Ғылым философиясы
28 Questions
2 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Ежелгі Үндіде математика қандай есептеулер үшін қолданылды?

  • Психологиялық зерттеулер үшін
  • Музыкалық композициялар жасау үшін
  • Астрономиялық жəне күнтізбелік есептеулер үшін (correct)
  • Діни мəтіндерді жазу үшін

Антикалық астрономиядағы Птолемейдің теориясы қандай болды?

  • Тек Күн жүйесін түсіндіруге арналған
  • Айдың фазаларын зерттеуге арналған
  • Дүние гелиоцентрлік құрылымда орналасқан
  • Дүние геоцентрлік құрылымда орналасқан (correct)

Александриялық мусейон мен александриялық кітапхана қандай рөл атқарды?

  • Спорттық жарыстар ұйымдастырды
  • Əдеби шығармалар жазуға арналған
  • Тек діни мəтіндерді сақтау орны болды
  • Ғылымның алғашқы институционалдану орталықтары болды (correct)

Психологиялық əдістер қандай мақсатта қолданылған?

<p>Сананың психологиясын зерттеу үшін (B)</p> Signup and view all the answers

Ежелгі мәдениеттерде астрономияның рөлі қандай болды?

<p>Діни астрологияны дамыту (D)</p> Signup and view all the answers

Білімнің ақпараттық қоғамда қандай рөлі бар?

<p>Негізгі ресурс жəне дамудың қозғаушы күші (B)</p> Signup and view all the answers

Ғылым философиясы қандай мәселелерді зерттейді?

<p>Ғылыми әдістер мен олардың маңызын (A)</p> Signup and view all the answers

Ғылым философиясы пән ретінде қашан қалыптасты?

<p>ХХ ғасырдың басы (D)</p> Signup and view all the answers

«Позитивті ғылым өзіне өзі философия» деп айтқан?

<p>Огюст Конт (B)</p> Signup and view all the answers

Неліктен ғылым білім жүйесі ретінде қарастырылады?

<p>Ғылым жүйелі білім мен зерттеулердің нәтижелерін жинақтайды жəне дамытады (C)</p> Signup and view all the answers

Ғылымның философиялық негіздері қандай принциптерге сүйенеді?

<p>Объективтілік, рационалдылық жəне дəлелділік (D)</p> Signup and view all the answers

Ғылыми танымның негізгі мақсаты қандай?

<p>Табиғат пен қоғамның заңдылықтарын түсіндіру (C)</p> Signup and view all the answers

Ғылыми білімнің дамуының заңдылықтары қандай пәннің зерттеу объектісі болып табылады?

<p>Ғылым тарихының (D)</p> Signup and view all the answers

Сциентизмнің негізгі сипаты неде?

<p>Эксперименттік әдістер мен ғылыми негіздер (B)</p> Signup and view all the answers

Антисциентизмнің негізгі тұжырымы неде?

<p>Ғылымның шектеулі екендігі жəне барлық сұрақтарға жауап бере алмайтыны (C)</p> Signup and view all the answers

Сциентизм қандай идеяны қолдайды?

<p>Ғылыми білімнің басымдығын (C)</p> Signup and view all the answers

Ғылыми білімнің кумулятивтік үлгісі нені білдіреді?

<p>Білімнің біртіндеп жинақталуын (C)</p> Signup and view all the answers

Ғылымның этикасы нені зерттейді?

<p>Ғалымдардың моральдық жауапкершілігін (C)</p> Signup and view all the answers

Ғылыми танымның мақсаты неде?

<p>Объективті ақиқатты анықтау (B)</p> Signup and view all the answers

Экстернализм ғылым тарихында нені көрсетеді?

<p>Ғылымға сыртқы факторлардың əсерін (A)</p> Signup and view all the answers

Ғылым мен философия арасындағы негізгі байланыс неде?

<p>Ғылым философиядан методологиялық негіздерді алады (D)</p> Signup and view all the answers

Ғылыми танымның ерекшелігі неде?

<p>Жаңа білімді өндіру жəне қайтадан өндіру (B)</p> Signup and view all the answers

Ғылымның шындықты көру тəсілдеріне əсері қандай?

<p>Ғылыми танымның дамуына ықпал етеді (B)</p> Signup and view all the answers

Ғылым этосы дегеніміз не?

<p>Ғалымдардың кəсіби мінез-құлық нормалары мен құндылықтарының жиынтығы (D)</p> Signup and view all the answers

Ғылымның қазіргі заманның жаһандық мəселелеріне ықпалы қандай?

<p>Оларды шешуге жəне алдын алуға көмектеседі (C)</p> Signup and view all the answers

Ғылымның негізгі қызметтері қандай?

<p>Танымдық, практикалық жəне мəдени (D)</p> Signup and view all the answers

Ғылыми шындықты зерттеу қалай жүргізіледі?

<p>Объективті жəне заттық түрде (C)</p> Signup and view all the answers

Ғылымның түсіндіру қызметі нені білдіреді?

<p>Табиғат пен қоғамдағы құбылыстардың себеп-салдарын анықтап, түсіндіру (B)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Фән ни өчен белем системасы буларак карала?

Белем, фәнни тикшеренүләр нәтиҗәләрен туплау һәм үстерү белән шөгыльләнә.

Фәннең философик нигезләре нинди принципларга нигезләнгән?

Төгәллек, рациональлек һәм дәлиллек.

Фән ни өчен дөньяны үзләштерүнең үзенчәлекле ысулы санала?

Объектив һәм системалы тикшеренү ысулларын куллану аша дөньяны аңлау.

Фәнни танып-белүнең төп максаты нинди?

Табигать һәм җәмгыять законнарын аңлату.

Signup and view all the flashcards

Фәнни белемнең үсеш законнары нинди фәннең тикшеренү объекты булып тора?

Фәннең үсеше законнарын өйрәнү.

Signup and view all the flashcards

Фән философиясендәге интернализмның төп үзенчәлеге нинди?

Фәннең эчке логикасын аңлата.

Signup and view all the flashcards

Информацион җәмгыятьтә белемнең нинди роле бар?

Фән - барлык белемнең төп чыганагы һәм үсешнең төп куәте.

Signup and view all the flashcards

Фән философиясе нинди проблеманы өйрәнә?

Фәнни ысуллар һәм аларның әһәмияте турында.

Signup and view all the flashcards

Фән философиясе дисциплина буларак кайчан формалаша?

XIX гасыр.

Signup and view all the flashcards

Кем «Позитив фән үзенең үз философиясе» дип әйткән?

"Позитив фән үзенең үз философиясе"

Signup and view all the flashcards

XIX гасырда Көнбатыш Европада позитивизм агымының икенче үсеш этабы нинди?

Эмпириокритицизм.

Signup and view all the flashcards

Позитивизм нәрсәне “дөрес, барлыклы” белемнең нигезе дип саный?

Фәнне.

Signup and view all the flashcards

Борынгы Һиндстанда математиканың төп куллану өлкәсе нинди?

Борынгы Һиндстанда математика астрономия һәм календарьларны исәпләү өчен кулланылган.

Signup and view all the flashcards

Птолемейның антик астрономиягә кертемнәре нәрсәдән гыйбарәт?

Птолемейның теориясе буенча, Җир Кояш системасының үзәгендә урнашкан, ә башка планеталар, шул исәптән Көяш, Җир тирәли әйләнә.

Signup and view all the flashcards

Александрия музее һәм китапханәсе борынгы дөньяда нинди роль уйнаган?

Александрия музее һәм аның китапханәсе борынгы дөньяда фәнне үстерү өчен мөһим үзәкләр булган.

Signup and view all the flashcards

Астрономия ни өчен мөһим?

Астрономия, күзәтүләр, Җирнең һәм башка планеталарның хәрәкәтләрен тикшерү безнең дөнья турында күп нәрсә аңлау мөмкинлеге бирә.

Signup and view all the flashcards

Борынгы заманнарда астрономиянең күзәтүләр һәм исәпләүләр белән бәйләнешләре нинди?

Күп мәдәниятләрдә, астрономия белән бәйле күзәтүләр һәм исәпләүләр календарьларны төзегәндә һәм игенчелекнең циклләренә туры китереп, вакытны исәпләү өчен кулланылган.

Signup and view all the flashcards

Антисциентизмның төп принцибы нинди?

Фәннең чикләнгәнлеген һәм барлык сорауларга да җавап бирә алмавын билгеләүче төшенчә.

Signup and view all the flashcards

Сциентизм нинди идеяне яклай?

Фәнни белемнең басымлыгы

Signup and view all the flashcards

Фәнни белемнең кумулятив үсеш моделе нәрсә аңлата?

Бирелгән тармактагы белемнең акрынлап, этап-этаплап туплануы.

Signup and view all the flashcards

Экстернализм фән тарихында нәрсә күрсәтә?

Фән тарихындагы сыртқы факторларның фәннең үсешенә йогынтысын күрсәтә.

Signup and view all the flashcards

Фәннең этикасы нәрсә өйрәнә?

Фән нигезләрендә гыйльми хезмәткәрләрнең этикасын, җавап бирүчелекләрен, кыйммәтләрен һәм нормаларын өйрәнә.

Signup and view all the flashcards

Фәннең генерацияләнүенә җәмгыять-мәдәни факторларның йогынтысы нәрсә аңлата?

Фәннең үсеше һәм аның аерым юнәлешләре җәмгыять һәм мәдәният үзенчәлекләренә бәйле.

Signup and view all the flashcards

Фәннең дөньяны танып белергә омтылышының дөньяга карашлар белән бәйләнеше нинди?

Фәннең дөньяны танып белергә, аңларга, аңлатуга омтылышы, дөньяга караш формалары белән бәйләнештә.

Signup and view all the flashcards

Фән һәм гади сана арасындагы төп аерма нинди?

Фәнни сана дәлилләргә, системалы ысулларга һәм рациональ фикер йөртүгә нигезләнгән.

Signup and view all the flashcards

Фән һәм философия арасындагы төп бәйләнеш нинди?

Фән философиядән методологик нигезләр ала, философия фәнгә югары дәрәҗәдәге сораулар бирә.

Signup and view all the flashcards

Фәннең билгеләмәсе нинди?

Табигать, җәмгыять һәм кеше турында билгеле ысуллар ярдәмендә алынган белемнәр системасы

Signup and view all the flashcards

Дөнья, аалам турында системалы, рациональ белем нәрсә дип атала?

Дөнья, аалам турында системалы, рациональ белем

Signup and view all the flashcards

Фәнни танып белүнең турыдан-туры максаты һәм югары кыйммәте нинди?

Объектив хакыйкатьне ачыклау, дөньядагы кануннарны һәм күренешләрне аңлату

Signup and view all the flashcards

Фәнни танып белүнең үзенчәлеге никадәр?

Яңа белемне тудыру, аны үстерү һәм кабаттан җитештерү

Signup and view all the flashcards

Фәнни хакыйкатьне тикшерү ничек башкарыла?

Объектив һәм материаль рәвештә. Фәннең яңа мәгълүматларны ачуы шуннан гына кешелекнең дөнья белән мөнәсәбәтен үзгәртә.

Signup and view all the flashcards

Фәннең дөньяны күрү ысулларына йогынтысы нинди?

Фән танып белүнең үсешенә ярдәм итә. Гыйльми танып белүнең үсеше дөньяны танып белергә булышчы яңа юллар ача

Signup and view all the flashcards

Фән этикасы нәрсә аңлата?

Гыйльми хезмәткәрләрнең кыйммәтләре, нормалары һәм этикасы

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Ақпараттық қоғамда білімнің рөлі

  • Ақпараттық қоғамда білім негізгі ресурс жəне дамудың қозғаушы күші болып табылады.

Ғылым философиясы

  • Зерттейтін мəселелері: ғылыми əдістер мен олардың маңызы

  • Ғылым философиясы пəн ретінде ХІХ ғасырда қалыптасты.

  • «Позитивті ғылым өзіне өзі философия» деп Огюст Конт айтқан.

  • ХІХ ғасырда Батыс Еуропада позитивизмнің екінші кезеңі – эмпириокритицизм болды.

  • Позитивизм ғылымды «дұрыс, болымды» білім деп санады.

Ғылымның негізгі қағидалары жəне функциялары

  • Ғылым жүйелі білім мен зерттеулердің нəтижелерін жинақтайды жəне дамытады.
  • Ғылымның негізгі принциптері: объективтілік, рационалдылық жəне дəлелділік.
  • Ғылым дүниені игерудің ерекше тəсілі.
  • Ғылыми танымның негізгі мақсаты табиғат пен қоғамның заңдылықтарын түсіндіру.
  • Ғылыми білімнің дамуының заңдылықтары ғылым тарихы пəнінің объектісі.

Ғылым философиясындағы ағымдар

  • Интернализм ғылымның ішкі логикасын зерттейді.
  • Сциентизм ғылымды қоғамдағы ең жоғары білім көзі деп санайды.
  • Антисциентизм ғылымның шектеулі екендігін жəне барлық сұрақтарға жауап бере алмайтынын айтады.
  • Ғылыми білімнің кумулятивтік (жинақталатын) үлгісі білімнің біртіндеп жинақталуын білдіреді.
  • Экстернализм ғылымға сыртқы факторлардың əсерін зерттейді.

Ғылым этикасы жəне мəдениет

  • Ғылым этикасы ғалымдардың моральдық жауапкершілігін жəне кəсіби мінез-құлық нормаларын зерттейді.
  • Ғылымның қоғам мен мəдениеттің ерекшеліктеріне сəйкес дамуы.
  • Ғылым мен қарапайым сананың айырмашылығы: ғылыми сана дəлелдер мен жүйелі əдістерге негізделген.

Ғылым мен философия

  • Ғылым философиядан методологиялық негіздерді алады.
  • Ғылым анықтамасы: табиғат, қоғам, адам туралы белгілі əдістердің көмегімен алынған білімдер жүйесі.
  • Дүние жəне əлем туралы жүйелі, рационалды білім - ғылыми білім.

Ғылыми танымның мақсаттары мен ерекшеліктері

  • Ғылыми танымның тікелей мақсаты объективті ақиқатты анықтау.
  • Ғылыми танымның ерекшеліктері: жаңа білімді өндіру, қайта өндіру жəне ғылымның шындықты көру тəсілдеріне əсері.

Тарихи жəне мәдени аспектілер

  • Ежелгі Египеттегі математика негізінен салық жинау жəне құрылыс салаларында қолданылған.
  • Ежелгі Қытай медицинасы табиғи шөптер мен акупунктураға негізделген.
  • Антикалық астрономиядағы Птолемейдің теориясы дүниені геоцентрлік құрылымда орналастырған.
  • Александриялық мусейон мен александриялық кітапхана ғылымның алғашқы институционалдану орталықтары болды.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Description

Ақпараттық қоғамдық білімнің рөлі мен ғылым философиясының негізгі қағидалары мен функцияларын зерттеу. Позитивизм, эмпириокритицизм, интернализм және сциентизм ағымдарына назар аударамыз.

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser