Генетика және кариотип 10-сынып

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Сплайсинг дегеніміз не?

Интрондық учаскелердің қиылуы (correct)

Экзондық учаскелердің жалғануы (correct)

Транскрипция

Репликация

Репрессор гені дегеніміз не?

Ақпарат таратушы ген

Құрылымдық ген

Реттеуші ген (correct)

Кластерлі ген

Кариотип дегеніміз не?

Гендер жиынтығы

Анеуплоидия

Генотип

Хромосома саны, пішіні, мөлшері (correct)

Адам кариотипінің 45 болуы қандай өзгерістерге жатады?

Моносомия Signup and view all the answers

Гендік мутацияға жатпайтынды таңдаңыз.

Хромосомалық Signup and view all the answers

Генеалогиялық әдіс қандай зерттеулерді қамтиды?

Адам шежіресін құрастыру және талдау Signup and view all the answers

Промотор дегеніміз не?

Ақпараттың көшірілуінің басталу нүктесі Signup and view all the answers

Хромосомалық мутацияларға жатпайтынды таңдаңыз.

Ген құрамында болу Signup and view all the answers

Жасушасыз тіршілік формасына қандай нысан жатады?

Вирустар Signup and view all the answers

Жасушаны ашқан адам кім?

Р.Гук Signup and view all the answers

Жасушалық бөліну кезінде хромосома саны тұрақты қалатын процесс қайсы?

Митоз Signup and view all the answers

Жасуша циклінің қай кезеңінде ДНҚ молекуласы екі еселенеді?

Синтездік Signup and view all the answers

Адам кариотипінде қанша хромосома бар?

46 Signup and view all the answers

Мейоз кезінде хромосома саны қаншаға азаяды?

Екі есе Signup and view all the answers

Жасушаны бөлуде қандай органоид маңызды роль атқарады?

Жасушалық орталық Signup and view all the answers

Адам кариотипінің Б тобына қандай хромосомалар кіреді?

Орташа субметацентрлік Signup and view all the answers

Гомеостаз терминін ғылымға енгізген нақты ғалым кім?

И.Бернар Signup and view all the answers

Тұқым қуалаудың қандай түрлері бар?

Цитоплазмалық және хромосомалық Signup and view all the answers

Экологиялық факторлар қаншаға бөлінеді?

4 Signup and view all the answers

Адам қоғамының дамуында ғылыми техникалық эраның ұзақтығы қанша?

200 жылдай Signup and view all the answers

Стайерлер дегеніміз не?

сыртқы ортаның ұзаққа созылған өзгеріске бейімделу Signup and view all the answers

Артикалық адаптивтік тип қай жер тұрғындарына тән?

Арктика, Антрактида Signup and view all the answers

Мәдени-шаруашылық тип қандай ортаға тәуелді?

табиғи орта Signup and view all the answers

Гипоксия қай аймақта кездеседі?

арктикалық Signup and view all the answers

«Фармогенетика» терминін ұсынған ғалым кім?

Фогель Signup and view all the answers

Гаструла неше түрге бөлінеді?

4 Signup and view all the answers

Балықтардың дамуында 3 қатерлі кезеңді ажыратқан ғалым кім?

А.Н.Трифонов Signup and view all the answers

Дамудық туа біткен ақауы не?

апиазия, үстіңгі еріннің, қатты тңдайдың бітіспеуі Signup and view all the answers

Полиплоидияның анықтамасы қандай?

хромосома санының еселеп өсуі Signup and view all the answers

Клайнфельтер синдромының кариотипі қандай?

47 ххх Signup and view all the answers

Гаструляцияның құрамына қандай құрылымдар енеді?

эпиболия Signup and view all the answers

Эмбриогенез механизмдеріне жатпайтын элементті табыңыз.

конверсия Signup and view all the answers

Пубертаттық секірудің белгілерінің біреуі қандай?

ағзаның өсуі күрт жоғарылайды Signup and view all the answers

Генофондтың анықтамасын таңдаңыз.

популяция дараларының генетиптері мен фенотиптерінің жиынтығы Signup and view all the answers

Ақуыз-иммуноглобулинінің қызметі неде?

қорғаныштық Signup and view all the answers

Рибосоманың белсенді орталықтарының саны қанша?

2 Signup and view all the answers

Бірінші реттік құрылым дегеніміз не?

амин қышқылдырының белгілі бір ретпен орналасуы Signup and view all the answers

Популяция генофондына әсер етпейтін факторлардың бірі қандай?

климаттық Signup and view all the answers

Филогенез және онтогенез арасындағы байланыс қай ғалымның еңбектерінде дамыды?

Ф.Мюллер, Э.Геккель, А.Н.Северцов Signup and view all the answers

Популяция генофондының өзгеруі қандай құбылыс болып табылады?

Күрделі құбылыс Signup and view all the answers

Популяцияда қандай процесс гипертрихоздың пайда болуына себеп болуы мүмкін?

Субституция Signup and view all the answers

ДНҚ молекуласының ең маңызды қасиеттерінің бірі неде?

Өздігінен екі еселенуі Signup and view all the answers

Г.Мендельдің 2-ші заңы қандай заң?

Ажырау заңы Signup and view all the answers

Жасушада өздігінен көбейе алатын молекулялардың қандай жаңа саласы бар?

Гендік инженерия Signup and view all the answers

Күн сәулесінің әсерінен протопластидтерден қандай зат түзілетін болады?

Хлоропласт Signup and view all the answers

Белок синтезі үшін марица қызметін атқара алмайтын молекула қандай?

ДНҚ Signup and view all the answers

Толық түреленіп даму дегеніміз не?

Жұмыртқадан имагоның жетілуі Signup and view all the answers

Дисперсті репликациялану әдісімен болжамданған молекула қандай?

ДНҚ Signup and view all the answers

Белок дегеніміз не?

Жекеленген полипептидтік тізбектен тұратын Signup and view all the answers

Дисперсияның анықтамасы қандай?

Белгінің өзгергіштік шегін көрсететін статистикалық көрсеткіш Signup and view all the answers

Популяциялық-статистикалық әдіс не үшін қолданылады?

Популяциядағы белгілі бір генотиптің таралу жиілігін анықтау Signup and view all the answers

Тұқым қуалаушылық дегеніміз не?

Нақты биологиялық түрлердің белгілерінің берілуі Signup and view all the answers

Гендік терапия дегеніміз не?

Ағзаның генетикалық бұзылыстарын жөндеу Signup and view all the answers

Репарацияның анықтамасы қандай?

ДНҚ-да мутацияның ферменттермен жөнделуі Signup and view all the answers

Өзгергіштік дегеніміз не?

Ағзалардың белгілерінің өзгеруі Signup and view all the answers

Фенотиптік өзгергіштік неге байланысты пайда болады?

Орта факторларының әсерлері Signup and view all the answers

Генотиптік өзгергіштік не себепті пайда болады?

Тұқым қуалаушылық материалдарының өзгеруі Signup and view all the answers

Трансверсиялар дегеніміз не?

Пуриндік негіздің пиримидиндік негізбен алмасуы Signup and view all the answers

Плазмидалар неден тұрады?

Хромосомамен байланыссыз тұқым қуалау факторы Signup and view all the answers

Преформизм болжамы не туралы?

Ағзалардың жыныс жасушаларында мүшелердің қалыптасуы Signup and view all the answers

Катализаторлар қандай роль атқарады?

Химиялық реакцияларды жеделдетеді Signup and view all the answers

Амилаза қандай функцияға ие?

Көмірсуларды ыдырату Signup and view all the answers

Signup and view all the answers

Study Notes

Жасуша және жасуша бөлінуі

Тіршіліктің жасушасыз формасы - вирустар
Жасуша ашылған жыл - 1665 жыл
Жасушаны ашқан адам - Р.Гук
Жасуша теориясын қалыптастырған ғалым - T.Шванн
Жасушаның бөліну жолдары - митоз және мейоз
Қалыпты адам кариотипінде хромосомалардың саны - 46
Жасушаның митоз бөлінуінде хромосома саны - тұрақты
Жасуша бөлінуінде белсенді рөл атқаратын органоид - жасушалық орталық
ДНҚ молекуласы екі еселенетін жасуша циклінің кезеңі - синтездік кезең
Тұқым қуалау белгілері - тұқым қуалайтын белгілер
Адам кариотипінің А тобына хромосомалардың саны - ең ірі
Адам кариотипінің В тобына хромосомалардың түрі - орташа субметацентрлік
Тұқым қуалаушылық түрлері - рибосомалық, митохондриялық және цитоплазмалық
Жыныс жасушаларының бөліну жолы - мейоз

Жасуша цыклін, хромосомдарды және генетикалық код

Митоздық хромосомалардың түріне жатпайды - субцентрлі
ЖЗС ДНҚ екі еселейтін жасушалық циклдің фазасы - синтездік фаза
Хроматин құрамы - ДНҚ молекуласы мен гистонда ақуыздар
Гомеостаз терминін енгізген ғалым - B.Кеннон
Процессинг дегеніміз - интрондық жолдар қиылу
Сплайсинг дегеніміз - экзондық жолдарды жалғастыру
Репрессор гені - реттеуші ген
Промотор дегеніміз - ақпарат көшіру басталу нүктесі
Генеалогиялық әдіс - адам шежіресін құрастыру
Пробанд дегеніміз - шежіре құрастырудағы бастапқы адам
Мутация түрлеріне жатпайтын түрлері - генотиптік
Гендік мутациялар - нуклеотидтердің алмасуы
Хромосомалық мутацияларға жатпайтын түрлері - трансверсиялар
Геномдық мутациялар - анеуплоидия
Адам генетикасының зерттеу әдістері - цитогенетикалық, эксерименталдық
Кариотип - хромосома саны, пішіні, мөлшері
Моносомия - 45 хромосома
Трисомия - 47 хромосома
Полиплоидия - хромосома санының еселене өсуі

Эмбриогенез, даму, және жасуша биологиясы

Клайнфельтер синдромы - 47,XXY кариотипі
Гаструла түрлеріне жатпайды - бластопора
Гаструляция жолдары - эпиболия
Эмбриогенездің жасушалық механизмдеріне жатпайды - гастроцель және таңдамалы іріктену
Тотипотенттілік
Эмбриогенез механизмдері - генетикалық
Пубертаттық секіру - 11-13 жас
Дамудың туа біткен ақаулықтары - эмбриогенез барысында пайда болатын морфологиялық бұзылыстар
Бірінші реттік құрылым - аминқышқылдарының реті
Ақуыз-иммуноглобулиннің қызметі - қорғаныштық
Рибосоманың белсенді орталығы- 2
Генетикалық кодты триплетті болатынын тәжірибе жасап дәлелдеген ғалым - М. Ниренберг
Генофонд - популяция дараларының генетиптері мен фенотиптерінің жиынтығы
Популяция генофондына әсер ететін факторлар - гендердің дрейфі, мутациялар, және популяциялық толқындар
Популяция генофондына әсер етпейтін факторлар - климаттық факторлар
Популяция генофондының өзгеруінің атауы - эволюция
Ақуыздың синтезделуінің кезеңдері - 3
Генетикалық инженерия - жасанды ген материалдарын құру

Tұқым қуалаушылық, адаптация және популяциялар

Tрансгенді ағзалар - жасанды генотипке ие ағзалар
Клондау - бір жасуша не ағза ұрпақтары
Тыныс алу процесін реттейтін ферменттер - цитохромдар
Бұлшық ет белогының молекулалық массасы - 1500000
Белоктан тағам түрлерін алуда үлес қосқан ғалым - H. Несмеянов
Tранскрипция және трансляция бір-бірімен ілесіп жүретін орын - цитоплазма
Пепдилтрансфераза ферментінің белсенділігін нашарлататын улы зат - пуремицин
Трансляцияның 2-ші кезеңіне қажет элемент - т-РНҚ
Адаптор - т-РНҚ синтетаза ферменті
Белок дегеніміз - аминқышқылдарынан тұратын жоғары молекулалық органикалық зат
Дисперсия - белгі өзгергіштік шегін көрсететін статистикалық көрсеткіш
Популяциялық-статистикалық әдіс - белгілі бір генотиптің не таралу жиілігін анықтау

Биологиялық үрдістер

ДНҚ молекуласының маңызды қасиеті - өздігінен екі еселенуі
Дисперсті репликациялану әдісімен болжамданған молекула - ДНҚ
Белок синтезі үшін матрица қызметін атқара алмайтын молекула - AТФ
Күн сәулесінің әсерінен протопластидтерден түзілетін зат - хлоропласт
Жасушада өздігінен көбейе алатын, белгілі бір затты синтездеуге қабілетті молекулалық - гендік инженерия

Эволюция және тұқымқуалау

Географиялық изоляция
Генетикалық изоляция
Қарапайым эволюциялық құбылыстар - 4
Өте сирек құбылыс - жкеленген мутацияның пайда болуы
Долло тұжырымы - эволюция бағытының кері қайтпайтыны
Филогенез және онтогенез арасындағы байланыс - Ф.Мюллер, Э.Геккель, А.Н.Северцов
Құлақ қалқанын жүн басуы - гипертрихоз
Toлық түреленіп даму - жұмыртқадан имагоның жетілуі

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Бұл тест генетика мен кариотип туралы білімді тексеруге арналған. Сұрақтар жасуша, ДНҚ, мутациялар және тұқым қуалауға қатысты. Оқушылар генетикалық зерттеулердің негіздерін түсініп, маңызды терминдермен танысады.