Geoloji: Plate Tectonics and Continental Drift

Study Notes

The theory that the Earth's lithosphere is broken into large plates that fit together like a jigsaw puzzle
These plates are in constant motion, sliding over the more fluid asthenosphere below
Plate movement is responsible for geological phenomena such as earthquakes, volcanoes, and the creation of mountain ranges

The theory that the continents have moved over time and were once joined together in a single supercontinent, Pangaea
Evidence for continental drift includes:
- Fit of the continents: the shapes and boundaries of the continents fit together like a puzzle
- Similarity of coastlines: the coastlines of different continents have similar features and rock formations
- Fossil evidence: fossils of the same age and species have been found on different continents
- Paleomagnetism: the orientation of magnetic minerals in rocks on different continents indicates that they were once connected

Caused by the movement of tectonic plates
Occur at the boundaries between plates, where the plates are moving past each other
Types of earthquakes:
- Divergent: occur at mid-ocean ridges where plates are moving apart
- Convergent: occur at subduction zones where plates are colliding
- Transform: occur at transform faults where plates are sliding past each other
Measured using the Richter scale, which measures the amplitude of the seismic waves

Caused by the movement of tectonic plates, which can lead to the melting of the Earth's mantle
Occur at subduction zones, where one plate is being pushed under another
Types of volcanoes:
- Shield volcanoes: gently sloping volcanoes with a broad base and a flat top
- Composite volcanoes: tall, conical volcanoes with a steep slope
- Cinder cones: small, steep-sided volcanoes formed from accumulated ash and cinder
Eruptions can produce lava, ash, and gas, and can affect global climate patterns

Yer kürəsinin litosferi böyük plitələrə bölünür ki, bunlar bir çınıq puzzlesi kimi bir-birinə uyğun gəlir
Bu plitələr daim hərəkətdədir, daha çox maye olan astenosferin altında sürüşür
Plitə hərəkəti zəlzələ, vulkan, dağ silsilələrinin yaranması kimi geoloji hadisələrinə səbəb olur

Kontinentlərin zaman keçdikcə hərəkət etdiyini və bir superkontinent, Pangeya olduğu bir vaxt birləşdiyini iddia edən nəzəriyyə
Kontinental sürüşmə üçün dəlillər:
- Kontinentlərin uyğunluğu: kontinentlərin forması və sərhədləri bir parçanı kimi uyğun gəlir
- Sahillərin oxşarlığı: fərqli kontinentlərin sahillərində oxşar xüsusiyyətlər və süxur formaları tapılır
- Fosil dəlili: eyni yaşlı və eyni növ fosilləri fərqli kontinentlərdə tapılır
- Paleomaqnitizm: fərqli kontinentlərdə süxurun maqnit minerallarının yönümündən göründüyü ki, onlar bir vaxt birləşmişdir

Plitə hərəkətinin nəticəsidir
Plitələrin sərhədlərində baş verir, burada plitələr bir-birinə təkcəsindir
Zəlzələ növləri:
- Divergent: ortaokean dağlarında plitələrin bir-birindən uzaqlaşdığı yerlərdə baş verir
- Konvergent: plitələrin bir-birinə toqquşduğu yerlərdə baş verir
- Transform: plitələrin bir-birinə keçidi yerlərdə baş verir
Richter şkalası ilə ölçülür, hansı ki, seysmik dalğaların amplitudasını ölçür

Plitə hərəkətinin nəticəsidir, hansı ki, yer kürəsinin mantiyasının əriməsinə səbəb olur
Subduksiya zonalarında, bir plitənin digərini altına itəldiyi yerlərdə baş verir
Vulkan növləri:
- Shield vulkanlar: düzgün yamacı olan və geniş əsaslı vulkanlar
- Kompozit vulkanlar: yüksək, konusvari vulkanlar
- Kül konları: kiçik, dik yamacı olan vulkanlar, hansı ki, örtülü kül və süxurdan əmələ gəlir
Püskürmələr lava, kül, qaz əmələ gətirir və global iqlim dəyişikliklərinə təsir edir