Фән тарихы һәм философиясе өчен төп миссия нинди?

<p>Фәнни белемнең үсешен анализлау (D)</p> Signup and view all the answers

Фәнни танып белү һәм көндәлек белем арасында төп аерма нәрсәдә?

<p>Фәнни танып белү системалылык һәм дәлилләргә нигезләнә (C)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Фән философиясенең тикшеренү объекты

Фәнни белемнең мәгънәсен, төзелешен һәм системасын өйрәнү.

Фәннең барлыкка килү закониятләре

Фәнни белемнең барлыкка килү закониятләрен һәм төзелешен тикшерү.

Фәннең гамәли әһәмияте

Фәнни белемнең практикадагы әһәмиятен тикшерү.

Интернализмның әһәмияте

Фәнни белемнең эчке үсешен тулырак сурәтләү.

Signup and view all the flashcards

Фәнни белемнең динамикасы

Фәннең үсеше белән бәйле булган, аның тарихында күзәтелгән төрле үсеш үрнәкләре.

Signup and view all the flashcards

Сциентизм һәм антисциентизм

Фәннең мәдәнияттәге урыны турында низаглашулар.

Signup and view all the flashcards

Антисциентизмның нәтиҗәләре

Фәннең этика һәм гуманистик аспектларын игътибарга алу өчен тырышып карау.

Signup and view all the flashcards

Фән тарихы һәм философиясенең төп максаты

Фәннең үсешен анализлау, фәнни белемнең тарихын өйрәнү.

Signup and view all the flashcards

Фәнни таным белән көндәлек аңның башка төрле.

Фәнни таным системалы һәм дәлилләргә нигезләнгән.

Signup and view all the flashcards

Фәннең үсеше

Фәнни белемнең динамик үсешен, ягъни аның үзгәреп торуын.

Signup and view all the flashcards

Фәннең билгесез аныктамасы

Фән - ул тикшеренү эшчәнлегенең нәтиҗәсе

Signup and view all the flashcards

Фәннең чынбарлыкны объектив яктан тикшерүдә таләпләр

Фәнни тикшеренүләрдә объективлык һәм дәлилләрнең мөһимлеген басарга кирәк.

Signup and view all the flashcards

Фәнни танымның төп билгесе

Фәнни танымның иң мөһим билгесе - бу, билдәләнмәгән тәртип.

Signup and view all the flashcards

Фәнни танымның философик нигезе

Танымның объективлыгы һәм рациональлыгы, ягъни аң белән бәйләнеш.

Signup and view all the flashcards

Әлеумет-мәдәни факторларның фәннең этик аспектларына йогынтысы

Әлеуметкә ғылыми тикшеренүләрнең этикасын кагыйдәләргә һәм стандартларга кертергә ярдәм итә.

Signup and view all the flashcards

Фәннең интернализм һәм экстернализмда аермасы

Интернализм - фәннең үсешен эчке факторлар белән бәйле дип аңлау, ә экстернализм - сырткы факторларны карый.

Signup and view all the flashcards

Фән этикасындагы "җәмгыять алдындагы җаваплылык" принципы

Фәннең башкалар алдындагы бурычлары, фәннәрнең җәмгыять өчен хезмәт итүе, әһәмияте.

Signup and view all the flashcards

Борынгы грекларда фәннең төп үзенчәлекләре

Фән - дөньяның нигезен эзләгән һәм төшендерергә, нигезләргә тырышкан.

Signup and view all the flashcards

Фәннең интернализмны өйрәнүдә әһәмияте

Фәнни белемнең эчке логикасын, аның структурасын һәм үсеш закониятләрен анализлый.

Signup and view all the flashcards

Фәннең экстернализмны өйрәнүдә әһәмияте

Фәннең әлеумет-икътисади, әлеумет енешенең тәэсирләре тирәнәйтеп карый.

Signup and view all the flashcards

Борынгы Грециядә фән-тикшеренү программаларын атагыз

Платон-Пифагор, атом һәм Аристотель.

Signup and view all the flashcards

Борынгы Кытай медицинасындагы акупунктураның максаты

Медицинада энергия агымын тигезләү, ягъни денсәүлеккә ярдәм итү максатында.

Signup and view all the flashcards

Фәннең чынбарлыкны объектив яктан тикшерүдә таләпләр

Фәнни тикшеренүләрдә объективлык һәм дәлилләрнең мөһимлеген басарга кирәк.

Signup and view all the flashcards

Галилей тарафыннан эксперименталь методны математик модель ясау белән бәйләү

Класика фәннең остазлары -  Галилей, Кеплер,  Ньютон. Алар фән  тикшеренүләрендә математик модельләрне кулланганнар

Signup and view all the flashcards

Урта гасырлар мөселман философиясендәге чыгыш перипатетизм

Аристотельнең фәнни эшчәнлегенең нәтиҗәсе.

Signup and view all the flashcards

Ньютонның әмми тартылыш законы

Ньютонның гравитация законы - барлык материянең бер-берсенә тартылуы турындагы закон.

Signup and view all the flashcards

Ньютонның механикасының төп үзенчәлеге

И. Ньютонның тәкъдим иткән механикасы.

Signup and view all the flashcards

И. Ньютонның  механика фәннең төп үзенчәлеге

Философия һәм фән арасындагы тәэсирләрнең бик зур булуы.

Signup and view all the flashcards

Яңа гасырда фәннең әлеуметләшү нәтиҗәсе

Фән әлеумет тарафыннан кабул ителә башлый, ул күп кеше өчен күбрәк белү чыганагы була.

Signup and view all the flashcards

А. Эйнштейнның салыштырма теориясенең максима принцибы

А. Эйнштейнның убакыт һәм киңлек арасындагы бәйләнеш турындагы теориеясе.

Signup and view all the flashcards

Ауқымлы эволюционизмның төп идеясы

Фәннең үсеш алган салалары -  биология,  химия,  физика  һәм  башкалар.

Signup and view all the flashcards

Постпозитивизмдагы демаркация

Фәнни белемнең фәнни булмаган белемнән аерылып торуы.

Signup and view all the flashcards

Ж.-Ф. Лиотарның постмодерн хәле турындагы төшенчәсе

Фәнни белемнең күп төрле булуы һәм ул  чынбарлыктан  аерылып  бара дигән караш.

Signup and view all the flashcards

Т. Кунның  парадигма концепциясе фәннең  ни өчен үзгәрүчән булуы турында  ничек сорау берә?

Т. Кунның фәннең бер бөтен булмаган, ә  үзгәрүчән һәм күп катламлы  булуы турындагы  карашы.

Signup and view all the flashcards

П. Фейерабендның “әдіснамә анархизмы

Фәннәрдә  бердәнбер әдіснамә булырга тиеш диеп игътибарга алу мөмкин түгел .

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Ғылым философиясының зерттеу нысаны

  • Ғылыми білімнің мәні, құрылымы, жүйелілігі
  • Ғылыми білімнің қалыптасу заңдылықтары
  • Ғылыми білімнің практикалық маңызы
  • Ғылым мен техникалық революцияның заңдылықтары
  • Қоғам дамуының заңдылықтары

Ғылым психологиясы

  • Ғалымдардың когнитивтік процестері және ғылыми шығармашылық
  • Ғылыми іс-әрекеттің қоғамдық контексі
  • Моральдық нормалар
  • Теологиялық көзқарастар
  • Экономикалық жағдайлар

Дж. Берналдың көзқарасы

  • Ғылымның қоғамдық қажеттіліктерге қызмет етуі
  • Технологиялық инновацияларды дамыту
  • Жаратылыстану ғылымдарын насихаттау
  • Ғылымның әлеуметтік бақылауы
  • Тек теориялық білім жинау

Интернализм

  • Ғылымның ішкі дамуын толық сипаттайды
  • Ғылыми білімнің даму тенденцияларын анықтайды
  • Ғылымның даму факторларына толық сипаттаманы береді

Экстернализм

  • Ғылыми дамуға әсер ететін сыртқы факторларды зерттейді
  • Ғылымның әлеуметтік, экономикалық, мәдени жағдайларына шоғырланады
  • Ғылыми білімнің дамуын сыртқы факторлармен байланыстырады

Ғылыми білімнің динамикасы

  • Кумулятивтік және антикумулятивтік үлгілер
  • Сциентизм бен антисциентизм
  • Рационализм мен эмпиризм
  • Позитивизм мен антипозитивизм
  • Әлеуметтік индетерминизм

Ғылымның мәдениеттегі орны мен рөлі

  • Сциентизм мен антисциентизмнің талқылаулары
  • Ғылымның этикалық және гуманитарлық мәселелері
  • Ғылымның технологиялық дамуымен байланысы
  • Қоғамдық ғылымдар мен табиғи ғылымдардың өзара әсері

Антисциентизм

  • Ғылымның этикалық және гуманитарлық мәселелеріне көбірек назар аударуы тиіс
  • Ғылыми зерттеулердің қоғамға әсеріне назар аудару міндетті
  • Ғылымның қоғамдағы рөлін түсіну

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

ҒТФ Тестлары PDF

Description

Бу тест ғалымнарның когнитивлык процесслары, научный белемнең структурасы, һәм техника революциясенең законнары турында. Шул ук вакытта, ул интернализм һәм экстернализм концепцияләренә дә туктала.

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser